Όσκαρ Καλύτερου Μακιγιάζ: Από την ψεύτικη μύτη του Κούπερ στη «Σιδηρά Κυρία του Ισραήλ» της Μίρεν

Οι υποψηφιότητες των 96 βραβείων Όσκαρ ανακοινώθηκαν προ ολίγων ημερών εν αναμονή της μεγάλης βραδιάς τα ξημερώματα της 11ης Μαρτίου, όπου και θα τιμηθούν οι καλύτερες ταινίες της χρονιάς κάθε κατηγορίας.

Στην κατηγορία του Μακιγιάζ και των Κομμώσεων συχνά αναγνωρίζονται φιλμ που δεν ευνοούνται σε άλλες κατηγορίες. Την πλειονότητα των φορών ο λόγος γίνεται για ταινίες επιστημονικής φαντασίας, υπερηρώων, blockbusters, εποχής, κτλ., που έχουν κάνει εξέχουσα δουλειά σε συγκεκριμένους τεχνικούς τομείς, ανεπαρκή όμως κατά τα φαινόμενα σε άλλους. Επιπροσθέτως, πολλές φορές η συγκεκριμένη κατηγορία λειτουργεί ως μια είδους επιβράβευση, ως ένα «πάρε κάτι και εσύ να έχεις» για ταινίες οι οποίες μπορεί να είχαν αδικηθεί ως προς τις υπόλοιπες υποψηφιότητες. Ένα χαριστικό Όσκαρ τρόπον τινά που από τη μια δεν γυρνάει ο υποψήφιος με άδεια χέρια σπίτι, αλλά από την άλλη έχουν ξεχάσει όλοι ότι κέρδισε δύο ημέρες μετά.

Φέτος, όμως τις πέντε θέσεις αυτής της αδιαμφισβήτητα τεχνικής κατηγορίας γεμίζουν πέντε ταινίες ασυνήθιστες, η καθεμία για τον δικό της λόγο. Όλες εκτός από μία έχουν υποψηφιότητες και σε άλλες κατηγορίες. Το πρώτο και δεύτερο φιλμ σε αριθμό υποψηφιότητων - «Oppenheimer» (13) και «Poor Things» (11) κατά σειρά - βρίσκονται σε αυτή την κατηγορία. Δύο από τις ταινίες γνώρισαν σφοδρές αντιδράσεις («Golda», «Maestro»), η μία παραδόξως ακριβώς για τον λόγο για τον οποίο προτάθηκε σε αυτή την κατηγορία, δηλαδή τη χρήση προσθετικού μακιγιάζ.

Εντούτοις, η χρήση του μακιγιάζ και γενικά η εξωτερική σμίλευση ενός κινηματογραφικού χαρακτήρα είναι αναμφίβολα ένα πολύτιμο εργαλείο για τους ηθοποιούς και υπηρετεί την αφήγηση και το DNA της ταινίας. Όσο ασήμαντο και αν φαντάζει είναι από τα πλέον βοηθήματα των ερμηνευτών όταν έχουν να προσεγγίσουν έναν ρόλο και πόσω μάλλον όταν πρόκεται να υποδυθούν ένα αληθινό πρόσωπο. Καθώς για να μπει ένας ηθοποιός στο πετσί του ρόλου πρέπει συνήθως κάποιος να τον βοηθήσει και να του «ανοίξει» την πόρτα για να εισχωρήσει σε αυτό το άλλο ανθρώπινο μυαλό. Μέρος αυτής της δουλειάς εξυπηρετεί το μακιγιάζ. 

