Ολυμπιακοί Αγώνες 2024: Η «αλλόκοτη» τελετή έναρξης, οι φόβοι για την ασφάλεια και τα μεγάλα ονόματα που ρίχνονται στη μάχη

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες των Παρισίων 2024, οι πρώτοι στη μεταπανδημική περίοδο, ξεκίνησαν με μια αλλόκοτη τελετή έναρξης. Ηταν ένα mélange, δηλαδή μια ελεύθερη ανάμειξη από χιλιάδες εικόνες, έννοιες, σύμβολα, προσωπικότητες, γεγονότα, θρύλους, μύθους, με κοινό στοιχείο τη γαλλικότητα, το τι αντιπροσωπεύει η Γαλλία σήμερα, αλλά και διαχρονικά.

Σε αυτό το tableau vivant, τον απέραντο και ζώντα πίνακα ζωγραφικής, χώρεσαν τα πάντα: ο Ζινεντίν Ζιντάν σε ρόλο λαμπαδηδρόμου αλά 007, η Lady Gaga ως αρτίστα του καμπαρέ να τραγουδά στα γαλλικά, ένα συγκρότημα death metal μαζί με μια σοπράνο που τραγουδούσε «Κάρμεν», χορευτές, φωτιές, πυροτεχνήματα, περίτεχνα φωτιστικά εφέ και τρικολόρ καπνογόνα και άλλα, πολλά άλλα ευρήματα, σχεδόν ων ουκ έστιν αριθμός.
Σε μια τόσο πληθωρική αισθητική προσέγγιση, με τόσα πολλά νοήματα σε κάθε κομμάτι του σόου (π.χ. τα Minions στον «Ναυτίλο» του Κάπτεν Νέμο του Ιουλίου Βερν, ένα ερωτικό τρίο δίπλα στον Κουασιμόδο και την Παναγία των Παρισίων, οι υπόνομοι των «Αθλίων» του Βικτόρ Ουγκό και μια Μόνα Λίζα που ξέφυγε από το Λούβρο και έπλεε αδέσποτη στον Σηκουάνα), θα έλεγε κανείς ότι ακόμη και το σαμποτάζ στους γαλλικούς σιδηροδρόμους ήταν και αυτό μέρος της παράστασης.

Προφανώς δεν ήταν και, προφανώς, οι Γάλλοι κράτησαν την αναπνοή τους, διότι αυτό που φοβούνται περισσότερο είναι ένα τρομοκρατικό χτύπημα, ένα νέο μακελειό όπως οι αιματοχυσίες στο «Charlie Hebdo», στο θέατρο «Bataclan» κ.λπ. Εξ ου και η αστυνόμευση στο Παρίσι είναι άνευ προηγουμένου, με πάνω από 50.000 στελέχη των Σωμάτων Ασφαλείας να έχουν τεθεί επί ποδός πολέμου.

Η τελετή έναρξης πάντως, ως πρόγευση του αθλητικού θεάματος, υπήρξε το δίχως άλλο εντυπωσιακή και εξίσου ασυνήθιστη, με πλήθος τολμηρών καινοτομιών και φαντασμαγορικών στιγμών υψηλής αισθητικής και έμπνευσης, αλλά και με αρκετές πτυχές που δημιούργησαν αμηχανία και απορίες.
Οχι μόνο για το τι ακριβώς εννοούσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής, ο 42χρονος «Πίτερ Παν» Τομά Ζολί, αλλά και από τεχνικής πλευράς. Διότι από τη μία o σφοδρός καταιγισμός εικόνων, πολύχρωμων, πολύπλοκων, καθηλωτικών, που συχνά φαίνονταν να πυρπολούν τη λογική -κάτι ουδόλως κατακριτέο-, και από την άλλη η στρατηγική επιλογή της χρήσης του Σηκουάνα ως σκηνικού και η διασπορά των επιμέρους δρωμένων μάλλον υπερέβησαν τις δυνατότητες της τηλεοπτικής κάλυψης, αφήνοντας πολλά κενά και ατέλειες.

