Ελένη Ανδρεάδη: Η φίλη του Σέρλοκ Χολμς που λατρεύουν τα παιδιά!

Μπορεί σ' ένα παιδικό βιβλίο να χωρέσουν περιπέτεια, χιούμορ, σασπένς και εκπαιδευτική πληροφορία; Όταν φέρει την υπογραφή της Ελένης Ανδρεάδη, η απάντηση δεν μπορεί να είναι παρά μόνο καταφατική... 



- Απόφοιτος του Χάρβαρντ, με λαμπρή επαγγελματική πορεία σε Ευρώπη και Αμερική ως στρατηγικός και περιβαλλοντικός σύμβουλος. Πως μία γυναίκα με όλα τα παραπάνω αποφασίζει να επιστρέψει στην Ελλάδα της κρίσης και να γράφει παιδικά βιβλία; 

Μετά από δώδεκα χρόνια στο εξωτερικό μου είχε λείψει πολύ η Ελλάδα. Γύρισα για προσωπικούς λόγους και όχι επαγγελματικούς, ακριβώς πριν την κρίση. Ο Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, γνωστός για τα παιδικά του μυθιστορήματα και φυσικά “Το Βιβλίο της Ζούγκλας”, είχε γράψει «ποτέ μη κοιτάς πίσω, γιατί θα πέσεις από τις σκάλες». Και η αλήθεια είναι ότι δεν το μετάνιωσα. Η συγγραφή μου άρεσε αλλά δεν είχα σκεφτεί να την συνδυάσω με τα περιβαλλοντικά μου ενδιαφέροντα. Η σκέψη αυτή γεννήθηκε αφότου γύρισα. 

- Τι θα σας έκανε να εγκαταλείψετε αυτή τη χώρα;  

Δεν θα ήθελα να φύγω πάλι. Αν αισθανθώ όμως ότι δεν έχω πια τίποτα να προσφέρω εδώ, κανένα τρόπο να δημιουργήσω και να εξελιχτώ σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο, ίσως και να έφευγα για κάποια χρόνια, πάντα με την σκέψη να επιστρέψω κάποια στιγμή. 

- Ποιο ήταν το ερέθισμα ώστε να ξεκινήσετε την συγγραφή παιδικών βιβλίων σχετικά με την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση;

Όταν επέστρεψα από το εξωτερικό, έγραψα ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα για το παλιό μου δημοτικό σχολείο. Η ιδέα μου ήταν να μαθαίνουν τα παιδιά μέσα από το παιχνίδι: να γίνονται μυστικοί πράκτορες για να σώσουν τον πλανήτη διότι οι ενήλικες έχουν αποτύχει. Ήθελα να βρω ένα τρόπο να γίνει το θέμα – που ήταν και το αντικείμενο δουλειάς και σπουδών μου – ενδιαφέρον για τα παιδιά. Ο σπόρος για την ιδέα είχε φυτευτεί όταν δούλευα ως περιβαλλοντικός σύμβουλος σε ένα ντοκιμαντέρ στο εξωτερικό, και έμαθα για μια ομάδα παιδιών στην Ινδία που απαγόρευσε την πλαστική σακούλα στην πόλη τους. Το πρόγραμμα αυτό που έγραψα αποτέλεσε και τη βάση του πρώτου βιβλίου. Βραβεύτηκε από το Υπουργείο Παιδείας στα πλαίσια εφαρμογής στο σχολείο, και συνέχισα να λαμβάνω ενθουσιώδη σχόλια από γονείς μετά από καιρό, που μου έλεγαν ότι τα μηνύματα έμειναν στα παιδιά ακόμα και όταν πήγαν γυμνάσιο. Κάπως έτσι ξεκίνησε η μη κερδοσκοπική οργάνωση Πράκτορες του Πλανήτη, με τα προγράμματα της πλέον να φτάνουν σε πάνω από 12,000 παιδιά ετησίως και η σειρά βιβλίων Πράκτορες του Πλανήτη, με το τρίτο βιβλίο να βγαίνει την άνοιξη.

