
Δημιουργούμε ένα ισχυρό οικονομικό θεμέλιο, εξασφαλίζοντας ότι οι κόποι μας θα αποδώσουν καρπούς τη στιγμή που τους χρειαζόμαστε περισσότερο
Οι πρώτες θεματικές συλλογές στον κόσμο
Υπήρξα ο πρώτος που είχα την τύχη στον κόσμο να κάνω θεματικές συλλογές. Τις έκανα θεματικές τις συλλογές λόγω πενίας, κατά το «πενία τέχνας κατεργάζεται»… Έμπνευση της συλλογής άλλοτε αποτελούσε ένα θέμα από την ιστορία ή την παγκόσμια κουλτούρα και άλλοτε ξεκινούσα από το χρώμα. Για παράδειγμα, το 1983, συνδεδεμένος με τον αδερφικό και αξέχαστο φίλο μου Γιάννη Γαΐτη, δεν ξεκίνησα τη συλλογή μόνο λόγω της γνωριμίας μας, αλλά επειδή υπήρχε ένα trend για ασπρόμαυρες συλλογές. Και έκανα μία συλλογή, αρχικά, για το Γαϊτη όλη ασπρόμαυρη.
It's up to you, New York
Ένα 48ωρο σοκ. Έτσι μπορώ να περιγράψω την εμπειρία από το πρώτο ταξίδι στη Νέα Υόρκη. Η δουλειά μου βασιζόταν στα θεματικά prints, όπως για παράδειγμα κάνει σήμερα η Κατράντζου. Λάτρευα τον Emilio Pucci, Ιταλός που «τύπωνε» συνέχεια τη Φλωρεντία στις συλλογές του. Ήθελα να ξεφύγω και από τον Pucci και έκανα bold abstracts, πολύ δυνατά αφαιρετικά σχέδια. Αυτά λοιπόν έγιναν ρούχα από τον Ντίμη Κρίτσα που αποφασίσαμε να τα δείξουμε στην Αμερική. Εκεί είχαμε την τύχη να μας αναλάβει ο διευθυντής του ΕΟΤ Gricha Leventis που μας σύστησε στο γραφείο δημοσίων σχέσεων RUDER & FINN. Κανόνισε να μείνουμε στο St. Regis, ένα πολύ ακριβό ξενοδοχείο που στοίχιζε όσο δύο διαμερίσματα που πουλήσαμε. Μέσα σε 48 ώρες ζήτησε να δει τη συλλογή η Ελίζαμπεθ Αρντεν, αυτοπροσώπως. Και η 87χρονη Ελίζαμπεθ την αγόρασε όλη. Παρήγγειλε 5.000 µέτρα ύφασµα από µετάξι σε σχέδιά µου, αλλά και τα πατρόν του Κρίτσα. Τα έφτιαξε, ξεπούλησε και µας έγραψε ένα γράµµα να µας ευχαριστήσει, αντί να την ευχαριστήσουµε εµείς.