Σαν την κατάρρευση της, υποτίθεται, απόρθητης Γραμμής Μαζινό, το φιλόδοξο εγχείρημα της μετατροπής ολόκληρου του Παρισιού σε στάδιο -αντί της πεπατημένης όπου κάποιο στάδιο μετατρέπεται σε πόλη- προδόθηκε, τουλάχιστον εν μέρει από την έκθεση στα καιρικά φαινόμενα. Ετσι, αποκαλύφθηκε ένας ερασιτεχνισμός ή ακόμη και μια αλαζονεία εκ μέρους των διοργανωτών, στοιχεία που συμπυκνώνονται σε ένα βασικό ερώτημα: και τι θα γίνει εάν βρέξει;

Εν τέλει, όμως, κάθε ένσταση, κάθε παράπονο έσβησε με την, στ’ αλήθεια συγκλονιστική, ηρωική ερμηνεία της Σελίν Ντιόν στο «Hymne à l’amour» της Εντίθ Πιάφ, από έναν εξώστη του Αϊφελ, του αρχέτυπου γαλλικού συμβόλου, με τους πέντε Ολυμπιακούς Κύκλους να λάμπουν στην παρισινή και παγκόσμια νύχτα.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη

Το παράδοξο κοντράστ με τους ερασιτεχνισμούς -εσκεμμένους και μη- της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων αφορά την εξαιρετικά εκτεταμένη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης. Συγκεκριμένα, στην τηλεοπτική κάλυψη των Αγώνων, χάρη στην AI, υπάρχει πλέον η δυνατότητα αυτοματοποίησης της επιλογής των καλύτερων στιγμιοτύπων από μια απέραντη δεξαμενή βιντεοσκοπημένης εικόνας από εκατοντάδες κάμερες κ.λπ.

Το ρομπότ-μοντέρ μπορεί να συναρμολογήσει ολιγόλεπτες ανασκοπήσεις σε χρόνο έως τώρα εντελώς αδιανόητο για γεγονότα τέτοιου είδους και μεγέθους. Επίσης, προτού καν αφιχθούν στο Παρίσι αθλητές και ομάδες προετοιμάστηκαν με τη βοήθεια εφαρμογών AI, με ρομποτοποιημένες διαδικασίες ή ακόμη και εικονικούς αντιπάλους προπόνησης.

Για τους κριτές στα περισσότερα αγωνίσματα, από τους δρόμους ταχύτητας και το παραδοσιακό φωτοφίνις στο νήμα έως τα άλματα και τη γυμναστική όπου το επίπεδο απόδοσης οδηγεί τον ανταγωνισμό σε τόσο υψηλό επίπεδο ώστε μια νίκη να εξαρτάται από λεπτομέρειες κινήσεων σχεδόν μη αντιληπτές στο ανθρώπινο μάτι, η Τεχνητή Νοημοσύνη θα είναι εκεί για να εκδώσει την έσχατη, αντικειμενική και αδιάβλητη ετυμηγορία.

Εξυπακούεται, δε, ότι ο επίσημος χρονομέτρης των Ολυμπιακών Αγώνων, η ελβετική εταιρεία Omega, χρησιμοποιεί όργανα τελευταίας τεχνολογίας εκτοξεύοντας σε πρωτοφανή επίπεδα ακρίβειας την καταγραφή των επιδόσεων κάθε αθλητή. Η AI προφυλάσσει τους αθλητές από επιθέσεις μίσους μέσω των social media, καθώς η διοργάνωση των Αγώνων έχει φροντίσει να ορθώσει τείχος έξυπνης προστασίας με μια αόρατη επιτροπή λογοκρισίας προσβλητικών και επιβλαβών σχολίων από χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που στοχοποιούν αθλητές.

Με την Τεχνητή Νοημοσύνη το Παρίσι επιχειρεί να εκπληρώσει τη δέσμευση για τους λιγότερο ενεργοβόρους και πιο πράσινους Ολυμπιακούς Αγώνες στη Σύγχρονη Ιστορία. Και, ίσως το πιο σημαντικό, στους τομείς της ασφάλειας, της περιφρούρησης και της παρακολούθησης τυχόν υπόπτων προκειμένου να προληφθούν και να εξουδετερωθούν εγκληματικές ενέργειες, οι υπεύθυνοι επαφίενται σε κάμερες AI, οι οποίες σαρώνουν όλους τους χώρους όπου εξελίσσονται αθλητικά γεγονότα αλλά και ευρύτερα στην πόλη του Παρισιού, εντοπίζουν ασυνήθιστες και ενδεχομένως επικίνδυνες κινήσεις, σημαίνοντας αμέσως συναγερμό αν αυτό κριθεί απαραίτητο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η προτεραιοποίηση της δημόσιας ασφάλειας από το γαλλικό κράτος πήρε τη μορφή ακόμη και ειδικής νομοθέτησης. Τον Μάρτιο του 2023 ψηφίστηκε νόμος από τη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, ο οποίος παρακάμπτει τις απαγορεύσεις για την καταγραφή προσωπικών δεδομένων επιτρέποντας την παρακολούθηση με ηλεκτρονικά μέσα κυριολεκτικά οπουδήποτε και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Τα μεγάλα ονόματα