- Τα παιδιά στην Ελλάδα, σε ποια θέση θα τα κατατάσσατε ως προς την περιβαλλοντική παιδεία τους;

Δεν μου αρέσει να γενικεύω. Υπάρχουν πολλά καλά παραδείγματα, γονείς, εκπαιδευτικοί, σχολεία, που κάνουν εξαιρετική δουλειά σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία. Η αλήθεια είναι ότι υστερούμε πολύ σε υποδομές, τουλάχιστον αν συγκρίνει κανείς με Δυτικοευρωπαϊκές χώρες ή την Αμερική, οπότε η σύγκριση αν την κάναμε με αυτές τις χώρες θα ήταν άδικη. Εκεί η εκπαίδευση ξεκινάει ουσιαστικά ανεπαίσθητα από πολύ μικρή ηλικία, από τους πιο καθαρούς δρόμους που βλέπει κανείς όταν περπατά, τους τακτοποιημένους κάδους ανακύκλωσης, την υπηρεσία του Δήμου που έρχεται στο σπίτι του καθενός και συλλέγει τα ανακυκλώσιμα ή οργανικά υπολείμματα για κομποστ που βγάζει ο καθένας σε συγκεκριμένη μέρα, τον λαχανόκηπο του σχολείου, την δυνατότητα να διαλέξεις «πράσινο» πάροχο ενέργειας για το σπίτι σου κτλ. Δεν θέλω να πω ότι όλα έξω είναι τέλεια και εδώ είναι άσχημα. Απλά η διαμόρφωση νοοτροπίας στη χώρα μας εξαρτάται πολύ περισσότερο από την οικογένεια και το πως μπορεί ο γονέας να απαντήσει ερωτήσεις του στυλ, «ο Δήμος πραγματικά ανακυκλώνει μαμά-μπαμπά; Άκουσα ότι δεν ανακυκλώνει» κτλ. Αν μιλήσουμε δηλαδή για το γενικό επίπεδο παιδείας, η κοινωνία δεν καθοδηγεί ή υποβοηθά τους μικρούς ή μεγάλους πολίτες σχετικά με τα ερεθίσματα που δέχονται καθημερινά και επικρατεί μεγάλη σύγχυση σε πολλά θέματα. 

- Ποια είναι η πιο παράξενη ερώτηση που σας έχει απευθύνει ένα παιδί και ποια εκείνη που δεν θα ξεχάσετε ποτέ;   

Είναι πολλές που δεν ξεχνάω εύκολα! Είναι μια τιμή και μεγάλη χαρά να βρίσκεσαι κοντά σε παιδιά. Με ρωτούν πολύ συχνά αν είμαι πραγματικά μυστικός πράκτορας. Με ρωτούν εάν εγώ είμαι η Δύναμη Δ, η Διοικητής της Περιβαλλοντοπόλ, που αναφέρεται στα βιβλία. Ένα παιδί στην Ρόδο με πλησίασε μετά την παρουσίαση και με ρώτησε με μεγάλη σοβαρότητα εάν ξέρω τον Σέρλοκ Χολμς. Του απάντησα πως φυσικά γνωρίζω τον γνωστό ντετέκτιβ, εννοώντας ότι έχω διαβάσει τα βιβλία του Άρθουρ Κοναν Ντόυλ. Έλαμψε το πρόσωπο του. «Συνεργάζεστε;» μου λέει. 

- Ποια είναι η μυστική αποστολή που καλούνται να φέρουν εις πέρας τα παιδιά στο δεύτερο βιβλίο σας «Πράκτορες του Πλανήτη: Η Εκδίκηση του Πουφ»; 

Στην Εκδίκηση του Πουφ, ο πράκτορας-αναγνώστης πρέπει να σταματήσει το ύπουλο πλάνο του Πουφ να κάνει τον κόσμο καμίνι μέσω της κλιματικής αλλαγής. Πρέπει να βρει τρία υπερόπλα σε 24 ώρες και να σώσει τους υπόλοιπους Πράκτορες του Πλανήτη ταξιδεύοντας σε πολλές χώρες... 

- Το πρώτο βιβλίο σας «Γίνε Πράκτορας του Πλανήτη» είναι υποψήφιο για Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου, στην κατηγορία Βιβλίου Γνώσεων για Παιδιά. Είναι η τέταρτη υποψηφιότητα για βραβείο. Ποια θεωρείτε πως είναι η συνταγή της επιτυχίας; 

Από ό,τι μου είπαν, θεώρησαν ότι ήταν πρωτότυπη η τοποθέτηση του αναγνώστη στη θέση πρωταγωνιστή και η χρήση του δεύτερου ενικού προσώπου. Άρεσε επίσης η χρήση του χιούμορ στην προσέγγιση του θέματος και το ότι δεν κούρασε η εκπαιδευτική πληροφορία. Σε αυτά όλα νομίζω ότι με βοήθησε το ότι είχα δουλέψει το πρόγραμμα η ίδια με εκατοντάδες παιδιά μέσω της οργάνωσης. Προσπάθησα να εφαρμόσω τις αρχές τις βιωματική εκπαίδευσης, όπως κάνουμε στην οργάνωση, αλλά σε μορφή βιβλίου. Με την επαφή που είχα με τα παιδιά, είχα αποκτήσει, πιστεύω, μια καλή αίσθηση από τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να γίνει πιο διασκεδαστική η εκπαιδευτική πληροφορία. Δεν ξέρω ακριβώς ποια είναι η συνταγή επιτυχίας, αλλά είμαι πολύ ευγνώμων για αυτή την αναγνώριση και μεγάλη τιμή. 

