Creative Greece: Το ελληνικό Χόλιγουντ επιστρέφει... αλλιώς

Ασπρος καπνός φαίνεται να βγαίνει από τα άδυτα της οπτικοακουστικής και κινηματογραφικής βιομηχανίας της χώρας, που ενώνει τις δυνάμεις της σε έναν ενιαίο φορέα με τον τίτλο Creative Greece, ο οποίος έχει σκοπό να προστατεύσει τον κινηματογραφικό και οπτικοακουστικό τομέα, να τονώσει τη δημιουργία, να ενισχύσει τους παραγωγούς, αλλά και να προσελκύσει νέες επενδύσεις.

Ουσιαστικά πρόκειται για τη συνένωση του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (ΕΚΚ) και του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ) σε έναν ενιαίο φορέα με τον τίτλο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας Α.Ε., εν συντομία Creative Greece, ένας τίτλος πιο προσιτός στο εξωτερικό. Εκτός από την αποστολή να στηρίξει την εγχώρια δημιουργία και να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, ο νέος φορέας αναλαμβάνει την οργάνωση και λειτουργία του Εθνικού Ψηφιακού Αποθετηρίου Οπτικοακουστικών Εργων και του Κόμβου Καινοτομίας και Τεχνολογίας για τον Δημιουργικό και Οπτικοακουστικό Τομέα - το επονομαζόμενο Creative Hub Gr.

Υστερα από μήνες διαβούλευσης, ο νέος φορέας, που πλέον υπάγεται στο υπουργείο Πολιτισμού, υπό την εποπτεία του υφυπουργού Χρίστου Δήμα, αρμόδιου για ζητήματα σύγχρονου πολιτισμού, βγαίνει στον αέρα, δηλαδή μετατρέπεται σε νομοσχέδιο που εισάγεται στη Βουλή προς επεξεργασία στην αρμόδια επιτροπή. Ο κινηματογράφος, η τηλεόραση και η τεχνολογία ενώνουν τις δυνάμεις τους και γίνονται ένας ενιαίος φορέας που πλέον θα μπορεί να εκπροσωπεί τη χώρα μας στα διάφορα φόρα, θα προστατεύει τη δημιουργία και θα δείχνει προς το μέλλον.

Μέχρι τώρα υπήρχε μεγάλη σύγχυση ως προς το τι ακριβώς θα γίνει με τις αρμοδιότητες, αν θα μειωθούν τα χρήματα, ποια λύση θα βρεθεί αναφορικά με τις καθυστερούμενες υπαγωγές που έκαναν τους περισσότερους να μιλούν για «τρύπα» στο ΕΚΟΜΕ, ακόμα και για διάλυσή του. Το γεγονός ότι όλα αυτά αποσαφηνίζονται στο νομοσχέδιο, ύστερα από τις ενστάσεις που είχαν ακουστεί τόσο από τους ανθρώπους του κινηματογράφου όσο και από τους παραγωγούς, τους δημιουργούς και τους αρμόδιους φορείς, έχει φέρει αισιοδοξία στον χώρο καθώς ο νέος φορέας θα καταστήσει τη μεγάλη κινηματογραφική και τηλεοπτική βιομηχανία μας ακόμα πιο ισχυρή, ενώ κάνει το εργαλείο του cash rebate ακόμα πιο ελκυστικό, αφού απλουστεύει τις διαδικασίες υπαγωγής και προσαρμόζει τις δυνάμεις της στα νέα δεδομένα και τη νέα εποχή, όπως αυτή της τεχνολογίας.

Τι αλλάζει

Λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς εξελίξεις στον τομέα αυτό, με τις επενδύσεις τεράστιων κολοσσών, όπως η Amazon ή η Microsoft, που στηρίζουν τις νέες τεχνολογίες, ο νέος φορέας δημιουργείται ώστε να μπορέσει να βοηθήσει τη χώρα μας σε εθνικό επίπεδο να ακολουθήσει ενισχύοντας ακόμα περισσότερο τον οπτικοακουστικό τομέα.

