Randa Ghandour και Αλέξανδρος Κασσανδρινός: Η τέχνη της πρόληψης

Ο Οκτώβριος έχει καθιερωθεί ως ο μήνας ενημέρωσης και πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού. Με αυτή την αφορμή, ο οργανισμός ΜΑΝΑ, τον οποίο ίδρυσε η Ράντα Γκαντούρ πριν από επτά χρόνια με στόχο να φροντίζει γυναίκες που βρέθηκαν αντιμέτωπες με τη νόσο, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την τέχνη ως μέσο αφύπνισης. Σε συνεργασία με τον δικηγόρο και επιμελητή εκθέσεων Αλέξανδρο Κασσανδρινό, προσκάλεσε 11 ταλαντούχους εικαστικούς να εκθέσουν τα έργα τους σε έναν ιδιαίτερο χώρο, στο Σπίτι του ΜΑΝΑ, στο κέντρο της Αθήνας.

GALA: Πώς αποφασίσατε να οργανώσετε την έκθεση «Pink October»;
ΡΑΝΤΑ ΓΚΑΝΤΟΥΡ: Ο Οκτώβριος είναι ο κατεξοχήν μήνας ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού κι εμείς στο Σπίτι του ΜΑΝΑ θέλαμε να δώσουμε δυναμικό «παρών» με μια πρωτοποριακή δράση. Γνωρίζαμε το αξιόλογο έργο του Αλέξανδρου Κασσανδρινού και αφού συναντηθήκαμε, αποφασίσαμε να δώσουμε την ευκαιρία σε 11 ταλαντούχους και καταξιωμένους εικαστικούς να μεταφέρουν το μήνυμα της αξίας της πρόληψης μέσω των έργων τους.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΙΝΟΣ: Ο καρκίνος του μαστού, να υπενθυμίσουμε, αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες. Στην έκθεση συμμετέχουν οι εικαστικοί Κανέλλα Αράπογλου, Αμαλία Βεκρή, Αλέξανδρος Γεωργίου, Γεωργία Θεολόγου, Στέλλα Καπεζάνου, Αριστείδης Λάππας, Poka-Yio, Σεβίνα Τζάνου, Κατερίνα Τσιλεδάκη, Τόλης Τατόλας και Διονύσης Χριστοφιλογιάννης.

G.: Πώς αισθάνεστε, κυρία Γκαντούρ, κάθε φορά που μία από τις εκδηλώσεις σας στέφεται με απόλυτη επιτυχία;
Ρ.Γ.: Με γεμίζει χαρά καθώς αυτό σημαίνει ότι ανταποκρινόμαστε σε αυτό που έχουμε οραματιστεί: να βοηθάμε κάθε γυναίκα, όταν το χρειαστεί. Μέσα από τις εκδηλώσεις αυτές συνειδητοποιώ τη δύναμη του καθενός ξεχωριστά και ειδικότερα των υποστηρικτών του ΜΑΝΑ, τους οποίους ευχαριστώ θερμά, καθώς όλοι μαζί προσφέρουμε αγάπη, δύναμη και αισιοδοξία σε όλες τις κυρίες του ΜΑΝΑ.

G.: Ποια είναι τα μηνύματα της έκθεσης;
Α.Κ.: Το Σπίτι του ΜΑΝΑ είναι ένας χώρος προσφοράς και υποστήριξης, έμπνευσης και ελπίδας για τις γυναίκες που νοσούν από καρκίνο. Το έργο τους είναι αξιέπαινο. Ωστόσο προσπάθησα να μη μείνω απλώς στα μηνύματα αυτά, όπως και στο κλασικό της πρόληψης (ετήσιοι ιατρικοί έλεγχοι, τσεκ απ κ.λπ.) που ναι μεν είναι σπουδαίας σημασίας, αλλά ήθελα να πάω αρκετά βήματα παραπέρα τη σκέψη μας. Εχοντας ασχοληθεί αρκετά χρόνια με ψυχοθεραπεία και κάνει άπειρες ώρες σεμιναρίων αυτοβελτίωσης, αυτογνωσίας κ.ά., θεωρώ γενναίο και πολύ θαρραλέο για όλους μας -γιατί είμαστε όλοι εν δυνάμει ασθενείς, μην το ξεχνάμε αυτό- να κάνουμε μια βουτιά στα βάθη της ψυχής μας, του εσώτερου εαυτού μας, των πραγματικών μας θέλω, των μεγάλων μας «όχι», των σημαντικών ορίων που πρέπει να θέσουμε σε εμάς και τους άλλους, στη μείωση του καθημερινού άγχους, στην αναζήτηση ψυχολογικής βοήθειας, στον επαναπροσδιορισμό της ίδιας μας της ύπαρξης. Για μένα, πρώτα ως άνθρωπο και μετά ως επιμελητή/δικηγόρο, αυτά είναι τα βασικά μηνύματα αυτής της έκθεσης. Να ακούσουμε τον εαυτό μας επιτέλους, να μας αφουγκραστούμε, να μας βάλουμε προτεραιότητα, να μας προσέξουμε για να προλάβουμε.

G.: Πώς επιλέξατε τα έργα και τους καλλιτέχνες;
Α.Κ.: Ηθελα πιο πολύ να επικεντρωθώ στη ζωγραφική και κυρίως στην παραστατική ζωγραφική για την έκθεση αυτή. Θεωρώ ότι μέσω της ζωγραφικής μπορώ να περάσω τα μηνύματα της έκθεσης ευκολότερα. Απευθύνθηκα λοιπόν κυρίως σε εικαστικούς-ζωγράφους. Ολοι τους είναι καλλιτέχνες που δουλεύουν με τον εαυτό τους κι αυτό φαίνεται στην τέχνη τους. Μερικοί από αυτούς ήρθαν αντιμέτωποι με τη νόσο του καρκίνου -είτε οι ίδιοι, είτε πρόσωπα του οικείου τους περιβάλλοντος- και ήταν πολύ θετικοί στο να συμμετάσχουν σε αυτό το project.

G.: Μπορεί η τέχνη να αφυπνίσει την κοινή γνώμη σε θέματα υγείας;
Α.Κ.: Eννοείται. Αρκεί να σας πω ότι στα workshops που έχουν λάβει μέχρι στιγμής χώρα στο Σπίτι του ΜΑΝΑ, και τα οποία επιμελούνται οι συμμετέχοντες εικαστικοί, η προσέλευση είναι μεγάλη και τα σχόλια πολύ θετικά. Αλλά και ως θεατής δεν θα ξεχάσω την έκθεση που επιμελήθηκα πέρυσι στο ψυχιατρείο Δρομοκαΐτειο με θέμα την ψυχική υγεία. Το κοινό έφευγε βουρκωμένο, αναστατωμένο, εμφανώς επηρεασμένο από τον διάλογο αυτό. Προσωπικά είμαι υπέρ αυτών των εικαστικών διαλόγων (χώρων και τέχνης), όπως και των εκθέσεων με βασικά θέματα τα κοινωνικοπολιτικά μηνύματα.
Ρ.Γ.: Από τα αρχαία χρόνια η τέχνη βοηθά τον άνθρωπο να εκφράζεται, να μοιράζεται συναισθήματα. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνες, η τέχνη συμβάλλει θετικά στην αντιμετώπιση του καρκίνου μειώνοντας τη σωματική και συναισθηματική κόπωση, καθώς ενισχύει αισθήματα ικανοποίησης και ευχαρίστησης που πηγάζουν από την ομορφιά και την αισθητική. Για εμάς διαχρονική αποστολή αποτελεί η στήριξη των γυναικών και η συμβολή στη θετική τους ψυχολογία.
Α.Κ.: Το σίγουρο είναι ότι μέσω της τέχνης μπορούν να περάσουν πιο εύκολα κάποια μηνύματα, μπορούν να γίνουν άμεσα αντιληπτά. Εμένα ως επιμελητή της έκθεσης αυτό είναι που κυρίως με ενδιαφέρει. Στην εμπορική του υπόσταση τώρα, όταν ο κόσμος της τέχνης συναντά τη φιλανθρωπία η αγορά του κάθε έργου αποκτά μεγαλύτερη σημασία γι’ αυτόν που το αγοράζει, γιατί ο συλλέκτης δεν επενδύει πλέον μόνο στη συλλογή του, αλλά και σε έναν σκοπό, στο κοινό καλό και σε ένα καλύτερο αύριο. Γενικά τόσο τα σωματεία, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι εικαστικοί όσο και οι συλλέκτες χρησιμοποιούν την τέχνη ως φορέα κοινωνικής αλλαγής και επενδύουν σε ένα καλύτερο αύριο για όλους.

G.: Οι καλλιτέχνες στην Ελλάδα είναι ευαισθητοποιημένοι στα κοινωνικά θέματα;
Α.Κ.: Πλέον μιλάμε πιο ανοιχτά για θέματα συμπερίληψης, διαφορετικότητας, αποδοχής και υγείας. Η τέχνη περισσότερο από ποτέ έχει περάσει στην εποχή του κοινωνικού και πολιτικού σχολίου.

G.: Πώς, αλήθεια, ξεκίνησε η ιδέα του ΜΑΝΑ;
Ρ.Γ.: Ηταν πριν από εφτά χρόνια. Survivor και η ίδια, βγαίνοντας από τη μάχη που έδωσα, αισθάνθηκα ευγνώμων που πλέον είχα καλή υγεία και υποσχέθηκα στον εαυτό μου να βοηθήσω αυτές τις γυναίκες. Το πρώτο βήμα ήταν να δωρίσω δύο φορητούς μαστογράφους στην Ομάδα Αιγαίου και έπειτα, επειδή είχα ένα πανέμορφο ακίνητο στο κέντρο της Αθήνας, αποφάσισα ότι ήρθε η ώρα να δοθεί ως δωρεά για έναν καλό σκοπό.

G.: Τι προσφέρετε στο Σπίτι του ΜΑΝΑ;
Ρ.Γ.: Προσφέρουμε δωρεάν εξατομικευμένες υπηρεσίες υποστήριξης και φροντίδας σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού ή γυναικολογικό καρκίνο από ειδικούς θεραπευτές. Παρέχουμε ουσιαστικά μια ολιστική εμπειρία, από φροντίδα σώματος με πιλάτες και γιόγκα μέχρι ψυχολογική υποστήριξη και βόλτα σε μουσεία. Στο Σπίτι του ΜΑΝΑ βοηθάμε τη γυναίκα να βρει ξανά τη δύναμη που ξέρει ότι έχει μέσα της, καθότι οι γυναίκες είμαστε μαχήτριες. Νιώθω περήφανη που μέχρι σήμερα 424 γυναίκες έχουν περάσει το κατώφλι του ΜΑΝΑ, λαμβάνοντας 15.900 ώρες υπηρεσιών, με μία ή δύο επισκέψεις την εβδομάδα, ενώ περισσότεροι από 52 εθελoντές -τους οποίους ευχαριστώ θερμά- είναι σε καθημερινή βάση μαζί μας για να συνδράμουν τις γυναίκες. Στόχος μας είναι να επεκτείνουμε τις υπηρεσίες μας και να καλωσορίσουμε ακόμα περισσότερες γυναίκες.

G.: Πώς προέκυψε η ονομασία;
Ρ.Γ.: Μάνα είναι η πρώτη λέξη που μαθαίνουμε να λέμε, είναι η εστία, ο πυρήνας της οικογένειας - και αυτό ήθελα να είναι και το Σπίτι του ΜΑΝΑ: ένα καταφύγιο για τις δύσκολες αλλά και τις ευτυχισμένες στιγμές γυναικών που πολεμούν τον καρκίνο.

G.: Τι θα συμβουλεύατε μια γυναίκα που βιώνει ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα υγείας;
Ρ.Γ.: Να σκέφτεται θετικά. Εχω μεγάλη πίστη και είμαι γενικά μια πολύ θετική γυναίκα. Θεωρώ ότι η θετική ενέργεια είναι κάτι που μας βοηθάει όλους. Γι’ αυτό και στο Σπίτι του ΜΑΝΑ εστιάζουμε πάρα πολύ στην ευτυχία της γυναίκας. Πιστεύω ότι με αγάπη και θετική διάθεση μπορείς να τα ξεπεράσεις όλα.