Golda
Η Έλεν Μίρεν υποδύθηκε την πρωθυπουργό του Ισραήλ κατά τα χρόνια 1969-1974, Γκόλντα Μέιρ, στην ομώνυμη ταινία του 2023. Το γεγονός ότι η 78χρονη Βρετανίδα ηθοποιός θα ενσάρκωνε μία από τις πιο σημαντικές ιστορικά φιγούρες για το κράτος του Ισραήλ και γενικά της Μέσης Ανατολής συνάντησε γρήγορα αντιδράσεις λόγω της καταγωγής της. Για άλλη μια φορά μια ηθοποιός βρέθηκε στο στόχαστρο για την αναντιστοιχία της πραγματικής της εθνικότητας με αυτήν του χαρακτήρα της. Μολαταύτα η αν και όχι Εβραία Μίρεν, πέτυχε τη συγκλονιστική μεταμόρφωσή της στη «Σιδηρά Κυρία του Ισραήλ». Αν και η πολυβραβευμένη ηθοποιός επικροτήθηκε για την ερμηνεία της, η ταινία δεν έλαβε την αντίστοιχη υποδοχή. Να σημειωθεί ότι αυτή είναι η μόνη κατηγορία στην οποία είναι υποψήφια.

Maestro
Ο Μπράντλεϊ Κούπερ επιστράτευσε τον μάστερ του μακιγιάζ, με δεκαετίες στον χώρο και 2 Όσκαρ στο ενεργητικό του, Κάζου Χίρο. Ο καμβάς του Ιάπωνα δεξιοτέχνη είναι το ανθρώπινο πρόσωπο, και εν προκειμένω, το πρόσωπο του 49χρονου ηθοποιού, το οποίο πήρε τη μορφή του αείμνηστου Λέοναρντ Μπερνστάιν. Πολλά γράφτηκαν και ειπώθηκαν για την περιβόητη προσθετική μύτη που χρησιμοποίησε ο Κούπερ με σκοπό να μετατραπεί στον θρυλικό μουσικό. Ισχυρισμοί περί αντισημιτισμού και πάλι κυριάρχησαν λίγο πριν από την πρεμιέρα του φιλμ επισκιάζοντας τις φιλόδοξες και αξιοπρεπείς προσπάθειες του Κούπερ πρωτίστως, και όλων των υπόλοιπων που εργάστηκαν στην ταινία, να αποτυπώσουν με ακρίβεια και σεβασμό το μεγαλείο του Μπερνστάιν.

Απάντηση δόθηκε στο θέμα της προσθετικής μύτης όταν τα παιδιά του εκλιπόντος συνθέτη ενέκριναν τόσο τον ίδιο τον Κούπερ όσο και το συνολικό έργο και διατράνωσαν ότι «είμαστε απολύτως εντάξει με αυτό και ο πατέρας μας θα ήταν επίσης εντάξει με αυτό». Και η οριστική απάντηση δόθηκε με αυτή την υποψηφιότητα, αφήνοντας πίσω όλες τις επικρίσεις και τον δηλητηριώδη λόγο.

Την επαλήθευση στην εξαιρετική δουλειά που έκανε το τμήμα του Μακιγιάζ και των Κομμώσεων της ταινίας έδωσε, με τη σειρά της, η ιστορία που διηγήθηκε η Κάρεϊ Μάλιγκαν (που υποδύεται τη σύζυγο του Μπερνστάιν, Φελίσια Μοντεαλέγκρε) στο talk show του Γκρέιαμ Νόρτον.

Η ηθοποιός αφηγήθηκε πως κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας επισκέφθηκε το νοσοκομείο επειδή ήταν άρρωστη, φεύγοντας απευθείας από το πλατό και φορώντας ακόμα το μακιγιάζ της από το γύρισμα. Όταν ενημέρωσε το προσωπικό ότι ήταν έγκυος, ο γιατρός έμεινε άναυδος αρνούμενος να την πιστέψει.

«Όταν του είπα ότι ήμουν 12 εβδομάδων έγκυος, δεν πείστηκε καθόλου. Τότε συνειδητοποίησα ότι ήμουν ακόμα μακιγιαρισμένη για να φαίνομαι 57 ετών» δήλωσε η Μάλιγκαν και πρόσθεσε: «Ανυπομονούσα να πω στους μακιγιέρ πόσο καλοί ήταν».

