Evan Spiliotopoulos: O Αθηναίος παραμυθάς του Χόλιγουντ

Ο Εβαν (Ευάγγελος) Σπηλιωτόπουλος έγινε γνωστός γράφοντας τα σενάρια για τον «Ηρακλή», την «Πανέμορφη και το τέρας», την «Ανίερη» και πολύ πρόσφατα για τον «Εξορκιστή του Βατικανού» με τον Ράσελ Κρόου. O διάσημος σκηνοθέτης και σεναριογράφος γεννήθηκε στην Αθήνα και έζησε στην Ελλάδα τα πρώτα του χρόνια μέχρι που, ωθούμενος από τη φιλοδοξία, έφυγε για σπουδές στην Αμερική. Από το Πανεπιστήμιο του Delaware πήρε πτυχίο στη Θεωρία του Κινηματογράφου και στη συνέχεια φοίτησε στο American University, όπου έκανε μεταπτυχιακό στη Σεναριογραφία. Μετακόμισε στο Λος Αντζελες το 1995 και άρχισε να διαγράφει μια διαδρομή γεμάτη εκπλήξεις, για την οποία μας μίλησε σε άψογα ελληνικά.

Gala: Τα ελληνικά σου είναι τέλεια, μπράβο!

Εβαν Σπηλιωτόπουλος: Μεγάλωσα στην Ελλάδα, αλλά όταν τελείωσα το Λύκειο πήγα για σπουδές στις ΗΠΑ όπου και έμεινα. Το πτυχίο μου ήταν στη Θεωρία Κινηματογράφου και μπορεί να μοιάζει σχετικά άχρηστο, αλλά μου έδωσε γνώσεις και μια καλή υποδομή για τον κινηματογράφο. Το μεταπτυχιακό μου ήταν επίσης άχρηστο - Σεναριογραφία. Το χαρακτηρίζω έτσι γιατί στην ουσία κανείς δεν ενδιαφέρεται αν έχεις πτυχίο ή όχι.

G.: Τελικά σε βοήθησε καθόλου;

Ε.Σπ.: Μόνο στο να μου διδάξει τα βασικά στοιχεία της δομής ενός σεναρίου. Αλλά αν ανατρέξεις στη λίστα των 100 καλύτερων σεναρίων του American Film Institute με ταινίες τύπου «Καζαμπλάνκα», «Chinatown» κ.λπ. και τις μελετήσεις, θα γλιτώσεις όλα τα δίδακτρα που πλήρωσα εγώ και θα μάθεις όλα όσα γνωρίζω: δομή, χαρακτήρες, πλοκή, διάλογος, όλα αυτά τα πράγματα. Δεν χρειάζεσαι πτυχίο.

G.: Ποιες είναι οι λέξεις-κλειδιά για ένα επιτυχημένο σενάριο;

Ε.Σπ.: Η πρώτη είναι η εμπορικότητα. Το σενάριο πρέπει να το πιστέψουν οι παραγωγοί και για να συμβεί αυτό οφείλει να έχει ένα κοινό. Μετά είναι η κεντρική ιδέα. Αν είναι κάτι έξυπνο και πρωτότυπο, θα το πουλήσεις. Τρίτη λέξη-κλειδί, η εκτέλεση, ο τρόπος που θα γραφτεί το σενάριο. Μπορεί να έχεις μια ιδέα που θεωρείται κορεσμένη - π.χ. ένας επαγγελματίας δολοφόνος ερωτεύεται τον στόχο του. Αυτό έχει γυριστεί εκατοντάδες χιλιάδες φορές στην ιστορία του κινηματογράφου. Αλλά αν το κάνεις με έναν νέο τρόπο, θα πουλήσει.

