Ακης Σκέρτσος: Ο «αόρατος» επιτελάρχης του Μαξίμου
12.05.202006:21
Ποιος είναι ο 44χρονος υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ με τον ρόλο συντονιστή των υφυπουργών που «κάνει παιχνίδι» στη διαχείρηση της κρίσης - Από τις σπουδές Δημοσιογραφίας στο ΑΠΘ και το Πανεπιστήμιο George Washington στη συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ, τη γενική διεύθυνση του ΣΕΒ και τις υπουργικές συσκέψεις
Οταν δεν κρύβεται στο «ησυχαστήριό» του στο Μελισσοχώρι, ένα βόρειο προάστιο της Θεσσαλονίκης με θέα από ψηλά στη λίμνη Κορώνεια, ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Ακης Σκέρτσος κρατά το Μαξίμου στα πλήκτρα του τάμπλετ του. Στις τηλεδιασκέψεις, στα υπουργικά συμβούλια, στις κλειστές συσκέψεις, ο «επιτελάρχης» του Μεγάρου Μαξίμου καταγράφει αδιάκοπα, σαν επεξεργαστής τελευταίας γενιάς, τα κυβερνητικά big data, ελέγχοντας τους τελευταίους μήνες τον ρυθμό παραγωγής του κυβερνητικού σχεδίου, ενώ εκτός από το τάμπλετ του κρατά και το βαθμολόγιο των υπουργών.
Πιστός τηλεθεατής της σειράς «House of Cards», ο 44χρονος statesman του Μεγάρου Μαξίμου μοιάζει βγαλμένος από χαρακτήρα του Netflix. Με στυλάτο κούρεμα, διάφανα γυαλιά και διακριτικές γραβάτες, η εικόνα του δεν απέχει πολύ από το dress code των στελεχών κορυφής σε χρηματοπιστωτικούς κολοσσούς ή σε διεθνείς οργανισμούς σαν αυτούς που κατοικοεδρεύουν στην Ουάσινγκτον, δηλαδή εκεί όπου ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ πέρασε μερικά από τα φοιτητικά του χρόνια.
Μεταπτυχιακός φοιτητής Πολιτικής Διαχείρισης και Lobbying στο Πανεπιστήμιο George Washington, βρέθηκε από νωρίς σε απόσταση αναπνοής από τον Λευκό Οίκο. Κάπου εκεί φαίνεται να αποφάσισε ότι δεν θα ακολουθήσει τον δρόμο της δημοσιογραφίας που είχε χαράξει με το πρώτο πτυχίο που απέκτησε στη γενέτειρά του, τη Θεσσαλονίκη. Στην περίπτωσή του, μάλιστα, επιβεβαιώθηκε το… ρητό που λέει ότι «η δημοσιογραφία οδηγεί παντού, αρκεί να την εγκαταλείψεις νωρίς».
«Πολυεργαλείο»
Λίγα χρόνια αργότερα, η στοχοπροσήλωσή του, απαράμιλλο στοιχείο της ταυτότητάς του για όσους τον γνωρίζουν χρόνια, τον κατέστησε πυρήνα της ελληνικής κυβερνητικής έδρας, δηλαδή του Μεγάρου Μαξίμου. Από τον Ιούλιο του 2019, οπότε ο Χρήστος-Γεώργιος Σκέρτσος ανέλαβε χρέη υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ, μέχρι την Δευτέρα που η εικόνα του μπήκε σε όλα τα ελληνικά σπίτια όταν πήρε πρώτος τον λόγο για να εξειδικεύσει τα μέτρα άρσης της καραντίνας που λίγο νωρίτερα είχε ανακοινώσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τα ελάχιστα φωτογραφικά καρέ που τον έχουν απαθανατίσει τον δείχνουν να στέκεται σκυφτός πάνω από τις σημειώσεις του, απορροφημένος «εμμονικά» από εκκρεμότητες και προτεραιότητες.
Η «εμμονική σχέση του με τη δουλειά» είναι το σταθερό αποτύπωμα που αφήνει στο διάβα του ο 44χρονος «επιτελάρχης» του Μεγάρου Μαξίμου από όπου και αν έχει θητεύσει μέχρι σήμερα. Το προσωνύμιο «πολυεργαλείο» ακολουθεί δίπλα από το όνομά του από όσα υπουργεία πέρασε, από τις εποχές κιόλας του ΠΑΣΟΚ, όταν ο τεχνοκρατικός επαγγελματισμός του έπρεπε να συνδυαστεί με τον λαϊκό φορέα της «Αλλαγής».
Η αλλαγή, άλλωστε, τρέφει τον τεχνοκράτη υφυπουργό, που ομνύει στις μεταμορφωτικές δυνατότητες της τεχνολογίας. Στην επιφάνεια εργασίας του παρελαύνουν το τελευταίο διάστημα ζωντανά και σε πραγματικό χρόνο -online και σε real time- όλες οι διαστάσεις της κυβερνητικής πολιτικής, σε βαθμό που να δικαιώνει όσους τον βλέπουν ως το «αόρατο» τρίτο μάτι του πρωθυπουργού. Το τεχνοκρατικό προφίλ και οι ακαδημαϊκές του περγαμηνές υπήρξαν από νωρίς η βάση της πολιτικής του εκτόξευσης, για να διαγράψει μια τροχιά στα δημόσια πράγματα που ο ίδιος είχε αποφασίσει και για την οποία προετοιμαστεί.
Αν και ελάχιστες ψηφίδες από το παζλ της ζωής του είναι γνωστές, η εσωστρέφεια που διακρίνει τον υφυπουργό δεν ήταν δεδομένη όταν ξεκίνησε να σπουδάζει Δημοσιογραφία και ΜΜΕ στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Από τις πρώτες φουρνιές του καινούριου τότε τμήματος, συμφοιτητές και καθηγητές θυμούνται μια ευγενική φύση μέσα σε μια ψηλόλιγνη φιγούρα με «σκανδιναβικά» χαρακτηριστικά.
Ενας ξανθός νεαρός με έντονα γαλάζια μάτια, σχεδόν «εξωτικός» για τα δεδομένα του φοιτητικού κινήματος του Βορρά, «εκλεπτυσμένος» απέναντι σε όλους, γοητευτικός για το ολιγάριθμο γυναικείο ακροατήριο στο αμφιθέατρο, αλλά πρωτίστως φοιτητής υψηλών ακαδημαϊκών επιδόσεων.
«Θυμάμαι ότι του είχα βάλει ή 9 ή 10», είναι η μνήμη που ανακαλείται πρώτη στους καθηγητές του από εκείνη την περίοδο, καθώς τον είχαν ήδη εντοπίσει ως «προγραμματισμένο». Ο Ακης Σκέρτσος δεν αρίστευσε μόνο στην Ιστορία των Ιδεών ή την Εισαγωγή στο Ρεπορτάζ για να πάει παρακάτω, αλλά αποζητά διαρκώς μια νεωτερικότητα, περνώντας, μετά την επιστροφή του από την Αμερική, στον μαγικό κόσμο της διαφήμισης.
«Εκπαίδευση Χρυσοχοΐδη»
Με «βαριά χαρτιά» στις αποσκευές του, η πρώτη βουτιά στα βαθιά για τον νεαρό κοινωνικό επιστήμονα από τη Θεσσαλονίκη έρχεται το 2003 με σφραγίδα... ΠΑΣΟΚ. Ηταν η χρονιά που ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης ανέλαβε γραμματέας του Κινήματος, ξεδιπλώνοντας -και όχι ανέφελα- μια πλατφόρμα για την «ανακαίνιση» της Χαριλάου Τρικούπη, η οποία δεν αφήνει απέξω τα σύμβολα και τη δημόσια εικόνα του κόμματος.
Προστρέχοντας στους ειδικούς εν μέσω εσωκομματικών εκρήξεων για τη μελλοντική φυσιογνωμία του παντοκράτορα «πράσινου ήλιου», ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ επιλέγει μια μεγάλη διαφημιστική εταιρεία στην Αθήνα για να σχεδιάσει τη νέα καμπάνια και ξεχωρίζει ανάμεσα στην ομάδα των διαφημιστών «από πολύ νωρίς» τον κ. Σκέρτσο.
Εκτοτε, και για εννιά χρόνια, ο σημερινός υφυπουργός θητεύει στο πλευρό του κ. Χρυσοχοΐδη, στην πραγματικότητα δίπλα στην ελληνική real politik σε στιγμές ισχυρής οικονομικής ανάκαμψης και μεγάλων κρίσεων. Η παροιμιώδης εργατικότητά του είναι σταθερά η κινητήρια δύναμη που τον τραβά προς τα πάνω, με τον κ. Χρυσοχοΐδη να τον τοποθετεί το 2009 στη θέση του διευθυντή του πολιτικού του γραφείου με την ανάληψη της εξουσίας από τον Γιώργο Παπανδρέου.
Από το ίδιο φυτώριο στελεχών, κοντά στον κ. Σκέρτσο βρίσκονται σήμερα ο Θανάσης Κοντογιώργης στο Μέγαρο Μαξίμου, ο Παναγιώτης Σταμπολίδης, γενικός γραμματέας Εμπορίου στο υπουργείο Ανάπτυξης, και ο Γρηγόρης Δημητριάδης, γενικός γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του υπουργείου Εξωτερικών, φέρνοντας στην πρώτη γραμμή της μάχης και από την περιφέρεια του πολιτικού συστήματος μια νέα γενιά στελεχών.
Στον ΣΕΒ
Ενδιάμεσα, οι επαγγελματικές αρετές του σημερινού υφυπουργού είχαν μεταδοθεί με ταχύτητα στον μικρόκοσμο του εγχώριου πολιτικού χρηματιστηρίου, με τον κ. Σκέρτσο να αναλαμβάνει λίγες ημέρες μετά τις διπλές εκλογές του 2012 διευθυντής του γραφείου υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα στην κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου με ισχυρά διαπιστευτήρια.
«Πάρ' τον και δεν θα μετανιώσεις», είχε προτρέψει τον κ. Στουρνάρα ο Παναγιώτης Πικραμμένος, ο οποίος διετέλεσε υπηρεσιακός πρωθυπουργός, έχοντας επιλέξει για τη σύντομη αυτή περίοδο ως διευθυντή του γραφείου του τον κ. Σκέρτσο, για να συναντηθούν αμφότεροι τους τελευταίους μήνες στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον κ. Μητσοτάκη.
Είτε στην καρδιά του μνημονίου είτε σε εποχές μικρότερης πίεσης, ο κ. Σκέρτσος πάντα «θεωρεί ότι έχει μια αποστολή και πρέπει να τη φέρει εις πέρας», δουλεύοντας ασταμάτητα «πάνω από ένα τηλέφωνο». Η μετακόμιση του κ. Στουρνάρα στην Τράπεζα της Ελλάδος τον φέρνει απέναντι σε μια νέα πρόκληση, αφού αποδέχεται την ίδια περίοδο τη θέση του γενικού διευθυντή του ΣΕΒ, όπου και απασχολείται σταθερά από το 2014, εξακολουθώντας να «παράγει διαρκώς».
Η τριβή του με την εξουσία δεν τον κρατά στην ενεργό πολιτική, παρά την πλούσια για την ηλικία του εμπειρία. «Δεν του αρέσει η έκθεση. Δεν τον ενδιαφέρει», εξηγούν παλιοί συνεργάτες του, αφού «ό,τι κάνει, το κάνει με μια αίσθηση καθήκοντος», αρκεί να υπάρχει αυτό που «θα τον εμπνέει».
Η ισοπεδωτική αφοσίωση στον στόχο του αποτυπώνεται στο σχόλιό του: «Ξαφνικά σηκώνεις το βλέμμα και από Ιούλιος είναι πια Χριστούγεννα!». Ετσι έγραψε ο ίδιος στον λογαριασμό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις λίγες ημέρες που μάλλον αποχωρίστηκε το υπουργικό τάμπλετ.
Ρομαντικός τεχνοκράτης
Ταγμένος στον στόχο του είναι και ο λογαριασμός του υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τη φωτογραφία του να απουσιάζει ηχηρά, παραχωρώντας τη θέση της σε ένα ασπρόμαυρο σκίτσο με… αστροναύτες.
Αν ο κ. Σκέρτσος επιθυμεί να φτάσει στο φεγγάρι, επιβάλλει και σε αυτό το ταξίδι τους δικούς του ρυθμούς, παραμένοντας την ίδια ώρα φανατικός θιασώτης του έντυπου Τύπου. Οι λιγοστές στιγμές που αποζητά τη δημοσιότητα τυπώνονται αυστηρά σε χαρτί, σε μια σχεδόν ρομαντική εκδοχή του πιο σκληροπυρηνικού κυβερνητικού τεχνοκράτη.
