Κατάρ: Η ζωή μετά το Μουντιάλ - Οι πολιτικοί στόχοι και τα μεγαλεπήβολα γεωστρατηγικά σχέδια
Οι Καταριανοί πόνταραν σε ένα μακροπρόθεσμο στοίχημα με ισχυρή απόδοση την ευρύτερη εικόνα κύρους της χώρας τους - Πιστεύουν ότι κέρδισαν
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Την περασμένη Δευτέρα το πρωί, το Κατάρ ξύπνησε συνειδητοποιώντας ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο τελείωσε. Ηρθε, έλαμψε και έσβησε σαν τα θεαματικά πυροτεχνήματα που πλημμύρισαν τον ουρανό πάνω από το γήπεδο Lusail το προηγούμενο βράδυ, μετά τον αγωνιστικά ονειρεμένο τελικό της Αργεντινής με τη Γαλλία. Υστερα από 28 χειμωνιάτικες ημέρες και 64 αγώνες η μικρή αλλά πάμπλουτη χώρα προσπαθούσε στο ξεκίνημα της νέας εβδομάδας να ξαναβρεί τους ράθυμους ρυθμούς της ερήμου της.
Τα θορυβώδη πλήθη είχαν αδειάσει τους πολυσύχναστους χώρους στις «ζώνες» των οπαδών με τις σκηνές και φόντο τους γιγαντιαίους ουρανοξύστες. Περίπου 1,4 εκατομμύρια επισκέπτες έφτασαν ως εκεί κατά τη διάρκεια του τουρνουά. Τεράστιος αριθμός για μια χώρα με πληθυσμό μόλις 2,7 εκατομμυρίων κατοίκων. Η πολύχρωμη παλλόμενη ενεργητικότητα των μαζικά αφιχθέντων ξένων χάρισε μεν ζωντάνια στο σχεδόν υπνωτιστικό περιβάλλον, αλλά για τους ανεξοικείωτους σε τέτοιες εκδηλώσεις φιλόξενους ντόπιους η αποχώρησή τους ήταν μάλλον ανακουφιστική. Η φασαρία είχε κοπάσει. Η κίνηση στις έξι λωρίδες των λεωφόρων διεξαγόταν ομαλά χωρίς την αίσθηση του επείγοντος και οι σταθμοί του αστραφτερού ολοκαίνουριου μετρό ανακαταλαμβάνονταν από τους μόνιμους κατοίκους χωρίς τις βιασύνες, το στριμωξίδι και τα σπρωξίματα των φουριόζων επισκεπτών. Αν εξαιρεθούν οι μόνιμα εγκατεστημένοι στη χώρα Μαροκινοί μετανάστες, όλοι οι υπόλοιποι φίλαθλοι 32 ομάδων είχαν φύγει.
Μόνο μερικές χιλιάδες οι Αργεντινοί φίλαθλοι, από τους 40.000 που φιλοξενήθηκαν προσωρινά εκεί, περιφέρονταν πανηγυρίζοντας και τραγουδώντας στα δαιδαλώδη σοκάκια της παραδοσιακής αγοράς του Σουκ Γουακίφ. Η πλειονότητα των υπολοίπων με τις γαλανόλευκες φανέλες, τα ομόχρωμα κασκόλ και τα καπέλα της εθνικής τους ομάδας συνωστιζόταν στο αεροδρόμιο της μόνιμα ασυννέφιαστης πρωτεύουσας Ντόχα για να πετάξει 22 ώρες, χωρίς ενδιάμεση στάση, με σμήνος πτήσεων προς τη νοτιοαμερικανική πατρίδα της.
