Από τη Μαλένα στη Βιολέτα: Σεξουαλικό bullying αλά ελληνικά

Η απώλεια των ρούχων και των μαλλιών. Η γύμνια ως αποτέλεσμα ανδρικής επίθεσης. Τα σημάδια που χαράζουν την ομορφιά. Τα δάκρυα που αφαιρούν το μακιγιάζ και παραμορφώνουν την τέλεια εικόνα. Η απελπισία που έρχεται να εξαφανίσει κάθε ίχνος αυτοπεποίθησης. Η καταρράκωση του συναισθήματος και του ψυχισμού. Η σωματική και ψυχολογική κακοποίηση που οδηγεί στην απελπισία. Και η απουσία. Η απουσία στήριξης και συμπαράστασης απ’ όσους γνώριζαν, απ’ όσους έμαθαν βλέποντας και απ’ όσους παρακολουθούν τα περιστατικά βίας να ξετυλίγονται ωμά και απροκάλυπτα μπροστά τους. Αυτό που καταδικάζεται ομαδικά στα κοινωνικά δίκτυα, σήμερα, στην πραγματική ζωή, συχνά γίνεται αποδεκτό είτε με τη συναίνεση προς τον δράστη είτε με τη σιωπή.

Πριν από οχτώ βράδια οι οθόνες έγιναν το μέσο για να προβληθούν τέτοιες εικόνες μέσα από το όχημα της καλής μυθοπλασίας. Στις «Αγριες Μέλισσες» η Βιολέτα (Θεοφανία Παπαθωμά) αναγκάστηκε να διασχίσει την κεντρική πλατεία του χωριού με τα εσώρουχά της γιατί ο εραστής της αποφάσισε να γίνει τιμωρός.

Ο λόγος δεν έχει καμία σημασία. Ο Κωνσταντής (Γιάννης Κουκουράκης) μετά την ερωτική συνεύρεσή τους έκλεψε τα ρούχα της, την υποχρέωσε να εμφανιστεί δημόσια ημίγυμνη και το απόλαυσε παρέα με τα υπόλοιπα αρσενικά αλλά και τις γυναίκες που είτε σιωπούσαν είτε έβλεπαν τη ζήλια και την αντιπάθεια προς το όμορφο και το ποθητό να τιμωρείται με παραδειγματικό τρόπο. Μάταια εκείνη έκλαψε και ικέτευσε να της επιστραφούν τα ρούχα. Το αρσενικό κτήνος την υποχρέωσε σε δημόσιο εξευτελισμό προκειμένου να ικανοποιήσει το αρρωστημένο εγώ του.

Εκείνη, αποκαμωμένη, δεν βρήκε συμπαράσταση. Γιατί κανείς δεν ήθελε ή, ακόμη κι αν ήθελε, φοβόταν να πάει κόντρα στο λαϊκό ανθρωποφαγικό αίσθημα. Η ταπείνωση συνεχίστηκε, καθώς οι γυναίκες απαγόρευσαν στους άνδρες τους να επισκεφτούν το καφενείο της. Δεν χόρτασαν από το θέαμα, θέλησαν κι άλλο αίμα στην αρένα του εξευτελισμού.

Η προβολή της σκηνής προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Το σύνολο των χρηστών του Twitter καταδίκασε τη συμπεριφορά του τηλεοπτικού Κωνσταντή ακόμη και με ακραία σχόλια. Στα τηλεοπτικά πάνελ ξεκίνησε μεγάλη συζήτηση, με τους περισσότερους να υποστηρίζουν τις γυναίκες που πέφτουν θύματα ανάλογων επιθέσεων, ενώ το πλέον ενθαρρυντικό ήταν το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνδρες, σοκαρισμένοι, δήλωναν ότι δεν πέρασε ούτε καν από το μυαλό τους να προχωρήσουν σε ανάλογες ενέργειες.

Η συγκεκριμένη σκηνή ήρθε απλώς να θυμίσει ανάλογες σκηνές, κινηματογραφικές, στις οποίες οι πρωταγωνίστριες υπέστησαν δημόσιο εξευτελισμό με αφορμή την αντίδραση αρρένων.

ΑΓΡΙΕΣ ΜΕΛΙΣΣΕΣ: H Θεοφανία Παπαθωμά περπατά περικυκλωμένη αλλά μόνη στη μέση του χωριού

Οταν η Λάσκαρη... κατηφόρισε με τον Κούρκουλο

Στις 2 Δεκεμβρίου του 1961 προβλήθηκε για πρώτη φορά στις κινηματογραφικές αίθουσες η ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη «Ο κατήφορος». Επρόκειτο για την πρώτη απόπειρα της εταιρείας παραγωγής να ασχοληθεί με κάτι διαφορετικό και συνάμα προκλητικό ως θεματολογία. Η Ζωή Λάσκαρη έκανε το ντεμπούτο της επιλέγοντας τον πιο επικίνδυνο ρόλο. Η αγωνία όλων ήταν οι αντιδράσεις του κόσμου, καθώς το σενάριο ήθελε την κόρη μιας μεγαλοαστικής οικογένειας, τη Ρέα (Λάσκαρη), να είναι σύντροφος του Κώστα, ενός αλήτη για τα δεδομένα της εποχής, τον οποίο ενσάρκωνε ο γόης Νίκος Κούρκουλος. Οταν εκείνη θέλησε να χωρίσουν προκειμένου να δημιουργήσει νέα σχέση, ο Κώστας αποφάσισε να την τιμωρήσει παραδειγματικά. Την παρέσυρε σε ερημική τοποθεσία και της έβγαλε τα ρούχα της. Με απίστευτη σκληρότητα την υποχρέωσε να μείνει γυμνή και να περπατήσει στον δρόμο ντροπιάζοντάς της ανελέητα. Στη συνέχεια η ταινία έγινε ακόμη πιο σκληρή, αφού στα δίχτυα του Κώστα έπεσε η μικρότερη αδελφή της, κάτι που η Ρέα τιμώρησε με φόνο... Η ταινία ήταν πολύ σκληρή για την εποχή της, ενώ ακόμη και σήμερα κάθε φορά που προβάλλεται η αντίδραση και τα συναισθήματα είναι αρκετά έντονα.

Σύμφωνα με ένα ενδιαφέρον ρεπορτάζ της «Μηχανής του Χρόνου», η ταινία όταν βγήκε δεν σημείωσε εισπρακτική επιτυχία. Το γεγονός προκάλεσε έκπληξη καθώς η Finos Film τότε ό,τι κι αν έβγαζε σε κυκλοφορία έσπαγε ταμεία. Το ρεπορτάζ αναφέρει ότι «αρκετοί κινηματογράφοι θέλησαν να σταματήσουν την προβολή, αλλά η επιμονή του Φίνου να δώσουν στον κόσμο τον χρόνο που χρειαζόταν για να δεχτεί μια πιο προχωρημένη ταινία τον δικαίωσε. Τελικά ο “Κατήφορος” έκοψε 161.331 εισιτήρια και ήρθε πρώτος σε εισπράξεις τη χρονιά προβολής του ανάμεσα σε 68 ταινίες. Οι ηθοποιοί που πήραν μέρος έγιναν αναγνωρίσιμοι και η καριέρα τους εκτοξεύτηκε».

ΚΑΤΗΦΟΡΟΣ: Η Ζωή Λάσκαρη γδύνεται για τον... Κώστα στα σκοτάδια

Η Μαλένα και η εκδίκηση της ομορφιάς

Η απόλυτη φαντασίωση, η γυναίκα-σύμβολο σ’ ένα μικρό χωριό της Σικελίας, βιώνει την απόλυτη μοναξιά καθώς ο σύζυγός της λείπει εδώ και χρόνια. Ο Τζουζέπε Τορνατόρε δημιούργησε μια ηρωίδα-σύμβολο. Μια γυναίκα απομονωμένη και αποκλεισμένη από τα πάντα, καθώς είναι επικίνδυνα όμορφη και σκανδαλωδώς απειλητική για την ηθική τάξη που έχουν εφεύρει οι συγχωριανοί της, αναγκάζεται να γίνει πόρνη προκειμένου να εξασφαλίσει τα προς το ζην.

Αλλά και αυτό θα τη στιγματίσει. Στην πρώτη ευκαιρία θα έρθει και ο δημόσιος εξευτελισμός. Αυτός που θα χορτάσει τα πεινασμένα για εκδίκηση μάτια των «άλλων». Βία, ξεγύμνωμα, κούρεμα και ταπείνωση. Μέχρι τέλους. Η Μαλένα είναι πολύ όμορφη, είναι πολύ επιθυμητή, είναι γυναίκα με την οποία δεν μπορείς εύκολα να συγκριθείς. Και ο όχλος επιτίθεται και λιντσάρει. Τουλάχιστον σε αυτή την ταινία το καλό θα νικήσει, καθώς ο σύζυγος επιστρέφει και η ίδια θα φύγει μαζί του για να συνεχίσει τη ζωή της.

Και στις τρεις περιπτώσεις οι γυναίκες είναι ιδιαίτερα όμορφες και επιθυμητές από τους άνδρες της κοινωνίας τους. Και στις τρεις περιπτώσεις δεν υπάρχει γάμος ή, αν υπάρχει, όπως στην περίπτωση της Μαλένας, για κάποιον λόγο διεκόπη. Και στις τρεις περιπτώσεις οι συγχωριανοί τις παρακολουθούν και ενίοτε απολαμβάνουν. Αν υπήρχε Twitter και στο Διαφάνι, και στο χωριό της Μαλένας και τότε που η Ρέα έτρεχε γυμνή στον δρόμο, θα υπήρχε μαζική καταδίκη.

Στην πραγματική ζωή όμως το bullying λαμβάνει χώρα και τα στόματα τις περισσότερες φορές μένουν κλειστά. Οι επιθέσεις βίας είναι συχνές και συμβαίνουν παντού. Η περίπτωση της Βιολέτας στις «Αγριες Μέλισσες» είναι απλώς μια υπενθύμιση. Πως αυτό που συνέβη συμβαίνει συχνά. Εν προκειμένω η τηλεόραση λειτουργεί κάπως σαν καθρέφτης. Πέρα και πάνω από τη σκηνή βίας και τους άμεσους πρωταγωνιστές, το Μέσο δείχνει και το πρόσωπο των συνεργών. Δηλαδή όλων αυτών που επικροτούν ή σιωπούν. Και η ουσία της κινηματογραφικής ή της τηλεοπτικής εικόνας είναι αυτή ακριβώς: να καταδείξει ότι ο ένοχος δεν είναι ένας. Είναι πολλοί. Ακόμη και αν δεν κρατούν πέτρα στη γροθιά τους αλλά παρακολουθούν την πορεία της δίχως αντίδραση. Οι Βιολέτες ζουν ανάμεσά μας. Το γυαλί και το σελιλόιντ απλώς το υπενθυμίζουν.

ΜΑΛΕΝΑ: Η Μόνικα Μπελούτσι στην ομώνυμη ταινία