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι, παρά τις φήμες για το αντίθετο, υπάρχει αύξηση του συνολικότερου προϋπολογισμού του νέου φορέα, καθώς, όπως αποκαλύπτει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΕΚΟΜΕ Λεωνίδας Χριστόπουλος, που πλέον υπάγεται στο Creative Greece, υπάρχουν νέοι πόροι, όπως αυτός που θα προέρχεται από τη συνδρομητική τηλεόραση και θα διατίθεται για το έργο της ελληνικής κινηματογραφικής δημιουργίας, για την εκπαίδευση, τα φεστιβάλ και άλλες αντίστοιχες δραστηριότητες. Επίσης, αυξάνεται το συνολικότερο διαθέσιμο ποσό όσον αφορά το cash rebate αφού καθιερώνονται διαφορετικά καθεστώτα ενίσχυσης.

Για την ακρίβεια, διαχωρίζονται, όσον αφορά το πρόγραμμα επιστροφής επένδυσης (cash rebate) ώστε να γίνουν πιο φιλικά και ευέλικτα τα τηλεοπτικά και τα κινηματογραφικά προγράμματα από το animation και το videogaming, κάτι που σημαίνει ότι αυξάνονται τα χρήματα που δίνονται για κινηματογραφικές ταινίες - πάντα στο όριο του ποσού που προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Ενωση σε κάθε τομέα, που είναι 55 εκατ. ευρώ, αλλά και που μπορούν να αντέξουν οι δημοσιονομικές προβλέψεις.

Με αυτό τον τρόπο, σε ό,τι αφορά τα οπτικοακουστικά, κάθε τομέας φαίνεται να έχει «το δικό του σπίτι, με τους δικούς του κανόνες και τα δικά του χρήματα. Αυτό ήταν ένα πάγιο αίτημα από όλους τους φορείς», τονίζει ο κ. Χριστόπουλος. Νέο στοιχείο είναι επίσης ότι θα δίνεται ένας νέος φόρος από τα τέλη της συνδρομητικής τηλεόρασης, που θα χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες του φορέα, και μάλιστα στα selective προγράμματα, δηλαδή σε αυτά που θα ενισχύουν την προώθηση της ελληνικής κινηματογραφικής τέχνης, το οποίο ζητούσαν συνεχώς οι νέοι δημιουργοί, και όχι στο cash rebate που θα κυμαίνεται από 10 έως 15 εκατ. ευρώ, ανάλογα με το πόσο μπορούν να αντέξουν οι δημοσιονομικές συνθήκες.

Ανάμεσα στα καλά νέα είναι ότι υπάρχει αύξηση στο minimum local spending, δηλαδή στις ελάχιστες επιλέξιμες δαπάνες για ταινίες μυθοπλασίας, με το ποσό να διπλασιάζεται από τις 100.000 στις 200.000 ευρώ. Επίσης, εκτός από τις καθημερινές σειρές που ενισχύονται με 35.000 ανά επεισόδιο, με ένα όριο στους δύο κύκλους που δεν θα πρέπει να ξεπερνάει τα 150 επεισόδια, έχουμε μια νέα κατηγορία που «είναι οι μίνι τηλεοπτικές σειρές», όπως αποκαλύπτει μιλώντας αποκλειστικά στο «ΘΕΜΑ» ο κ. Χριστόπουλος, οι οποίες ενισχύονται έως τα 16 επεισόδια με 120.000 ευρώ ανά επεισόδιο, ενώ ταινίες-ντοκιμαντέρ και μικρού μήκους παραμένουν στα ίδια. Σε αυτό το σημείο ο ίδιος τονίζει ότι η αυστηροποίηση των κριτηρίων αναφορικά με τις σειρές ήταν απαραίτητη.

