Madame Clicquot, η ιστορία της Μεγάλης Κυρίας της σαμπάνιας

Ενα μπουκάλι σαμπάνιας Veuve Clicquot, με τη χαρακτηριστική χρυσοκίτρινη ετικέτα του, είναι δύσκολο να το αγνοήσεις. Το 2012 ήταν η δεύτερη σε πωλήσεις μάρκα σαμπάνιας στον κόσμο, με 1.474.000 κιβώτια εννέα λίτρων να πωλούνται παγκοσμίως. Αλλά η Veuve Clicquot δεν ήταν πάντα τόσο επιτυχημένη: αν δεν υπήρχαν οι προσπάθειες ενός πανούργου επιχειρηματικού μυαλού του 19ου αιώνα, η σαμπάνια αυτή ίσως να μην είχε υπάρξει ποτέ. Αυτό το λαμπερό μυαλό ανήκε στη χήρα (Veuve στα γαλλικά) Κλικό (Clicquot), μία από τις πρώτες διεθνείς επιχειρηματίες στον κόσμο, η οποία έσωσε το οινοποιείο της από την καταστροφή και δημιούργησε τη σύγχρονη αγορά σαμπάνιας.

«Οταν αγωνίζονται να επιβιώσουν, βασίζονται περισσότερο στις δικές τους δυνάμεις», λέει η Μπαρμπ-Νικόλ Πονσαρντέν-Κλικό, γνωστή ως Μαντάμ Κλικό, αναφερόμενη στα αμπέλια της στην ταινία «Clicquot: Η γυναίκα πίσω από τον μύθο», που μόλις κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους, «γίνονται περισσότερο αυτό που προορίζονταν να είναι». Αυτές οι λέξεις θα μπορούσαν να προσδιορίσουν κάτι περισσότερο από την τεχνική της αμπελουργίας, και σίγουρα την ατρόμητη γυναίκα πίσω από τη σαμπάνια Veuve Clicquot.

Η αληθινή ιστορία ξεκινά το 1777, όταν γεννήθηκε η Μπαρμπ-Νικόλ στην πόλη Ρεμς, στη Γαλλία. Κόρη του πλούσιου υφαντουργού και πολιτικού Πονς Ζαν Νίκολας Φιλίπ Πονσαρντέν, μεγάλωσε σε μια εποχή που οι γυναίκες δεν είχαν θέση στον επιχειρηματικό κόσμο, πόσο μάλλον σε έναν αποκλειστικά ανδροκρατούμενο χώρο όπως η οινοποιία. Ωστόσο, η ζωή είχε διαφορετικά σχέδια. Το 1798 η νεαρή Γαλλίδα παντρεύεται τον Φρανσουά Κλικό, γιο ενός φημισμένου οινοποιού, ο οποίος είχε ήδη ξεκινήσει να επεκτείνει την επιχείρηση του πατέρα του, με όραμα να μετατρέψει την τοπική οινοποιία σε έναν παγκόσμιο κολοσσό. Δυστυχώς, ο Φρανσουά, που παρουσίαζε έντονες μεταπτώσεις διάθεσης, το 1805 διαγνώστηκε με βαριά κατάθλιψη υποκύπτοντας τελικά στον τύφο που ήταν και η επίσημη αιτία θανάτου του την ίδια χρονιά.

Μια φήμη επέμενε ότι πιθανώς αυτοκτόνησε, πάσχοντας ίσως από αυτό που σήμερα αποκαλούμε διπολική διαταραχή. Το σίγουρο ήταν ότι είχε αφήσει την Μπαρμπ-Νικόλ χήρα στα 27 της, με ένα μικρό παιδί στην αγκαλιά και μια οινοποιία στα πρόθυρα χρεοκοπίας.

Παρά τις τεράστιες δυσκολίες, η δυναμική γυναίκα δεν εγκατέλειψε. Αντίθετα, ανέλαβε τον πλήρη έλεγχο της επιχείρησης, γεγονός ανήκουστο για την εποχή. Με μεγάλη αποφασιστικότητα και καινοτόμο πνεύμα, κατάφερε να αντιστρέψει την τύχη της οινοποιίας. Εισήγαγε νέες τεχνικές στην παραγωγή σαμπάνιας, όπως η διαδικασία «remuage» (η χειροκίνητη περιστροφή των φιαλών), η οποία βελτίωσε σημαντικά την ποιότητα. Μέσα σε λίγα χρόνια η Veuve Clicquot είχε καταφέρει να ηγείται στον χώρο της παραγωγής σαμπάνιας, εξάγοντας τα προϊόντα της σε όλη την Ευρώπη, ακόμη και σε δύσκολες αγορές, όπως η Ρωσία, η οποία ήταν ιδιαίτερα σημαντική για την ανάπτυξη του εμπορίου της σαμπάνιας. Το όνομα της «Χήρας Κλικό» έγινε συνώνυμο της πολυτέλειας, ενώ η ίδια έγινε σύμβολο επιχειρηματικής ευφυΐας και θάρρους. Υπό την καθοδήγησή της, η Veuve Clicquot έγινε παγκοσμίως γνωστή ως η «σαμπάνια των βασιλιάδων» και διατηρεί τη φήμη της μέχρι σήμερα.

Αυτή η ταινία για τη ζωή της Μπαρμπ-Νικόλ Πονσαρντέν-Κλικό, την οποία ενσαρκώνει η Χέιλι Μπένετ, δεν είναι απλώς μια αναδρομή στην ιστορία μιας από τις πιο ισχυρές γυναίκες της εποχής της, αλλά και ένας φόρος τιμής στη γυναίκα που άνοιξε δρόμους σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Η ιστορία της Veuve Clicquot είναι μια ιστορία θάρρους, καινοτομίας και αφοσίωσης που συνεχίζει να εμπνέει από γενιά σε γενιά. Στην ταινία τη βλέπουμε ως έφηβη μάρτυρα της Γαλλικής Επανάστασης, ως νεαρή χήρα που αγωνίζεται να χτίσει μια νεοσύστατη διεθνή επιχείρηση και που επέζησε από την παραλίγο κατάρρευση της τράπεζάς της υπό τη μοναρχία των Βουρβόνων μετά το Βατερλό για να γίνει μία από τις πλουσιότερες γυναίκες στη Γαλλία. Και τέλος, ως η μητριάρχης που πάντρεψε την κόρη και την εγγονή της με γόνους των πιο αριστοκρατικών οικογενειών της Γαλλίας.

Από πηγές της εποχής μαθαίνουμε πάντως πως η Μαντάμ Κλικό μπορεί να πέρασε 60 χρόνια από τη ζωή της ως χήρα, αλλά δεν υπήρξε «καλόγρια» - είχε μάλιστα λεπτό χιούμορ και αδυναμία στους όμορφους νέους άνδρες. Λάτρευε τον λάγνο γαμπρό της, τον ακόλαστο Λουί ντε Σεβινιέ, όμως προτίμησε να κάνει τον Εντουάρ Βερλέ, τον άνθρωπο που έβαλε ενέχυρο την περιουσία του για να τη σώσει από τη χρεοκοπία, συνέταιρό της. Οι δουλειές είναι δουλειές, ειδικά στη Σαμπάνια.

Σήμερα, η Veuve Clicquot συνεχίζει να είναι ένας από τους κορυφαίους παραγωγούς σαμπάνιας στον κόσμο διατηρώντας την παράδοση που ξεκίνησε η Μπαρμπ-Νικόλ πριν από περισσότερα από 200 χρόνια. Η κίτρινη ετικέτα της είναι σύμβολο της κομψότητας και της απόλαυσης, ενώ τα εκλεκτά μπουκάλια της ανοίγουν σε μερικά από τα πιο premium εστιατόρια και εκδηλώσεις στον κόσμο, διατηρώντας αναλλοίωτη τη φιλοσοφία της δημιουργού της: «Μόνο μία ποιότητα, η καλύτερη»