«Contagion»: Γιατί να (μη) δεις την ανατριχιαστικά «προφητική» ταινία
Ο σεναριογράφος της ταινίας, Σκοτ Μπέρνς είχε πει σε μία τελευταία του συνέντευξη: «Οι επιστήμονες που μίλησα τότε και ήταν πάρα πολλοί, συμφωνούσαν ότι το ερώτημα δεν είναι αν θα συμβεί κάτι τέτοιο, αλλά πότε… Έπρεπε να τους ακούσουμε»
Μιχάλης Ροδόπουλος
Πλανήτης Γη. Μάρτιος 2020. «Παίζουμε σε ταινία επιστημονικής φαντασίας. Και δεν ξέρουμε το τέλος…». Στο «Contagion» πάντως, το φινάλε – χωρίς διάθεση spoiler- δεν είναι μαύρο. Η κινηματογραφική ταινία του Στίβεν Σόντεμπεργκ που βγήκε στους κινηματογράφους στις 9 Σεπτεμβρίου 2011 στις ΗΠΑ και στις 20 Οκτωβρίου 2011 στην Ελλάδα, επιστρέφει θριαμβευτικά. Τότε είχε αποφέρει 135,4 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως, είχε κυρίως καλές κριτικές αλλά δεν είχε κάνει και καμία τεράστια αίσθηση.
Το Χόλιγουντ αντιγράφει τη ζωή
Δυστυχώς ήρθε η ώρα να γίνει η πιο- τραγικά-επίκαιρη ταινία, αυτή τη στιγμή που σχεδόν ολόκληρος ο πλανήτης πλήττεται από τον φονικό κορωνοϊό. Την ώρα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κηρύξει κόκκινο συναγερμό, το «Contagion» αποδεικνύεται πιο προφητικό από ποτέ, με τον πλέον οδυνηρό τρόπο. Η ταινία πραγματεύεται το ξέσπασμα ενός θανατηφόρου ιού τον οποίο τα αμερικάνικα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών πασχίζουν να περιορίσουν.
Το σενάριο - θρίλερ
Ένας ιός, ο φανταστικός MEV-1, που μεταδόθηκε στο Χονγκ Κονγκ από μολυσμένη νυχτερίδα σε άνθρωπο, προκαλεί φονική πανδημία. Οι φορείς υγείας προσπαθούν να σταματήσουν τη μετάδοση, ενώ ο πανικός, τα θύματα και η παραπληροφόρηση αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο.
Η Μπεθ Έμχοφ (Γκουίνεθ Πάλτροου) επιστρέφει από το επαγγελματικό της ταξίδι στο Χονγκ Κονγκ με μία στάση στο αεροδρόμιο του Σικάγο, όπου κάνει έρωτα με τον πρώην σύντροφό της. Η Μπεθ αρρωσταίνει και πιστεύει ότι οφείλεται στο jet lag. Επιστρέφει στο σπίτι της στη Μινεάπολη και μεταδίδει τον ιό στο γιο της Κλαρκ και στο σύζυγό της Μιτς (Ματ Ντέιμον). Δύο ημέρες αργότερα η Μπεθ πεθαίνει στην Εντατική, όπως και ο γιος τους, ενώ ο Μιτς μπαίνει σε καραντίνα όταν οι γιατροί συνειδητοποιούν ότι έχει ανοσία στον μυστηριώδη ιό.
Στο Χονγκ Κονγκ και στο Λονδίνο, άνθρωποι αρχίζουν να παρουσιάζουν την ίδια ασθένεια. Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας κάνουν υπέρτατες προσπάθειες ερευνώντας τον ιό, ο οποίος έχει αρχίσει να εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο. Άνθρωποι φτάνουν με φορεία στο νοσοκομείο, άνθρωποι πεθαίνουν και οι υπόλοιποι ζουν μες τον φόβο και τον πανικό προσπαθώντας να αποφύγουν να μολυνθούν από αυτή τη θανατηφόρα αρρώστια. Ο υποδιευθυντής Τσίβερ (Λόρενς Φίσμπερν) του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων προσπαθεί να συγκρατήσει τον πανικό και αναθέτει σε μία θαρραλέα, νέα γιατρό (Κέιτ Γουίνσλετ) να σπεύσει κατευθείαν στην πηγή του κακού. Παρά τις αντιδράσεις, η δρ. Λεονόρα Οράντες (Μαριόν Κοτιγιάρ) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δοκιμάζει πρώτη το πιθανό εμβόλιο, ενώ οι επιστήμονες δίνουν αγώνα με το χρόνο, πριν αφανιστεί ολόκληρος ο πληθυσμός της Γης. ΄Ενας αδίστακτος blogger (Τζουντ Λο) αρχίζει να διαδίδει ότι η κοινή γνώμη δεν έχει μάθει όλη την αλήθεια, ισχυρίζεται ότι ένα συγκεκριμένο φυτό μπορεί να σκοτώσει τον ιό, προκαλώντας μια επιδημία παράνοιας και τρόμου ακόμη πιο επικίνδυνη…
Viral λόγω κορωνοϊού
Η ταινία, αν και πρωτοκυκλοφόρησε πριν από μία δεκαετία, έγινε πολύ γρήγορα viral με την εξάπλωση του Covid-19. Οι προβολές αυξήθηκαν πολύ τις τελευταίες εβδομάδες. Από τον Ιανουάριο, πριν ακόμη η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας κηρύξει τον πλανήτη σε κατάσταση πανδημίας, το «Contagion» είχε ανέβει ξαφνικά στις πωλήσεις του iTunes Movie Charts και άρχισε να συζητιέται περισσότερο από ό,τι συνήθως. Την Κυριακή 8 Μαρτίου, είχε σκαρφαλώσει στο No 5 ενώ μέχρι και σήμερα δεν έχει πέσει από τη δεκάδα.
Στην ελληνική τηλεόραση, δόθηκε σχεδόν μάχη από τα τηλεοπτικά κανάλια για την διεκδίκηση της προβολής του, αλλά τελικά το STAR εξασφάλισε τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Η ταινία θα προβληθεί απόψε τα μεσάνυχτα.
Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Gwyneth Paltrow (@gwynethpaltrow) στις
Γκουίνεθ Πάλτροου: Η ασθενής μηδέν
Η Γκουίνεθ Πάλτροουενσαρκώνει την Μπεθ Έμχοφ, το πρώτο θύμα του ιού -την ασθενή μηδέν-, με το σενάριο να παρουσιάζει τον ιό ως αποτέλεσμα επαφής ανθρώπου στο Χονγκ Κονγκ με μολυσμένη νυχτερίδα. Οι παραλληλισμοί είναι αναπόφευκτοι με τη σημερινή πραγματικότητα. Η 47χρονη Αμερικανίδα σταρ, με μία ανάρτησή της στο instagram στις 26 Φεβρουαρίου, φορώντας προστατευτική μάσκα ενώ πετούσε για Παρίσι, σχολίασε με νόημα ότι έχει ήδη πρωταγωνιστήσει σε αυτή ταινία: «Στο δρόμο για το Παρίσι. Παρανοϊκή; Συγκρατημένη; Πανικοβλημένη; Ήρεμη; Πανδημία; Προπαγάνδα; Η Πάλτροου θα πάει για ύπνο με αυτό το πράγμα στο αεροπλάνο. Έχω ήδη πρωταγωνιστήσει σε αυτή την ταινία. Μείνετε ασφαλείς. Μην δίνετε χειραψίες. Να πλένετε τα χέρια σας συχνά».
Η τραγική σύμπτωση
Ο επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος για την ταινία, Δρ. Ίαν Λίπκιν, διευθυντής του Κέντρου Λοιμώξεων και Ανοσίας του Πανεπιστημίου της Κολούμπια, είναι θετικός στον κορωνοϊό. Ο ίδιος μιλώντας στο Fox Business Network την Τρίτη, με αφορμή την πανδημία του κορωνοϊού, αποκάλυψε και τη δική του διάγνωση. «Αν χτύπησε εμένα, μπορεί να χτυπήσει τον οποιονδήποτε» παραδέχθηκε.
«Οι άνθρωποι φαίνεται να έλκονται από τον τρόμο» «Δεν είναι τυχαίο ότι ταινίες που αναφέρονται σε μεγάλες απειλές αφανισμού της ανθρωπότητας και καταστροφής του πλανήτη κέρδιζαν πάντα το ενδιαφέρον των θεατών» εξηγεί στο protothema.gr η Βίκυ Σακκή ψυχοθεραπεύτρια, εμπειρογνώμων Eurocare/Coface.
«Υπάρχει ένας συνδυαστικός μηχανισμός που κάνει τον τρόμο ελκυστικό και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και εθιστικό. Όλα ξεκινούν από την ανάγκη του ανθρώπου να βιώσει την ένταση, αυτή που κρύβει μυστήριο, αγωνία και σοκ. Μοιάζει αναπόφευκτο το επόμενο στάδιο της σχετικότητας. Όσο περισσότερο κεντρίζει το ενδιαφέρον του θέματος, τόσο η επιθυμία για παρακολούθηση αυξάνεται και όλα αυτά καταλήγουν στη λύτρωση και την κάθαρση του θεατή μέσα από την έλλειψη ρεαλισμού. Είναι εύκολο από την ασφάλεια της κινηματογραφικής αίθουσας ή του καναπέ του σπιτιού μας να έχουμε ενσυναίσθηση για το δράμα των πρωταγωνιστών, εκ του ασφαλούς. Η έλλειψη ρεαλισμού λοιπόν, είναι το μυστικό σε αυτή τη συνταγή».
We are all connected «Το "Contagion" είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα από το μακρινό για τα δεδομένα του σήμερα 2011. Μια χειραψία στην άλλη άκρη του πλανήτη θα αναδείκνυε ότι όλοι είμαστε συνδεμένοι με μια κλωστή που μπορεί να καταστρέψει σχέσεις, συστήματα υγείας, δομές οικονομίας και να φέρει το θάνατο λόγω ενός άγνωστου ιού αλλά και τον φόβο για ένα αύριο που θα χρειαζόταν θυσίες για το ποιος θα αποκτήσει το καινούργιο και σε λιγοστές ποσότητες εμβόλιο» λέει η Βίκυ Σακκή που έχει παρακολουθήσει την ταινία όταν πρωτοβγήκε στις αίθουσες το 2011 και από επαγγελματική διαστροφή την προηγούμενη εβδομάδα ξανά, από τον καναπέ του σπιτιού της βέβαια. «Η παρακολούθηση της ταινίας σήμερα, μπορεί να δημιουργήσει τελείως διαφορετικά συναισθήματα. Γιατί πια δεν υπάρχει η δικλείδα ασφαλείας της έλλειψης ρεαλισμού… Πλέονόλα αυτά που συμβαίνουν στην ταινία, τα βλέπουν όλοι στα δελτία ειδήσεων, στις καθημερινές ενημερωτικές εκπομπές, στο internet και στα social media».
«Δεν είναι πια σενάριο επιστημονικής φαντασίας, είναι πραγματικότητα» «Παύει πλέον να μοιάζει με ταινία, αλλά με ντοκιμαντέρ και είναι πολύ πιο εύκολο για τον θεατή να ταυτιστεί με την αγωνία, τον φόβο και το δράμα των πρωταγωνιστών. Δεν είναι πια σενάριο επιστημονικής φαντασίας, είναι μια πραγματικότητα που προκαλεί τον καθένα ξεχωριστά και όλους μαζί και απαιτεί από όλους να πάψουν να ζουν και να αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις με την έλλειψη αλληλεπίδρασης που με ένα τρόπο έχει επιβάλλει η εικονική πραγματικότητα των προηγούμενων ετών».
Ένα «ντοκιμαντέρ» για την καινούργια καθημερινότητα «Ο άνθρωπος είναι προσαρμοστικό και μιμητικό ον και εκτός από την ανοσία της αγέλης, υπάρχει και η ψυχολογία της αγέλης, αυτή που θέλει του λίγους να ακολουθούν τη συμπεριφορά των πολλών. Τα σημεία των καιρών απαιτούν κυκλική σκέψη και ψυχραιμία για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά και τη διαχείριση κάθε κρίσης. Όπως και οι ήρωες της ταινίας καλούνται να ωριμάσουν και να αντιμετωπίσουν με ευθύνη τα γεγονότα, έτσι και οι θεατές χρειάζεται να επιλέξουν συνειδητά να παρακολουθήσουν ένα «ντοκιμαντέρ» για την καινούργια τους καθημερινότητα».
Ανακούφιση ή πανικός «Για κάποιους μπορεί να λειτουργήσει ανακουφιστικά και για κάποιους άλλους να γιγαντώσει τις φοβίες και τους φόβους τους και να οδηγήσει σε σύγχυση και πανικό. Έχουμε ήδη να αντιμετωπίσουμε την εκρηκτική αύξηση των περιστατικών με «πυρετό καμπίνας», όπου χωρίς να υπάρχει ασθένεια το άτομο αισθάνεται όλα τα συμπτώματα του πυρετού, καθώς και την επίδραση nocebo σκέψεων –αρνητικές σκέψεις που το άτομο τις αναπαράγει με ένταση και συχνότητα, οπότε και καταλήγουν σε μια αρνητική αυτοεκπληρούμενη προφητεία».
Στο δικό μας χέρι και στο δικό μας τηλεκοντρόλ «Η γνώση είναι δύναμη και η ανάληψη της ατομικής ευθύνης, τεράστιο δείγμα ωριμότητας. Με ψυχραιμία και απόκτηση γνώσης μέσω όποιου Μέσου για την πανδημία που αντιμετωπίζουμε, και με υπεύθυνη στάση ανάληψης ατομικής ευθύνης - η επιλογή για το ανκάποιος θα δει την ταινία, πώς θα διαχειριστεί τα συναισθήματά του, αν θα επιλέξει να ανήκει στην αγέλη όπου οι πολλοί έχουν τη λειτουργική συμπεριφορά, αν θα βγούμε όλοι λίγο σοφότεροι και πιο ισορροπημένοι: ήταν, είναι και θα είναι στα χέρια του ανθρώπου».
