Ποια είναι τα «μυστικά» που κάνουν έναν γάμο επιτυχημένο;

Αν και ο γάμος ως θεσμός αντιμετωπίζει κρίση σε όλο τον κόσμο, πληθαίνουν και οι αναφορές των ειδικών ψυχολόγων αλλά και τα ευρήματα των σχετικών ερευνών που λένε ότι το να είναι κανείς παντρεμένος κάνει τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους  και ικανοποιημένους με τη ζωή τους από αυτούς που μένουν μόνοι, ιδίως στις πιο επιβαρυμένες ψυχολογικά περιόδους της ζωής τους, όπως είναι η κρίση μέσης ηλικίας.

Αλλά πως γνωρίζεις αν πρέπει να βάλεις την... κρεμάλα πριν προχωρήσεις στον γάμο; Την απάντηση την δίνει σε δημοσίευμα του Indepentet ο Peter Perason, ψυχοθεραπευτής ζευγαριών και ιδρυτής ενός Ισντιτούτου για την βοήθεια παντρεμένων στην Καλιφόρνια.

Η «χημεία» είναι η πρώτη του απάντηση. «Μπορεί να μην είναι το παν, λέι, αλλά αν δεν υπάρχει η "χημεία" είναι εξαιρετικά δύσκολο να ξεπεραστεί αυτή η έλειψη. Ακόμα και αν η "χημεία" είναι μεγαλύτερη σε ένα άτομο ακόμα και τότε υπάρχει πρόβλημα. Επίσης δεν μπορούμε να αποκτήσουμε "χημεία" με τα χρόνια αν δεν υπήρχε, και μάλιστα έντονη στην αρχή της σχέσης. Αν μπορούσα να βρω έναν τρόπο να αυξάνω το πάθος ανάμεσα στα ζευγάρια που έρχονται σ' εμένα για συμβουλές θα ήμουν πιο πλούσιος και από τον... Μπιλ Γκέιτς» δηλώνει ο γιατρός.

Όμως ο κ. Pearson σπεύδει να επισημάνει ότι δεν είναι μόνο η σεξουαλική «χημεία». Αντίθετα επιμένει ότι η "κοινωνική χημεία" παίζει επίσης έναν πολύ σημαντικό ρόλο. Και αφορά τα αισθήματα που νιώθει κανείς όταν βρίσκεται με τον άλλο. Κατά την δική του εκτίμηση, οι επιτυχημένες σχέσεις δεν βασίζονται μόνο στην ερωτική επιθυμία, είναι κυρίως αποτέλεσμα του πόσο καλά αισθάνεται κανείς όταν βρίσκεται με τον σύντροφό του.

Η αίσθηση του «πως αισθάνομαι» για μία σχέση μπορεί να ερευνηθεί περεταίρω βλέποντας ξανά την δουλειά του Καναδού ψυχολόγου Eric Berne. Πίσω στην δεκαετία του 1950 και 1960, ο Berne εξέλιξε μία ειδικού τύπου ανάλυση, στην οποία προσπαθουσε να εξηγήσει πως δύο άνθρωποι αντιδρούν ή αλληλεπιδρούν σε μία σχέση.

Τα διάσημα εκείνη την εποχή βιβλία του τα οποία έγιναν και bestsellers με την ονομασία «The Games People Play», φέρνουν απόηχους από την ψυχαναλυτική θεωρία του Φρόϊντ, με την οποία κάθε άτομο έχει τρία επίπεδα του «εγώ» του.