- Γιατί ένα παιδί πρέπει να γίνει πράκτορας του πλανήτη; Με ποιους τρόπους μπορεί να γίνει πράκτορας; 

Δεν πρέπει να γίνει πράκτορας – εξάλλου όλες οι αποστολές μας ξεκινούν με την αποδοχή τους από τα παιδιά αφού παρουσιαστεί το πρόβλημα -  αλλά ελπίζω ότι θα το απολαύσει πολύ. Εξάλλου είναι μια ευκαιρία για ένα παιδί να γίνει πρωταγωνιστής στην ιστορία σωτηρίας του πλανήτη μας, σε ένα πραγματικό πρόβλημα, με πραγματικά πρακτορικά εργαλεία! Μπορεί να γίνει πράκτορας μέσα από τα βιβλία της σειράς, την ιστοσελίδα μας www.planetagents.org ή μέσω συμμετοχής σε κάποια από τις δράσεις σε σχολεία, φεστιβάλ ή σε άλλους χώρους που τις υλοποιούμε.  



- Ποιοι είναι στην πραγματικότητα οι “εχθροί” των μικρών πρακτόρων; 

Στα βιβλία, οι εχθροί αρχικά φαίνεται πως είναι ο Βαμπίρης Ενεργειάς, ο Πουφ, η Πιφ, η οικογένεια Τεμπελχανά και τέτοιοι περίεργοι τύποι. Αυτό που σύντομα καταλαβαίνει ο αναγνώστης είναι ότι εμείς, δηλαδή οι άνθρωποι, είμαστε αυτοί που υπονομεύουμε το μέλλον μας και την ποιότητα ζωής μας στον πλανήτη. Ο Πουφ (το διοξείδιο του άνθρακα) έγινε κακός γιατί οι άνθρωποι τον κάναμε, καίγοντας ορυκτά καύσιμα ασταμάτητα... Και όλοι κρύβουμε μέσα μας ένα μικρό Τεμπελχανά που πρέπει να μην τον αφήσουμε να μας κυριεύσει. 

- Πρόσφατα, οι πράκτορες του πλανήτη έκαναν την πρώτη τους «εισβολή» στη μεγάλη οθόνη, συμμετέχοντας στο Cartoon Forum της Τουλούζης. Ποια είναι τα επόμενα βήματα; 

Είμαστε σε συζητήσεις με εταιρείες παραγωγής και κανάλια, και μετά το συνέδριο δεχτήκαμε πολύ θετικά σχόλια. Δουλεύουμε τώρα σενάρια και τον πιλότο, και εύχομαι να καταφέρουμε να βρούμε χρηματοδότηση για όλη την τηλεοπτική σειρά ώστε να γίνει πραγματικότητα. 

- Εκτός από τα βιβλία, έχετε ιδρύσει και την Μη-Κερδοσκοπική Οργάνωση, Πράκτορες του Πλανήτη. Ποιες είναι οι δράσεις σας και ποια τα σχέδια για το μέλλον;

Η οργάνωση έχει δράσεις σε όλη την Ελλάδα και σε Ελληνικά σχολεία του εξωτερικού, εκπαιδεύοντας με το υλικό της πάνω από 12,000 παιδιά τον χρόνο πάνω σε πολλές διαφορετικές αποστολές, με θεματικές όπως νερό, απορρίμματα, ενέργεια, δάσος, θάλασσα κ.α.. Συνεχίζουμε με τα προγράμματα μας και νέες συνεργασίες ώστε να μεγαλώσουμε τη δράση μας ακόμα παραπάνω. Ανάμεσα στα άμεσα σχέδια μας είναι να φέρουμε το πρόγραμμα μας για τα απορρίμματα σε 2,000 παιδιά σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες σε όλη την χώρα, με δωρεά του Ιδρύματος “Σταύρος Νιάρχος”, όπως και νέα εκπαιδευτικά προγράμματα που εγκαινιάζουμε,  στο Μουσείο Τηλεπικοινωνιών του ομίλου ΟΤΕ και στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς.

- Θα ήθελα να κάνετε μία ευχή για την νέα χρονιά και για τα παιδιά όλου του κόσμου 

Εύχομαι όλα τα παιδιά να έχουν την ευκαιρία να αισθανθούν πρωταγωνιστές της ζωής τους, όπως οι μικροί πράκτορες στα βιβλία μου. Να έχουν αυτή την ευκαιρία σε κάθε γωνιά του πλανήτη και να την αδράξουν...