Λάθη γονέων παιδεύουσι τέκνα

Ας το παραδεχτούμε. Ως λαός έχουμε παράδοση στο να κακομαθαίνουμε τα παιδιά μας. Δίνουμε πολλά και απαιτούμε λίγα. Υποχωρούμε εύκολα στις παράλογες απαιτήσεις τους ή προασπιζόμαστε τις θέσεις τους απέναντι σε τρίτους -πολλές φορές χωρίς να έχουν δίκιο- μόνο και μόνο επειδή είναι το δικό μας παιδί. Αυτός ο ακράτητος ατομικισμός, όμως, ότι δηλαδή το παιδί μας είναι το κέντρο του σύμπαντος, οδηγεί στην αποδυνάμωση των προσπαθειών του, αλλά και κλονίζει την πίστη στον εαυτό του και στις προσπάθειές του. Ακολουθούν λανθασμένοι τρόποι και συμπεριφορές που θα πρέπει να αποφεύγουμε:

1.Να παίρνουμε πάντα το μέρος του

Από τη φύση μας έχουμε «προγραμματιστεί» να το στηρίζουμε στις δυσκολίες, να το προστατεύουμε σε κάθε του βήμα. Οχι όμως να το υπερπροστατεύουμε. Οταν παρεμβαίνουμε χειριστικά και ενισχύουμε τις συμπεριφορές του το μαθαίνουμε να δικαιολογεί τις αντιδράσεις του, αλλά και να αποφεύγει τις συνέπειες, αφού εμείς του λύνουμε όλα του τα προβλήματα. Μήπως τελικά μέσα από τα παιδιά μας καλύπτουμε κάποιες από τις δικές μας συναισθηματικές ανάγκες;

 Θα πρέπει με την πάροδο του χρόνου να το βοηθήσουμε να παίρνει πρωτοβουλίες και να διαχειρίζεται τα θέματά του ακόμη και μέσα από συγκρούσεις. Η ζωή και οι άνθρωποι δεν είναι αγγελικά πλασμένοι. 

2.Να το ανταμείβουμε χωρίς να υπάρχει λόγος

Οταν δεν έχει κίνητρα για να αγωνιστεί να αποκτήσει κάτι γιατί να το κάνει; Οταν του παρέχουμε τα πάντα, το μήνυμα που στέλνουμε -ακόμη και στις δύσκολες ώρες που περνάμε τώρα- είναι ότι συνεχώς θα ενδίδουμε, και μάλιστα με ευκολία, ακόμα και όταν δεν προσπαθεί για τις υποθέσεις του. Αυτή η υπέρμετρη επιβράβευση χωρίς να υπάρχει ανάλογη αιτία θα το μετατρέψει αρχικά σε ένα παιδί-έφηβο με ναρκισσιστικές τάσεις και αργότερα σε έναν ανώριμο και ανεύθυνο επαγγελματία. Αυτόνομο, και κυρίως υπεύθυνο, θα γίνει μόνο όταν μάθει να ανταμείβεται μέσα από προσπάθεια και αγώνα.

3.Να παίρνουμε αποφάσεις για λογαριασμό του

Γιατί πρέπει να μάθει να αποφασίζει και να είναι υπόλογο των πράξεων του; Επειδή όσο πιο γρήγορα αυτονομηθεί στη ζωή του τόσο γρηγορότερα θα αποκτήσει ωριμότητα για να διαχειρίζεται τα θέματά του έστω και μέσα από τα λάθη του. Οταν εμείς του επιβάλλουμε τις απόψεις μας σε κάθε πλευρά της ζωής τού δημιουργούμε την ανάγκη να ζητά πάντα την αποδοχή κάποιου προτού προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια. Μάθετε να καθοδηγείτε, όχι να επιβάλλετε. Πώς θα σταθεί στα πόδια του στο μέλλον όταν για να επιλύσει καταστάσεις έχει μάθει να αναζητά πάντα την έγκριση της μαμάς;

4.Να το επαινούμε συνέχεια

«Μπράβο που δεν ούρλιαξες στο πολυκατάστημα!», «Συγχαρητήρια που έπλυνες τα χέρια σου πριν από το φαγητό!». Δυστυχώς στην προσπάθειά μας να τονώσουμε το ηθικό και την αυτοπεποίθηση του παιδιού μας το παρακάνουμε. Με το να το βομβαρδίζουμε με φιλοφρονήσεις και κολακευτικά σχόλια καταλήγει να έχει διαστρεβλωμένη εικόνα τόσο για τον εαυτό του όσο και για τις δυνατότητές του.

5.Να το τιμωρούμε

Εύκολα χάνει κανείς την ψυχραιμία του και θυμώνει, απειλεί ή και χειροδικεί, αλλά τέτοιου είδους πρακτικές έχουν αποδειχτεί ολέθριες. Δημιουργούν θυμωμένους, επιθετικούς και αντικοινωνικούς ενήλικες. Μάθετε στο παιδί σας να πειθαρχεί (χωρίς εκφοβισμούς) και να έχετε πάντα στο μυαλό σας το εξής: «Χρησιμοποιώ την τιμωρία για να του διδάξω κάτι μέσα από αυτήν ή απλώς για να εκτονώσω τον θυμό μου;».

6.Να συμμετέχει σε θέματα που αφορούν σε ενήλικες

Συζητάμε τα προσωπικά μας ζητήματα με το παιδί μας - και ιδίως τα στενάχωρα; Τα αισθηματικά και τα επαγγελματικά μας; Πολύ κακό. Γιατί θα πρέπει να επιφορτίζεται ένα παιδί που δεν μπορεί να κρίνει ή να σχολιάσει με θέματα που αφορούν τους μεγάλους - και μάλιστα τους γονείς του; Το μόνο που κατορθώνουμε είναι να το ενοχοποιούμε, μιας και θα θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο για την όλη δυστυχία γύρω του. Τα παιδιά δεν είναι οι ψυχολόγοι μας, ούτε πρέπει να αποφορτίζουμε τα προβλήματά μας πάνω τους. Αναζητήστε, όταν συντρέχουν λόγοι, βοήθεια από τους ειδικούς.

7.Να το παρακάνουμε με εξωσχολικές δραστηριότητες

Ακόμα κι αν πιστεύουμε ότι μεγαλώνουμε έναν κορυφαίο αθλητή, έναν δεξιοτέχνη βιολιστή ή έναν ταλαντούχο πιανίστα, δεν θα πρέπει να εξουθενώνουμε το παιδί μας. Αφήστε το να επιλέξει τι πραγματικά του αρέσει, γιατί μόνο τότε θα ξεδίνει και θα δημιουργεί με χαρά.

8.Να βλέπει πολλή τηλεόραση

Μία ώρα με τον «Μπομπ τον Σφουγγαράκη» δεν θα... στιγματίσει τη ζωή του παιδιού μας, αλλά η συνεχής τηλεθέαση, η παθητική παρακολούθηση ξανά και ξανά των ίδιων DVD, η προσκόλληση στις έξυπνες συσκευές προκειμένου εμείς να χαλαρώσουμε ή επειδή κανείς δεν μπορεί να ασχοληθεί μαζί του είναι λάθος. Να θυμάστε ότι έχετε χιλιάδες άλλους τρόπους να το προσεγγίσετε δημιουργικά και να το μεγαλώσετε έτσι ώστε να είναι αύταρκες και ευτυχισμένο. 


Της Χαράς Καραμήτσου
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)
charakaramitsou@ath.forthnet.gr