Μια πάγια κρυφή ελπίδα των φιλάθλων για κάθε διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων είναι ότι θα γεννηθεί το επόμενο μεγάλο αστέρι του παγκόσμιου αθλητισμού, κάποιος αθλητής ή αθλήτρια-φαινόμενο που προηγουμένως ελάχιστοι γνώριζαν, όπως μια νέα Νάντια Κομανέτσι που κατέπληξε την υφήλιο το 1976. Εν αναμονή, λοιπόν, της επόμενης αποκάλυψης, της προσωπικότητας που θα σφραγίσει τους Ολυμπιακούς των Παρισίων με κάποια απίστευτη, υπεράνθρωπη επίδοση, εξυπακούεται πως κάθε φίλος των σπορ που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να παρακολουθήσει το ήδη καθιερωμένο πάνθεον.

Η κούρσα των 100 μέτρων στον στίβο, ένας τελικός στην κολύμβηση, στο ύψος ή στο επί κοντώ, φέρ’ ειπείν, συνιστούν γεγονότα οικουμενικού ενδιαφέροντος, τα οποία συγκλονίζουν και δημιουργούν ανεξίτηλες αναμνήσεις. Ακριβώς επειδή μεταθέτουν τα όρια των ανθρώπινων δυνατοτήτων, πιστοποιούν την υπέρβαση πέρα απ’ ό,τι θεωρούνταν εφικτό έως τη στιγμή του απόλυτου άθλου.

Αρχίζοντας λοιπόν από το αρχέτυπο αγώνισμα των Αγώνων, τους δρόμους ταχύτητας 100 και 200 μέτρων, παραδοσιακά οι πιο λαμπεροί σταρ του στίβου είναι οι σπρίντερ, άνδρες και γυναίκες. Στο Παρίσι φέτος ο θρύλος Γιουσέιν Μπολτ προβλέπει ότι ο Αμερικανός Εριγιον Νάιτον θα κλέψει την παράσταση και θα αρχίσει να μεσουρανεί διεκδικώντας τον τίτλο του «νέου Μπολτ» - ασχέτως του αν το φαβορί είναι ο συμπατριώτης του Νόα Λάιλς.

Οπωσδήποτε, όμως, στα 9,81 δευτερόλεπτα που πέτυχε πρόσφατα ο Λάιλς στα 100 μέτρα, ο Τζαμαϊκανός Κισάνε Τόμσον έχει να αντιπαρατάξει το δικό του... υπερηχητικό με 9,77 δευτερόλεπτα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι εκτός απροόπτου για τους προαναφερθέντες, καθώς και για όσους προκριθούν δίπλα σε αυτούς, o τελικός των 100 μέτρων ανδρών στις 4 Αυγούστου θα καθηλώσει εκατοντάδες εκατομμύρια τηλεθεατές σε όλο τον πλανήτη. Μία ημέρα πριν θα διεξαχθεί ο τελικός των γυναικών στο ίδιο αγώνισμα, όπου αναμένεται να πρωταγωνιστήσουν οι σπουδαίες Σα’Κάρι Ρίτσαρντσον (ΗΠΑ), Σέλι-Αν Φρέιζερ-Πράις και Σέρικα Τζάκσον (αμφότερες από την Τζαμάικα).

Στο άλλο άκρο των δρομικών αθλημάτων, τον μαραθώνιο, το φως των προβολέων πέφτει σχεδόν αποκλειστικά στον Ελιουντ Κιπτσόγκε, τον 39χρονο Κενυάτη που πέτυχε το αδιανόητο, να τρέξει 42,1 χλμ. σε λιγότερο από 2 ώρες, με μέση ταχύτητα 21,2 χλμ./ώρα - όποιος έχει δοκιμάσει στον διάδρομο ταχύτητες πάνω από 12 χλμ./ώρα για περισσότερο από μερικά δευτερόλεπτα αντιλαμβάνεται γιατί ο Κιπτσόγκε θεωρείται δικαίως ο κορυφαίος μαραθωνοδρόμος όλων των εποχών.

Στη γυμναστική η προσωπικότητα της Σιμόν Μπάιλς, οι περιπέτειες με την ψυχική της υγεία και γενικότερα οι δυσκολίες του βίου της επισκιάζουν οτιδήποτε άλλο. Πολύ δύσκολα, όμως, μπορεί κάποια από τις συναθλήτριές της να σφετεριστεί τη δόξα της με τα 7 Ολυμπιακά μετάλλια από τα συνολικά 37 που έχει κατακτήσει μέχρι στιγμής σε Ολυμπιακούς Αγώνες και παγκόσμια πρωταθλήματα.

Περνώντας στα ομαδικά αθλήματα, ξεχωρίζει η απόβαση του NBA στο Παρίσι. Αφενός οι κολοσσοί της αμερικανικής ομάδας ΛεΜπρον Τζέιμς, Κέβιν Ντουράντ, Στεφ Κάρι, Τζέισον Τέιτουμ, Τζόελ Εμπίντ, αφετέρου ο Νίκολα Γιόκιτς που αγωνίζεται με την εθνική της πατρίδας του Σερβίας, ο Σάι Γκίλτζεους-Αλεξάντερ από τον Καναδά, ο Γάλλος γίγαντας Βικτόρ Γουεμπανιαμά και, φυσικά, ο Ελληνας Γιάννης Αντετοκούνμπο, ο δικός μας «Greek Freak», αποτελούν εγγύηση ότι τουλάχιστον ορισμένες αναμετρήσεις στα γαλλικά παρκέ θα είναι κανονικοί «Πόλεμοι των Αστρων».
Συνταρακτικές μάχες αναμένονται επίσης στον υγρό στίβο, καθώς η παραδοσιακή υπερδύναμη των ΗΠΑ φέρεται απειλούμενη από τους εξαιρετικά βελτιωμένους κολυμβητές και κολυμβήτριες της Αυστραλίας, του Καναδά, αλλά και μεμονωμένες ξεχωριστές περιπτώσεις από χώρες όπως η Ρουμανία, η Ιταλία, ενώ, φυσικά, υπάρχει πάντα η Κίνα, πηγή εκπλήξεων και ανατροπών. Συστήνεται πάντως στο κοινό να μη χάσει τις εμφανίσεις των Αμερικανών Κέιλεμπ Ντρέσελ με τα 7 χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια και Κέιτι Λεντέκι, αλλά και της 17χρονης Καναδής Σάμερ ΜακΙντος, της Αυστραλής Αριάρν Τίτμους, ενώ ιδιαίτερη προσοχή αξίζει ο Λεόν Μαρσάν.

Ο 22χρονος Γάλλος κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ στα 400 μέτρα μεικτής ατομικής και οι συμπατριώτες του περιμένουν από αυτόν να τερματίσει την αρνητική παράδοση των αποτυχιών της Γαλλίας και να πανηγυρίσει ένα χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο σε οποιοδήποτε κολυμβητικό αγώνισμα. Σημειωτέον, δε, ότι ο Μαρσάν κατάγεται από οικογένεια κολυμβητών υψηλού επιπέδου και καθοδηγείται από τον προπονητή του Μάικλ Φελπς, Μπομπ Μπάουμαν, για χάρη του οποίου έχει μεταναστεύσει στις ΗΠΑ.

Στο πάντα εντυπωσιακό άθλημα του άλματος επί κοντώ, η Σουηδία ανυπομονεί να πανηγυρίσει τις προσπάθειες του Αρμαντ Ντουπλάντις να καταρρίψει το δικό του παγκόσμιο ρεκόρ με ένα άλμα πάνω από τα -ήδη ασύλληπτα- 6,24 μέτρα.

Σε ό,τι αφορά το τένις, το φίλαθλο κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει τη συνεύρεση -πιθανότατα για τελευταία φορά σε Ολυμπιακούς- ορισμένων από τους μεγαλύτερους αστέρες του σπορ όλων των εποχών, όπως τον Νόβακ Τζόκοβιτς και τον Ραφαέλ Ναδάλ, φυσικά μαζί με τον Κάρλος Αλκάραθ και τους εκπροσώπους των επερχόμενων γενιών που παραλαμβάνουν τη σκυτάλη. Ταυτόχρονα, αποφασισμένη να παλέψει σκληρά για το χρυσό μετάλλιο στο Παρίσι εμφανίζεται η Γιαπωνέζα Ναόμι Οσάκα, σήμερα Νο 102 στην παγκόσμια κατάταξη του τένις, αλλά παλαιότερα Νο 1.

Πέραν των κλασικών αθλημάτων και των λίγο πολύ αναμενόμενων πρωταγωνιστών, ακόμη κι αν ξενίζουν όσους προτιμούν τη διατήρηση των παραδόσεων από τη διεύρυνση των Ολυμπιακών Αγώνων και τον συντονισμό με το πνεύμα του σήμερα, θα ήταν λάθος να αγνοήσει κάποιος -πολύ περισσότερο να περιφρονήσει- το θέαμα που αναμένεται να προσφέρουν το σκέιτμπορντ, το μπρέικινγκ και, σαφέστατα, το σερφ, που διεξάγεται σε μία από τις πιο επικίνδυνες ακτές του κόσμου, στην Ταϊτή της Γαλλικής Πολυνησίας. Δηλαδή στην άλλη άκρη της υδρογείου από το Παρίσι, εκεί όπου οι σέρφερ μάχονται με κύματα που φτάνουν ενίοτε τα 15 μέτρα, σε μια παραλία που, μάλλον όχι τυχαία, ονομάζεται «Τείχος των Κρανίων».

Η τύχη της Ελλάδας

Στη μεγαλύτερη και πιο σημαντική γιορτή του παγκόσμιου αθλητισμού η Ελλάδα έχει προνομιακή θέση ως ιστορική γενέτειρα της Ολυμπιακής Ιδέας, εξ ου και τα πρωτεία της στην παρέλαση των εθνικών αποστολών σε κάθε διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων. Αντικειμενικά, ωστόσο, και μακριά από τις υπερβολικές προσδοκίες (ή και ενίοτε τις πραγματικές επιδόσεις) του παρελθόντος, οι προοπτικές των Ελλήνων αθλητών στους φετινούς Αγώνες είναι απολύτως προσγειωμένες.

Ρεαλιστικά, πιθανότητες να επιστρέψουν από το Παρίσι με κάποιο μετάλλιο θεωρείται πως έχουν ο Λευτέρης Πετρούνιας στους κρίκους, η Αννα Κορακάκη στη σκοποβολή, ο Μίλτος Τεντόγλου στο άλμα εις μήκος, ο Εμμανουήλ Καραλής στο επί κοντώ, η εθνική ομάδα πόλο και ενδεχομένως ο παλαιστής Γιώργος Κουγιουμτσίδης.
Εννοείται ότι οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν καθοριστικά το τελικό αποτέλεσμα κάνοντας τη διαφορά ανάμεσα σε μια λαμπρή επιτυχία και μια επίδοση κάτω των δυνατοτήτων του εκάστοτε αθλητή είναι πολλοί και διάφοροι: το επίπεδο του ανταγωνισμού, οι καιρικές συνθήκες, η κατάσταση κάθε αγωνιζόμενου τη συγκεκριμένη ημέρα από σωματική και ψυχοπνευματική άποψη, μια ατυχία ή μια ευνοϊκή κλήρωση κ.ο.κ. μπορούν να φέρουν πιο κοντά το πολυπόθητο μετάλλιο, όπως και να το απομακρύνουν εξίσου εύκολα.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες αποτελεί μια μοναδική εμπειρία, όπως η εκπλήρωση ενός από τους υψηλότερους στόχους που μπορεί να έχει στη σταδιοδρομία του ένας αθλητής. Είτε είναι ήδη πολυεκατομμυριούχος όπως ο Γιάννης Αντετοκούνμπο και ο Στέφανος Τσιτσιπάς, είτε έχει μεταπτυχιακούς τίτλους στη Νομική όπως η εξαίρετη κολυμβήτρια Αννα Ντουντουνάκη, είτε είναι οποιοσδήποτε από τους νέους και ανερχόμενους αθλητές σε οποιοδήποτε αγώνισμα που παλεύουν σκληρά, συνήθως υπό αντίξοες συνθήκες, για να αγγίξουν τα όνειρά τους.

Οπότε, ακόμη κι αν οι Ελληνες φίλαθλοι δεν θα είναι στους στίβους των Παρισίων για να τους εμψυχώσουν, η παρακολούθηση των προσπαθειών τους από τις μεταδόσεις της δημόσιας τηλεόρασης (που, ας ελπίσουμε, θα είναι καλύτερες από τον ατυχή σχολιασμό της τελετής έναρξης) είναι το ελάχιστο που οφείλει η Ελλάδα στους αθλητές της.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: AFP / Visual Hellas, Getty Images/Ideal Image