Πώς από ένα video club στην Καλιφόρνια έγινε μέσα σε 20 χρόνια η πλατφόρμα των 20 δισ. δολαρίων και των 167 εκατομμυρίων συνδρομητών που ορίζει την ψυχαγωγία, αλλάζει τις τηλεοπτικές συνήθειες, δίνει μεροκάματο στους Ομπάμα και αποτελεί την απόλυτη πανάκεια στον καιρό του κοινωνικού αποκλεισμού
Καταναλώνει το 15% της χωρητικότητας του παγκόσμιου ιστού. Εχει στη δούλεψή του τους Ντέιβιντ Μπένιοφ και Νταν Βάις, κατά κόσμον σεναριογράφους του «Game of Thrones», που είναι μάλλον πιο θανατηφόροι για τον τηλεοπτικό ανταγωνισμό και από τους δράκους της Ντενέρις - τους έκλεψε από το HBO με το αζημίωτο πέρσι τον Αύγουστο, προκαταβάλλοντας την αμοιβή τους που άγγιξε τα 200 εκατ. δολάρια. Το λες και μεταγραφή αεροδρομίου...
Οι μεταγραφές και οι συνεργασίες του Netflix είναι κάτι παραπάνω από «χρυσές». Εχει εξασφαλισμένη την αποκλειστική συνεργασία του με τη Σόντα Ράιμς, τη γυναίκα με το άγγιγμα του Μίδα που, μεταξύ άλλων, δημιούργησε τα φαινόμενα «Grey’s Anatomy» και «How to get away with murder», αλλά και με τον Ράιαν Μέρφι («American Horror Story», «Pose», «American Crime Story», «Glee» κ.λπ.). Μόλις απέκτησε καινούρια στούντιο στο Λονδίνο, τα ιστορικά Shepperton, στα οποία ποδαρικό έκανε η Σαρλίζ Θίρον για τα γυρίσματα του φιλμ «The Old Guard». Για να μην αναφέρουμε τη σχεδόν ριψοκίνδυνη απόφασή του να ασχοληθεί με μία εν ζωή τοτεμικών διαστάσεων προσωπικότητα, όπως η βασίλισσα Ελισάβετ, η οποία, όπως θρυλείται, απολαμβάνει το τηλεοπτικό καθρέφτισμά της στο «The Crown» - υπάρχει άραγε καλύτερη απόσβεση από τα 13 εκατ. δολάρια που δαπανώνται για κάθε επεισόδιο της σειράς;
H Xρυσή Σφαίρα που σήκωσε η Ρόμπιν Ράιτ το 2014 για το πολυσυζητημένο «House of Cards» ήταν μόνο η αρχή
167 εκατ. συνδρομητές σε 190 χώρες
Το Netflix έχει με δυο λόγια στο δυναμικό του τους ανθρώπους που σμιλεύουν αλλά και τις ιδέες που διαμορφώνουν την ποπ κουλτούρα σήμερα. Κυρίως βέβαια κατέχει την πατέντα του δόγματος των καιρών μας: του binge watching. Το ποίμνιό του είναι δυσθεώρητο: 167 εκατομμύρια ενεργοί συνδρομητές σε 190 χώρες - της Κίνας και της Βόρειας Κορέας εξαιρουμένων. Ενδεικτική της απήχησης, της ισχύος αλλά και της επίδρασης της πιο διαδεδομένης πλατφόρμας streaming είναι η θεωρία συνωμοσίας ότι τελικά μάλλον πρόκειται για υπερόπλο των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, εκπεφρασμένη μάλιστα από τα χείλη του πρώην υπουργού Πολιτισμού της Ρωσίας Βλαντιμίρ Μεντίνσκι. Η αλήθεια είναι πως δεν μπορεί κανείς να καταπιεί εύκολα και κυρίως να χωνέψει την επιτυχία του Netflix, δηλαδή μιας εφαρμογής που γεφύρωσε δύο παράλληλους κόσμους: τη Silicon Valley και τη βαριά βιομηχανία ψυχαγωγίας του Χόλιγουντ. Ειδικά μέσα στη συγκυρία της πανδημίας. Ενώ στο πρώτο τρίμηνο του 2020 όλα τα οικονομικά μεγέθη αναθεωρούνται (ως επί το πλείστον προς τα κάτω) και ο κόσμος μοιάζει να βρίσκεται σε μια παρατεταμένη παύση ελέω SARS-CοV-2, σε δυο ημέρες από σήμερα, στις 21 Απριλίου, το Netflix πρόκειται να ανακοινώσει (στην πραγματικότητα να επιβεβαιώσει για μία ακόμα φορά) την κερδοφορία του για το πρώτο τρίμηνο της χρονιάς. Την κυρίαρχη θέση του ως ψυχαγωγική πανάκεια στον κοινωνικό αποκλεισμό επισφραγίζει και η ευοίωνη πρόβλεψη της Pivotal Research Group για 14 εκατομμύρια νέους «προσήλυτους» στην πλατφόρμα μόνο στο πρώτο εξάμηνο του 2020. Δεν χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες οι επενδυτές για να κρατούν τη μετοχή της εταιρείας θαλερή πέριξ των 425 δολαρίων.
Οταν ο Μπαράκ και η Μισέλ Ομπάμα θέλουν να αφηγηθούν τις ιστορίες τους στο Netflix, ε, ναι, έχεις αλλάξει level...
Είναι πολλά τα λεφτά
Τα οικονομικά στοιχεία είναι πιθανότατα η τελευταία έγνοια του CEO του Netflix, η προσωπική περιουσία του οποίου υπολογίζεται σήμερα στα 4,6 δισ. δολάρια. Ο 59χρονος Ριντ Χέιστινγκς έχει πιο σημαντικά θέματα να ασχοληθεί εσχάτως, όπως η κατάκτηση του Χόλιγουντ. Για την εύρυθμη λειτουργία της εταιρείας του και κυρίως για την αποδοτικότητά της εμπιστεύεται την «ελευθερία και την υπευθυνότητα» των υπαλλήλων του -«αν θες να φτιάξεις ένα πλοίο, δεν βάζεις τους ανθρώπους να μαζεύουν ξύλα, τους μαθαίνεις να λαχταρούν την απεραντοσύνη της θάλασσας», λέει κλέβοντας από τον Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί- που εργάζονται για το μέλλον της οικιακής ψυχαγωγίας από τη Sunset Boulevard μέχρι τη Βομβάη και από το Παρίσι έως τη Σεούλ.
«Για έναν άνθρωπο που έχει κάνει oτοστόπ στην Αφρική με δέκα δολάρια στην τσέπη το να δημιουργήσει μια επιτυχημένη εταιρεία δεν είναι τίποτα», αποφαίνεται με στωικότητα γκουρού ο εφευρέτης του Netflix, μοιράζοντας δωρεάν το απόσταγμα σοφίας που απέκτησε από την αυτοεξορία του στην Αφρική. Από το 1983 έως το 1985 ο Βοστονέζος Χέιστινγκς δίδαξε Μαθηματικά σε σχολεία της Σουαζιλάνδης ως εθελοντής στα αμερικανικά Peace Corps - προηγουμένως είχε κάνει και ένα πέρασμα από τους Πεζοναύτες.
Ηταν, όπως είπε, όταν πια η διασημότητα είχε διαβεί το κατώφλι του και είχε γίνει μέλος της πυρηνικής οικογένειάς του -ο Χέστιγνκς είναι ένας μάλλον τυπικός Αμερικανός με σύζυγο, δύο παιδιά και μια κατακόκκινη Πόρσε στο γκαράζ του σπιτιού του στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνια-, μια εμπειρία που διαμόρφωσε την επιχειρηματική και εργοδοτική φιλοσοφία του. Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Επιστήμη των Υπολογιστών και με τη βούλα του Στάνφορντ και την κεκτημένη ταχύτητα της Γ’ Βιομηχανικής Επανάστασης βρήκε γρήγορα τη θέση του στο αενάως διαστελλόμενο σύμπαν της Silicon Valley.
Το 1991 δημιούργησε την Pure Software, μια start up επίλυσης προβλημάτων λογισμικού και το 1997 έπειτα από δύο εξαγορές της εταιρείας και το οικονομικό κατρακύλισμά της παραιτήθηκε. Στα 37 χρόνια του δεν ήταν ούτε πολύ μικρός, ούτε πολύ μεγάλος για να υλοποιήσει το όνειρό του, που δεν ήταν άλλο από το να γίνει ένας νέος Τζεφ Μπέζος. Αλλά σε τι;
O Aλφόνσο Κουαρόν σηκώνει το Οσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας
για το «Roma» σε μια πρωτιά που αλλάζει για πάντα το σκηνικό της κινηματογραφικής βιομηχανίας, μιας και η ταινία ήταν παραγωγής Netflix
1997, και εγένετο Kibble
Υπάρχουν πολλές μυθιστορηματικού τύπου ιστορίες για τη γέννηση του Netflix, το οποίο δημιουργήθηκε στις 29 Αυγούστου του 1997 και η αλήθεια είναι ότι τότε είχε το άχαρο όνομα Kibble. Η επικρατέστερη και μάλλον η πιο «φιλική στον χρήστη» εκδοχή είναι ότι η φαεινή ιδέα βρήκε τον Χέιστινγκς τη στιγμή που συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να πληρώσει πρόστιμο 40 δολαρίων στο video club της γειτονιάς του γιατί είχε καθυστερήσει να επιστρέψει ένα DVD της ταινίας «Apollo 13». Αυτό ήταν. Μαζί με τον συνεργάτη του από την Pure Software, Μαρκ Ράντολφ, αποφάσισαν να αναπτύξουν μια συνδρομητική υπηρεσία ενοικίασης DVD διά αλληλογραφίας. Αν ο Μπέζος είχε καταφέρει να θεμελιώσει μια μικρή ακόμα τότε αυτοκρατορία στην αποστολή βιβλίων, μπορούσαν να ακολουθήσουν τη συνταγή, να την παραλλάξουν υιοθετώντας το συνδρομητικό μοντέλο και να κατακυριεύσουν τον κόσμο.
Για να σιγουρευτούν ότι η ιδέα θα δούλευε έβαλαν ένα CD σε έναν γαλάζιο φάκελο ευχετήριας κάρτας και τον έστειλαν με απλό ταχυδρομείο στο σπίτι του Χέιστινγκς. Σε 24 ώρες εκείνος ήταν στην εξώθυρα του φίλου του με τον φάκελο ανά χείρας. Το καλύτερο απ’ όλα; Το δισκάκι είχε φτάσει άθικτο. Τους πρώτους μήνες του 1998 το κάπως μεταμοντέρνο για την εποχή video club ήταν σε πλήρη λειτουργία. Στην πραγματικότητα ο CEO του Netflix εκεί που οι άλλοι έβλεπαν DVD να διακινούνται με το καντάρι μέσω ταχυδρομείου μέσα στους εμβληματικούς κόκκινους φακέλους -τον Φεβρουάριο του 2007 απεστάλη το δισεκατομμυριοστό δισκάκι-, εκείνος έβλεπε δεδομένα να μεταφέρονται μέσω ενός -αναλογικού- δικτύου. Η μετάβαση στον ψηφιακό κόσμο ήταν απλώς ζήτημα χρόνου. Ηδη από το 2005 ο Χέιστινγκς χωρίς τον Ράντολφ, που είχε αποχωρήσει από την εταιρεία, αλλά μαζί με τον Ελληνοαμερικανό Τεντ Σαράντο, που από το 2000 εκτελεί χρέη Chief Content Officer, ανέπτυσσαν το Netflix Box, έναν αποκωδικοποιητή δηλαδή που θα έφερνε τις ταινίες στο σπίτι διαμέσου του Διαδικτύου. Εγκατέλειψαν όμως την ιδέα και προτίμησαν την ανάπτυξη ενός app.
Ιδιόρρυθμο... crowdfunding
Το 2007 το διαδικτυακό πια Netflix ήταν στον αέρα. Με πενιχρό κατάλογο μόλις 1.000 ταινιών, αλλά με ουρανομήκεις προοπτικές. Η επιτυχία της πλατφόρμας ήταν σχεδόν εξασφαλισμένη. Ο Χέιστινγκς κατείχε πληθώρα δεδομένων από τις ενοικιάσεις DVD για να δημιουργήσει τον περίφημο αλγόριθμο που ξέρει τι βλέπεις, πότε το βλέπεις, για πόσο το βλέπεις, γνώριζε ότι οι πελάτες του προτιμούσαν να παρακολουθούν ολοκληρωμένους κύκλους σειρών και όχι αποσπασματικά επεισόδια και είχε ήδη ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με όλα τα κραταιά κινηματογραφικά και τηλεοπτικά στούντιο, οι υπεύθυνοι των οποίων θεωρώντας τον έναν εκκεντρικό, παράτολμο μαθητευόμενο μάγο πουλούσαν τα δικαιώματα των προϊόντων τους για streaming κοψοχρονιά. Φυσικά, λίγα χρόνια αργότερα τραβούσαν τα μαλλιά τους - όσοι τέλος πάντων είχαν. Το Netflix έγινε για την ψυχαγωγία ό,τι το Airbnb για τα ξενοδοχεία, το Uber για τις μετακινήσεις, το Spotify για τη μουσική βιομηχανία, αποδομώντας στην πραγματικότητα την αλυσίδα αξίας. Μέχρι τότε η τηλεόραση απευθυνόταν στην αγορά επινοώντας ελκυστικούς τρόπους για να πουλήσει διαφημιστικό χρόνο.