G.: Εσύ που «πουλάς», τι κουλτούρα έχεις για να το καταφέρνεις;

Ε.Σπ.: Το πιο βασικό είναι ότι γνωρίζω και αγαπάω ταινίες που είναι mainstream. Υπάρχει ένας σνομπισμός στον κόσμο του κινηματογράφου για οτιδήποτε εμπορικό. Το βρίσκω τρομερά εφηβικό αλλά και αντιπαραγωγικό. Σαν να πληγώνουμε τους εαυτούς μας. Στην Ευρώπη ιδιαίτερα είναι ελάχιστοι οι κριτικοί που αγαπούν το mainstream. Στην Ελλάδα στέκει σαν νησίδα εξαίρεσης στον κανόνα ο Παναγιώτης Τιμογιαννάκης. Και δεν υπάρχει λόγος να σνομπάρουμε κάτι εμπορικό, γιατί οι καλύτερες ταινίες είναι αυτές που πούλησαν περισσότερο. Για παράδειγμα το «Οσα παίρνει ο άνεμος», που είναι η πιο εμπορική ταινία όλων των εποχών, σημείωσε διπλάσια έσοδα από το «Avatar». Και τι είναι; Μια σαπουνόπερα της εποχής της. Oμως ήταν και παραμένει ένα αριστούργημα! Και όλοι οι σημερινοί δήθεν κουλτουριάρηδες, τη λατρεύουν. Αν ρώταγες τον Μπερτολούτσι ή τον Φριτς Λανγκ, θα σου έλεγαν πως «ναι, αυτό είναι κλασικός κινηματογράφος». Και είναι μια εμπορική ταινία που αν γυριζόταν σήμερα, όλοι θα την προσπερνούσαν.

G.: Ποια ήταν η στιγμή που αποφάσισες ότι «αυτό το επάγγελμα είναι για μένα»;

Ε.Σπ.: H αλήθεια είναι ότι μπήκα στον κινηματογράφο αποφασισμένος. Ομως αυτό που με έκανε να πιστέψω ότι μπορώ να τα καταφέρω ήταν τα 3-4 βραβεία από φεστιβάλ σεναριογραφίας που κέρδισα μόλις αποφοίτησα. Ηταν μια απόδειξη ότι ναι, βρίσκομαι στον σωστό δρόμο. Να διευκρινίσουμε βέβαια ότι η καριέρα ενός σεναριογράφου, όπως και του ηθοποιού, χρειάζεται χρόνο. Δεν μου είπαν μια μέρα ξαφνικά «διαβάσαμε ένα σενάριό σου, ορίστε ένα εκατομμύριο δολάρια, πήγαινε γράψε μας την “Πεντάμορφη και το τέρας”». Δεν συμβαίνει έτσι. (γελάει) Χρειάστηκα έξι χρόνια για να γίνω επαγγελματίας σεναριογράφος, αυτά ήταν τα δικά μου «πέτρινα χρόνια». Αλλά έγραφα συνέχεια. Παρότι με απέρριπταν, μου έλεγαν «φίλε, ξέρεις να γράφεις, συνέχισε». Αν δεν κάνεις για τη δουλειά, πίστεψέ με, σου το δίνουν να το καταλάβεις. Αλλά κι εγώ δεν είχα εναλλακτικό σχέδιο. Ηθελα να εργαστώ ως σεναριογράφος και ας μην είχα δεκάρα τσακιστή. Ελεγα, αν μπατιρίσω, θα επιστρέψω στην Ελλάδα και θα γίνω ξεναγός στην Ακρόπολη για να κάνω πάλι αυτό που μου αρέσει: να αφηγούμαι ιστορίες στον κόσμο. Οταν τελικά με προσέλαβε η Disney το 2000 κατάλαβα ότι αυτό ήταν το ορόσημο της καριέρας μου. Συνέβη σε μια εποχή που μπορούσα να μείνω δύο μήνες ακόμα στην Αμερική, τόσα ήταν τα λεφτά μου.

G.: Η φιλοσοφία του Γουόλτ Ντίσνεϊ για την πίστη στα όνειρά μας επαληθεύτηκε στη δική σου ιστορία δηλαδή;

Ε.Σπ.: Θα είμαι πάντα ευγνώμων στην Disney. Οπου κι αν δούλεψα μετά τη θεωρούσα σπίτι μου. Αφενός γιατί ήταν η πρώτη εταιρεία που με προσέλαβε, αφετέρου γιατί τα κινούμενα σχέδια με γαλούχησαν προκειμένου να νιώσω αρκετά ισχυρός ώστε να σταθώ στην αμερικανική βιομηχανία της ψυχαγωγίας. Αλλά και επειδή ως στούντιο είναι ένα από τα πιο ιστορικά και επειδή ταυτίζομαι με τη φιλοσοφία του Γουόλτ Ντίσνεϊ, το να μην το βάζεις κάτω και να παλεύεις για τα όνειρά σου, να παίρνεις ρίσκα. Βέβαια, ο Γουόλτ ήταν ο καλλιτέχνης και ο αδελφός του, ο Ρόι, ο επιχειρηματίας. O ένας δημιουργούσε, ο άλλος έβρισκε τα λεφτά. Ο Γουόλτ παραλίγο να φαλιρίσει την εταιρεία πάνω από είκοσι φορές. Τα θεματικά πάρκα που βλέπουμε σήμερα σε όλο τον κόσμο ήταν το μεγαλύτερο εμπορικό ρίσκο που θα μπορούσε να πάρει κάποιος στα 50s. Ωστόσο η φιλοσοφία του Γουόλτ Ντίσνεϊ μου ταίριαξε γάντι.

G.: Πότε άρχισες να νιώθεις κι εσύ ένα κομμάτι του Χόλιγουντ;

Ε.Σπ.: Δεν ήταν κάτι που συνέβη από τη μια μέρα στην άλλη, δεν βρέθηκα σε πάρτυ με την Τζένιφερ Ανιστον και την Κέιτ Χάντσον μόλις ήρθα από την Ελλάδα. Ηταν μια αργή διαδικασία από το 1995 έως το 2000. Σε εκείνα τα «πέτρινα χρόνια» έγραφα σενάρια για ταινίες μικρού μήκους, χωρίς τους σταρ με τους οποίους συνεργάστηκα μετά, αλλά π.χ. με τον Χένρι Τόμας, τον μικρό που πρωταγωνιστούσε στον «Ε.Τ.» και τώρα έχει γίνει πολύ καλός ηθοποιός, μου θυμίζει τον Αντονι Πέρκινς. Οταν μπήκα στην Disney άρχισα να δουλεύω με την Αντζέλικα Χιούστον, με την Τζέιν Χόροκς, τη Λούσι Λιου, τη Σαρλίζ Θερόν, την Κίρστεν Στιούαρτ… Αυτά είναι μερικά μόνο από τα διάσημα ονόματα που ακολούθησαν.

G.: Πώς ήταν ο Ράσελ Κρόου στη συνεργασία σας στον «Εξορκιστή του Βατικανού»;

Ε.Σπ.: Εξοχος! Οχι μόνο ως ηθοποιός, αλλά και ως άνθρωπος με εντυπωσίασε. Ολη η ταινία είναι αυτός. Και έσκισε!

G.: Αλήθεια, πώς προέκυψε η απεργία των σεναριογράφων;

Ε.Σπ.: Εγώ ανήκω στο 5% που διαμαρτυρήθηκε έχοντας μια οικονομική άνεση, πράγμα που δεν ισχύει για το υπόλοιπο 95%. Το πρόβλημα προέκυψε ύστερα από απαίτηση του συνδικαλιστικού μας οργάνου να απολύσουμε τους ατζέντηδές μας επειδή κάτι δεν πήγαινε καλά με τα συμβόλαιά τους. Αυτό, λοιπόν, σταμάτησε τις δουλειές μας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τελικά λύθηκε η διαμάχη και ήρθε ο COVID. Και πάνω που τελείωσε το lockdown, άρχισε η απεργία! Η οποία συμπεριέλαβε στις διαπραγματεύσεις ακόμα και όρους για τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι χρήσιμη για την έρευνα που κάνει ένας σεναριογράφος, αλλά για τη συγγραφή σεναρίου νομίζω ότι ακόμα δεν το έχει.


Ειδήσεις σήμερα:

Στην Αλεξανδρούπολη το χρυσό δελτίο των €6,5 εκατ. στο Τζόκερ - Στα 111 ευρώ το κόστος του

Οι νέες τιμές στην Golden Visa για να «ανοίξει» η αγορά ακινήτων

Τέσσερις νέες προσθήκες, μαγεία Ροναλντίνιο και στον τάκο του Survivor η Έλενα Αμανατίδου - Δείτε βίντεο