Κάραζιτς και Mλάντιτς

Η σύλληψη του Ράντοβαν Κάραζιτς έγινε στο προάστιο του Βελιγραδίου Βρατσάρ μετά από εντοπισμό και παρακολούθηση του ασφαλούς σπιτιού του από τις μυστικές υπηρεσίες της Σερβίας και άλλων χωρών.
Ο αγνώριστος Κάραζιτς συνελήφθη καθώς προσπαθούσε να ανεβεί σε αστικό λεωφορείο για να πάει σε κάποια συνάντηση χωρίς να προβάλλει αντίσταση.

Τα τελευταία χρόνια ο Ράντοβαν Κάραζιτς εργαζόταν ως γιατρός σε κλινική έχοντας μακριά μαλλιά και γένια και κανείς δεν μπορούσε να αναγνωρίσει τον άνθρωπο που είχε πλέον την πλαστή ταυτότητα του «Ντράγκαν Ντάμπιτς» και ασκούσε εναλλακτική ιατρική.

Ύστερα από 13χρονη καταδίωξη ο Κάραζιτς θα είναι ο τρίτος σημαντικός κατηγορούμενος στο Δικαστήριο της Χάγης μετά τον πρώην πρόεδρο της Λιβερίας Τσαρλς Τέϊλορ και τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.
Εκτός από τον «ξεχασμένο» Οσάμα μπιν Λάντεν οι Ράντοβαν Κάραζιτς και Ράτκο Μλάντιτς ήταν οι πλέον καταζητούμενοι άνθρωποι στον κόσμο και παρά την επικήρυξη αρκετών εκατομμυρίων δολαρίων παρέμεναν ασύλληπτοι για χρόνια.

Η ζωή του 63χρονου Ράντοβαν Κάραζιτς που κατηγορήθηκε δύο φορές από το Δικαστήριο της Χάγης για εγκλήματα Πολέμου και εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας ξεκίνησε στις 19 Ιουνίου 1945 στην Πέτνιτσα, κοντά στο Σάβνικ του Μοντενέγκρο.
Ο πατέρας του ήταν Τσέτνικ (Σέρβος εθνικιστής αντάρτης στη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου) και υπήρξε κρατούμενος στις φυλακές όταν ο Ράντοβαν ήταν μικρός.
Το 1960 ο Κάραζιτς πήγε στο Σαράγεβο για να σπουδάσει Ψυχιατρική και στη συνέχεια εργάστηκε σε νοσοκομείο όπου προιστάμενος και προστάτης του ήταν ένας  Βόσνιος.
Το 1971 πήρε το πτυχίο του ως γιατρός και το 1983 ήταν υπεύθυνος ψυχολογικής υποστήριξης της ποδοσφαιρικής ομάδας του Ερυθρού Αστέρα Βελιγραδίου.

Μέχρι αυτή την εποχή η ζωή του ήταν η ζωή ενός γιατρού και δεν παρουσίαζε τίποτε αντικανονικό, τίποτε που να προοιωνίζει τα όσα επακολούθησαν.
Αυτό που έκανε τον Κάραζιτς να προσχωρήσει στο σκληρό Σερβικό εθνικισμό ήταν ο δεσμός του με την γιατρό Ντόμπριτσα Κόσιτς, συγγραφέα και ιδεολόγο της θεωρίας της Μεγάλης Σερβίας.

Ο Κάραζιτς που είχε και κλήση στην ποίηση επηρεάστηκε βαθιά από τη δουλειά της Κόσιτς, ενώ ο Βόσνιος προστάτης του τον ενθάρρυνε να μπεί στην πολιτική.
Συνιδρυτής του Σερβικού Δημοκρατικού Κόμματος στη Βοσνία Ερζεγοβίνη ο Κάραζιτς έγινε στη συνέχεια ηγέτης του και μετά τις πολυκομματικές εκλογές στη Βοσνία Ερζεγοβίνη οπότε και κέρδισε την πλειοψηφία των Σερβικών ψήφων, συμμετείχε σε Κυβέρνηση συμμαχίας με τον Αλία Ιζετμπέκοβιτς και Στιέπαν Κλιούιτς της Κροατικής Ένωσης.

Σε κάθε περίπτωση ο Κάραζιτς είχε διαφορετική πολιτική ατζέντα και ο σχεδιασμός του περιλάμβανε τη δημιουργία μιας συμπαγούς μάζας των εγκλωβισμένων Σέρβων σε μια περιοχή και την ένωσή της με τη Σερβία.
Ο Κάραζιτς προειδοποιούσε τους επικριτές του στη Βοσνία Ερζεγοβίνη ότι σε περίπτωση αντίθεσής τους με τα σχέδιά του θα αντιμετώπιζαν ανεπανόρθωτες συνέπειες που θα οδηγούσαν τους Μουσουλμάνους κατοίκους στην κόλαση.

Το πρώτο βήμα προς τα δεινά του Πολέμου έγινε τον Οκτώβριο 1991 όταν μερικές «Σερβικές αυτόνομες περιοχές» δημιουργήθηκαν μέσα στη Βοσνία Ερζεγοβίνη, παράλληλα με Συνέλευση που τους εκπροσωπούσε.
Τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς οι Σέρβοι των περιοχών αυτών προχώρησαν σε δημοψήφισμα αποφασίζοντας την προσχώρηση στη Σερβία.

Μετά την αναγνώριση της Ανεξαρτησίας της Βοσνίας της 6ης Απριλίου 1992 δημιουργήθηκε μια ξεχωριστή Σερβική οντότητα η Σερβική Δημοκρατία.
Στις 13 Μαίου ο Ράντοβαν Κάραζιτς έγινε ο πρώτος Πρόεδρος αυτής της Σερβικής Δημοκρατίας και ανάμεσα σε άλλα ήταν και ο επικεφαλής του στρατού των Σερβοβόσνιων.

Ο Κάραζιτς δεν αντιλήφθηκε τις ιστορικές κοινωνικές συμπεριφορές των κατοίκων της Βοσνίας Ερζεγοβίνης και προχώρησε σε εκστρατείες προπαγάνδας παρουσιάζοντάς τους ως αιμοδιψείς φονταμενταλιστές του Ισλάμ.
Το 1995 ο Κάραζιτς κατηγορήθηκε από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία για εγκλήματα Πολέμου και για εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας, όπως και για εθνοκάθαρση εναντίον Βοσνίων και Κροατών που συνέβη σε περιοχές υπό Σερβική κατοχή.

Του αποδόθηκαν ευθύνες για τη «Σφαγή της Σρεμπρένιτσα» και την πολιορκία του Σαράγεβο που ήταν τα χειρότερα εγκλήματα στην Ευρώπη από την εποχή του Β΄ Παγκ. Πολέμου.
Το 1996 υποχρεώθηκε να αποχωρήσει από τη θέση του Προέδρου της Σερβικής Δημοκρατίας και από τότε ήταν φυγάδας.
Το γεγονός ότι απέφυγε το Δικαστήριο και το ότι παρέμενε ασύλληπτος για χρόνια τον κατέστησε ήρωα ανάμεσα στους Σέρβους της Βοσνίας.
Σε κάθε σημαντική επέτειο εμφανιζόταν το πορτρέτο του και το όνομά του, όπως και του Ράτκο Μλάντιτς, ακόμη και στο Μοντενέγκρο που είναι ήδη ανεξάρτητο.

Ο Ράτκο Μλάντιτς γεννήθηκε στις 12 Μαρτίου 1943 στο Μποζίνοβιτς της σημερινής Βοσνίας Ερζεγοβίνης που ανήκε τότε στην «ανεξάρτητη» Κροατία του συνεργάτη των Ναζί, Άντε Πάβελιτς.

Ο πατέρας ήταν παρτιζάνος και σκοτώθηκε από τα αποσπάσματα των Κροατών φασιστών «Ουστάσι» σε επιδρομή που έγινε το 1945.
Ο Μλάντιτς μπήκε στην Στρατιωτική Σχολή του Ζέμουν και τέσσερα χρόνια μετά αποφοίτησε πρώτος στη βαθμολογία και τοποθετήθηκε στα Σκόπια.
Από το 1965 και μετά ανέβαινε στην ιεραρχία κερδίζοντας βαθμούς και το καλοκαίρι του 1991 έγινε αρχικά υποδιοικητής μονάδος στην Πρίστινα και μετά διοικητής του 9ου Σώματος του Γιουγκοσλαβικού Στρατού στο Κνιν.
Ο Μλάντιτς ήταν ο κύριος προμηθευτής όπλων και πολεμοφοδίων προς τους παραστρατιωτικούς Σέρβους της Κροατίας.
Στις 4 Οκτωβρίου 1991 απέκτησε το βαθμό του αντισυνταγματάρχη και τον Απρίλιο 1992 έγινε συνταγματάρχης.

Στις 2 Μαίου 1992 και μετά από εντολές που έλαβε από το Βελιγράδι ο Μλάντιτς με τους άνδρες του απέκλεισαν το Σαράγεβο αρχίζοντας μια πολιορκία που κράτησε 4 χρόνια.
Στο διάστημα αυτό έγινε στρατηγός και διοικητής του Στρατού της Σερβικής Δημοκρατίας, θέση που κράτησε ως τον Νοέμβριο 1996.
Το 1994 οι σχέσεις ανάμεσα στον Μλάντιτς που είχε γίνει εξαιρετικά δημοφιλής και στον Κάραζιτς άρχισαν να ψυχραίνουν.

Ο Κάραζιτς θεωρούσε τον Μλάντιτς φιλόδοξο και υπερόπτη, ενώ ο Κάραζιτς ήταν για τον Μλάντιτς ένας καιροσκόπος και πολεμοκάπηλος.
Από το Αύγουστο 1994 και μετά ο Μλάντιτς αφαίρεσε βαθμιαία από τον Κάραζιτς την πολιτική καθοδήγηση και έγινε κυρίαρχος της Σερβικής πλευράς στη Βοσνία.
Τον Μάρτιο 1995 ο Κάραζιτς εξέδωσε την περίφημη «Οδηγία 7» που ανέφερε:
«Ολοκληρώστε τον φυσικό διαχωρισμό της Σρεμπρένιτσα από τη Ζέπα το συντομότερο δυνατό και εμποδίστε με κάθε τρόπο την επικοινωνία ανάμεσα στους πολίτες των δύο πλευρών.

Με σχέδιο και σωστό υπολογισμό των πολεμικών επιχειρήσεων να δημιουργηθεί μια ανυπόφορη κατάσταση ολοκληρωτικής ανασφάλειας που δεν θα δίνει ελπίδα επιβίωσης στους κατοίκους της Σρεμπρένιτσα».
Η απάντηση του Μλάντιτς ήταν καταπέλτης:
«Οι άνθρωποι δεν είναι κομπολόγια ή κλειδιά στην τσέπη κάποιου που μπορεί να τα μετακινεί από εδώ και από εκεί.

Επομένως δεν μπορούμε να κανονίσουμε με ακρίβεια το ότι οι Σέρβοι θα μείνουν στη μία πλευρά απωθώντας τους άλλους βίαια.
Δεν ξέρω πως οι Κράισνικ και Κάραζιτς θα καταφέρουν να το εξηγήσουν αυτό στον κόσμο, πρόκειται για γενοκτονία».
Στη διάρκεια του καλοκαιριού 1995 οι δύο θεωρούμενοι από τον ΟΗΕ «ασφαλείς θύλακες» της Σρεμπρένιτσα και της Ζέπα υπέστησαν «κάθαρση» από τους άνδρες του Μλάντιτς.
Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις στη διάρκεια της «Σφαγής της Σρεμπρένιτσα» 23.000 γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι διώχτηκαν προς τις Βοσνιακές περιοχές και περισσότεροι από 8.000 άνδρες από 12 έως 77 χρόνων εξοντώθηκαν.
Την ημέρα που ο Ράτκο Μλάντιτς μπήκε στη Σρεμπρένιτσα έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Βρισκόμαστε στη Σρεμπρένιτσα σήμερα 11 Ιουλίου 1995 που είναι επέτειος μιας άλλης μεγάλης Σερβικής γιορτής.

Προσφέρουμε αυτή την πόλη στους Σέρβους ως δώρο μιας και τελικά ήρθε η ώρα να πάρουμε εκδίκηση από τους Τούρκους».
Στη διάρκεια των συγκρούσεων με τους Κροάτες («Επιχείρηση Θύελλα») το Καλοκαίρι 1995, η κόντρα ανάμεσα στους Μλάντιτς-Κάραζιτς έφτασε στο αποκορύφωμα.
Ο Κάραζιτς προσπάθησε να απολύσει τον Μλάντιτς αμέσως μόλις δύο Σερβικές πόλεις-κλειδιά στη Δυτική Βοσνία καταλήφθηκαν από τις Κροατικές δυνάμεις, όμως το γεγονός ότι ο Μλάντιτς ήταν εξαιρετικά δημοφιλής συγκράτησε τελικά τον Κάραζιτς.
Τον Ιούλιο 1995 ο Ράτκο Μλάντιτς κατηγορήθηκε από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία για εγκλήματα Πολέμου και για εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας, συμπεριλαμβανομένης της γενοκτονίας.
Στις 8 Νοεμβρίου 1996 ο στρατηγός Μλάντιτς αποστρατεύτηκε και έχει αναφερθεί ότι τουλάχιστον μέχρι τον Νοέμβριο 2002 παραλάμβανε τη σύνταξή του κανονικά.
Μετά τον πόλεμο και κάτω από την προστασία του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, ο Ράτκο Μλάντιτς, ζούσε χωρίς να κρύβεται στο Βελιγράδι.
Εξαφανίστηκε μετά την επεισοδιακή σύλληψη του Μιλόσεβιτς, το 2001.
Υπάρχουν φήμες ότι η υγεία του δεν είναι καλή και ότι έχει ήδη υποστεί δύο καρδιακές προσβολές.