Oppenheimer
Συνεχίζοντας στην οδό της βιογραφίας - που για να λέμε και την αλήθεια ίσως προσφέρει το πιο εύφορο έδαφος για υποψηφιότητα σε αυτή την κατηγορία - το «Oppenheimer» «έσπασε» τα ταμεία και γνώρισε καθολική αποδοχή από τους κριτικούς. Ο Κίλιαν Μέρφι μπήκε στο πετσί του Τζ. Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, του «πατέρα της ατομικής βόμβας», στον ίσως πιο απαιτητικό ρόλο της καριέρας του. Ο Μέρφι βαδίζει προς τη διεκδίκηση του χρυσού αγαλματιδίου στη δική του κατηγορία, η οποία αποτελεί μία εκ των συνολικά 13 στις οποίες προτάθηκε η ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν.

Ωστόσο, δεν είναι μόνο ο καθηλωτικός πρωταγωνιστής που μπήκε στα παπούτσια κάποιου άλλου για αυτό το φιλμ, καθώς η Έμιλι Μπλαντ, ο Ματ Ντέιμον και ιδιαίτερα ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ (υποψήφιος και εκείνος για Β' Ανδρικό Ρόλο) εντυπωσίασαν παίζοντας αληθινά ιστορικά πρόσωπα.

Poor Things
Η φεμινιστική ιστορία χειραφέτησης δια χειρός Γιώργου Λάνθιμου είναι από τις φετινές ταινίες που απολαμβάνει επαίνους σε πλήθος κατηγοριών. Μία από αυτές είναι το Μακιγιάζ και Κομμώσεις. Η Έμα Στόουν, ένα παιδί-γυναίκα στο μονοπάτι της ενηλικίωσης, τραβάει τα βλέμματα από το πρώτο καρέ έως και το τελευταίο. Και αυτό χάρη όχι μόνο στην ερμηνευτική της δεινότητα αλλά και στην πλαισίωση του χαρακτήρα της.

Όποιος ή όποια ασχολείται με τον κινηματογράφο, ξέρει ότι πάνω απ' όλα η δουλειά είναι συνεργατική. Για να ερμηνεύσει ένας ηθοποιός σε άκρως υψηλά επίπεδα, πρέπει να έχει γύρω του μια ομάδα από άριστους επαγγελματίες. Είτε αυτό σημαίνει το σενάριο στο οποίο θα πατήσει πάνω, είτε τους υπόλοιπους ηθοποιούς με τους οποίους θα πρέπει να εκτελέσει σκηνές, είτε τα κουστούμια τα οποία θα βάλει για να μπει στο μυαλό και το πνεύμα του χαρακτήρα. Έτσι και το μακιγιάζ είναι από τα βοηθητικά εργαλεία που εξυπηρετούν το έργο του ηθοποιού και κατεξοχήν το όραμα του σκηνοθέτη. Η Στόουν δεν θα απέδιδε τόσο έξοχα και σαγηνευτικά αν δεν υποστηριζόταν καταλλήλως. Αυτό φυσικά ισχύει και για το υπόλοιπο καστ... (Δείτε έναν Γουίλεμ Νταφόε αλά Φρανκεστάιν).

Society of the Snow
Το ισπανικό φιλμ για το αεροπορικό δυστύχημα στις Άνδεις το 1972 και την τραγωδία που εκτυλίχθηκε στις υψηλές χιονισμένες κορφές κέρδισε τις εντυπώσεις όταν πρωτοκυκλοφόρησε λίγες ημέρες πριν στο Netflix. Η ταινία του Χουάν Αντόνιο Μπαγιόνα, που μεταφέρει τη σοκαριστική ιστορία επιβίωσης με ωμότητα και πιστότητα, αγαπήθηκε από κοινό και κριτικούς και συγχρόνως κατέκτησε μια υποψηφιότητα στην κατηγορία της Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας.

Χαρακτηριστικό είναι ότι μερικοί από τους επιζώντες της συντριβής μίλησαν με τα καλύτερα λόγια για το «Society of the Snow» και χαιρέτισαν την αυθεντικότητά του, ενώ χαρακτηρίστηκε ως ένας πολιτιστικά θεμελιωμένος φόρος τιμής τόσο σε όσους επέζησαν από το καταστροφικό γεγονός, όσο και σε όσους δεν τα κατάφεραν.

Η 96η τελετή των Όσκαρ θα πραγματοποιηθεί στις 10 Μαρτίου του 2024.