Το πρώτο λάθος «όχι» στη ζωή μου
Αν έχω μετανιώσει για κάτι; Ναι, ότι δεν πούλησα το όνομα Tseklenis και τον εαυτό μου μαζί για 250.000 δολάρια το 1970. Την ώρα που χαλούσα κόσμο στον παγκόσμιο χώρο της μόδας, η David Crystal, μια μεγάλη αμερικάνικη εταιρεία, μου πρότεινε να με εξαγοράσει. Και δεν το έκανα, γιατί είχα την τρέλα να δουλέψω από την Ελλάδα για τον κόσμο. Πιθανολογώ ότι θα ήμουν, ότι έγινε με μεγάλα ονόματα, όπως ας πούμε τον Christian Lacroix. Που ίσως δεν θα είχαμε καν ακούσει το όνομα του, αν δεν υπήρχε ο Bernard Arnault αφού είχε αγοράσει τον Dior, αφού είχε προσλάβει τον Ferre και τον έκανε Πάπα της μόδας στο Παρίσι… Κι ας είχε αρχικά το εγχείρημα εκατομμύρια δολάρια ζημιές
«Όταν έμαθα ότι πρέπει να μου κόψουν το χέρι»
Το 1975 και ενώ βρίσκομαι στην κορυφή και έχω showrooms στην Οσάκα, στο Λονδίνο, την Αθήνα, έχω αναπτυχθεί και σε Ανατολή, πουλάω στη νότια Αφρική, στο Μπουρούντι, στην Αυστραλία και την Ιαπωνία, τότε γίνεται διάγνωση για μελάνωμα στο αριστερό μου χέρι. Όταν άκουσα τη λέξη μελάνωμα, δεν κατάλαβα ότι ήταν ο θάνατος φτιαγμένος μέσα σε μια φακίδα. Πήγα στον γιατρό, τον μακαρίτη τον Ζαμπάκο, δερματολόγο-ογκολόγο και μου είπε να το βγάλουμε το ταχύτερο. Μέσα στις επόμενες ημέρες πήγα στο Μemorial, στον κορυφαίο γιατρό για το μελάνωμα και μου το αφαίρεσε αμέσως. Ο καρκίνος ήταν πάνω από το τρίτο στάδιο. Έκανα μια μεγάλη αφαίρεση και στη συνέχεια ανοσοθεραπεία σε πειραματικό στάδιο. Ήμουν το 46ο πειραματόζωο. Ίσως αυτό να με έσωσε. Όταν μετά από ενάμιση χρόνο βρέθηκε τοπική υποτροπή στο γάγγλιο που είχε πειραχτεί, μάλλον την είχε αντιμετωπίσει η ανοσοθεραπεία... Αλλά ο γιατρός δεν μπορούσε να πάρει το ρίσκο και να μην μου αφαιρέσει όλο το σύστημα. Όταν έμαθα ότι πρέπει να μου κόψουν το χέρι, έφυγα από το ξενοδοχείο και έπεσα σε μια κραιπάλη τρομερή. Μια βδομάδα γυρνούσα σαν τρελός στη Νέα Υόρκη. Η Έφη από την Ελλάδα προσπαθούσε να με πείσει, «έχεις εμένα» μου έλεγε, δεν ήθελα κανέναν. Ήταν ένας φίλος που με κάλεσε για σκοποβολή το Σάββατο πριν το χειρουργείο. Και εκεί, πυροβολώντας με το ένα χέρι, ξύπνησε μέσα μου η ανταγωνιστικότητα. Είπα θα προσπαθήσω να κάνω καλύτερα αυτά που οι άλλοι κάνουν με τα δύο χέρια. Θα κάνω υπέρβαση των δυνατοτήτων μου. 40 μέρες μετά τον ακρωτηριασμό μου, έκανα σκι στη θάλασσα. 25 μέρες μετά την επέμβαση οδηγούσα με ταχύτητες. Τώρα που μιλάμε, πάω έξω στο μπαλκόνι και είμαι ικανός αν κανένας κινδυνεύει να πέσω να τον σώσω, δεν θυμάμαι ότι μου λείπει το χέρι μου.
«Κατέχω το ρεκόρ έναντι του Κοσκωτά»
Φανταστείτε ότι έφυγα από την Ελλάδα τον Αύγουστο του ’77 και µέχρι το τέλος του ’78 µου είχαν ρίξει στο κεφάλι 180 µήνες φυλακή από το ΙΚΑ. Κατέχω το ρεκόρ έναντι του Κοσκωτά. Έχω ζήσει λοιπόν τα πάντα, από το ζενίθ στο ναδίρ και πάλι από την αρχή. Το 1982 έρχεται άλλη μια αποτυχία, ενώ έχουμε αναπτύξει και έχουμε παραγγελίες 130.000 κομματιών σε ποδιές με αγορασμένο ύφασμα 120.000 μέτρα και 20.000 ποδιές ήδη κομμένες. Kι εκεί µας ήρθε ο κεραυνός από τον µακαρίτη Βερυβάκη, τον τότε υπουργό Παιδείας, ο οποίος κατήργησε τις σχολικές ποδιές Φεβρουάριο µήνα. Με αυτή την κίνηση κατέστρεψε βιοτεχνίες, έκλεισε ένα εργοστάσιο, μείναμε με 60.000.000 χρέος και εγώ έμεινα με 330.000 μέτρα ύφασμα στο χέρι. Είναι από την Αθήνα μέχρι την πατρίδα του πατέρα μου, τον Πύργο Ηλείας.
«Οι στολές και οι ποδιές πάντα θα με καταδιώκουν»
Τρία είναι τα γνωστά έργα μου που θα με καταδιώκουν πάντα: οι στολές της Ολυμπιακής, της Αστυνομίας και όλες οι γυναίκες με τις σχολικές ποδιές – στους άντρες σχεδίασα τις ποδιές μόνο για το δημοτικό. Συναντώ ακόμη ανθρώπους που μου λένε ότι φορούσαν τη σχολική ποδιά που είχα σχεδιάσει.
Περί Μόδας
Πάντα λέω πως μεγάλος σχεδιαστής είναι το καταναλωτικό κοινό: υπαγορεύει από τη χρήση που κάνει στα είδη μόδας, τι πρέπει να έρθει μετά.
Ένα άτομο κομψό είναι ένα άτομο περιποιημένο. Το ρήμα που βγάζει τη λέξη κομψότητα είναι το κομέω, το οποίο σημαίνει περιποιούμαι.
Η μόδα από τότε ως σήμερα έχει αλλάξει ως προς το εξής: τότε ήταν σημαντικό να κάνεις κάτι καινούργιο. Τώρα πρέπει να μοιάζουν όλοι μεταξύ τους, να είναι trendy. Αυτό το χρωστάμε στο μπλου-τζιν, που έδωσε έναν μιμιτισμό στους ανθρώπους και ισοπέδωσε τα status. Τότε έπρεπε να κάνεις πράγματα εικονοκλαστικά.
Όσο πιο υποανάπτυκτη είναι μια περιοχή, τόσο πιο πολλά ξοδεύει στο ντύσιμο. Αισθάνεται ότι όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά είναι η εμφάνιση.
Ο Ωνάσης , ο Pierre Cardin και η Ολυμπιακή Αεροπορία
Με τον Ωνάση είχα πολύ καλές σχέσεις. Εκείνη την περίοδο πρότεινα μέσω της γραμματείας των δημοσίων σχέσεων της Ολυμπιακής, να δωρίσω μάξι φορέματα για την πρώτη θέση της Ολυμπιακής: από βαμβάκι wrap around, σαν karate robes αλλά μάξι φορέματα, τυπωμένα με διάφορα χρώματα με τους κύκλους της Ολυμπιακής. Ο Ωνάσης ενθουσιάστηκε. Eίπε στην υπεύθυνη για τις δημόσιες σχέσεις του να μας αναθέσει τον σχεδιασμό των στολών. «Μα έχουμε τον Cardin!» είπε εκείνη κι ο Ωνάσης της απάντησε: «Όχι, θέλω τον Έλληνα». Είχε φοβερό αισθητήριο για το ντύσιμο, όλες τις σωστές παρατηρήσεις για τις στολές τις είχε κάνει ο ίδιος. Στα ντε πιες παντελόνια κομμένα από χοντρό μπλε ζέρσεϊ που είχα κάνει για την Oλυμπιακή, τα σακάκια ήταν λίγο πιο κοντά. Μου λέει: «Ρε συ, δεν τα κατεβάζεις λίγο, γιατί έχουμε και κώλους στην Ελλάδα;». Έτσι. Τον απασχολούσε να κάνει πιο κομψές τις γυναίκες.
Ο Γιάννης Ρίτσος, τα σαφάρι σακάκια και ο Yves Saint Laurent
Ναι, να το πω, γιατί υπάρχει άλλωστε και η φωτογραφία του γάμου μου ως τεκμήριο. Ήμουν ο άνθρωπος που λανσάρισα ενάμιση χρόνο περίπου πριν από τον Yves Saint Laurent, τα σαφάρι σακάκια. Στην Αυστραλία, είχα δώσει μία συνέντευξη φορώντας το σαφάρι με τα κουμπιά, το ένδοξο ντύσιμο του τότε. Να φανταστείτε πως ο Γιάννης Ρίτσος πήγαινε στο ΜΙΝΙΟΝ για να δει ποιο καινούργιο σχέδιο σαφάρι έχω βγάλει για να το πάρει.
Τα «Σαράντα Καράτια» της Έλλης Λαμπέτη
Χρήμα δεν πέτυχα ποτέ, ήμουν πάντα μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Ένιωθα όμως την απήχηση, σαν να παίζω στο θέατρο και την άλλη να γράφονται κριτικές. Στο θέατρο συνεργάστηκα μια φορά μόνον με την Έλλη Λαμπέτη και τις έφτιαξα τα κοστούμια για το έργο “Σαράντα Καράτια”. Μετά ονόμασα έτσι και την συλλογή μου».
«Το δώρο μου στην Οία»
Το 1994, κινηματογραφήσαμε με τον γιο μου την ταινία «Χρέος στην ομορφιά», όπου κινηματογραφήσαμε πλάνα από τη Σαντορίνη με τα καλώδια και χωρίς και η οποία προβλήθηκε σε μια άτυπη σύνοδο υπουργών στην Ελλάδα με πρωτοβουλία της Ελισάβετ Παπαζώη. Ο διοικητής της ΔΕΗ με συνεχάρη και με τη βοήθεια και της τότε κοινότητας της Οίας και της Παπαζώη από το ΥΠΕΧΩΔΕ, η Οία απέκτησε καλντερίμια και απελευθερώθηκε από τα καλώδια της ΔΕΗ. Το έργο ολοκληρώθηκε γύρω στο 2000, κατέβηκαν 500 κολώνες και αποτελεί το δώρο μου στην Οία και τη Σαντορίνη.
Made in Greece
Το βραβείο που κρατάω πιο ψηλά από όλα είναι αυτό που μου δόθηκε το 2013 από την Ελληνική Ακαδημία Marketing για το τι έκανα στις δεκαετίες του 1960, ‘70 και ‘80. Για την προώθηση της ελληνικής μόδας στον παγκόσμιο χώρο, αυτό που λέμε Made in Greece. Μάλιστα όταν το παρέλαβα, χαριτολόγησα λέγοντας στον καθηγητή Αυλωνίτη και πρόεδρο της Ακαδημίας που μου το έδωσε, ότι «Η αγάπη άργησε μια μέρα». Διότι αν το είχα λάβει, θα το είχα πάρει νωρίτερα. Είναι κάτι από το απώτερο παρελθόν και όχι σημερινό.
Ο Versace, η Jennifer lopez και το iconic jungle φόρεμα
Συμπτώσεις!!! Το 1985 με αφορμή την έκθεση έργων του Henri Rousseau στο Grand Palais στο Παρίσι, αλλά και στο Modern Art της Νέας Υόρκης, δημιούργησα μια ολόκληρη συλλογή από το έργο του. Παρουσιάστηκε παντού και τα σχέδια με θέμα τις ζούγκλες του σάρωσαν. Βλέπε φωτογραφίες αλλά και ολοσέλιδη καταχώρηση στους NY Times 1986. Δέκα+++ χρόνια μετά ο Versace δημιουργεί με ίδιο θέμα, με ψηφιακή εκτύπωση, το φόρεμα που σήμερα χαλάει κόσμο ξαναφορεμένο από την Jennifer Lopez. Κι εγώ χαίρομαι
«Η ατυχία του να είσαι Έλληνας»
Τι έκανε η πολιτεία για εμένα; Τίποτα. Και το μόνο που θα πω, παραφράζοντας έναν τίτλο βιβλίου του άξιου και φίλου συγγραφέα Νίκου Δήμου «Η δυστυχία του να είσαι Έλληνας», λέγοντας «Η ατυχία του να είσαι Έλληνας».
«Και συνεχίζω»
Η ζωή μου; Με όλα τα δύσκολα, πολύ ευχάριστη. Κι είχα τη χαρά, ότι πάντα έκανα αυτό που μου άρεσε. Και συνεχίζω…