Η δυσλεξία δεν είναι και το τέλος του κόσμου!

Το παιδί σας έχει διαγνωστεί με την πιο κοινή από τις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (ΕΜΔ), τη δυσλεξία, και η ανησυχία σας για τη μελλοντική του εξέλιξη σας προβληματίζει ιδιαίτερα. Η σχολική του πορεία σάς φαίνεται αβέβαιη και οι προσδοκίες σας για υψηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις μοιάζουν να γκρεμίζονται. Και αυτό γιατί οι δυσκολίες του σε επίπεδο γλωσσικών διεργασιών είναι ιδιαίτερες και πολυεπίπεδες, αλλά και επειδή καλείστε να αποτρέψετε -εγκαίρως- δευτερογενή ψυχολογικά προβλήματα που μπορεί στην πορεία να ανακύψουν.

Και ποια είναι η πιο λογική-ρεαλιστική προσέγγιση; Αυτή που ορίζει ότι η κοινωνική και η μετέπειτα επαγγελματική του καταξίωση θα πρέπει να περνάει μέσα από την ακαδημαϊκή του επιτυχία; Στις αντίξοες εποχές που ζούμε αυτό που πρέπει πρωτίστως να μας απασχολεί είναι να χτίσουμε ευτυχισμένα παιδιά με στόχους και οράματα. Παιδιά με αυτοπεποίθηση, συνείδηση και αίσθηση ευθύνης.

Βοηθώντας το παιδί με ΕΜΔ

1.Ενισχύστε τον αυτοσεβασμό του

Στις δύσκολες στιγμές του, το παιδί θέλει στήριξη, αποδοχή και σεβασμό. Μην εστιάζετε στις αδυναμίες του αλλά δημιουργήστε τις προϋποθέσεις για να αναδείξετε τα ενδιαφέροντα, τα φυσικά του χαρίσματα, τα ταλέντα του. Μόνο έτσι θα είναι χαρούμενο, άρα παραγωγικό και μόνο τότε θα μάθει να απαιτεί και να διεκδικεί στις προσκλήσεις της ζωής.

2.Δείξτε του τρόπους για να βοηθήσει τον εαυτό του

Είναι σημαντικό να μάθει να διαχειρίζεται τις δυσκολίες του. Τα αδύνατα αλλά και τα δυνατά του σημεία. Να μάθει να αυτενεργεί ζητώντας βοήθεια από το σχολείο, την οικογένεια, τους φίλους. Συγχρόνως να αποκτήσει κοινωνικά εφόδια -κυρίως φίλους στο σχολείο- έτσι ώστε να έχει συναισθηματική ασφάλεια. 

3.Θέστε σταδιακούς - ρεαλιστικούς στόχους

Μην περιμένετε θαύματα από τη μια μέρα στην άλλη. Οταν το παιδί έχει πρόβλημα να διαβάσει γρήγορα ή δεν κατανοεί αυτό που διάβασε, μην του ασκείτε αφόρητη πίεση γιατί θα επιτύχετε το αντίθετο αποτέλεσμα. Βοηθήστε το να θέσει πρώτα τους βραχυπρόθεσμους στόχους του - ο στόχος είναι να αυτονομηθεί. Να διαβάζει χωρίς τη δική σας παρέμβαση, παρά μόνο όταν αυτή είναι απόλυτα απαραίτητη και να μάθει να θέτει μόνο του χρονικά όρια και περιορισμούς στον εαυτό του. Να επιβραβεύετε και την κατάκτηση ακόμα και των μικρών στόχων. Ετσι το ενθαρρύνετε να συνεχίζει την προσπάθεια.

4.Μάθετε τον ατομικό τρόπο μελέτης του

Υπάρχουν τρεις βασικοί τρόποι που καθένας από εμάς «μαθαίνει» ευκολότερα, γρηγορότερα και καλύτερα: βλέποντας (οπτική μάθηση), ακούγοντας (ακουστική μάθηση) και αγγίζοντας (κιναισθητική μάθηση). Αν ανακαλύψουμε από νωρίς το μαθησιακό προφίλ του παιδιού μας, θα μάθουμε ταυτόχρονα και τον πιο αποτελεσματικό τρόπο να το βοηθήσουμε και να οργανώσουμε τη μελέτη του.

