Όλγα Μαλέα: Η Μαρία πριν από την Κάλλας

Με την Ολγα Μαλέα μιλούσαμε τακτικά κατά τη διάρκεια του Αυγούστου, παραδοσιακή εποχή διακοπών. Εκείνη πάλευε κάθε μέρα σε γυρίσματα ή στο μοντάζ, η ίδια ήταν κινητήριος δύναμη της δικής της δημιουργίας, της «Μαρίας που έγινε Κάλλας». Και όταν όλα τελείωσαν και η τηλεοπτική σειρά παραδόθηκε στην ΕΡΤ, συναντηθήκαμε μια χαλαρή μέρα στη Μητροπόλεως, στο Μουσείο Μαρία Κάλλας. Η ξενάγηση στον μαγικό κόσμο της ντίβας και στη δύναμη της φωνής της μέσα από μια διαδραστική, βιωματική εμπειρία, την ενθουσίασε. Ποιο υπήρξε όμως το δικό της σημείο εκκίνησης, πώς εμπνεύστηκε τη νέα της σειρά; «Ηταν σε μια μετακόμιση στο σπίτι της μητέρας μου το 2017, όταν έπεσα πάνω στο βιβλίο “Η Αγνωστη Κάλλας” του Νικόλαου Πετσάλη-Διομήδη. Καθώς περίμενα τους μεταφορείς, άρχισα να το διαβάζω για να περάσει η ώρα. Πού να φανταστώ ότι από εκείνη τη στιγμή μέχρι σήμερα θα ασχολιόμουν με αυτό! Εγραψα το σενάριο μαζί με τον καλό φίλο και συνεργάτη Απόστολο Αλεξόπουλο, με στόχο να το σκηνοθετήσω. Σκηνοθέτρια είμαι, που άντε, γράφει και κανένα σενάριο», εξηγεί και συνεχίζει.

Αυτή η νέα σειρά 10 επεισοδίων, που προβάλλεται αποκλειστικά στο Ertflix και πάει εξαιρετικά από νούμερα και κριτικές, παρουσιάζει την έφηβη Μαρία μέσα από τη σχέση της με τα βασικά πρόσωπα της νεανικής ζωής της: τη μητέρα της, την Ισπανίδα δασκάλα της, τον βαρύτονο εραστή της, την πιανίστρια αδελφή της, τον Γερμανό μαέστρο. Ομως καθένας από αυτούς, εντυπωσιασμένος από το ταλέντο της, έχει άλλα σχέδια για τη Μαρία. Με ένα ταξίδι ανάμεσα στην αγάπη και την αιωνιότητα, εκείνη ψάχνει κάποιον που θα την αγαπήσει ανιδιοτελώς. Η έλλειψη αγάπης είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από την Ελληνίδα σοπράνο με τη φωνή που αποτελεί σημείο αναφοράς για την παγκόσμια όπερα.

«Ισως να ήταν διαφορετική η Ελλάδα χωρίς την Κάλλας ή η Κάλλας χωρίς την Ελλάδα. Η Ελλάδα έδωσε κάποιες μοναδικές ευκαιρίες στη νεαρή Μαρία όταν εκείνη βρέθηκε στην Αθήνα, στα χρόνια της Κατοχής. Η “Μαρία που έγινε Κάλλας” ελπίζω να κάνει γνωστό σε όλο τον κόσμο ότι η Κάλλας ήταν γέννημα θρέμμα Ελληνίδα! Οταν μεγάλωσε και αναγνωρίστηκε διεθνώς, έδιωξε για πάντα τη μητέρα της από κοντά της. Αυτό δείχνει μεγάλο θυμό. Το ταλέντο της ήταν τεράστιο, το έζησε, το χάρηκε, αλλά μετά έψαχνε για κάτι άλλο που ίσως δεν το βρήκε ούτε στον Ωνάση ούτε μετά από αυτόν. Αναρωτιέμαι βέβαια αν η ίδια θα μπορούσε να ζήσει έξω από τον μύθο που δημιούργησε. Ισως και όχι. Οποιος θέλει, όμως, βρίσκει. Ο Ωνάσης αποφάσισε να κατακτήσει την Κάλλας και το κατάφερε. Ομως δεν τον ενδιέφεραν οι σχέσεις παρά μόνο η εξουσία. Κι εκεί ήρθε και το τέλος της σχέσης τους. Ευτυχώς οι σχέσεις έχουν προχωρήσει σε μεγαλύτερη ισότητα σήμερα, αλλά τα φαντάσματα της τοξικής αρρενωπότητας ακόμα καραδοκούν».