ΕΚΟΜΕ και ΕΚΚ

Οσον αφορά τη μεγάλη ανησυχία που υπήρχε ότι το ΕΚΚ, και άρα η ενίσχυση των Ελλήνων δημιουργών με ποιοτικά κριτήρια, που ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την αποστολή του Κέντρου, θα απορροφηθεί από το ΕΚΟΜΕ, αυτή διαψεύδεται με τον διαχωρισμό της λειτουργίας του - και αυτό είναι κάτι που τονίζει κατηγορηματικά ο κ. Χριστόπουλος: «Ο νέος φορέας διατηρεί δύο διακριτούς πυλώνες - και αυτό πρέπει να τονιστεί: ο ένας είναι η Γενική Διεύθυνση Κνηματογράφου που ασκεί την πολιτική για την κινηματογραφική τέχνη, που υπό την εποπτεία της έχει τα επιλεκτικά προγράμματα και την υλοποίηση της κινηματογραφικής παραγωγής, και ο άλλος είναι που λειτουργεί με κύριο γνώμονα τα επενδυτικά κριτήρια και δεν έχει σχέση με τα επιλεκτικά προγράμματα». Με άλλα λόγια, το Creative Greece επιδιώκει να ικανοποιήσει τις ανάγκες των ανεξάρτητων δημιουργών, αλλά και να αξιοποιήσει τόσο τα επενδυτικά κίνητρα και το tax relief όσο και το σημαντικό, και μέχρι σήμερα όχι απόλυτα αξιοποιήσιμο, κομμάτι των νέων τεχνολογιών, οι οποίες ενσωματώνονται στον κινηματογράφο και χρησιμοποιούνται πλέον για την ανάδειξη του πολιτισμού.

Οσο για το ερώτημα πώς προστατεύονται οι δημιουργοί από τους κινδύνους της τεχνολογίας, κάτι που οδήγησε το Χόλιγουντ σε μακρά απεργία, ο κ. Χριστόπουλος υποστηρίζει ότι έχει προβλεφθεί απόλυτα η προστασία τους. Επίσης, η αρχική πρόβλεψη για την ένταξη του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ) στον κοινό φορέα φαίνεται τελικά να απορρίπτεται μετά τις ενστάσεις και τις επιφυλάξεις που εξέφρασαν οι επιμέρους φορείς. Σε κάθε περίπτωση, όμως, όσον αφορά τη συνολικότερη λειτουργία του Creative Greece, o κ. Χριστόπουλος τονίζει διαρκώς ότι δεν θα συγχέεται το έργο του ΕΚΟΜΕ, που αφορά τις επενδύσεις, με το ΕΚΚ, με επικεφαλής τον κ Μάρκο Χολέβα, που είναι αυτό της στήριξης του Ελληνα δημιουργού με καθαρά ποιοτικά κριτήρια.

«Απλώς διορθώνεται μια παθογένεια, που εκφράζεται έτσι κι αλλιώς σε πολλούς τομείς εξαιτίας των αλληλεπικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων», υποστηρίζει ο κ. Χριστόπουλος, συμπληρώνοντας πως «με την ένωση των δυνάμεων έχουμε το καλύτερο για τον πολιτισμό και τις ταινίες αποτέλεσμα». Γι’ αυτό στο σημείο αυτό θυμίζει ότι «τα selective προγράμματα του ΕΚΚ διατηρούν άλλες πηγές χρηματοδότησης που είναι διαφορετικές από το cash rebate: το ένα είναι τακτικός προϋπολογισμός και το άλλο ΕΣΠΑ. Αρα ξεκινάμε από το γεγονός ότι δημοσιολογιστικά απαγορεύεται να επικαλύψει το ένα το άλλο και αυτό έχει πια έχει και νομική έκφραση. Επίσης, λόγω των αυξημένων πόρων που δίνονται από το Γενικό Λογιστήριο στον νέο φορέα από τα τέλη της συνδρομητικής, ακριβώς επειδή αυτός μεγεθύνεται και έχει άλλες ανάγκες, αυξάνονται και τα χρήματα που θα δίνονται για την προώθηση της ελληνικής κινηματογραφικής τέχνης».