Οπτικός τρόπος μάθησης

Σε αυτή την κατηγορία ανήκει το 65% των μαθητών. Μαθαίνουν ευκολότερα κοιτώντας, διαβάζοντας και παρατηρώντας. Αν τους ειπωθεί κάτι, δύσκολα το συγκρατούν. Προτιμούν το οπτικό παράδειγμα, ένα σχήμα, ένα διάγραμμα. Οι οπτικοί μαθητές «βλέπουν» ιδέες και μαθαίνουν απομνημονεύοντας λεπτομέρειες σε εικόνες. Αν ανήκει σε αυτή την κατηγορία, θα πρέπει να το υποστηρίξουμε οπτικά χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές απεικόνισης. Γράφοντας τα κύρια σημεία, υπογραμμίζοντας με έντονα χρώματα, χρησιμοποιώντας εικονογραφημένα βιβλία, διαγράμματα, σχέδια. Μην ξεχνάτε ότι για να αποδώσει χρειάζεται ήσυχο περιβάλλον.

Ακουστικός τρόπος μάθησης

Αφορά το 30% των μαθητών, οι οποίοι μαθαίνουν εύκολα όταν κάτι τους επαναλαμβάνεται μεγαλόφωνα. Θέλουν να «ακούν» τη νέα γνώση για να την αποθηκεύσουν στη μνήμη τους. Τους αρέσουν οι προφορικές οδηγίες και μαθαίνουν καλύτερα το μάθημα μέσα από την προφορική του παράδοση. Οταν προσπαθούν να μάθουν κάτι, θα πρέπει να το διαβάζουν δυνατά. Στα πολύ μικρά παιδιά οι εντολές στη μαθησιακή διαδικασία πρέπει να δίνονται με λεκτικά τρικ, π.χ. με κάποια ομοιοκαταληξία ή φτιάχνοντας τραγουδάκια όπου οι στίχοι ταιριάζουν με το μάθημά μας, με πολλή μουσική ή ακόμα και ηχογραφώντας ένα μάθημα για να το ακούνε.

Κιναισθητικός τρόπος μάθησης

Σε αυτή την περίπτωση, το άγγιγμα και η κίνηση βοηθούν έναν τέτοιο μαθητή να μάθει αποτελεσματικότερα. Ειδικά τα μικρά παιδιά αρέσκονται σε αυτόν τον τρόπο μάθησης. Τα «μην αγγίζετε» των μουσείων τα κάνει να βαριούνται. Τους αρέσουν τα παιχνίδια ρόλων, οι κινητικές δραστηριότητες (αθλήματα, χορός, θέατρο), χρησιμοποιούν αδιάκοπα τα χέρια και τις κινήσεις του σώματός τους για να μάθουν και γι’ αυτό δεν έχουν μεγάλο βαθμό συγκέντρωσης. Μην ξεχνάτε επομένως ότι θέλουν συχνά διαλείμματα και εναλλαγές ερεθισμάτων γιατί βαριούνται και κουράζονται εύκολα.

5.Μοιραστείτε τις δικές σας δυσκολίες με τα παιδιά σας

Παιδιά με δυσκολίες στην ανάγνωση ή και στη γραφή αισθάνονται επιπλέον φόρτιση από τις αντιδράσεις των γονέων τους στο σπίτι. Για να αντιληφθεί το παιδί ότι ο κάθε άνθρωπος έχει τα δυνατά και τα τρωτά του σημεία και για να μάθει να διαχειρίζεται το άγχος που φέρνουν κάποιες αποτυχίες του, αποκαλύψτε του τα γεγονότα που στιγμάτισαν και τη δική σας ζωή και πώς τα αντιμετωπίσατε. Ακόμα, παραδεχτείτε μπροστά του πράγματα που και εσάς σας δυσκολεύουν ακόμα και τώρα.

6.Ενθαρρύνετε τη συνεργασία με το σχολείο

Είναι καλύτερα το παιδί να γνωρίζει την αλήθεια και να μην ακούει μισόλογα από τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς του. Θίγεται και ανησυχεί περισσότερο. Το παιδί πρέπει να ενημερώνεται για τις σχολικές του επιδόσεις, τα ταλέντα του, τις περιοχές που χρειάζεται βοήθεια και τους τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων. Αισθάνεται ασφάλεια όταν γνωρίζει ότι για όλα υπάρχουν λύσεις και ότι όλες οι πλευρές συνεργάζονται με κοινούς στόχους για το καλό του. Και κυρίως γίνεται υπεύθυνο!


Της Χαράς Καραμήτσου 
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.) 
charakaramitsou@ath.forthnet.gr