Η ικμάδα της Ολγας από την εποχή του «Ριζότο» (2000) συνεχίζεται στις ιστορίες, σχετικές με τη θηλυκότητα και την ευρύτερη εκδοχή της, με τις μορφές που αυτή απασχολεί. Με αγάπη, επίγνωση και απίστευτο χιούμορ σκηνοθετεί τους πρωταγωνιστές της γράφοντας ιστορία στο σύγχρονο ελληνικό σινεμά και την τηλεόραση. Εξυπνες σεναριακές ιδέες, ενδιαφέρουσα πλοκή, άρτιες τεχνικές προηγούνται πάντα ενός επιτυχημένου εμπορικού αποτελέσματος. Θυμάμαι ακόμα τη λαοθάλασσα για εβδομάδες έξω από το ιστορικό «Αστρον» των Αμπελοκήπων στις προβολές της «Διακριτικής γοητείας των αρσενικών» (1998). Γιορτάζοντας μαζί της την Πρωτοχρονιά του ’99 με φίλους της καλλιτέχνες που θα αναγνωρίζονταν ευρέως τα επόμενα χρόνια, ένιωθες ένα σπιτικό πλημμυρισμένο από αγάπη. Δημοφιλής και στο σχολείο, χρησιμοποιούσε τους καλούς βαθμούς της ως διαπραγματευτική δύναμη απέναντι στους καθηγητές της. «Η γνώση είναι δύναμη», δηλώνει η απόφοιτος του Yale στη Σκηνοθεσία, στη Σεναριογραφία και την Ψυχολογία. Προστατευτική, έξυπνη ψυχογράφος, βγάζει ό,τι πιο ενδιαφέρον από τον ηθοποιό που έχει απέναντί της, αφού πρώτα τον δει ως άνθρωπο και κατανοήσει τις ανάγκες του. Αφήνεσαι όταν απολαμβάνεις τη μαγεία του ταξιδιού που στήνει στην οθόνη με βαθιά κατανόηση της προέλευσης του συναισθήματος. Ξαφνικά, παρόλο που πριν από λίγη ώρα δεν είχες ακούσει ποτέ για τους ήρωές της, νιώθεις τον πόνο, τις ελπίδες, τους φόβους τους. Είτε πρόκειται για τον 11χρονο στο «Πρώτη φορά νονός» (2007), την 6χρονη «Μαντζουράνα» (2013), τις ανήσυχες έφηβες του «Για όλα φταίει το γκαζόν» (1996) ή όλους τους ήρωες που αποτέλεσαν τα «Καλύτερά μας χρόνια» (2020), η Μαλέα χρωματίζει πλήθος συναισθημάτων με σκηνοθετικές τεχνικές βοηθώντας τον θεατή να εισχωρήσει σε έναν εσώτερο τόπο.

Κι αν εδώ και αιώνες ένα κύριο μέλημα της πατριαρχίας είναι να δαμάσει τη γυναικεία φύση και κυρίως τη σεξουαλικότητα, η Ολγα θέλει να πιστεύει ότι έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση: «Από τη μία το γυναικείο χέρι έχει αρχίσει να κατεβαίνει στην απαγορευμένη ζώνη, έχουμε αρχίσει να ανακαλύπτουμε το σώμα μας, τις επιθυμίες μας, να ψάχνουμε το σεξ που δίνει ευχαρίστηση σε εμάς. Ομως, η υπερσεξουαλικοποίηση μέσω των social media έχει φτάσει στον Θεό. Είναι πραγματικά κρίμα γιατί επηρεάζει πολύ κόσμο, ιδίως τα νέα κορίτσια, που μέσα στην ανασφάλεια της ηλικίας τους κάνουν πλαστικές για να φτάσουν τα ανέφικτα πρότυπα με τις ψεύτικες φωτογραφίες οι οποίες έχουν περάσει από πεντακόσια φίλτρα. Αυτός είναι ο αθέμιτος ανταγωνισμός του ανύπαρκτου που παρουσιάζεται ως πραγματικότητα. Η πατριαρχία στα χειρότερά της. Ομως, πλέον, όχι μόνο γυναίκες σκηνοθέτριες αντιστέκονται στα τοξικά στερεότυπα, αλλά και άντρες. Για παράδειγμα, το “Poor Things” του Γιώργου Λάνθιμου, που το λάτρεψα και το ζήλεψα -με την έννοια ότι μου άρεσε τόσο πολύ που θα ήθελα να την είχα κάνει εγώ αυτή την ταινία-, παρουσιάζει μια συναρπαστική ηρωίδα που εξερευνάει τη σεξουαλικότητά της ως υποκείμενο και όχι ως αντικείμενο του ανδρικού πόθου. Είναι μια υπέροχη ταινία με εξαιρετική αισθητική, η οποία είναι και η ηθική της».

Μητέρα δύο αγοριών η ίδια, του Αντρίκου και του Στέφανου, θυμάται τα πρώτα χρόνια με τα παιδιά της. «Με τον Ρωμύλο, τον πρώην άντρα μου, ήμασταν τότε νέοι και ορεξάτοι. Τα μεγαλώσαμε με πολύ κέφι και όρεξη. Κάναμε εκδρομές όλοι μαζί, ανεβαίναμε στα βουνά και στα λαγκάδια, πηγαίναμε ταξίδια, κάναμε rollerblading, που τότε ήταν της μόδας, φτιάχναμε κατασκευές από παπιέ μασέ αλλά και σπανακόπιτα, γενικά κάναμε ένα σωρό δραστηριότητες μαζί τους, που ενθουσίαζαν εκείνα αλλά κι εμάς. Και, ναι, δεδομένου ότι επρόκειτο για δύο αγόρια, φροντίσαμε να τα μεγαλώσουμε όσο γίνεται μακριά από σεξιστικά πρότυπα». Κι όταν της ζητώ να μου αποκαλύψει τη δική της γυναίκα-πρότυπο από τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, μου απαντά χωρίς καν να το σκεφτεί: «Η Μπουμπουλίνα, τι τολμηρός χαρακτήρας!»