Ο ηγέτης του Κατάρ εμίρης Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ Θάνι αγκαλιάζει τον Μέσι υπό το βλέμμα του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και του προέδρου της FIFA Tζάνι Ινφαντίνο
Οι περισσότεροι Γάλλοι είχαν αναχωρήσει μαζικά για το σπίτι από τα ξημερώματα, ενώ τα ξένα τηλεοπτικά συνεργεία, οι δημοσιογράφοι, ο Ντέιβιντ Μπέκαμ και οι ποδοσφαιρικές αποστολές του τελικού μάζευαν τα μπαγκάζια τους. Το τσίρκο έφευγε από την αραβική πόλη. Είχε κιόλας προλάβει να σφραγίσει τη μνήμη όσων παρακολούθησαν την υπέροχη παράστασή του, με στιγμές έντασης, άγχους, δράματος, χαράς, ανακούφισης, ανατροπών, αγαλλίασης και ενθουσιασμού. Είχε ακόμη προφτάσει να αναδείξει τους ήρωες και να εγγράψει τους μύθους τους, να προβάλει τους πληθωρικούς πρωταγωνιστές του στη σκηνή των υπερσύγχρονων κλιματιζόμενων γηπέδων.
Και ενώ όλο το σκηνικό σταδιακά αποσυναρμολογούνταν, οι οικοδεσπότες, οι σκηνοθέτες και οι παραγωγοί αυτού του πλανητικής επιρροής δρώμενου αλληλοσυγχαίρονταν ικανοποιημένοι. Παρ’ όλα αυτά, τα είχαν πάει περίφημα. Πέρα άλλωστε από την ψυχαγωγία και το σασπένς που προσφέρει το ποδοσφαιρικό παιχνίδι πάνω στον άψογο υβριδικό του χλοοτάπητα, διακυβεύονταν πολλά περισσότερα. Λεφτά, κύρος, αίγλη, σχεδιασμοί γεωπολιτικής επιρροής, πολιτικά νταραβέρια, τεχνολογικές καινοτομίες, κολοσσιαίες τηλεοπτικές, εμπορικές και διαφημιστικές δραστηριότητες. Αναπόφευκτα πίσω από τις κουρτίνες μιας επιτυχημένης παράστασης η υπόσχεση ήταν μία: The show must go on.
Οι υπολογισμοί του Ινφαντίνο
Το μεσημέρι της ίδιας ηλιόλουστης, σχετικά ζεστής μέρας, ο πρόεδρος της FIFA Τζάνι Ινφαντίνο είχε κάνει κιόλας τους υπολογισμούς του. Από το σπίτι που νοικιάζει εδώ και έναν χρόνο στην Ντόχα -έχοντας παρατήσει την έδρα του στη Ζυρίχη- και στο οποίο ζει μαζί με τη Λιβανέζα σύζυγό του Λίνα Αλ Ασκάρ και δύο από τα τέσσερα παιδιά τους, σπινθηροβολούσε από χαρά και άστραφτε από δικαίωση.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ είχε αποφέρει ένα άνευ προηγουμένου ποσό ύψους περίπου 7,5 δισ. δολαρίων στη Διεθνή Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία μέσω εμπορικών συμφωνιών για την τετραετία 2019-2022. Το δυσθεώρητο ποσό κερδών αντιπροσώπευε μια αύξηση κατά 1 δισ. από το προηγούμενο Παγκόσμιο Κύπελλο στη Ρωσία το 2018. Τρελά λεφτά, αντλημένα από πέντε διαφορετικές πηγές: δικαιώματα τηλεοπτικής μετάδοσης, μάρκετινγκ, φιλοξενίας, αδειοδότησης και πωλήσεις εισιτηρίων. Το Παγκόσμιο Κύπελλο 2022 ολοκληρώθηκε με ρεκόρ προσέλευσης στους αγώνες. Οι εξέδρες υπολογίζεται ότι γέμισαν ασφυκτικά κατά μέσον όρο με 53.125 θεατές ανά παιχνίδι. Αθροιστικά, αυτό σημαίνει ότι 3,4 εκατομμύρια άτομα είδαν ζωντανά τη διοργάνωση.
Στον τομέα των συνεργασιών και των εμπορικών συμφωνιών έγινε μεγαλειώδες και προσοδοφόρο πάρτυ από τους συμμετέχοντες. Στους κορυφαίους συνεργάτες της FIFA, οι οποίοι έχουν παγκόσμια δικαιώματα και μπορούν να χρησιμοποιήσουν την επωνυμία της σε όλα τα τουρνουά και σε όλους τους κλάδους ,όπως οι Adidas, Coca-Cola, Visa, Hyundai/Kia Motors, προστεθήκαν ο κινεζικός πολυεθνικός όμιλος Wanda Group, η Qatar Airways και η Qatar Energy. Στη δεύτερη βαθμίδα των αποκαλούμενων χορηγών Παγκοσμίου Κυπέλλου, τις παραδοσιακές φίρμες Budweiser και McDonald’s, πλαισίωσαν η ινδική τεχνολογική Byju’s, οι κινεζικές εταιρείες Hisense, Mengniu Dairy, Vivo και -έκπληξη!- η πλατφόρμα χαρτονομισμάτων με έδρα τη Σιγκαπούρη Crypto.com.
Το κρατικό επενδυτικό ταμείο του Κατάρ, με ενεργητικό ύψους 450 δισ. δολαρίων, δεν υπολόγισε καθόλου το κόστος προκειμένου το εμιράτο να παρουσιάσει επί 28 ημέρες ένα υπέρλαμπρο σόου
Κλείσιμο
Και βέβαια στους περιφερειακούς υποστηρικτές τον τόνο έδωσαν πάλι οι Καταριανοί με τη τράπεζα QNB, την εταιρεία τηλεπικοινωνιών Ooredoo, καθώς και ο πρώτος νέος Αμερικανός χορηγός εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία, η εταιρεία Algorand που εκπροσωπεί έναν πάροχο πρωτοκόλλου κρυπτονομισμάτων blockchain. Στις συμφωνίες με τέτοιους παγκόσμιους επιχειρηματικούς παίκτες έτρεξε λογικά χρήμα με ουρά, συμπεριλαμβανομένων των τηλεοπτικών deals -που επέφεραν το 56% των συνολικών κερδών- με εκατοντάδες κανάλια σε όλο τον κόσμο, στη μικρή οθόνη των οποίων παρακολούθησαν ζωντανά τα ματς δισεκατομμύρια τηλεθεατές σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης.
Το είδαν και το χάρηκαν. Χωρίς να υπακούσουν στη σφοδρή κριτική κάμποσων ακτιβιστών, αλλά και σε μερικές γραφικές εκκλήσεις ευαισθησίας για μποϊκοτάζ του Μουντιάλ 2022 σε μια μη δημοκρατική χώρα που δεν σέβεται τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα. Λες και η Ρωσία του Πούτιν που διοργάνωσε το Παγκόσμιο Κύπελλο πριν από τέσσερα χρόνια υπηρετούσε ακέραια και με σεβασμό όλες τις δημοκρατικές αξίες. Οι φαν της ποδοσφαιρικής μπάλας δεν μάσησαν από ηθικολογίες. Προσήλθαν οικειοθελώς στην παρακολούθηση των αγώνων δίχως καν τις προβλεπόμενες μεγάλες αλυσιδωτές αντιδράσεις που υποτίθεται θα υπονόμευαν την αποδοχή και τη νομιμοποίηση της «αμφιλεγόμενης» διοργάνωσης.
Ο απλός τηλεθεατής φίλος του ποδοσφαίρου δεν ήταν ούτε αναίσθητος ούτε κορόιδο, αλλά κρατούσε και μικρό καλάθι για τις καταγγελίες περί χρηματικών σκανδάλων διαφθοράς. Αλλωστε ούτε τα πρώτα ήταν, ούτε τελευταία σε τέτοιες διοργανώσεις.
Την ίδια ώρα που ο Ινφαντίνο έτριβε με ικανοποίηση τα χέρια του, λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα, στον 13ο όροφο του 215 μέτρων ύψους πύργου Al Bidda στην παραλιακή λεωφόρο Κορνίς της Ντόχα (ενός μοντέρνου ουρανοξύστη από γυαλί και χάλυβα σε σχήμα ανεμοστρόβιλου), τα μέλη της οργανωτικής επιτροπής του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Κατάρ έπιναν γαλήνιοι ένα κιτρινωπό αφέψημα από κάρδαμο που επιμένουν να το ονομάζουν καφέ. Για όλους τους συγκεντρωμένους «η αποστολή εξετελέσθη».
Ο πρόεδρός της και δικηγόρος Χασάν Αλ Ταουάντι, απόφοιτος του αγγλικού Πανεπιστημίου του Σέφιλντ, διαβεβαίωνε τους συνεργάτες του πως από εδώ και πέρα το Παγκόσμιο Κύπελλο στη χώρα τους, το πρώτο σε αραβικό έδαφος και το πρώτο χειμερινό στην Ιστορία, θα σηματοδοτούσε ένα ορόσημο για τους μελλοντικούς διοργανωτές μεγάλων αθλητικών εκδηλώσεων. Η χώρα του αποκόμισε παγκόσμια δημοσιότητα για έναν μήνα και αντίστοιχη προβολή σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Πώς να μη νιώθει ευτυχισμένος; Ετσι κι αλλιώς, το οικονομικό μέρος της υπόθεσης δεν απασχόλησε ποτέ ιδιαίτερα τους διοργανωτές.
Εδώ άλλα κράτη χτίζουν με το ζόρι ένα γήπεδο σε μια πόλη και αυτοί έχτισαν μια ολόκληρη πόλη γύρω από ένα γήπεδο, όπως το στάδιο Lusail. Ξόδεψαν το αμύθητο ποσό των 200 δισ. για έργα υποδομής και νέα φαραωνικά στάδια από τους απύθμενους οικονομικούς πόρους της χώρας για να υλοποιήσουν τις μαξιμαλιστικές φιλοδοξίες της. Το κρατικό επενδυτικό ταμείο της χώρας, με ενεργητικό 450 δισ. δολάρια, τροφοδότησε σχεδόν παροξυσμικά ένα πανεθνικό κατασκευαστικό έργο-μαμούθ.
Πολιτική στόχευση
Η στόχευση, όμως, ήταν πρωτίστως πολιτική. Να δείξουν σε όλους ότι το Κατάρ είναι μια χώρα εξωστρεφής και ανοιχτή, ασφαλής και σύγχρονη. Πόνταραν σε ένα μακροπρόθεσμο στοίχημα με ισχυρή απόδοση την ευρύτερη εικόνα κύρους της χώρας τους και πιστεύουν ανυπερθέτως ότι το κέρδισαν. Εστω και αν ξαφνικά απαγόρευσαν την πώληση αλκοόλ εντός της περιμέτρου του σταδίου μόλις δύο ημέρες πριν από τον πρώτο αγώνα, με αποτέλεσμα τα ψυγεία της μπίρας να μείνουν αδειανά και σφαλιστά δίχως την ετικέτα της φίρμας Budweiser επάνω.
Παρότι ακόμη η FIFA, σεβόμενη τον αυταρχικό αναχρονισμό της χώρας, προειδοποίησε για την επιβολή κυρώσεων σε οποιονδήποτε παίκτη φορούσε στον αγωνιστικό χώρο περιβραχιόνιο «OneLove» με το ουράνιο τόξο για να διαμαρτυρηθεί για την ποινικοποίηση των σχέσεων ανάμεσα σε άτομα του ίδιου φύλου στο Κατάρ. Και βέβαια η ίδια οργανωτική επιτροπή παρενέβη παρασκηνιακά κατόπιν αυθαίρετης πολιτικής εντολής στην ομάδα του Ιράν που αρνήθηκε να τραγουδήσει τον εθνικό της ύμνο πριν από τον πρώτο της αγώνα διαμαρτυρόμενη για τις μαζικές διαδηλώσεις στη δεσποτικά καταπιεστική χώρα της. Στον επόμενο αγώνα κατά της Ουαλίας οι Ιρανοί διεθνείς τραγούδησαν τον ύμνο με μισή καρδιά.
Επίσης, η ίδια επιτροπή, κατάλληλα και από καιρό προετοιμασμένη για τυχόν στραβές, φρόντιζε έγκαιρα όταν σε μερικά παιχνίδια οι κερκίδες ήταν κενές να ανοίγει τις πόρτες για τους τζαμπατζήδες φτωχούς μετανάστες που ζουν και δουλεύουν στη χώρα. Τα γήπεδα, διόλου μυστηριωδώς, γέμιζαν σε λίγα λεπτά μετά το σφύριγμα της έναρξης ώστε η τηλεοπτικά εικόνα να δείχνει φίσκα τις κερκίδες. Τρικ εντυπωσιασμού που τα είχαν κάνει και άλλοι πριν απ’ αυτούς.
Αν και ήταν πολύ νωρίς για απολογισμούς, οι καλοζωισμένοι κυβερνητικοί παράγοντες που συνέρρεαν συνήθως στο χλιδάτο παλάτι του 42χρονου εμίρη Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ Θάνι βρίσκονταν σε κατάσταση ευωχίας. Η όμορφη ποδοσφαιρική γιορτή είχε τελειώσει, αλλά το δικό τους γλέντι τώρα ξεκινούσε. Είχαν δαπανήσει ένα σκασμό δισεκατομμυρίων για να παραδώσουν το ακριβότερο αθλητικό γεγονός όλων των εποχών. Και είχαν καταφέρει να το ολοκληρώσουν με επιτυχία. Η διοργάνωση γι’ αυτούς, ωστόσο, δεν ήταν μόνο ένα ανεκτίμητο πετράδι στο στέμμα της παγκόσμιας αίγλης της ιλιγγιωδώς πλούσιας χώρας... Εξυπηρετούσε επίσης πολύ πιο μεγαλεπήβολα σχέδια.
Μεταξύ άλλων, εκδήλωνε την πρόθεσή τους να καταστεί το Κατάρ ισχυρός διεθνής παίκτης με γεωπολιτική επιρροή και σημαντικός περιφερειακός παράγοντας στην πιο χαοτική περιοχή στον κόσμο, όπως ακριβώς είναι η Μέση Ανατολή. Στον πύργο Al Mirqab, έναν ουρανοξύστη στη δυτική όχθη του κόλπου της Ντόχα, όπου εδρεύει το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας, οι διπλωμάτες του ήταν ενθουσιασμένοι. Το Παγκόσμιο Κύπελλο είχε γίνει αφορμή και για μια μεγάλη πολιτική πασαρέλα διακεκριμένων επισκεπτών απ’ όλο τον κόσμο. Περίπου 20 αρχηγοί κρατών και αρκετές δεκάδες ηγέτες και υπουργοί από πολλές χώρες παρέλασαν διαδοχικά στην πρωτεύουσα του Κατάρ.
Πρώτοι απ’ όλους οι εμίρηδες των έξι αραβικών μοναρχιών στην περιοχή. Με σημαντικότερο μουσαφίρη από την αραβική χερσόνησο τον de facto ηγεμόνα της Σαουδικής Αραβίας, τον πρίγκιπα διάδοχο και πρωθυπουργό του βασιλείου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ αλ Σαούντ. Από κοντά πήγαν οι πρόεδροι της Αλγερίας και της Αιγύπτου, ο βασιλιάς της Ιορδανίας, τρεις πρόεδροι από τις αφρικανικές χώρες της Ρουάντας, της Σενεγάλης και της Λιβερίας, ο αντιπρόεδρος της Ινδίας και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. Από τις ΗΠΑ κατέφτασε, ως απεσταλμένος του προέδρου Τζο Μπάιντεν, ο υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν, συνοδευόμενος από αντιπροσωπεία εκπροσώπων του Κογκρέσου, για να παρακολουθήσει επιτόπου ένα ματς της χώρας του και να εκφράσει δημοσίως την εκτίμησή του στο Κατάρ ως έναν από τους πιο πολύτιμους εταίρους της Ουάσινγκτον στη Μέση Ανατολή.
Στη διάρκεια του ημιχρόνου στον αγώνα ΗΠΑ - Ιράν, παρόντος του Μπλίνκεν, ανακοινώθηκε η υπογραφή σύμβασης όπλων αξίας 1 δισ. δολαρίων από τις ΗΠΑ στο Κατάρ.
Η χειραψία Ερντογάν
Το «παρών» στη λαμπερή τελετή έναρξης της διοργάνωσης έδωσε και ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, στενός σύμμαχος και χρηματοδοτικά ευνοημένος από το Κατάρ. Η χειραψία του Ερντογάν με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Σίσι, υπό το βλέμμα και το πλατύ χαμόγελο του πρίγκιπα Ταμίμ, είχε προετοιμαστεί μεθοδικά επί εβδομάδες για να παρουσιαστεί στα ΜΜΕ δήθεν ως φιλική επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με την Αίγυπτο. Το ενσταντανέ διέδιδε τη διαμεσολάβηση του Κατάρ υπό το πνεύμα ότι οι πιστοί σουνίτες τα βρίσκουν τελικά μεταξύ τους.
Στο περιθώριο, άλλωστε, του τουρνουά ο υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ, σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ Θάνι, μέλος της βασιλικής οικογένειας του μοναρχικού οίκου των Θάνι, πραγματοποιούσε με μερικούς από τους επίσημους επισκέπτες τετ α τετ συναντήσεις. Από την πλευρά των Ευρωπαίων ηγετών το σνομπάρισμα της διοργάνωσης ήταν παραπάνω από φανερό. Κανένας επίσης από τους κορυφαίους αξιωματούχους της Ε.Ε. δεν θα πάτησε το πόδι του στην έρημο. Η Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Βέλγος Σαρλ Μισέλ, ο Ισπανός Ζοζέπ Μπορέλ, ο Ολλανδός Φρανς Τίμερμανς, παρότι οι εθνικές ομάδες των χωρών τους ήταν αγωνιστικά παρούσες στη διοργάνωση, οι ίδιοι την απέφυγαν επιδεικτικά. Πιθανόν, ενημερωμένοι ή ψυλλιασμένοι για τις εμπλοκές του Κατάρ στο Eυρωκοινοβούλιο και τον χρηματισμό μελών του, επιφυλάχτηκαν να ταξιδέψουν ως εκεί, μη τυχόν θεωρηθούν συνένοχοι ή άλλοθι, τέλος πάντων, στο σκάνδαλο Qatar-gate.
Τη βροντερή απουσία των λοιπών Ευρωπαίων έσβησε με εκκωφαντικό τρόπο η άφιξη του Εμανουέλ Μακρόν και η ένθερμη από μεριάς τους υποστήριξη της Εθνικής Γαλλίας στην κερκίδα των επισήμων. Ενθουσιώδης οπαδός του ποδοσφαίρου καθώς και εξέχων υποστηρικτής της μακροχρόνιας συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, ταξίδεψε μέσα σε μία εβδομάδα δύο φορές από το Παρίσι στην Ντόχα με ένα αεροπορικό αλε-ρετούρ ταξίδι 12 ωρών κάθε φορά. Ανακατεύτηκε με Γάλλους παίκτες στα αποδυτήρια στον ημιτελικό και κατέβηκε στον αγωνιστικό χώρο για να τους παρηγορήσει μετά την οδυνηρή ήττα τους στον τελικό. Η εκεί παρουσία του Γάλλου πρόεδρου, όπως και του Αμερικανού ΥΠΕΞ, αξιοποιήθηκε προς όφελος του Κατάρ ως μεγάλο διπλωματικό σουξέ. Γεγονός που διεμήνυε παγκοσμίως ότι η χώρα, παρά τις καταχρήσεις της στα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα, απολαμβάνει την αποδοχή της Δύσης.
Η αλήθεια είναι ότι όποιος πάρει ψηλά τον αμανέ κινδυνεύει με αυτογκόλ. Ειδικότερα όταν οι επηρμένοι διοργανωτές προσπάθησαν να κλέψουν τα φώτα της δημοσιότητας από τον τροπαιούχο πρωταγωνιστή του. Στην απονομή του Κυπέλλου κάλυψαν με ρόμπα, μανδύα, ράσο, χιτώνα κάπα, σεντονοπετσέτα του μπαρμπέρη, ό,τι κι αν ήταν αυτό τέλος πάντων, τους ώμους και την ιδρωμένη φανέλα με το εθνόσημο του αρχηγού της Αργεντινής Λιονέλ Μέσι. Για τους ίδιους ήταν μια πολιτιστική υποδοχή και αποδοχή του τρόπου των Αράβων να τιμούν και να καλωσορίζουν τους επισκέπτες ντύνοντάς τους με παραδοσιακά ρούχα.
Δεδομένου ότι στην κουλτούρα τους ο συγκεκριμένος, χειροποίητος από τρίχες καμήλας και μαλλί κατσίκας, ανδρικός μαύρος μανδύας με τα χρυσά κεντήματα, ονόματι bisht, υποδηλώνει υψηλό κύρος, φοριέται από ιμάμηδες, εμίρηδες και σεΐχηδες υποδηλώνοντας επιβολή και προνόμια. Στην πραγματικότητα επιχειρήθηκε εγωιστικά ένα «καπέλωμα» όλης της διοργάνωσης στο πρόσωπο του θριαμβευτή Μέσι που περίμενε χρόνια αυτή τη στιγμή. Ηταν η συμβολική χειρονομία ενός αφεντικού που ξεπερνούσε τον φόρο τιμής στον νικητή γιατί περιείχε άγαρμπα ένα ναρκισσιστικό μήνυμα επίδειξης δύναμης και ταπεινωτικού εξαναγκασμού σε υπόκλιση στην εξουσία του χρήματός του. Καμία σχέση με το σομπρέρο που φορούσε ο Πελέ στον πανηγυρισμό για την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Μεξικού το 1970.
Δεν του το έβαλε στο κεφάλι ο πρόεδρος της διοργανώτριας χώρας, όπως ο εμίρης Ταμίμ «κουκούλωσε» με αφόρητη ξιπασιά τον Μέσι. Ηταν μια αδιανόητη κίνηση για τις διαχρονικές συνήθειες της απονομής του τροπαίου. Για τους Καταριανούς, όμως, ήταν μια εκδήλωση ισχύος επί του θεσμού. Απλώς επειδή μπορούσαν. Χώρια που ο σούπερ σταρ των γηπέδων Μέσι αγωνίζεται στη γαλλική ομάδα της Παρί Σεν Ζερμέν, της οποίας ιδιοκτήτης είναι το εμιράτο του Κατάρ. Επομένως, θεωρούν ότι μπορούν δικαιωματικά να τον χειρίζονται ως ακριβοπληρωμένο υπάλληλο και να του κοτσάρουν ό,τι αξεσουάρ γουστάρουν.
Προκλητική χειρονομία
Αν απομένει ένα ακόμη τελευταίο στιγμιότυπο από το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι αυτό της προκλητικής χειρονομίας του τερματοφύλακα της «Αλμπισελέστε» Εμιλιάνο Μαρτίνες. Εκδηλώθηκε ως ζωντανή αυθάδικη αντίστιξη στη ρόμπα που φόρεσαν στον αρχηγό της Αργεντινής Λίο Μέσι τη στιγμή που αυτός σήκωνε χαρούμενος το Κύπελλο. Oταν παρέλαβε το βραβείο του καλύτερου πορτιέρο της διοργάνωσης, ένα φρικτό χρυσό και γελοίο γιγάντιο γάντι, αυτός το έβαλε στη βουβωνική του χώρα για να μιμηθεί έναν υπερτροφικό πριαπισμό που σόκαρε στη θέα του τους απανταχού σεμνότυφους.
Δεν ήταν κάτι παρόμοιο με τη χειρονομία του άλλοτε αρχηγού της Εθνικής Αργεντινής Αντόνιο Ράτιν που όταν στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Αγγλίας το 1966 αποβλήθηκε άρον άρον στο ματς με τη διοργανώτρια χώρα τα έκανε μπάχαλο στο γήπεδο Γουέμπλεϊ. Επιασε με αγένεια τα κάτω από το σορτσάκι γεννητικά του όργανα και πάτησε στο χαλί για τη βασίλισσα, φρικάροντας τους Αγγλους αριστοκράτες. Αντίθετα ο Μαρτίνες, ο επονομαζόμενος «Ντίμπου», δεν ήταν θυμωμένος. Πανηγύριζε με μια δική του στιγμιαία έμπνευση αντλημένη από την αρσενική ποδοσφαιρική κουλτούρα και τους άκαμπτους κώδικες της μάτσο αρρενωπότητας των γηπέδων.
Η χειρονομία του χειροκροτήθηκε στο Μπέρμιγχαμ, καθώς είναι ο τερματοφύλακας της τοπικής Αστον Βίλα. Ταυτόχρονα επαινέθηκε σιωπηρά και στο ανδροκρατούμενο Κατάρ. Επί της ουσίας, όμως, το «αλήτικο» για τους καθωσπρέπει φέρσιμό του ήταν μια περιφρονητική στάση απέναντι στην επιτηδευμένη κοσμιότητα και την υποκριτική σεμνότητα των αλαζονικών οικοδεσποτών της διοργάνωσης που τηρούν απαρέγκλιτα τον διαχωρισμό μεταξύ των δύο φύλων.
Οπως κι αν έχει, το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022 στο λιλιπούτειου μεγέθους αλλά γιγάντιων αποθεμάτων φυσικού αερίου καυχησιάρικο Κατάρ κρίθηκε από την παγκόσμια ποδοσφαιρική κοινότητα ως οργανωτικά επιτυχημένο. Τόσο με το συναίσθημα, το πάθος και το θέαμα της φωτεινής αγωνιστικής πλευράς του όσο και με τη σκιερή των πολιτικοεπιχειρηματικών συμφερόντων που επενδύθηκαν πάνω του. Η διοργανώτρια χώρα τώρα που τέλειωσε η φιέστα απέχει ακόμη πολύ από το να μεταμορφωθεί διά μαγείας σε ένα ειδυλλιακό τοπίο όπου οι 2,3 εκατομμύρια μετανάστες εργάτες ξαφνικά θα δικαιωθούν και τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ+ θα γίνουν αναπάντεχα σεβαστά.
Το τι αποκόμισε, πώς θα το αξιοποιήσει ή θα εκμεταλλευτεί η χώρα από την υπερβολή και τον εντυπωσιασμό της βιτρίνας της είναι δικό της ζήτημα. Επόμενο ραντεβού το 2026 στα πιο ανεκτικά βορειοαμερικανικά γήπεδα των ΗΠΑ, Καναδά και Μεξικού. Εκεί όπου η «συμμορία» της FIFA, απαλλαγμένη, αλλά όχι και εξαγνισμένη, από τις κατάρες της ανάθεσης της διοργάνωσης στο Κατάρ, αναμένει ρεκόρ κερδών που θα αγγίξουν τα 10 δισ. δολάρια.