Το Netflix απευθύνθηκε στους συνδρομητές του πουλώντας τους έναν ανεξάντλητο θησαυρό ταινιών, σειρών, ντοκιμαντέρ και reality shows, πολλά από τα οποία δεν τα διανέμει απλώς αλλά τα παράγει κιόλας. Οι συνδρομητές του είναι και ο άσος στο μανίκι του. Με τζίρο 20 δισ. δολαρίων και καθαρά κέρδη 7,7 δισ. για το 2019 δεν χρειάζεται να είναι κανείς απόφοιτος του MIT για να αντιληφθεί γιατί η πλατφόρμα δεν ασχολείται με πιλότους σειρών αλλά υπογράφει με τους συντελεστές και τους δημιουργούς για τουλάχιστον δύο κύκλους και δεν τσιγκουνεύεται να τους παραδώσει στο κοινό ολόκληρους - είπαμε, νυν υπέρ πάντων το binge wathcing. Οσο για εκείνους που θεωρούν τις δανειακές υποχρεώσεις των 21 δισ. αχίλλειο πτέρνα της εταιρείας, μάλλον θα το ξανασκεφτούν όταν διαιρέσουν το ποσό με τα περσινά μόνο καθαρά κέρδη.
Tόλμησε να καταπιαστεί με έναν ζωντανό θρύλο: Τη Βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ, η οποία λέγεται πως απολαμβάνει το τηλεοπτικό καθρέφτισμά της στο «The Crown» - υπάρχει άραγε καλύτερη απόσβεση
από τα 13 εκατ. δολάρια που δαπανώνται για κάθε επεισόδιο της σειράς;
«Εισβολή» στα Όσκαρ
Και μπορεί ο ανταγωνισμός να είναι πια υπολογίσιμος -όταν το Netflix κάλπαζε σαν υπερήφανος επιβήτορας δεν υπήρχαν Hulu, Dinsey+, Apple TV+, Amazon Prime και HBO Now- και η μάχη των τηλεοπτικών δικαιωμάτων να ενισχύει ή να αποδυναμώνει κατά περίπτωση τον ηγέτη της on demand ψυχαγωγίας, όμως εκείνο που στ’ αλήθεια φαίνεται να απασχολεί τον Χέιστινγκς και, κυρίως, τον Σαράντο είναι το χολιγουντιανό λούστρο της πλατφόρμας. Δεν τα πηγαίνουν άσχημα. Από τη Χρυσή Σφαίρα της Ρόμπιν Ράιτ το 2014 -η 54χρονη ηθοποιός έγινε η πρώτη πρωταγωνίστρια διαδικτυακής σειράς που κέρδισε το βραβείο για την ερμηνεία της ως Κλερ Αντεργουντ στο «House of Cards»- μέχρι το Οσκαρ του Αλφόνσο Κουαρόν για το «Ρόμα» πέρυσι, το Netflix χρόνο με τον χρόνο μειώνει την απόσταση που κάποτε το χώριζε από τα μεγάλα κινηματογραφικά στούντιο. Ακόμα και τα φεστιβάλ που συνήθως διακρίνονται για τον μονολιθικό τρόπο τους, υποδέχονται πια τις κινηματογραφικές παραγωγές ενός τηλεοπτικού δικτύου.
Μόνο το 2018 τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας διεκδίκησαν τρεις ταινίες παραγωγής Netflix - το «Η μπαλάντα του Μπάστερ Σκραγκς» των αδελφών Κοέν, το «22 July» του Πολ Γκρίνγκρας και το «Ρόμα» του Κουαρόν. Οι μόνοι φεστιβαλικοί που επιμένουν να φυλάττουν Θερμοπύλες, αν δεν αναμετρώνται με τη γραφικότητα, είναι οι Γάλλοι που αποτάσσονται μετά βδελυγμίας τα καινά δαιμόνια και έχουν σχεδόν αποκλείσει τις παραγωγές της πλατφόρμας από τις Κάννες. Βέβαια, ποτέ δεν είναι αργά για αναθεώρηση. Ακόμα και ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, κάποτε ορκισμένος τιμητής του Netflix, έχει μαλακώσει τα πύρινα κηρύγματά του από τη μέρα που προσελήφθη στο αντίπαλον δέος, την Apple TV+. Ποιος ξέρει; Μπορεί να έπαιξε τον ρόλο του και το γεγονός ότι, εκτός από σημαντικούς σκηνοθέτες, ταλαντούχους γραφιάδες, ισχυρούς παραγωγούς και δημοφιλείς, κάποτε ακριβοθώρητους για την τηλεόραση ηθοποιούς, στο δυναμικό του Netflix ανήκει πια και ένα πρώην προεδρικό ζευγάρι. Ο Μπαράκ και η Μισέλ Ομπάμαθέλουν πια να αφηγηθούν τις ιστορίες τους μέσα από ταινίες και ντοκιμαντέρ και το Netflix, όπως λένε, είναι ο πιο φυσικός τρόπος. Και -μέχρι στιγμής- ο πιο οικουμενικός.