Φοβούνται ΄πάγωμα’ των δανείων οι τράπεζες

Καμιά προσπάθεια δεν κάνουν πλέον οι τραπεζίτες να κρύψουν την αγωνία τους για την πορεία της οικονομίας το 2010, με τις εξελίξεις να επιβεβαιώνουν τους απαισιόδοξους που προέβλεπαν ότι η επιδείνωση των δημοσιονομικών μεγεθών και τα προβλήματα στην πραγματική οικονομία θα εμφανισθούν στην Ελλάδα την επόμενη χρονιά.

Το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα, που έχει φθάσει για το 2009 στα € 30 δισ. περίπου και τουλάχιστον 12% του ΑΕΠ, το υψηλό δημόσιο χρέος, που εκτιμάται πια σε πάνω από  € 300 δισ. ή 115% του ΑΕΠ, το σημαντικό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, που εκτιμάται κοντά στο 11,5% του ΑΕΠ και αντιστοιχεί σε € 28 – 30 δισ. και  η ύφεση που θα εκφρασθεί και με την αύξηση της ανεργίας, όσο και με τη μείωση του βιοτικού επιπέδου, περιγράφουν μια ζοφερή εικόνα για το άμεσο μέλλον.

Στις τράπεζες η επιδείνωση καταγράφεται από την αύξηση των επισφαλειών οι οποίες αυξάνονται κατά ποσοστιαία 1,5 μονάδα από τρίμηνο σε τρίμηνο με αποτέλεσμα η επιτάχυνση αυτή να οδηγεί το δείκτη στο επίπεδο εκτιμήσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που προέβλεπε τις επισφάλειες στην Ελλάδα να αγγίζουν ή και να ξεπερνούν το 12% για το 2009.

Παρά την εμφανή προσπάθεια των τραπεζών να επανεκκινήσουν την παγωμένη αγορά των δανείων, τα νοικοκυριά που στήριζαν την ανάπτυξη των χορηγήσεων δεν ανταποκρίνονται στις προσφορές των τραπεζών για δάνεια, γεγονός που καταγράφεται στους ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης, η οποία από 16,5% -17% περίπου ένα χρόνο πριν, συρρικνώνεται ταχύτατα με τους τραπεζίτες να εκτιμούν ότι το 2010 θα είναι πολύ χειρότερη χρονιά από το 2009.

Οι ίδιοι θεωρούν πιθανή την περαιτέρω επιβράδυνση του ρυθμού πιστωτικής επέκτασης στο 4% το 2010. Αυτό ισοδυναμεί με ‘πάγωμα’ της αγοράς χορηγήσεων που μαζί με την αύξηση των επισφαλειών δημιουργεί ένα εκρηκτικό μίγμα στην εγχώρια τραπεζική αγορά, με σοβαρές συνέπειες στην κερδοφορία των τραπεζών.

Όλα αυτά όταν στα 2,645 δισ. ευρώ εκτοξεύτηκε τον Οκτώβριο η αξία των ακάλυπτων επιταγών, με αύξηση 47,56% σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα, ενώ κατά 54,06% αυξήθηκε η αξία των απλήρωτων συναλλαγματικών, φτάνοντας τα 206,759 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με στοιχεία της Τειρεσίας Α.Ε., τον Οκτώβριο έμειναν ακάλυπτες 21.621 επιταγές, αξίας 224,9 εκατ. ευρώ και απλήρωτες, 13.264 συναλλαγματικές αξίας 22,6 εκατ. ευρώ.

Στερεύουν οι πηγές ρευστότητας διεθνώς

Πέραν, πάντως, της απροθυμίας των νοικοκυριών που επηρεάζει το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας, τα προβλήματα θα ενταθούν στην περίπτωση που ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός επηρεάσει τη δυνατότητα χρηματοδότησης του τραπεζικού συστήματος από τις διεθνείς αγορές, λόγω μιας νέας πιθανής δεύτερης υποβάθμισης της ελληνικής οικονομίας, η οποία θα αυξήσει ταυτόχρονα και το κόστος δανεισμού του δημοσίου και των τραπεζών, που μετακυλίεται σχεδόν αυτόματα στην πραγματική οικονομία μέσω των τραπεζικών επιτοκίων.

Το πρόβλημα αυτό μπορεί να γίνει οξύτερο, στην περίπτωση που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφασίσει –πιθανότατα μέσα στους επόμενους μήνες- τη σταδιακή αναστολή των μέτρων διευκόλυνσης στη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών τραπεζών με ενέχυρο κρατικούς τίτλους.

Αυτό σημαίνει ότι η ρευστότητα που διοχετεύει η ΕΚΤ θα περιοριστεί σημαντικά.

Για τις ελληνικές τράπεζες αυτό προσθέτει σημαντικούς βαθμούς δυσκολίας αν συνδυασθεί με περιορισμό και επιδείνωση των όρων και του κόστους δανεισμού από τις διεθνείς αγορές, επηρεάζοντας αυτόματα και τους εγχώριους ρυθμούς χρηματοδοτήσεων.

Η αύξηση του κόστους δανεισμού και εξυπηρέτησης των δανείων, επηρεάζει με τη σειρά της την ποιότητα των τραπεζικών χαρτοφυλακίων χορηγήσεων, οδηγεί σε συρρίκνωση των δανειακών εργασιών και στην ανάγκη περαιτέρω αύξησης των προβλέψεων.

Εκτός από τα παραπάνω το 2010 δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα στις τράπεζες, οι οποίες δεν αντέχουν ένα νέο κύκλο αναχρηματοδοτήσεων των δανείων, που ήδη έχουν ρυθμισθεί μέσα στο 2009.

Οι ρυθμίσεις που έγιναν, είτε μέσω επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής, είτε με αναχρηματοδοτήσεις είτε ακόμη και με αναπροσαρμογή των όρων δανεισμού και αποπληρωμής, έχουν συγκεκριμένη διάρκεια και δεν μπορεί να επαναληφθούν, γεγονός που περιορίζει σημαντικά τις δυνατότητες διευθετήσεων των δανείων.