Ανδρέας Μανωλικάκης: Master class για stars

Ο Ανδρέας Μανωλικάκης ζει με μια βαλίτσα στο χέρι. Αν και σπίτι του θεωρεί τη Νέα Υόρκη, εκεί όπου διδάσκει υποκριτική στο πανεπιστημιακό πρόγραμμα του Actors Studio, συχνά ταξιδεύει στην Ελλάδα, στη Γαλλία και τη Ρουμανία όπου κάνει workshops και σεμινάρια σε επαγγελματίες ηθοποιούς. Οταν ήταν μικρός δεν φανταζόταν ούτε κατά διάνοια ότι μια μέρα θα έπαιζε στο Μπρόντγουεϊ δίπλα στον σερ Ντέρεκ Τζάκομπι και ότι θα γνώριζε από κοντά μύθους όπως ο Λι Στράσμπεργκ, ο Ελία Καζάν, ο Άρθουρ Πεν και ο Αλ Πατσίνο. Στον δρόμο που τελικά πήρε τον έβαλε ο μεγαλύτερος αδερφός του, που ήταν η ιδιοφυΐα της οικογένειας: φυσικομαθηματικός και ηλεκτρονικός, με δική του επιτυχημένη εταιρεία στη Γαλλία.

«Μια μέρα ο αδερφός μου αποφάσισε να μου κάνει μια συζήτηση για τη ζωή μου, επειδή έβλεπε ότι δεν είχα κανέναν προσανατολισμό. Ημουν τότε 17 ετών. Ανάμεσα στα επαγγέλματα που μου πρότεινε ήταν κι αυτό του ηθοποιού, γιατί του άρεσε πολύ το θέατρο. Και ήταν και το μόνο επάγγελμα για το οποίο εγώ είπα “αυτό καλό μου ακούγεται”. Οι λόγοι που το διάλεξα τότε όμως ήταν εντελώς επιφανειακοί, επιδερμικοί και επιπόλαιοι. Δεν είχαν καμία σχέση με την τέχνη. Περισσότερο σκεφτόμουν τις κοπέλες που θα γνώριζα», είναι η απρόσμενη απάντηση στην ερώτηση «πώς ξεκίνησαν όλα». Οπως απρόσμενος ήταν και για τον ίδιο ο έρωτας που άρχισε ξαφνικά να νιώθει για την υποκριτική, ο οποίος ξεκίνησε δειλά στη Σχολή Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν, κάπου στα μέσα των 70s, και εξελίχθηκε σε βαθιά αγάπη και ασίγαστο πάθος στις μετέπειτα σπουδές του στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη.

«Οταν πήγα στο Παρίσι είδα τα πράγματα πιο σφαιρικά, πιο ολοκληρωμένα. Πήγα στο Πανεπιστήμιο της Βενσέν, απ’ όπου πήρα το δίπλωμα Maitrise De Theatre, συνέχισα στη σχολή μιμητικής του διάσημου Μαρσέλ Μαρσό, πέρασα για ένα διάστημα και από το εργαστήριο του Ανδρέα Βουτσινά. Εβλεπα πολλλές παραστάσεις και απέκτησα ενδιαφέρον συνολικά. Οχι μόνο για την υποκριτική, αλλά και για τη σκηνοθεσία και τη διδασκαλία. Και τότε ακόμα, στη σχολή του Μαρσέλ Μαρσό, συμμαθητές μου μού ζητούσαν να τους βοηθήσω πριν από τις οντισιόν τους. Είδα, λοιπόν, ότι αυτό μου ταίριαζε πάρα πολύ, ότι ήμουν εγώ. Και έτσι κάποια στιγμή η υποκριτική, η σκηνοθεσία και η διδασκαλία μπήκαν στην ίδια ευθεία», συνεχίζει ο ίδιος τη διήγηση της συναρπαστικής ζωής του.

Επόμενος σταθμός, η Νέα Υόρκη και το Actors Studio. «Ακόμα και τότε, πολλοί από τους καθηγητές μου στη Σχολή του Κουν θεωρούσαν το Actors Studio ξεπερασμένο. Μόνο ο Κουν, που ήταν πολύ μορφωμένος άνθρωπος, όταν έμαθε για τις σπουδές που είχα κάνει στο Παρίσι και στη συνέχεια στο Actors Studio είπε για μένα στον Ιάκωβο Kαμπανέλλη ότι “είμαι ο Ελληνας με την αρτιότερη θεατρική εκπαίδευση”», θυμάται ο Ανδρέας Μανωλικάκης, που πρόθυμα μου λύνει κάθε απορία για το τι είναι το Actors Studio, η ομώνυμη μέθοδος και το σύστημα Στανισλάφσκι - λέξεις και έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες με τους κορυφαίους ηθοποιούς του κόσμου. «Το Actors Studio δεν είναι δραματική σχολή, είναι ένα γυμναστήριο ηθοποιών, ως επί το πλείστον εκπαιδευμένων, που μπορεί και να είναι ήδη σταρ. Ο Ελία Καζάν ίδρυσε αυτό τον οργανισμό το 1947 για δύο λόγους. Αφενός γιατί μετά τη διάλυση του Group Theater ήθελε να συνεχίσει τις διαδικασίες του Λι Στράσμπεργκ πάνω στο σύστημα του Στανισλάφσκι και του Βαχτάνγκοφ. Και αφετέρου γιατί ήθελε να δημιουργήσει έναν χώρο για τον επαγγελματία ηθοποιό όπου να μπορεί να συνεχίσει να εκπαιδεύει το υποκριτικό του όργανο», μας διαφωτίζει.

«Τα χρόνια πριν από τον Στανισλάφκι υπήρχαν τεράστιοι ηθοποιοί που κατάφερναν να μπουν στον ρόλο τους είτε από ένστικτο είτε από ταλέντο. Η διαφορά είναι ότι δεν υπήρχε σταθερότητα στην απόδοσή τους. Ο Στανισλάφσκι άρχισε να ψάχνει τρόπους για να λύσει αυτό το σημαντκό πρόβλημα. Σιγά-σιγά βρήκε στοιχεία που αποτελούν μέρος της καλής υποκριτικής, όπως η χαλάρωση, η συγκέντρωση κ.ά., και δημιούργησε ένα σύστημα μέσα από το οποίο ο ηθοποιός γίνεται κυρίαρχος της έμπνευσής του. Η μέθοδος Actors Studio είναι μετεξέλιξη του συστήματος Στανισλάφσκι και επηρέασε τον τρόπο προσέγγισης της υποκριτικής στην Αμερική και μετά στον υπόλοιπο κόσμο. Ο στόχος της μεθόδου είναι να μπορείς να ελέγχεις ανά πάσα στιγμή αυτό που κάνεις πάνω στη σκηνή και να το επαναλαμβάνεις σε κάθε παράσταση».

Για να μπορείς να συμμετέχεις στις διαδικασίες του Actors Studio θα πρέπει να είσαι διά βίου μέλος του -όπως είναι σήμερα και ο Ανδρέας Μανωλικάκης- αφού πρώτα περάσεις από πολύ σκληρές εξετάσεις. «Μπορεί να δώσουν 2.000 άτομα και να περάσουν δύο ή τρεις μέσα στον χρόνο. Ο Χάρβεϊ Καϊτέλ έδωσε έντεκα φορές και ο Τζακ Νίκολσον έξι», μου λέει χαρακτηριστικά. «Άλλοι πάλι, όπως ο Αντονι Χόπκινς και ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, έγιναν μέλη ύστερα από πρόσκληση, χωρίς να δώσουν εξετάσεις, λόγω των σπουδαίων ερμηνειών τους». Ο Ανδρέας Μανωλικάκης έχει γνωρίσει από κοντά τους μεγαλύτερους σταρ του πλανήτη και κάποιους από αυτούς τους έχει διδάξει.

Αλλους μέσω των master classes του στο Actors Studio, όπως ο Χάρβεϊ Καϊτέλ, η Ελεν Μπέρστιν, η Νταϊάν Γουίστ και ο Αρθουρ Πεν. Και άλλους, όπως ο Μπράντλεϊ Κούπερ, ως μαθητές του στο Actors Studio Drama School, το πανεπιστημιακό πρόγραμμα του οργανισμού, στο οποίο ο ίδιος υπήρξε πρόεδρος από το 2006 έως το 2020. «Δεκατέσσερα χρόνια, διάστημα-ρεκόρ», όπως τονίζει χαρακτηριστικά.

«Ο Μπράντλεϊ ήταν από τους μαθητές που στοιχημάτιζα ότι θα τα κατάφερναν. Πολύ ταλαντούχος και χαρισματικός και πάρα πολύ αφοσιωμένος στις σπουδές του. Ακόμα κρατάμε επαφή. Με καλεί στις πρεμιέρες του και συχνά μιλάμε στο τηλέφωνο για τη δουλειά. Σε μια συνέντευξη μάλιστα που είχε δώσει στους κριτικούς κινηματογράφου είχε αναφέρει πως ό,τι κάνει στις ταινίες το έμαθε από τους δασκάλους του, την Ελίζαμπεθ Κεμπ και τον Ανδρέα Μανωλικάκη»!

Εχει διδάξει και πολλούς Ελληνες ηθοποιούς στα διάσημα σεμινάριά του στη Σχολή Μωραΐτη. Ενας από αυτούς είναι ο Κωνσταντίνος Μπιμπής, ο οποίος του αφιέρωσε το βραβείο «Δημήτρης Χορν» το 2017. «Αν εκπαιδεύσεις τους Ελληνες ηθοποιούς σωστά, δεν υστερούν σε τίποτα από τους Αμερικανούς, ούτε στο συναισθηματικό κομμάτι, ούτε στο εκφραστικό, ούτε στην κατανόηση. Το ταλέντο είναι απαραίτητο. Αλλά ακόμα πιο απαραίτητο είναι να το εκπαιδεύεις», εξηγεί ο δάσκαλος.

Με τον Ανδρέα Μανωλικάκη μιλήσαμε δύο ώρες. Πού να χωρέσουν όσα συναρπαστικά μού είπε μέσα σε 1.000 λέξεις; Ευτυχώς, όμως, μόλις ολοκλήρωσε ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο με την εξαιρετική δημοσιογράφο Νατάσα Μπαστέα, που θα κυκλοφορήσει σύντομα με τίτλο «Ανδρέας Μανωλικάκης: Στα φώτα - Η πορεία στο θρυλικό Actors Studio και άλλες ιστορίες ζωής». Περιλαμβάνει γεγονότα της ζωής του και πληροφορίες, κάποιες άγνωστες έως σήμερα, για σπουδαίες προσωπικότητες του παγκόσμιου θεάτρου, την υποκριτική, τη σκηνοθεσία και τη θεατρική εκπαίδευση. Η χαρά του θεατρόφιλου.

Ειδήσεις σήμερα:

Κέρκυρα: Βρέθηκε σε ποιον ανήκει το αυτοκίνητο με τα ανθρώπινα οστά - Εξαφανίστηκε πριν 10 χρόνια

Καιρός: Άνοδος της θερμοκρασίας σήμερα - Πού θα βρέξει

Μπλίνκεν: «Ανήσυχος» για την απόφαση του Ισραήλ να επεκτείνει οικισμούς στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη