TikTok: H viral εφαρμογή που μεταδίδεται περισσότερο από τον κορωνοϊό

Τις τελευταίες ημέρες ένα νέο μάντρα κυκλοφορεί στα κοινωνικά δίκτυα που θυμίζει κάτι από την ιουρασική περίοδο του διαδικτύου, τότε που τα spam mails μας καλούσαν να τα προωθήσουμε σε καμιά δεκαριά φίλους μας (μα είχαμε τόσους που διέθεταν διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου;), προκειμένου να γλιτώσουμε από κάποιο άφατο κακό που ερχόταν με κεκτημένη ταχύτητα κατά πάνω μας.


Αλλά ας επιστρέψουμε στο 2020. Ο Τζάστιν και η Χέιλι Μπίμπερ έχουν άφθονο ελεύθερο χρόνο στην καραντίνα, την οποία επέλεξαν να περάσουν στη γενέτειρα του ποπ ινδάλματος, στον Καναδά. Έχουν τόσο χρόνο και κυρίως τόση πρεμούρα να προωθήσουν το νέο άλμπουμ του Μπίμπερ ονόματι «Changes», ώστε ο τραγουδιστής κάλεσε το διαδικτυακό ποίμνιό του να ανεβάσει τη δική του εκδοχή για τη χορογραφία του τραγουδιού «Come around me» - την πιάσατε την τραγική ειρωνεία του τίτλου εν μέσω καραντίνας, ε; - στο TikTok, υποσχόμενος ότι θα αναδημοσιεύσει τον αφρό των προσπαθειών στο προφίλ του στο Instagram. Η συμμετοχή ήταν μεγάλη, αθρόα, δυσθεώρητη και το ακόμα καλύτερο είναι ότι ο τραγουδιστής τήρησε μέχρι κεραίας την υπόσχεσή που έδωσε στα 10,4 εκατομμύρια των TikTokers που κρέμονται από τις σεκάνς των λιλιπούτειου μήκους βίντεό του.


Τις πρώτες 23 ημέρες του Μαρτίου η κινεζική εφαρμογή που υπό κανονικές συνθήκες θα ήταν απλώς η χαρά του χασομέρη σημείωσε μόνο στις ΗΠΑ αύξηση των downloads της κατά 27%, διευρύνοντας ακόμα περισσότερο το ακροατήριό των 800 εκατομμυρίων ενεργών χρηστών της που παρακολουθούν 1 δισεκατομμύριο κλιπς ημερησίως.


Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν στο 2019 η εφαρμογή έχει «κατέβει» 1,5 δισεκατομμύρια φορές ενώ ο μέσος χρήστης περνά στα άδυτά της 52 λεπτά ημερησίως – το φανατικότερο κοινό της εντοπίζεται στην Ινδία και ακολουθούν η Κίνα και οι ΗΠΑ. Προφανώς και τις τελευταίες εβδομάδες ο χρόνος που διαθέτει (ή ίσως σπαταλά) κανείς στο λαοπρόβλητο app έχει αυξηθεί γεωμετρικά. Και φυσικά δεν ευθύνεται μόνο η πρωτοβουλία #HappyAtHome της κινεζικής εφαρμογής που φιλοδοξεί να διασκεδάσει, να ενημερώσει και να επιμορφώσει, επιστρατεύοντας όλων των λογιών τους celebrities, τα εκατομμύρια των χρηστών της που βρίσκονται σε καθεστώς καραντίνας.


Άλλωστε αυτά προσφέρονται πια με το τσουβάλι και στις άλλες πλατφόρμες εικονικής κοινωνικής δικτύωσης, στο Facebook και στο Instagram. Η πραγματική επιτυχία του TikTok είναι ότι μπορεί κανείς να βιντεοσκοπήσει και να μοιραστεί όποια πιθανή ή απίθανη, διασκεδαστική ή απλώς αμήχανη κουταμάρα κατεβάσει ο νους του, να καμωθεί τον υπερήρωα της ψηφιακής ζωής για 15 δευτερόλεπτα με στολή εργασίας τις πιτζάμες του και να καβαλήσει το κύμα του viral ακόμα κι αν οι followers του χωρούν σε δράκα μικρού παιδιού. Για τους γκουρού της τεχνολογίας αυτό ακριβώς είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της εφαρμογής, ότι εμπλέκει κατευθείαν τον χρήστη, σχεδόν τον αναγκάζει να διαδρά – ακόμα και με την παθητική ενεργητικότητα του σκρολαρίσματος – από τη στιγμή που θα πατήσει log-in. Πώς το πετυχαίνει; Μέσω ενός διαρκώς εξελισσόμενου αλγορίθμου τεχνητής νοημοσύνης, στο οποίο έχει αφιερώσει την ζωή του ο εφευρέτης της εφαρμογής Ζανγκ Γιμίνγκ.


«Για πολλούς μήνες απλώς κοιτούσα βίντεο στο TikTok, χωρίς να ανεβάζω ποτέ τίποτα. Το προϊόν απευθύνεται κυρίως σε νέους ανθρώπους. Αργότερα αποφασίσαμε ότι θα ήταν υποχρεωτικό για όλα τα μέλη της ομάδας όχι μόνο να ανεβάζουν τα δικά τους βίντεο, αλλά και να συγκεντρώνουν συγκεκριμένο αριθμό like. Διαφορετικά θα έπρεπε να πάρουν κάμψεις. Ήταν ένα μεγάλο άλμα για μένα», εξομολογήθηκε σε παλαιότερη συνέντευξή του ο δισεκατομμυριούχος πλέον 37χρονος που σύμφωνα με τους υπολογισμούς του αμερικανικού οικονομικού Τύπου είναι ο 9ος πλουσιότερος πολίτης της Κίνας.


Βέβαια για να καταφέρει να φιγουράρει σήμερα στις λίστες των περιοδικών με τους ανήκουστα επιδραστικούς και εκνευριστικά επιτυχημένους τύπους κάτω από τον πήχη των 40 ετών και για να γίνει ο ιδιοκτήτης της πιο πολύτιμης εταιρίας τεχνολογίας στον κόσμο – μόλις πέρσι η μητρική εταιρία ByteDance υποσκέλισε σε αξία την Uber-, ο Γιμίνγκ έπρεπε πρώτα να αμαυρώσει το βιογραφικό του με ένα κάρο αποτυχίες, ανάμεσα στις οποίες και το βραχύ πέρασμά του από τη Microsoft, απ’ όπου έφυγε κακήν κακώς μην μπορώντας να χωνέψει με τίποτα την εργασιακή φιλοσοφία που διέπει τον αμερικανικό κολοσσό. Πάντως, παρά την απήχηση των επιτευγμάτων του παραμένει χαμηλών τόνων, λιγομίλητος στις συνεντεύξεις του, σχεδόν κρυψίνους ενώ η σύζυγός του, την οποία γνώρισε στη διάρκεια των σπουδών του στο Πανεπιστήμιο Νανκάι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί στην ευγενή και ανερχόμενη κάστα των TWAGS (Tech Billionaire’s Wife or Girlfriend).


Το TikTok λανσαρίστηκε στην Κίνα ως Douyin το 2016. Η επιτυχία του, ειδικά στο ηλικιακό ακροατήριο 16 έως 24 ετών, ήταν σαρωτική. Καύσιμη ύλη για τη διάδοσή του έγινε η τεχνογνωσία που ο Γιμίνγκ άντλησε από το Toutiao, το πιο επιτυχημένο ενημερωτικό app στην Κίνα με τα 200 εκατομμύρια χρήστες ημερησίως, αλλά κυρίως από το γεγονός ότι το Instagram που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένα κάποιο αντίπαλον δέος είναι λογοκριμένο και απαγορευμένο στην κινεζική επικράτεια. Η λογοκρισία είναι μια λέξη που ακολουθεί σαν πιστό σκυλί και το ίδιο το TikTok, ο κόσμος του οποίου σε μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται σχεδόν φιλελεύθερος, εξόχως επιδερμικός, σε γενικές γραμμές ξώχαρος και ενοχικά απολαυστικός.


Η πολιτική χρήσης του app απαγορεύει οποιαδήποτε αναφορά στον Πούτιν, τον Τραμπ, τον Ομπάμα, τον Γκάντι και τον Ερντογάν, οι διαχειριστές κυνηγούν λυσσαλέα βίντεο LGBTQ περιεχομένου – ακόμα και δυο αγόρια ή δύο κορίτσια να κρατιούνται χέρι χέρι – που ανεβαίνουν από χώρες στις οποίες η ομοφυλοφιλία βρίσκεται εκτός νόμου ή διώκεται και φυσικά όποιος τολμήσει να ασκήσει κριτική στην πολιτική ελίτ της Κίνας ή θεωρηθεί απειλητικός για την εθνική ασφάλεια εξοστρακίζεται από την διαδικτυακή κοινότητα ώσπου να πεις TikTok. Η αξιοποίηση της εφαρμγοής για πολιτική σκοπιμότητα, ακόμα και για προπαγάνδα έφτασε μέχρι την αμερικανική Γερουσία. Τον περασμένο Οκτώβριο ο Γερουσιαστής Μάρκο Ρούμπιο – αλλοτινός αντίπαλος του Τραμπ για το ρεπουμπλικανικό χρίσμα το 2016 – ζήτησε από την επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ να ξεκινήσει έρευνα σχετικά με τη μητρική εταιρία του TikTok, την ByteDance, οι όροι χρήσης της οποίας επιτρέπουν τη διοχέτευση προσωπικών δεδομένων των χρηστών ακόμα και στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας – γι’ αυτό άλλωστε έχει δεσμευτεί δημοσίως ο Γιμίνγκ. Κι αν το παραπάνω οφείλεται εν μέρει στο εσχάτως αγαπημένο χόμπι των συντηρητικών Αμερικανών να βλέπουν παντού φαντάσματα μεταμφιεσμένα σε Κινέζους κατασκόπους, η αποκάλυψη του The Intercept πριν από μόλις δεκαπέντε ημέρες φαίνεται πιο απειλητική για την αξιοπιστία και κυρίως για το hype του TikTok.


Η ιστοσελίδα ερευνητικής δημοσιογραφίας που χρηματοδοτείται από τον ιδρυτή του eBay Πιερ Ομιντιάρ και σφυρηλάτησε την αξιοπιστία της την περίοδο της υπόθεσης Σνόουντεν έφερε στο φως εσωτερική αλληλογραφία της ByteDance που προτρέπει τους διαχειριστές του application να αποκλείουν οποινδήποτε χρήστη μοιάζει πολύ φτωχός ή πολύ άσχημος και δυνητικά αποθαρρύνει νέους προσήλυτους στον τελικά όχι τόσο αγγελικά πλασμένο κόσμο του TikTok. Αλλά ποιος έχει χρόνο να ασχοληθεί με λεπτομέρειες όταν έχει μπροστά στην οθόνη του τέτοιο όγκο – άχρηστων ως επί το πλείστον – πληροφοριών να καταναλώσει; Κατά προτίμηση αμάσητες.


Δείτε παρακάτω διάσημα TikTok: