Φανί Αρντάν: Οι θυελλώδεις έρωτες, τα κρεβάτια, ο Τριφό και ο Ντεπαρντιέ!

Φανί Μαργκερίτ Τζουντίθ Αρντάν  το πλήρες όνομα της θρυλικής  Γαλλίδας  σταρ.  Το  παθιασμένο  θηλυκό της «γυναίκας   της  διπλανής πόρτας» (La Femme D’ a Cote)   του Φρανσουά Τριφό  Τότε,  το  1981 ήταν μόλις 32  ετών,  τώρα με πατημένα  τα  70. Και  τώρα από   τον  περασμένο Μάρτιο  έχει  «κατασκηνώσει»  στην Πλάκα. Και από εκεί πηγαινοέρχεται  στο ίδρυμα  Πολιτισμού «Σταύρος Νιάρχος».

Ο λόγος  γνωστός. Είναι  η πρώτη  φορά στην καριέρα της που σκηνοθετεί όπερα. Και μάλιστα  για λογαριασμό  της Λυρικής Σκηνής. Μιας εκρηκτικής όπερας, της «Λαίδης Μακμπέθ» από  την  ρωσική επαρχία Μτσένσκ. Σε μουσική Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Ηδη έχουν πραγματοποιηθεί  τρεις από  τις πέντε,  συνολικά, παραστάσεις. Την Τετάρτη 22 Μαΐου είναι η τελευταία παράσταση.

Της αρέσει να  της απευθύνονται  στον ενικό.  Της  αρέσει να  φωτογραφίζεται με  selfie.  Της  αρέσουν οι μικρές,  «κρυφές» γωνιές. Της αρέσει να δοκιμάζει καλούδια σε ακριβά bar restaurants. Και της αρέσει  η αντρική συντροφιά.

Είναι Γαλλίδα  μέχρι τελευταίας ρανίδας του  αίματός  της.  Δηλαδή είναι απρόβλεπτη. Είναι αιρετική.  Είναι απελευθερωμένη. Είναι ανύπαντρη. Και είναι εντελώς μα εντελώς χειραφετημένη

Η ξανθιά παγοκολώνα και το ηφαίστειο μιας μαυρομάλλας

Οπως μου  είχε  πει  η Αγγλίδα Σάρλοτ Ράμπλινγκ που  εγκατέλειψε το Λονδίνο και  κατέληξε στο Παρίσι, λόγω σφοδρού έρωτα με τον  Ζαν Μισέλ  Ζαρ. Με τον  οποίο πρώτα παθιάστηκε. Υστερα πλακώθηκε. Και στο τέλος  αποδεσμεύτηκε. Οπως λοιπόν μου είχε  πει, «oι  Γάλλοι  ηθοποιοί  είναι απρόβλεπτοι και τρελοί. Ποτέ  δεν ξέρεις  αν  θα έρθουν  στο γύρισμα. Και ποτέ  δεν ξέρεις αν  στα γυρίσματα όλα  θα κυλήσουν ομαλά. Μερικές  φορές  φεύγουν. Και μερικές επανέρχονται»

Η Φανί  από τις πιο χαρακτηριστικές  περιπτώσεις  αυτής  της παροιμιώδους  γαλλικής «ανακατωσούρας». Πλήθος περιστατικών και πλήθος σκανδάλων.

Λένε πως με   την Κατρίν  Ντενέβ, έξι χρόνια μεγαλύτερή της, διατηρεί σχέσεις ανταγωνιστικής «φιλίας». Ακήρυxτος πόλεμος σε όλα. Από  τη μια η κατάξανθη παγοκολώνα «Ωραία της ημέρας».  Από  την άλλη η μαυρομάλλα  και    (συγkρατημένα)  φλογερή Φανί Αρντάν. Εχουν να λένε για  τη  σχέση τους οι  συνεργάτες του  Φρανσουά Οζόν  στα γυρίσματα της ταινίας «Οκτώ γυναίκες» (8 Femmes).

Ανάμεσά τους μεσολαβούσε,  ως διαιτητής, η Ιζαμπέλ Ιπέρ. Επίσης πρωταγωνίστρια εκείνης  της ταινίας. Στην πραγματικότητα  η  μικροσκοπική Ιπέρ, πάντα σε νοσηρούς ρόλους, έριχνε λάδι στη  φωτιά. Με αποτέλεσμα  η Κατρίν και η Φανί να συμμαχούν  προσωρινά.

Από τις αλησμόνητες  «στιγμές»  της  η γνωριμία της με τον Φρανσουά Τριφό. Εκείνη  την εποχή -δεκαετία '80- ο Τριφό «σερφάριζε» πάνω στο «κύμα». Ως  πρωταθλητής της γαλλικής οθόνης.  Οι πάντες και τα πάντα  στα πόδια του.  Δεκαπέντε  χρόνια   νωρίτερα είχε αναλάβει ρόλο υπαρχηγού του  γαλλικού,  κινηματογραφικού Μάη. Με αρχηγό τον Ζαν Λικ  Γκοντάρ.  Ηταν ένας από τους τρεις που κατέβασαν  τους  διακόπτες του  Φεστιβάλ  των Καννών.  Ενας από τους επαναστάτες. Που , στη συνέχεια, όπως συμβαίνει πάντα, ενσωματώνεται  στο «κατεστημένο» και αναλαμβάνει την πρωτοκαθεδρία. Κάπου εκεί πλακώνεται με τον Ζαν Λικ Γκοντάρ, ανταλλάσσοντας  επιστολές και χαρακτηρισμούς  επιπέδου  χαμαιτυπείου.

Με τις Ερυθρές Ταξιαρχίες

Στο  μεταξύ και η Φανί Αρντάν, στα νιάτα της, ακολουθούσε την ίδια αναρχική, αριστερή και ριζοσπαστική πορεία. Λέγοντας, μάλιστα, πάνω στον οίστρο  της επαναστατικότητάς της πως  είναι  θαυμάστρια  του Ρενάτο Κούρτσι, ενός εκ των ηγετικών   φυσιογνωμιών τως «Ερυθρών  ταξιαρχιών». Οι  Γάλλοι  δεν έδωσαν   τόση  σημασία.  «Ηθοποιός, καλλιτέχνης και  γυναίκα είναι άστην να  λέει».  Ομως οι Ιταλοί  τα πήραν στο κρανίο. Ετσι καθώς η  θαυμάστρια του Κούρτσι επρόκειτο να  επισκεφθεί  την κινηματογραφική Μπιενάλε  της Βενετίας, οι  ιθύνοντες  διαμήνυσαν «καλύτερα  να μείνετε  στο σπίτι σας, είστε   Persona non Grata».

Μα  τι έκανα; Εγώ απλώς είπα πως εκτιμώ τον Ρενάτο  επειδή  παραμένει πιστός στις ιδέες του. Ναι αλλά ξέρετε  οι ιδέες του  σκοτώνουν. Ελα!

Ηταν   φυσικό και αναμενόμενο  η πρώτη συνάντησή τους να «ολοκληρωθεί»  στο  κρεβάτι  του Φρανσουά Τριφό. Αν και  όλες οι φίλες της προειδοποιούσαν «πρόσεχε ο τύπος είναι   γυναικόδουλος και  σεξομανής». Δεν είχαν άδικο. Καθόλου μάλιστα.

Αθεράπευτη  «ασθένεια»  του Τριφό ήταν ο  διχασμός του. Οσο  συναισθηματικός και  τρυφερός ήταν άλλο τόσο άπιστος, αχόρταγος, ασταθής και ασυγκράτητος. Στο ενεργητικό  του μόνο ένας  γάμος με   την Μαντλέν Μόργκενστερν.  Διάρκειας  εφτά  ετών. Γάμος που  μετά  βίας και μετά από επίπονες προσπάθειες διατηρήθηκε χάριν της συζύγου του.

Σε γαλλικό ντοκιμαντέρ  που έχει προβληθεί από το κανάλι της Βουλής, όλες με όλες της  γαλλικής οθόνης, αλλά και φίλοι καθώς και συνεργάτες, έλεγαν πως ο  Τριφό κάθε βράδυ  «κοιμόταν» με κάποια άλλη. Και πως ακόμα ουδείς γνωρίζει επακριβώς τον αριθμό  των παιδιών που  είχε  σπείρει  κατά  την  διάρκεια όλων αυτών  των «καταδρομικών επιθέσεών του».

Το πάθος τελειώνει με μια σφαίρα

Από  εκείνη  την εκρηκτική συνάντηση του  1980 ο Τριφό εμπνέεται  το στόρι  της «γυναίκας της διπλανής πόρτας». Κατά  τη γνώμη μου μέσα στα δέκα  καλύτερα ερωτικά μελοδράματα όλων των εποχών. Εκεί  λοιπόν  ο   Τριφό   τοποθετεί  στη  θέση του, σε ρόλο  ζεν πρεμιέρ, τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ, μόλις ένα χρόνο μεγαλύτερο από την Φανί  Αρντάν.

Ο Μπερνάρ (δηλαδή  ο Ντεπαρντιέ) είναι κι αυτός, όπως ο  Τριφό,  «γυναικόδουλος» Είναι  νυμφευμένος. Είναι άπιστος. Και είναι  σεξουαλικά κολλημένος με την Ματίλντ,  δηλαδή την Φανί Αρντάν. Επειδή ούτε  να ξεκολλήσει από τη σύζυγο μπορεί αλλά ούτε να  θεραπευτεί από το πάθος  του  για την Ματίλντ,  ο πυρετός κλιμακώνεται, η «αρρώστια» κορυφώνεται και   η ψυχή  της γυναίκας της  διπλανής πόρτας καταστρέφεται.

Ενα  βράδυ, αργά πολύ  αργά,  ο Μπερνάρ ξυπνάει από  τον ύπνο  του  στο συζυγικό του κρεβάτι. Με τις  αισθήσεις  του έχει αντιληφθεί  την παρουσία  της Ματίλντ στον κήπο  της μονοκατοικίας του. Αθόρυβα σηκώνεται και αμέσως κατευθύνεται  προς το «αντικείμενο»  του πόθου του. Το  φως του  φεγγαριού αντανακλάται  στα μάτια  τους.

Εκείνος  χωρίς  δεύτερη συζήτηση πέφτει πάνω  της. Εκείνη ανοίγει τα πόδια της.  Εκείνος επιδίδεται στο  σπορ  της διείσδυσης. Εκείνη  ψυχρή. Σχεδόν αδιάφορη. Αλλά εντελώς αποφιαστικά και προσχεδιασμένα  ψαχουλεύει  το περιεχόμενο στη μικρή  τσάντα της. Εκείνος παρασυρμένος από την ηδονή δεν αντιλαμβάνεται τίποτα.  Εκείνη βγάζει μικρό περίστροφο από την τσάντα της. Εκείνος συνεχίζει ακούραστος. Εκείνη   τον πυροβολεί. Το πάθος  τους  τελειώνει με μια σφαίρα!

Η σχέση τους  διαρκεί μόλις τρία χρόνια. Ενδιαμέσως προκύπτει η μικρή Ζοζεφίν. Ο Τριφό  αναγνωρίζει  την  κορούλα του.  Ομως αρνείται κάθε σκέψη  γάμου. Ο Τριφό, όπως ο Μπερνάρ της  ταινίας,  συνεχίζει ακάθεκτως. Το ίδιο σπορ. Με την ίδια συχνότητα  ξεπορτίσματος.  Η  Φανί  στην αρχή όλα  τα καταπίνει.  Υστερα  αγριεύει. Υστερα ο ένας καβγάς μετά τον άλλον. Και στο τέλος «adios amigos». Χωρίς περίστροφο. Χωρίς σφαίρα.

Ο Τριφό πέθανε. Ε και;

Είναι 21  Οκτωβρίου  του  1984. Ο θυμός  της έχει  χτυπήσει κόκκινο. Οι πληγές  δεν έχουν  επουλωθεί. Εκείνη την ημέρα  η Φανί Αρντάν βρίσκεται στα  γυρίσματα μιας ασήμαντης ταινίας κάποιου ασήμαντου  σκηνοθέτη. Το τηλέφωνο χτυπάει. Κανείς δεν το σηκώνει. Το τηλέφωνο εξακολουθεί να  χτυπάει. Κάποιος απαντάει.  Το  πρόσωπό  του  «αγγελιοφόρου» χλωμιάζει. Και σαν σίφουνας σπεύδει στο τόπο του  γυρίσματος. Και με κομμένη την ανάσα  λέει «ο Τριφό πέθανε».

Ηταν μόλις  52 ετών. Ηταν μόλις  μερικούς μήνες  από τον  χωρισμό με την Φανί Αρντάν. Και ήταν ένα από τα μεγαλύτερα  χτυπήματα του γαλλικού  σινεμά.

Τα  βλέμματα όλων  πέφτουν πάνω της. Εκείνη  ατάραχη, εκείνη αμετάβλητη. Εκείνη   γυρίζει και λέει στον  σκηνοθέτη «Πιέρ  συνεχίζουμε». Απίστευτο. Αντί  για περίστροφο και σφαίρα  τον «σκοτώνει» με την αδιαφορία της. Προσποιητή  αδιαφορία. Αλλά ηταν  αδιαφορία.

Μερικά  χρόνια αργότερα μεταμελημένη και «χηρεύουσα»   εκφράζει  τον θαυμασμό της: «Για τον Φρανσουά το  σινεμά  ήταν  ζήτημα  ζωής και θανάτου.  Θυμάμαι  τα λόγια  του: «όποιος αγαπάει τη ζωή αγαπάει και το σινεμά».

Οταν τον Ιανουάριο  του 2002  την συνάντησα στο Παρίσι με αφορμή την πρώτη, παγκόσμια, προβολή των «8 γυναικών», την είχα ρωτήσει  για τον θεσμό του  γάμου. Η απάντησή της δεν με έπεισε. Μάλλον ήταν σκηνοθετημένη και μάλλον ήταν διπλωματική. Μου είπε «επειδή οι γονείς  μου μέχρι το  τέλος της  ζωής  τους διατήρησαν   μια πρωτοφανή  υποδειγματική σχέση,  γι' αυτό  κάθε φορά που μου συμβαίνει το αποφεύγω  φοβούμενη   τη  σύγκριση με  αυτό  τον ιδανικό τους  γάμο».

Ένα πέρασμα από τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ

Οι  γαλλικοί  κύκλοι  ισχυρίζονται πως ως  αντίδραση  και «απάντηση» στην «αστάθεια»  του Φρανσουά Τριφό, καταφεύγει,  για  «ελάχιστο»  χρονικό  διάστημα, στο κρεβάτι του Ζεράρ Ντεπαρντιέ. Επρεπε να   εκτονωθεί και να ξεχάσει. Συνηθισμένα πράγματα. Αλλά και  για τον Ντεπαρντιέ έχει να πει.  Πολλά να πει. Να ρίξει το   δηλητήριό της. Κι αυτό  γυναικεία αντίδραση. Κι αυτό συνηθισμένο. Δημοσίως λοιπόν είχε  εκφραστεί   ως εξής «έντονη  η θηλυκή πλευρά  του και όσο να παριστάνει τον αλαζόνα  δεν είναι  δα και τόσο  Macho»!

Από εκεί και πέρα πολλές  ταινίες, πολλές θεατρικές εμφανίσεις, πολλές σχέσεις. Ισως και με το ίδιο  φύλο. Πολλοί   χωρισμοί. Πολλές  δηλώσεις. Πολλές  διακρίσεις.

Κάποια  στιγμή, μέσα στον οίστρο  της παραξενιάς της, όπως συμβαίνει με όλους τους εκλεκτους του   Star  system παντού, είχε  εκμυστηρευθεί πως ήθελε να γίνει κομμώτρια  σε μικρή μπουτίκ κάπου  στη Σικελία. Την πιστεύετε;  Εγώ  όχι.

«Η  δύναμη  του γαλλικού  σινεμά» είχε πει «είναι το γεγονός πως  η γυναίκα  πάντα  βρίσκεται στο κέντρο του σύμπαντος». Και  κοντά μ' αυτό  συμβούλευε  τις  γυναίκες όλου του κόσμου, περίπου  ως εξής «κορίτσια η πολλή προετοιμασία περιμένοντας τον άντρα, σκοτώνει το πάθος».

«Από πολύ νωρίς κατάλαβα ότι ο φόβος είναι ο χειρότερος εχθρός που θα μπορούσα να έχω, ο πιο ύπουλος. Γνωρίζετε τι κάνει ο φόβος; Θέτει ένα “αλλά” στα πάντα και μας κάνει να χάνουμε τουλάχιστον το 70% των πραγμάτων που θα μπορούσαμε να απολαύσουμε, γιατί απλούστατα δεν τολμάμε να τα επιχειρήσουμε. Κάποιοι φοβούνται να αγαπήσουν, για παράδειγμα, από φόβο μήπως πληγωθούν».

Οσο  για  την  σκηνοθεσία της Λαίδης Μακμπέθ   είχε πει σε κάποια από τις συνεντεύξεις της:

«Λατρεύω την ιστορία της Κατερίνας, της Λαίδης Μάκβεθ από την επαρχία του Μτσενσκ. Δεν έχει σημασία η εποχή, η πολιτική. Δεν έχουν σημασία οι περιστάσεις, το πλαίσιο. Δεν έχουν σημασία οι νόμοι. Θα υπάρχουν πάντοτε αυτοί που υπακούουν και εκείνοι που διατάζουν. Αυτός που ακολουθεί και εκείνος που οδηγεί. Αυτός που μπαίνει στη σειρά και εκείνος που την αφήνει έτσι. Μια μέρα ή μιαν άλλη, μετά από πολύν καιρό αναμονής της αληθινής και βίαιης χαράς, γιατί το κάλεσμα της ζωής είναι ισχυρότερο από οτιδήποτε άλλο. Κι έτσι, κρατώ τη Λαίδη Μάκβεθ στην περιοχή του Μτσενσκ, στην επαρχία της, στην αυτοκρατορία των τσάρων, στο περιβάλλον της, αυτό των εμπόρων»

Ο φόβος και το πάθος

Δύο πράγματα  έχω συγκρατήσει από μια  προσφατη συνέντευξή της στην “Καθημερινή”. Και τα δύο αποκαλύπτουν την θερμότητα του χαρακτήρά της. Το πρώτο  αφορά στη σχέση της  με πασίγνωστα ονόματα  δημιουργών  της  7ης Τέχνης:

«Αυτό που βίωσα από πρώτο χέρι ήταν το πάθος, η αφοσίωση και η αποφασιστικότητά τους, αυτό που οι Ιταλοί αποκαλούν “la grinta” – δεν μεταφράζεται εύκολα. Η χαρά της ζωής, με δυο λόγια. To ότι καταλάβαιναν πόσο μεγάλο προνόμιο είναι να μπορείς να γυρίζεις μια ταινία και πρόσεχαν και την τελευταία λεπτομέρεια, αφιέρωναν ενέργεια για καθετί. Νομίζω πως αυτό κάνει έναν σκηνοθέτη σπουδαίο. Ετσι, ακόμα κι αν μια ταινία δεν γίνει επιτυχία, ακόμα κι αν δεν αρέσει στο κοινό ή στους κριτικούς, το να βρεθείς μαζί με έναν τέτοιο άνθρωπο στο πλατό είναι μεγάλη υπόθεση, είναι κέρδος. Και κανείς δεν μπορεί να σου το κλέψει».

Και  το  δεύτερο για τον  φόβο: «Από πολύ νωρίς κατάλαβα ότι ο φόβος είναι ο χειρότερος εχθρός που θα μπορούσα να έχω, ο πιο ύπουλος. Γνωρίζετε τι κάνει ο φόβος; Θέτει ένα “αλλά” στα πάντα και μας κάνει να χάνουμε τουλάχιστον το 70% των πραγμάτων που θα μπορούσαμε να απολαύσουμε, γιατί απλούστατα δεν τολμάμε να τα επιχειρήσουμε. Κάποιοι φοβούνται να αγαπήσουν, για παράδειγμα, από φόβο μήπως πληγωθούν».

Η  Φανί  Αρντάν λοιπόν  στην Πλάκα.  “Ηρθα για να εδώ για να ζήσω ως Αθηναία”. Τα σκηνικά υπογράφει ο Γερμανός σκηνογράφος Τομπίας Χοάιζελ. Και τα κοστούμια συνυπογράφουν η  Οσκαρ Μιλένα Κανονέρο και η Πέτρα Ράινχαρτ. Α να μην  ξεχάσω. Και οι  δύο  τελευταίες παραστάσεις εντελώς γεμάτες. Τα εισιτήρια  εξαντλημένα. Ούτε κουνούπι  δεν  χωράει. Οσοι  δεν πρόλαβαν  δεν πειράζει. Μια άλλη  φορά. Η μισή καρδιά της Fαnny Ardant κατοικοεδρεύει στην  Αθήνα!