- Του γονέα: Τι έχεις διδαχθεί
- Του παιδιού: Τις έχεις αισθανθεί
- Του ενήλικα: Τι έχεις μάθει

Όταν δύο ενήλικες είναι πραγματικά συμβατοί, συνδέονται σε όλες αυτές τις βαθμίδες. Ο Pearson μας έδωσε μερικές ερωτήσεις για να καταλάβουμε την συμβατότητά μας σε κάθε επίπεδο

- Ο γονέας: Έχουμε ίδιες αξίες και πιστεύω για τον κόσμο;
- Το παιδί: Διασκεδάζουμε μαζί; Μπορούμε να είμαστε αυθόρμητοι; Είναι ο σύντροφός σας ελκυστικός; Σας αρέσει να ταξιδεύετε μαζί;
- Ο ενήλικας: Θεωρεί ο ένας τον άλλον σημαντική προσωπικότητα; Είσαστε καλοί στον να λύνετε προβλήματα μαζί;

Αν και το να υπάρχει συμμετρία και στα τρία είναι ιδανικό, ο Pearson επισημαίνει ότι συχνά οι άνθρωποι «βρίσκονται μαζί για να "ισοροπούν" ο ένας τον άλλον. Παίζουν δηλαδή το παιχνίδι των ετερώνυμων που κατά μία έννοια έλκονται μεταξύ τους και συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον. Όμως αυτό είναι καλό για το σινεμά και τις ρομαντικές κομεντί. 

«Αυτό μπορεί να λειτουργεί μέχρι κάποιος να βαρεθεί» λέει ο Pearson, μέχρι δηλαδή να ακουστεί η γνωστή σε όλους τους παντρεμένους φράση «Κουράστηκα να είμαι το μόνο υπεύθυνο άτομο σ' αυτή την σχέση».

Όταν συμβεί αυτή (η ιδανική, πριν συμβεί αυτό) ένα ζευγάρι πρέπει να περάσει μέσα από την διαδικασία της «διαφοροποίησης». Αυτή η διαδικασία της «διαφοροποίησης» αλλά και της διατήρησης της συμβατότητας, είναι το αληθινό μυστικό για έναν επιτυχημένο γάμο. 

Οι άνθρωποι, λέει ο Pearson, πρέπει να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα ότι είναι «διαφορετικοί» μεταξύ τους σε μία σχέση. Είστε διαφορετικοί από αυτό που νομίζετε ή θα θέλατε να είστε, έχετε διαφορετικές ιδέες, διαφορετικά συναισθήματα, διαφορετικά ενδιαφέροντα. Η «διαφοροποίηση» κατακτάται σε δύο επίπεδα. Πρώτα ως προς τον ίδιο τον εαυτό («αυτός είμαι και αυτά μπορώ να κάνω») και σε δεύτερο βαθμό ως προς τον σύντροφο. Αν επιτύχει αυτό, τα μέλη ενός ζευγαριού έχουν την δυνατότητα να είναι χωριστές και αυτόνομες προσωπικότητες παραμένοντας παράλληλα ενεργοί στην σχέση τους. Και αυτό είναι το μεγάλο μυστικό για έναν μακράς διαρκείας επιτυχημένο γάμο.


Όμως παρά τα θεωρητικά μοντέλα, τα πράγματα μπορούν να είναι πολύ απλά για να καταλάβει κανείς αν είναι συμβατός και ικανός να τα καταφέρει να παραμείνει ευτυχισμένος μέσα σε έναν γάμο. Και φέρνει ένα μικρό παράδειγμα. «Αν ζείτε με τον σύντροφό σας και αυτός φύγει για λίγες ημέρες, όταν συναντάτε κάποιο από τα αντικείμενα της καθημερινότητάς του, ένα ζευγάρι παπούτσια, ένα ρούχο του, ποιό είναι το αίσθημα που αισθάνεστε; Κούραση και ενόχληση για το ότι πρέπει να του τα μαζέψετε, ή μήπως σας φέρνει στην μνήμη χαρούμενες μνήμες και σας κάνει να τον θέλετε πίσω το συντομότερο;».

Η απάντηση σ' αυτή την καθημερινή ερώτηση είναι ίσως και η καλύτερη απάντηση στο θεωρητικό ψυχαναλυτικό σχήμα του Φρόϊντ. Και πιθανόν αυτό που θα σας κρατήσει για πολλά χρόνια μαζί με τον σύντροφό σας, χαρούμενους και δημιουργικούς.