Πέθανε η ελληνίστρια Μαρίνα Ρίτοβα

Η Μαρίνα Ρίτοβα γεννήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου του 1924 στη Μόσχα και συμμετείχε στην άμυνα της ρωσικής πρωτεύουσας από τους Γερμανούς εισβολείς το 1941 σε βοηθητική μονάδα εθελοντών. Λίγο πριν το τέλος του πολέμου ξεκίνησε τις σπουδές της στα ελληνικά και τα αγγλικά, στη Σχολή Ξένων Γλωσσών του Πανεπιστημίου της Μόσχας «Λομονόσοφ» και εργάστηκε επί πολλά έτη ως διερμηνέας κατά τις συναντήσεις σοβιετικών ηγετών με πολιτικούς και κοινωνικούς ηγέτες της Ελλάδας και της Κύπρου (Κ. Καραμανλής, Αν. Παπανδρέου, αρχιεπίσκοπος Μακάριος, Αρ. Ωνάσης κ.α.).

Στα συνολικά 48 χρόνια, κατά τα οποία δίδαξε ελληνικά σε διάφορα πανεπιστήμια και ινστιτούτα της Σοβιετικής Ένωσης, εξέδωσε περισσότερα από 20 σχολικά και πανεπιστημιακά εγχειρίδια εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας και ήταν επί δεκαετίες επικεφαλής του Τμήματος Ελληνικών στο περίφημο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας.

Η Μαρίνα Ρίτοβα ήταν αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, είχε ανακηρυχθεί επίτιμη καθηγήτρια των Πανεπιστημίων Λειψίας και Πατρών και είχε τιμηθεί ως βετεράνος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τον πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, κατά την επίσκεψή του στη Μόσχα το 2005. Το 2001 ο τότε πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν τής είχε απονείμει το Παράσημο της Φιλίας για την προσφορά της στην ελληνορωσική συνεργασία και τον ελληνικό πολιτισμό. Η Μαρίνα Ρίτοβα είχε τιμηθεί επίσης με πολλές εκκλησιαστικές και κρατικές διακρίσεις της Ρωσικής Εκκλησίας, της Κυπριακής Δημοκρατίας, του Δήμου Αθηναίων και ήταν επίτιμη δημότης πολλών ελληνικών και κυπριακών πόλεων.

Με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, από το 1980 η Μαρίνα Ρίτοβα ηγήθηκε της προσπάθειας για εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας στους ελληνικούς πληθυσμούς της ΕΣΣΔ, με έμφαση στη Γεωργία, όπου ζούσαν συγκεντρωμένοι οι περισσότεροι ομογενείς του Πόντου. Όπως θυμόταν στις αναμνήσεις της η Μαρίνα Ρίτοβα, αφορμή ήταν ένα οργισμένο γράμμα προς την ηγεσία του ΚΚ από Ελληνίδες μητέρες της Αμπχαζίας, οι οποίες ζητούσαν την εφαρμογή του σοβιετικού Συντάγματος για τα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων και προειδοποιούσαν ότι αν δεν επιτραπεί από τις γεωργιανές Αρχές η διδασκαλία των ελληνικών, «εκείνες δεν θα επέτρεπαν στα παιδιά τους να πάνε σχολείο».

Έκτοτε, η Μαρίνα Ρίτοβα αφιερώθηκε αποκλειστικά στο σκοπό αυτό και βοήθησε στο μέτρο των δυνατοτήτων της να ξεπεραστεί η άρνηση των τοπικών Αρχών της Γεωργίας, που δεν ήθελαν να εφαρμόσουν την κεντρική πολιτική απόφαση, υποστηρίζοντας ότι «οι Έλληνες της περιοχής έγιναν πλέον Γεωργιανοί και είναι άχρηστη η πρωτοβουλία να ξεκινήσει η εκμάθηση της γλώσσας τους».

Με τη δραστηριότητά της τόσο σε τοπικό, όσο και κεντρικό-ομοσπονδιακό επίπεδο, την παροιμιακή αυστηρότητα και επιμονή της, η Μαρίνα Ρίτοβα εξελίχθηκε σε θρυλική μορφή για τους ομογενείς και έγινε η πιο γνωστή φυσιογνωμία των ελληνικών σπουδών στην ΕΣΣΔ και την κατοπινή Ρωσία. Μαθητές της υπήρξαν πολυάριθμοι παράγοντες των ελληνορωσικών σχέσεων και της ρωσικής πολιτικής σκηνής, όπως ο ελληνομαθής υφυπουργός Εξωτερικών και εκπρόσωπος της Ρωσίας στην ΕΕ Βλαντίμιρ Τσιζόφ, η κυβερνήτης της Αγίας Πετρούπολης και πρώην πρέσβης στην Ελλάδα Βαλεντίνα Ματβιένκο, ο επικεφαλής των Διεθνών Σχέσεων του Δήμου της Μόσχας και πρώην πρέσβης στην Κύπρο Γκεόργκι Μουράντοφ και πολλοί άλλοι.

Η εξόδιος ακολουθία θα ψαλεί την Πέμπτη στο ναό της Αγίας Τριάδας κοντά στην οικία της και το Πανεπιστήμιο Διεθνών Σχέσεων του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, όπου συνέχιζε να διδάσκει έως πέρυσι.