Τι γίνεται με την «τρύπα» των 100 εκατ. ευρώ

Εντονος φόβος έχει εκφραστεί τόσο από τα διάφορα σωματεία όσο και από τους παραγωγούς για το τι θα συμβεί όλο αυτό το διάστημα μέχρι τη λειτουργία του νέου φορέα, τι θα γίνει με τις νέες υπαγωγές, τις εκταμιεύσεις, καθώς όλοι φοβούνται μην επαναληφθεί η προηγούμενη κατάσταση με τις εκτεθειμένες παραγωγές.

Ο κ. Χριστόπουλος είναι καθησυχαστικός υποστηρίζοντας ότι οι υπαγωγές συνεχίζονται κανονικά και απλώς θα παγώσουν για λίγους μήνες, μέχρι τον Οκτώβρη, οι νέες αιτήσεις ακριβώς για να μπορέσουν να αποπληρωθούν οι παλιές. «Μόνο το 2023 το ΕΚΟΜΕ πλήρωσε 60 εκατ. και μέσα στο 2024, δηλαδή σε λίγους μήνες, έχουν πληρωθεί 13 εκατ. ευρώ», μας λέει, επιβεβαιώνοντας πως έχουν ήδη πληρωθεί τα μισά projects. Δηλαδή από τις 404 αιτήσεις που έχουν γίνει από την αρχή της δημιουργίας του ΕΚΟΜΕ έχουν ήδη αποπληρωθεί οι 197, δηλαδή οι μισές. «Αυτό από μόνο του σε καμία περίπτωση δεν δείχνει έναν οργανισμό σε κατάρρευση, αλλά έναν οργανισμό που λειτουργεί με γρήγορους ρυθμούς», υποστηρίζει, αν και πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό συνέβη από τότε που ανέλαβε ο ίδιος τα ηνία.

Μπήκαν σχετικά γρήγορα και οι υπογραφές από τον αρμόδιο υπουργό Κωνσταντίνο Κυρανάκη και έτσι επισπεύστηκαν οι διαδικασίες, στο οποίο μας επιβεβαιώνει ότι θα βοηθήσει και η δημιουργία του νέου φορέα. Το σημαντικό, πάντως, είναι ότι δεν θα υπάρξει δραματική μείωση του προϋπολογισμού και των χρημάτων που δίνονται για την κινηματογραφική και τηλεοπτική βιομηχανία, με πρώτιστο σκοπό την ένωση των δυνάμεων του χώρου, που όλες μαζί μπορούν να χαράξουν έναν νέο δρόμο προς το μέλλον. Ολοι άλλωστε συμφωνούν ότι αυτό ήταν παραπάνω από απαραίτητο, αρκεί η εκσυγχρονιστική και επενδυτική αντίληψη να μην είναι εις βάρος της ελληνικής ανεξάρτητης δημιουργίας και να μην υποτιμηθούν τα άκρως σημαντικά ποιοτικά χαρακτηριστικά ή να θυσιαστούν στον βωμό της δημιουργίας ενός νέου οικοσυστήματος.

Υπάρχει λοιπόν αισιοδοξία ότι το πρώτο βήμα προς το μέλλον έχει γίνει, ειδικά όσον αφορά την ανάπτυξη μιας γερής κινηματογραφικής βιομηχανίας. Μένει να ακολουθήσουν οι περιφερειακές δυνάμεις, όπως τα film offices, που επίσης πλέον εντάσσονται στο ενιαίο αυτό σύστημα, καθώς ο νέος φορέας είναι ο απόλυτα αρμόδιος για να δίνει κατευθύνσεις, ενώ με το outsourcing μπορούν να μπουν στο παιχνίδι ιδιώτες για τα film offices που θα αναλαμβάνουν να επιλύουν τα επιμέρους λειτουργικά προβλήματα ικανοποιώντας τις πολλαπλές ανάγκες μιας μεγάλης παραγωγής. Το επόμενο στάδιο είναι η δημιουργία studios, η έλλειψη των οποίων αναγκάζει τους παραγωγούς να πηγαίνουν σε προορισμούς εκτός Ελλάδος, ο σωστός προγραμματισμός και κυρίως η ταχύτητα στην επίλυση προβλημάτων.