Ενας πολυ-μήχανος Οδυσσέας στο σπίτι

Επινοητικότητα είναι η ικανότητα αντιμετώπισης των προκλήσεων με διάφορους τρόπους. Πρόκειται για μια έκφραση συναισθηματικής και καλλιτεχνικής νοημοσύνης. Βοηθά το παιδί να αποκτήσει θετική στάση απέναντι στην επίλυση προβλημάτων. Τα επινοητικά παιδιά μεγαλώνοντας γίνονται ενήλικες με αυτοπεποίθηση και αγάπη για δουλειά, ενώ απολαμβάνουν τις χαρές της ζωής. Η δημιουργικότητα μπορεί να υπάρξει μόνο σε μυαλά που συνδυάζουν γενετικούς παράγοντες με περιβάλλον που αποτελείται από ενήλικες πρόθυμους να ανταποκριθούν και να προσφέρουν ερεθίσματα. 

Πώς θα μεγαλώσετε δημιουργικούς ανθρώπους 

■ Προσφέροντας ένα ασφαλές μεν, αλλά γεμάτο προκλήσεις περιβάλλον, τα παιδιά μπορούν να μετατραπούν σε εξερευνητές και δημιουργούς.

■ Ενθαρρύνοντας την περιέργεια και την αναζήτηση ερωτήσεων. Ενας τρόπος είναι να απαντάμε στις ερωτήσεις των μικρών παιδιών λέγοντας: « Δεν ξέρω ούτε γω. Πώς μπορούμε να μάθουμε;».

■ Μη καταπνίγοντας τη δημιουργικότητα των παιδιών με έτοιμα παιχνίδια του εμπορίου. Αφήστε χώρο για τη φαντασία και την επινοητικότητά τους. 

■ Εκτιμώντας και ενθαρρύνοντας διαφορετικές ιδέες και γνώμες.

■ Ενθαρρύνοντας την εξερεύνηση. Κάντε σχόλια που παρακινούν τα παιδιά όπως: «Ενδιαφέρον! Εκανες ένα μικρό θαύμα με τα τουβλάκια σου» ή «Ο τρόπος που ανάμειξες τα χρώματα κάνει τη θάλασσα να μοιάζει τόσο αληθινή!».

■ Αποφεύγοντας να μαλώνετε το παιδί σας επειδή δοκίμασε κάτι ή έκανε λάθος. Βοηθήστε το να μάθει να παίρνει ρίσκα (λογικά πάντα). Το βοηθά όχι μόνο να γίνει πιο δημιουργικό, αλλά και περισσότερο υπεύθυνο.

■ Τονώνοντας τη φαντασία, την ανεξάρτητη σκέψη. Πώς; Κάνοντας ερωτήσεις. Μη λέτε συνεχώς στο παιδί σας τι ακριβώς πρέπει να κάνει. Αφήστε το να σκεφτεί μόνο του (ούτως ή άλλως έχετε την επίβλεψη).

■ Μην το αποθαρρύνετε χρησιμοποιώντας αρνητικές εκφράσεις. Μην είστε επικριτικός (αν δεν είναι απολύτως απαραίτητο). 

■ Αντιστεκόμενοι στην τελειομανία. Κανείς δεν είναι τέλειος, συνεπώς ούτε το παιδί σας. Μην αναζητάτε στο παιδί σας την τελειότητα που δεν μπορείτε να έχετε εσείς. Δώστε του χρόνο να αναδείξει τις ικανότητές του! 

■ Δείχνοντας σεβασμό στη δημιουργικότητά του, αφήνοντάς το ελεύθερο να αναπτύξει τη φαντασία του. Κρεμάστε τα δικά του έργα τέχνης! Τα παιδιά το λατρεύουν, είναι ένδειξη αποδοχής και αγάπης της εκφραστικότητάς τους.

■ Αποφεύγοντας τη σύγκριση μεταξύ των παιδιών σας με μη κολακευτικά σχόλια για τις εργασίες τους. Τα αδέλφια, οι φίλοι καλό είναι να μάθουν να βαδίζουν μαζί τον δρόμο της δημιουργικότητας.

■ Ενθαρρύνοντας το χιούμορ. Το χιούμορ βοηθάει τα παιδιά -και όχι μόνο- να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους. Γελάμε μαζί με τα αστεία τους! Το γέλιο είναι στάση ζωής.

■ Διευκολύνοντας και απλοποιώντας το παιχνίδι. Μην το φυλακίζετε σε κανόνες. Μετατρέψτε το παιχνίδι τους σε ώρα δημιουργίας και φαντασίας. Τα παιδιά λατρεύουν να παίζουν μαζί μας. 

■ Παίζοντας παιχνίδια που απαιτούν πολλαπλές απαντήσεις. Ρωτήστε το παιδί τι παιχνίδι θέλει να παίξετε. Ξεκινήστε ρωτώντας: «Τι θα γινόταν αν...». Αφήστε τα παιδιά να πάρουν πρωτοβουλίες για το πώς θα φτιάξουν κάτι. Καλό είναι να μην επιβάλλετε τη γνώμη σας, επειδή απλώς θεωρείτε ότι αυτό είναι το σωστό για έναν γονέα.

■  Παίζοντας παιχνίδια που συνδυάζουν τη φαντασία με τον λόγο. Για παράδειγμα, βρείτε τρόπους να χτίσετε όλοι μαζί ένα σπίτι, ζητήστε από το παιδί σας να σκεφτεί τι θα έκανε σε ένα ερημικό νησί. Τα παιδιά κρύβουν μέσα τους έναν μικρό Ροβινσώνα Κρούσο.

■ Παίζοντας παιχνίδια ρόλων. Διανθίστε όμως με φανταστικά σενάρια: π.χ. είστε κάποιο ζώο, ή φύλλα στον άνεμο, ή μηχανές, ή ρομπότ, ή ό,τι επιθυμεί η φαντασία σας!

■ Βοηθήστε το παιδί ή τα παιδιά σας να φτιάξουν χειροποίητα μουσικά όργανα και να παίξουν το οικογενειακό σας κονσέρτο. Κάθε μουσική σύνθεση αποδεκτή. Είναι αυτονόητο ότι αφήνετε χώρο στα παιδιά να εκφραστούν μέσω της κίνησης και του χορού.

■ Φτιάξτε τις δικές σας ιστορίες. Ενας ξεκινάει και ο επόμενος προσθέτει κάτι... Αλλάζουμε το τέλος γνωστών ιστοριών και παραμυθιών.

■ Προσπαθήστε να παίζετε όσο πιο συχνά γίνεται παιχνίδια μυαλού, προκαλώντας τη σκέψη των παιδιών να πάει ένα βήμα πιο πέρα.

■ Είναι επίσης μια ευκαιρία να μάθουν ως αναπόσπαστο κομμάτι της δημιουργίας τους να χρησιμοποιούν ανακυκλώσιμα υλικά, όπως μαρκαδόρους, χαρτιά, χαρτόνια κ.λπ.

■  Κυρίως, όμως, βρείτε χρόνο για το παιδί σας. Χτίστε έναν δημιουργικό άνθρωπο, δίνοντάς του εχέγγυα για το μέλλον, την ίδια στιγμή που αφήνετε κι εσείς τη φαντασία και τη δημιουργικότητά σας ελεύθερη.

Χαρά Καραμήτσου
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)
Ελευθερίου Βενιζέλου 25 Νέα Σμύρνη
Τηλ. 210 9581200
charakaramitsou@ath.forthnet.gr