Ο Γιαν Φαμπρ εξηγεί γιατί χρησιμοποιεί το δικό του αίμα στα έργα τέχνης του

Με πολυδιάστατο έργο που περιλαμβάνει θέατρο, λογοτεχνία και εικαστικές τέχνες, ο Γιαν Φαμπρ έχει καθιερωθεί ως ένας από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς της γενιάς του. Η ατομική του έκθεση «I Am Blood» που παρουσιάζεται αυτή την εποχή στην γκαλερί «Crux», στο Κολωνάκι, περιλαμβάνει μια σειρά ψηφιδωτών κατασκευασμένων από χρυσά πλακάκια 24 καρατίων και σμάλτο, καθώς και σχέδια σε χαρτί. Μέσα από αυτά τα έργα ο Βέλγος καλλιτέχνης επιδιώκει να αναδείξει τη σχέση μεταξύ ζωής και θανάτου. Το αίμα ως κεντρικό θέμα δεν είναι τυχαία επιλογή καθώς στο έργο του Φαμπρ ξεπερνά τη βιολογική λειτουργία του, μετατρέπεται σε σύμβολο της ζωής, του θανάτου και της ανθρώπινης κατάστασης.

«Το αίμα αποτελεί μια ισχυρή και προκλητική μέθοδο στην εικαστική μου τέχνη και το θέατρο», λέει, «αντικατοπτρίζει θέματα ευαλωτότητας, θνητότητας και της οδυνηρής φύσης της ύπαρξης». Στην ουσία, η έκθεση «I Am Blood» συνδυάζει στοιχεία που συνδέονται με τις επιθυμίες και τους φόβους της ανθρώπινης φύσης. Παρουσιάζεται με «χάρη και στυλ», όπως σχολιάζει ο Φαμπρ, υπό την επιμέλεια της Κατερίνας Κοσκινά, με το γκρι χρώμα των τοίχων και τον μελετημένο φωτισμό να καθιστούν τα χρυσά ψηφιδωτά σχεδόν τρισδιάστατα. Γιατί «I Am Blood», όμως; «Από το 1977 φτιάχνω σχέδια με το δικό μου αίμα. Εχω διαγράψει με το δικό μου αίμα την πορεία μου ως καλλιτέχνης. Αυτά τα σχέδια τα εμπνεύστηκα από την επίσκεψή μου στο Μουσείο Groeninge στο Μπριζ, σε μια έκθεση για τις μαστιγώσεις και τα στιγματισμένα σώματα, δημιουργίες ανώνυμων Φλαμανδών δασκάλων.

Ως νεαρός καλλιτέχνης, στην ηλικία των 19, επηρεάστηκα τόσο έντονα σωματικά και ψυχικά από αυτά τα έργα, που βίωσα την ερμηνευτική τέχνη στην πιο βαθιά της ουσία. Hταν μια πραγματική αποκάλυψη για μένα. Εκείνη την ημέρα αγόρασα μια ξυριστική λεπίδα και έκοψα το μέτωπό μου δημιουργώντας την πρώτη μου σειρά από σχέδια με αίμα, η οποία ονομάζεται “Το Αίμα μου, το Σώμα μου, το Τοπίο μου”. Από τότε, φτιάχνω κάθε χρόνο μια σειρά σχεδίων με το δικό μου αίμα. Ετσι, θα μπορούσατε να πείτε ότι το έργο μου πηγάζει από την παράδοση των Φλαμανδών ζωγράφων, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν επίσης ανθρώπινο και ζωικό αίμα στα έργα τους».

Εκτός από τον χώρο των εικαστικών, ο γεννημένος το 1958 στη Γάνδη Φαμπρ έχει διαγράψει μια εντυπωσιακή πορεία και ως θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης. Θεωρείται ένας από τους πιο προκλητικούς και καινοτόμους αντιπροσώπους της σύγχρονης τέχνης, συνδυάζοντας προσωπικές και συλλογικές ιστορίες με βαθιές κοινωνικές και πολιτικές αναφορές. Το 2000 παρουσίασε το θεατρικό του ποίημα «Je suis sang», που αποτελεί βασικό στοιχείο του καλλιτεχνικού του οράματος. «Το έργο αυτό και τα σχέδια και τα ψηφιδωτά που δημιουργήθηκαν σχετίζονται με τον ανθρώπινο οργανισμό και τις κοινωνικές προκαταλήψεις που συνδέονται με το αίμα», εξηγεί ο καλλιτέχνης, που με αυτόν τον τρόπο αποτυπώνει την αίσθηση ότι ελάχιστα έχουν αλλάξει από τον σκοτεινό Μεσαίωνα, όπου το σώμα παραμένει πηγή παθών και κοινωνικών ταμπού. Η επιλογή υλικών από τον Φαμπρ είναι προσεκτική και στοχευμένη.

«Πάντα επιζητώ την ομορφιά. Και η ιδέα ή η έννοια θα καθορίσει το υλικό που θα χρησιμοποιήσω. Πιστεύω στα εργαλεία της επανάληψης και της πειθαρχίας. Είναι στοιχεία που κυριαρχούν στην καλλιτεχνική μου έρευνα και πρακτική στις εικαστικές τέχνες, στο θέατρο και τη συγγραφή μου. Η επανάληψη και η πειθαρχία είναι ένας τρόπος να εμβαθύνω σε έννοιες της μνήμης, γιατί όλες οι δημιουργίες μου φέρουν την ψυχή της μνήμης.

Μην ξεχνάτε ότι η δημιουργικότητα δεν είναι μόνο μια οργανική, αυθόρμητη πράξη, αλλά μπορεί επίσης να προκύψει από τη δομημένη πρακτική και την αφοσίωση», λέει.

Ο Φαμπρ επιδιώκει να δημιουργήσει έναν μυστικό δεσμό μεταξύ του έργου και του θεατή. «Ελπίζω ότι τα εικαστικά και θεατρικά μου έργα θα θεραπεύσουν τις πληγές στο μυαλό του», αναφέρει. Αναγνωρίζει ότι η τέχνη του μπορεί να σοκάρει, αλλά αυτή η πρόκληση έχει στόχο να παρακινήσει την αναστοχαστική διαδικασία. «Μου αρέσει να εξερευνώ τη “ζώνη του λυκόφωτος” ανάμεσα στο ζώο και τον άνθρωπο, την ακαθόριστη μεταβατική περιοχή του τι παραμένει από το ζώο μέσα στον άνθρωπο: εκεί όπου το ένστικτο ανοίγει την πολιτισμική πραγματικότητα η “κανονικότητα” βεβηλώνεται από κάτι που εκρήγνυται από τα βάθη του είναι μας. Για μένα, το να είμαι προκλητικός είναι μια άσκηση για να προκαλώ τη σκέψη των θεατών μου».

Η έκθεση «I Am Blood» του Γιαν Φαμπρ προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία στο κοινό να αναλογιστεί τη σύνθετη σχέση μεταξύ αίματος, ύπαρξης και τέχνης. Μέσα από τη χρήση των υλικών του, τη θεματολογία του και την προσωπική του ιστορία εκείνος συνεχίζει να προκαλεί και να εμπνέει, δημιουργώντας έργα που εμβαθύνουν στην ανθρώπινη διάσταση. Με την τέχνη να λειτουργεί ως καθρέφτης της κοινωνίας, η δουλειά του Φαμπρ αναδεικνύει τις πιο σκοτεινές και φωτεινές πτυχές της ζωής προσκαλώντας το κοινό σε έναν αναλογισμό που υπερβαίνει τα όρια της τέχνης.

info
Jan Fabre: «I Am Blood». Εως 16/11 στην Crux Galerie (Σέκερη 4, Κολωνάκι)