Γυμνό σώμα και οικογένεια: Mύθοι και αλήθειες

Μέχρι πριν από μερικά χρόνια η αναφορά και μόνο της λέξης «γυμνό» από έναν γονέα μπροστά στο παιδί του μπορεί να ξυπνούσε κύματα αντίδρασης και σεμνοτυφίας. Σήμερα υπάρχουν οικογένειες όπου οι γονείς καταργούν την πιζάμα και κάνουν μπάνιο με το παιδί τους. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι ταμπού αιώνων εξαφανίστηκαν σε μια νύχτα... Αυτό που πιθανόν χρειάζεται είναι μια σταδιακή απενοχοποίηση του γυμνού στη σχέση παιδιού - γονέα με βασικό γνώμονα τις περιστάσεις αλλά και την ηλικία του παιδιού. Αρχικά το παιδί καλείται να συνειδητοποιήσει ότι το σώμα του είναι δικό του, ξεχωριστό απ’ αυτό της μαμάς και του μπαμπά!

Το παιδί και το σώμα του

Το παιδί από τη φύση του νιώθει άνετα με το σώμα του, τάση που πρέπει να ενθαρρύνουν οι γονείς. Θυμηθείτε ότι η εικόνα που θα αποκτήσει το παιδί σας για το σώμα του θα το ακολουθεί σε όλη την ενήλικη ζωή του. Παράλληλα, είναι σημαντικό να αποκτήσει από νωρίς αίσθηση της σωματικής του ακεραιότητας και να μάθει ποια είναι τα όρια της έκθεσης του σώματός του σε τρίτους. Και όλα αυτά όχι μόνο για κοινωνικούς και ηθικούς λόγους, αλλά κυρίως για την ισορροπημένη ανάπτυξη και την ασφάλειά του. 

Γνωρίζοντας το άλλο φύλο

Η Μυρτώ δεν μπορεί ακόμη να περπατήσει, ωστόσο ξεχωρίζει έναν άντρα από μια γυναίκα και δείχνει φανερά την προτίμησή της στη γυναικεία παρέα.

Ο διαχωρισμός των ανθρώπων με βάση το φύλο είναι η πρώτη κατηγοριοποίηση που πραγματοποιεί το παιδί, κάτι που συμβαίνει προτού ακόμα κλείσει το πρώτο έτος. Το παιδί από 18 μηνών έως 2 ετών αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι είναι αγόρι ή κορίτσι. 

Αν το βλέπετε να περιεργάζεται το σώμα του, ίσως έφτασε η ώρα να του πείτε ότι είναι αγόρι ή κορίτσι και σιγά-σιγά να επισημάνετε με απλά λόγια τις βασικές διαφορές: το αγόρι έχει γεννητικά όργανα εμφανή και μπορεί να ουρήσει όρθιο, το κορίτσι χρειάζεται να καθίσει για να ουρήσει. Είναι σημαντικό όταν οι ερωτήσεις του παιδιού για τις διαφορές που παρατηρεί ανάμεσα στα δύο φύλα και τις ανατομικές τους λειτουργίες γίνουν πιο συγκεκριμένες, να δίνει διευκρινιστικές απαντήσεις ο γονέας του ίδιου φύλου με εκείνο. Ετσι, το παιδί έρχεται πιο κοντά και ταυτίζεται με τον γονέα του φύλου του, δηλαδή το αγόρι με τον πατέρα του και το κορίτσι με τη μητέρα του.

«Σ’ αγαπώ όπως είσαι»

Δείξτε στο παιδί την αποδοχή αλλά και την περηφάνια σας που είναι αγόρι ή κορίτσι και μην παραξενευτείτε αν στην ηλικία των 2 ετών ο γιος σας, όταν καταλάβει το φύλο του, εμφανίσει κάποια ανησυχία μήπως το χάσει. 

Ανακαλύπτοντας το σώμα του 

Συχνά τα παιδάκια όταν δεν φοράνε πάνα, βάζουν το χεράκι τους στην περιοχή των γεννητικών οργάνων. Ενας τρόπος μέσα από τον οποίο το παιδί ανακαλύπτει τον εαυτό του και το σώμα του είναι ο αυνανισμός. Δεν υπάρχει λόγος ούτε να νιώθετε άβολα ούτε να ανησυχείτε. Δεν πρόκειται άλλωστε για συμπεριφορά ανάλογη με αυτή των ενηλίκων. Οσο το παιδί είναι μικρό (μέχρι 3 ετών), δείξτε ότι καταλαβαίνετε ότι απολαμβάνει να χαϊδεύει την περιοχή. Μετά τα 3 του χρόνια μάθετέ του, ως κομμάτι της ανατροφής του, την αιδώ: ότι μπορεί να χαϊδεύεται αλλά όχι μπροστά στους άλλους. Αυτό βοηθά το παιδί να σέβεται το σώμα του, τις ανάγκες του και τις ανάγκες των άλλων. 

Βγαίνει από τα ρούχα του...

Τα μικρά παιδιά απολαμβάνουν να αλωνίζουν το σπίτι τον χειμώνα και την παραλία το καλοκαίρι γυμνά, χωρίς την πάνα ή τα ρούχα. Παρόλο που δεν πρέπει να ντρέπεται για το σώμα του, ούτε να νιώθει άβολα με τη γύμνια των γονιών του, μετά την ηλικία των 2 ετών θα πρέπει να υπάρχουν κανόνες: να μπορεί να γδύνεται στο δωμάτιό του αλλά όχι στο σαλόνι, να μην τρέχει γυμνό μέσα στο σπίτι, να κλείνει την πόρτα του μπάνιου όταν πηγαίνει στην τουαλέτα, να χρησιμοποιεί το γιογιό του μόνο στην τουαλέτα. Ομως, μην το μαλώσετε αν σας δει γυμνή/ο την ώρα που κάνετε μπάνιο. Απλώς πείτε του ότι δεν είναι κάτι που απαγορεύεται, αλλά ότι δεν θα συνεχιστεί αυτό γιατί δεν είναι πια μωρό. Ετσι, το παιδί θα μάθει ότι υπάρχουν στιγμές προσωπικές και ιδιωτικές που χρειάζεται να σεβόμαστε. Το γυμνό κορμί του γονέα φαντάζει δυσανάλογο και κάποιες φορές το παιδί νιώθει απειλή ή ακόμη και προσβολή. Οι ειδικοί λοιπόν συμβουλεύουν μετά την ηλικία των 2 ετών τα παιδιά να περιορίζονται στο να βλέπουν γυμνό τον γονέα του ίδιου φύλου μόνο σε καταστάσεις και χώρους που το επιβάλλουν, π.χ. την ώρα που αλλάζει ρούχα ή βγαίνει από το ντους.Και κάτι ακόμα: μάθετε στο παιδί σας τη σημασία, την ομορφιά και την πολυπλοκότητα του ανθρώπινου σώματος...

Της Χαράς Καραμήτσου
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)
charakaramitsou@ath.forthnet.gr