L’École des Arts Joai lliers, oι θησαυροί της γαλλικής κωμωδίας
Ενα ιστορικό οίκημα του 18ου αιώνα στο Παρίσι ανοίγει για πρώτη φορά τις πόρτες του στο κοινό με μια έκθεση των κοσμημάτων που πρωταγωνίστησαν στο θέατρο που θεμελίωσε ο Μολιέρος
Συνέντευξη στη Μαρίλη Ευφραιμίδη
ΦωτογραφίεΣ L’École des Arts Joailliers, Benjamin Chelly
Felipe Ribon
Το Hôtel de Mercy-Argenteau στον αριθμό 16 της λεωφόρου της Μονμάρτρης είναι ένα από τα πιο παλιά hôtel particulier του Παρισιού. Βέβαια, δεν πρόκειται για ξενοδοχείο αλλά για μεγαλοπρεπή ιδιωτική κατοικία, όπως όλα τα hôtels particuliers. Το όνομά του οφείλεται στον πρώτο του ένοικο το 1778, τον κόμη Φλοριμόν Κλοντ ντε Μερσί-Αρζαντό, πρέσβη της Μαρίας Θηρεσίας της Αυστρίας στη Γαλλία.
Τιάρα με χτενάκι, διακοσμημένη με κοράλια, 19ος αιώνας
Ηταν ο διπλωμάτης που κανόνισε τον γάμο του Λουδοβίκου ΙΣΤ’ με τη Μαρία Αντουανέτα και έγινε ο έμπιστος συμβουλάτορας της νεαρής αυτοκράτειρας, αλλά και ο άνθρωπος που μάταια προσπαθούσε να φρενάρει τον σπάταλο τρόπο ζωής και την αδυναμία της στην πολυτέλεια. Σε αυτόν εμπιστεύτηκε η βασίλισσα το σεντούκι με τα κοσμήματά της προτού διαφύγει μάταια στη Βαρέν. Το ιστορικό οίκημα συνδέεται τώρα ακόμα πιο στενά με την ιστορία του κοσμήματος και φέτος, για πρώτη φορά, ανοίγει τις πόρτες του στο κοινό.
Χρυσό διάδημα με μαργαριτάρια σχεδιασμένο για τη Ρασέλ στον ρόλο της Φαίδρας του Ρακίνα (1843)
Περιδέραιο για το έργο «Το χρυσόμαλλο δέρας» του Κορνέιγ
Χρυσή κορώνα με μαργαριτάρια που φόρεσε η Μαρία Αντουανέτα στον «Ροδογύνη» του Κορνέιγ (1807)
Δάφνινο στεφάνι από χαλκό για την ηθοποιό Ρασέλ, 19ος αιώνας
Μετά την ανακαίνιση με τη χρηματοδότηση του οίκου Van Cleef & Arpels, λειτουργεί ως École des Arts Joailliers (Σχολή των Τεχνών του Κοσμήματος). Το επόμενο κεφάλαιο στην ιστορία του ξεκινάει με την έκθεση των κοσμημάτων της Comedie-Française.
Μέχρι τις 13 Οκτωβρίου παρουσιάζονται τα αυθεντικά κομμάτια που φορέθηκαν από τους μεγάλους πρωταγωνιστές του θεάτρου που θεμελίωσε ο Μολιέρος. Το στεφάνι από επιχρυσωμένα φύλλα δάφνης ήταν δώρο του Ναπολέοντα για την ενσάρκωση του Νέρωνα στο έργο «Britannicus». Το στέμμα της Σάρα Μπερνάρ, η κορόνα της Κλεοπάτρας και η ζώνη με τα πετράδια που έκανε την αυτοκράτειρα Ευγενία να ζηλέψει είναι μερικά μόνο από τα κοσμήματα που εκτίθενται ως αυτόνομα έργα τέχνης, κειμήλια της ιστορίας του θεάτρου και αναπόσπαστα στοιχεία μιας παράστασης. Αν και δεν είναι πάντα κατασκευασμένα από πολύτιμα υλικά, αποτελούν ντοκουμέντο της εποχής όπου δημιουργήθηκαν γιατί δεν φτιάχτηκαν ούτε για να πωληθούν, ούτε για να επιδείξουν τον πλούτο παρά μόνο για να εκφράσουν την τέχνη. Η εξέλιξη του hôtel particulier σε Σχολή των Τεχνών του Κοσμήματος είναι έργο της σχεδιάστριας εσωτερικών χώρων και σκηνογράφου Κονστάνς Γκισέ.
Για τον φωτισμό της σκάλας η Γκισέ σχεδίασε έναν μοντέρνο πολυέλαιο
Gala: Πόσο δύσκολο είναι να διαχειριστεί κανείς τη διαμόρφωση ενός ιστορικού χώρου;
Κονστάνς Γκισέ: Δεν είναι ακατόρθωτο, αλλά απαιτεί αφοσίωση και αίσθημα ευθύνης. Γνωρίζω ότι ο ρόλος μου σε αυτό το οικοδόμημα του 18ου αιώνα είναι μικροσκοπικός και ότι η συνεισφορά μου θα είναι εφήμερη.
Δεν μου ζητήθηκε να βελτιώσω το κτίριο, αλλά να διαμορφώσω το εσωτερικό για εκθέσεις. Το ιστορικό πλαίσιο δεν πρέπει να επισκιάζει τα έργα που παρουσιάζονται. Πρέπει να συνυπάρχουν αρμονικά.
Εργα τέχνης και άλλα κειμήλια της Comédie Française συμπληρώνουν την έκθεση των κοσμημάτων
G.: Πώς προχωρήσατε, λοιπόν;
Κ.ΓΚ.: Η αρχιτεκτονική της αίθουσας δεξιώσεων είναι διάστικτη με στήλες. Κατασκευάσαμε αυτοστηριζόμενα πάνελ που συνυπάρχουν με τις κολόνες, κάτι που δεν ήταν εύκολο, γιατί οι κολόνες έχουν ύψος 5 μέτρα. Ο χώρος απαιτούσε επίσης διακριτικό φωτισμό, ο οποίος δεν θα κυριαρχούσε. Καλός φωτισμός είναι αυτός που δεν τον προσέχει κανείς.
Επιχρυσωμένο δάφνινο στεφάνι
το οποίο δώρισε
ο Ναπολέων για τον ρόλο του Νέρωνα
Χρυσή καρφίτσα της Σάρα Μπερνάρ που σχεδίασε ο Ρενέ Λαλίκ
G.: Ωστόσο, εγκαταστήσατε έναν εντυπωσιακό πολυέλαιο στη σκάλα.
Κ.ΓΚ.: Η είσοδος είχε υποστεί μεγάλη φθορά και έπρεπε να αποκατασταθεί. Αυτό μου έδωσε περισσότερη ελευθερία. Σχεδίασα αυτό το φωτιστικό για να θυμίζει τους πολυτελείς ιστορικούς πολυελαίους που έχουν εκλείψει πλέον και για να συντροφεύει τον επισκέπτη καθώς ανεβαίνει τις σκάλες. Σχεδίασα επίσης έναν πολυέλαιο για την αίθουσα της έκθεσης όπου οι υπηρεσίες ιστορικών μνημείων δεν μας επέτρεψαν να χρησιμοποιούμε σποτ σε ράγες.
Επιστήθιο κόσμημα για την τραγωδία «Αθαλία» του Ρακίνα, αρχές 20ού αιώνα
Επιχρυσωμένο τελετουργικό ξίφος από τις αρχές του 19ου αιώνα
G.: Εχετε επίσης διαμορφώσει τη ζώνη της υποδοχής, το κατάστημα και τις αίθουσες των μαθημάτων.
Κ.ΓΚ.: Η πρώτη πρόκληση ήταν να κάνουμε το καλωσόρισμα ευχάριστο και να φροντίσουμε για την ομαλή κυκλοφορία στο κτίριο. Εχω μια διαισθητική σχέση με τον χώρο. Μόλις μπω προετοιμάζομαι ψυχολογικά για να αντιληφθώ τους όγκους. Στη συνέχεια σκέφτομαι «εδώ πρέπει να κατεβάσω το ταβάνι». Για να δώσω ρυθμό αλλάζω τα ύψη. Ετσι δημιουργώ ένα καταφύγιο όπου νιώθεις προστατευμένος. Σε δεύτερο χρόνο, μετά την ογκομέτρηση, σκέφτομαι την ατμόσφαιρα. Το σχήμα των επίπλων συμβάλλει στην αίσθηση άνεσης και οικειότητας. Την πετυχαίνω με έπιπλα που έχουν στρογγυλεμένες γραμμές. Μου αρέσουν οι καμπύλες, η χάρη, η κομψότητα.
Οι αίθουσες διδασκαλίας της σχολής διαμορφώθηκαν με σεβασμό στην ιστορία του κτιρίου
G.: Ποια υλικά προτιμήσατε;
Κ.ΓΚ.: Τα υλικά έπρεπε να είναι και ανθεκτικά ώστε να αντέχουν στη φιλοξενία πολυάριθμων επισκεπτών και εκλεπτυσμένα. Εδώ χρησιμοποίησα ξύλο βελανιδιάς και καπλαμά, που μου θυμίζει τον κόσμο των σκαφών και με ταξιδεύει.
G.: Χρησιμοποιείτε πολύ χρώμα, ειδικά το μπλε. Για ποιον λόγο;
Κ.ΓΚ.: Το σκούρο μπλε παραπέμπει στη νύχτα, στην αστρονομία και το μυστήριο. Συμπυκνώνει επίσης τον χώρο. Ολοι οι ορθοστάτες είναι βαμμένοι σε φωτεινό μπλε με μια πινελιά βιολετί, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα μια υπέροχη αντίθεση με τα πιο σκούρα στοιχεία
