Μπ. Κούτρας: "Οι αγορές θέλουν αίμα"

Είναι απίστευτη η ταχύτητα με την οποία οι αγορές αξιοποιούν τη σφαγή στη Λιβύη για να ανεβάσουν την τιμή του πετρελαίου και να αυξήσουν τα υπερκέρδη των εταιρειών. Η τιμή του μπρεντ έφτασε μέσα σε 14 ημέρες από τα 74 στα 120 δολάρια και γίνεται λόγος για πετρελαϊκή κρίση. Αδικαιολόγητη αύξηση, αφού το κενό από τη μείωση της παραγωγής στη Λιβύη έχει ήδη υπερκαλυφθεί μόνο από τη Σαουδική Αραβία. Ταυτόχρονα, και οι άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες έχουν αυξήσει τους ρυθμούς άντλησης, αν και τα παγκόσμια αποθέματα επαρκούν για μεγάλο διάστημα.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι αγορές «επενδύουν» στην κρίση και την καταστροφή. Εγινε με τον τυφώνα «Κατρίνα» στη Νέα Ορλεάνη, με τον πόλεμο στο Ιράκ, με την 11η Σεπτεμβρίου. Και για να μην πάμε μακριά, εδώ στην Ελλάδα βιώνουμε την «τρομοκρατία των αγορών», οι οποίες μέσα σε έναν χρόνο πέτυχαν να δεχτούμε, ζαλισμένοι από το σοκ, το πολιτικά αδύνατο ως πολιτικά αναπόφευκτο. Φυσικά οι αγορές δεν λειτουργούν μόνες τους αλλά με τη στήριξη των κυβερνήσεων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη στράφηκαν σε χρόνο μηδέν ενάντια στους δικτάτορες που μέχρι χτες στήριζαν με όλες τους τις δυνάμεις (Μουμπάρακ) ή ανέχονταν με το αζημίωτο (Καντάφι). Αν ήθελαν να διώξουν τον «τρομοκράτη» της Λιβύης θα το είχαν κάνει ευθύς μετά την τραγωδία του Λόκμπερι που αποδεδειγμένα είχε οργανώσει. Και είναι ανόητο να πιστεύει κάποιος ότι η Δύση ενδιαφέρθηκε ξαφνικά, 42 χρόνια μετά, για τη Δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα του αιγυπτιακού ή του λιβυκού λαού.

Η αλήθεια είναι πως μετά την «απελευθέρωση» του Ιράκ, με πρόσχημα τα «πυρηνικά», οι κλειστές πετρελαϊκές οικονομίες του αραβικού κόσμου μπήκαν στο στόχαστρο. Χτες ήταν η Αίγυπτος, σήμερα η Λιβύη, αύριο η Αλγερία, η Υεμένη, το Μπαχρέιν και κάποια στιγμή αργότερα η Σαουδική Αραβία. Οι «αγορές» προελαύνουν με ταχύτητα και θέλουν να διασχίζουν τα σύνορα χωρίς περιορισμούς.
Επιθυμούν να καθορίζουν μόνες τους τις τιμές στα χρηματιστήρια, την αύξηση ή τη μείωση της παραγωγής χωρίς τους ενοχλητικούς «φύλαρχους» στη μέση, διασφαλίζοντας τον πλήρη έλεγχο της διαδικασίας. Μια εξέλιξη που θα πληρώσουν ακριβά οικονομίες όπως η ελληνική, που όχι μόνο εξαρτάται από το πετρέλαιο, αλλά υπερφορολογεί τα καύσιμα για να αντλήσει έσοδα το Δημόσιο.

Είτε μας αρέσει είτε όχι, ζούμε την απόλυτη κυριαρχία του δόγματος του Μίλτον Φρίντμαν, που χρησιμοποιεί την καταστροφή για να οδηγήσει τις χώρες από τη δικτατορία (όπως η Λιβύη) ή τη Δημοκρατία των πολιτών (όπως η Ελλάδα) στη «Δημοκρατία των αγορών». Το θέμα είναι για πόσο θα αντέξουμε ακόμη.