Με φειδώ και υπαινικτικά αναφέρεται ο ίδιος και στην προσωπική του ζωή, αφού η σύζυγός του, διοικητική δικαστής, και ο 10χρονος γιος του, στάθηκαν διακριτικά δίπλα του μόνο κατά την ορκωμοσία του.
«Την τεράστια δύναμη που έχει η καλή ψυχαγωγική τηλεόραση στη διαμόρφωση ενός κοινού κώδικα επικοινωνίας -δηλαδή ενός δημοκρατικού και διαχρονικού πεδίου συνάντησης που διαπερνά κοινωνικές τάξεις, γεωγραφικές περιοχές και γενιές- την καταλαβαίνεις με σχετική έκπληξη όταν ο 10χρονος γιος σου, που έχει γνωρίσει τις σειρές του MEGA μόνο μέσα από το YouTube, χαίρεται για την επαναλειτουργία του», παρατήρησε ο κ. Σκέρτσος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε μία από τις σπάνιες, πιο προσωποκεντρικές τοποθετήσεις του.
«Αιρεσιμότητες» και ανισότητες
«Κεντρώος εκσυγχρονιστής», αλλά «χωρίς να στέκεται ιδεολογικά περιχαρακωμένος» για τους παλιούς του γνώριμους, ο τεχνοκράτης υφυπουργός αρθρογραφεί σταθερά μέχρι καισήμερα σε μια κοινωνική ατζέντα «που δεν θυμίζει ΣΕΒ».
Ενώ υπερασπίζεται δημόσια το δικαίωμα στο όνειρο του διπλού ρόλου, δηλαδή του «πολιτικού και τεχνοκράτη» μαζί.
Στην πρώτη και μοναδική φορά που απευθύνθηκε στις αρχές της περασμένης εβδομάδας στους Ελληνες πολίτες, αναπτύσσοντας τη στρατηγική της κυβέρνησης για το δεύτερο στάδιο της πανδημίας, η ισορροπία ανάμεσα στην επαγγελματική ταυτότητα και στο πολιτικό του στίγμα έβαλε στη μία άκρη της ζυγαριάς την «αιρεσιμότητα» (όρος γνώριμος στο πανελλήνιο από τις απαιτήσεις της τρόικας) και από την άλλη τις «κοινωνικές ανισότητες και τις νέες αδικίες» που παράγει ο εγκλεισμός στο σπίτι, ιδίως για τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες.
Με έντονο κοινωνικό πρόσημο, ο κ. Σκέρτσος κάλεσε στην παρθενική του τηλεοπτική εμφάνιση την ελληνική κοινωνία να συμπλεύσει με τη «νέα συλλογικότητα της ευθύνης», «προδίδοντας» το τελευταίο του όραμα, δηλαδή μια υπερβατική πολιτική διάθεση με τον κορωνοϊό σε ρόλο καταλύτη, κλίνοντας ελαφρά προς τα Αριστερά.
Η «χημεία» του αξιολογητή
Η ελευθερία κινήσεων του υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ στη διαχείριση της πανδημίας -ακόμη και αν δεν μένει απαρατήρητη από την παλιά φρουρά στελεχών της Ν.Δ.- δεν ήταν ουρανοκατέβατη. Αντίθετα, ήρθε ως προέκταση μιας «δουλειάς βάσης» και με αφετηρία το πρόγραμμα «ΜΑΖΙ», δηλαδή το λογισμικό παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου που μπήκε στο Μέγαρο Μαξίμου σχεδόν ταυτόχρονα με τα μέλη της νέας κυβέρνησης.
Με τους υπουργούς να αξιολογούνται σε εξαμηνιαία βάση, το τάμπλετ του κ. Σκέρτσου κόντραρε επί ίσοις όροις το βαλιτσάκι των πυρηνικών κεφαλών της Γαλλικής Δημοκρατίας, αφού μπορούσε να αποδείξει ανά πάσα στιγμή και με πειστήρια την αποδοτικότητα κάθε μέλους του κυβερνητικού σχήματος.
Οι «κόκκινες σημαίες» που ανάβει το λογισμικό σύστημα που ελέγχει ο «αξιολογητής» κ. Σκέρτσος έχουν γίνει ο εφιάλτης για κάποιους υπουργούς, καθώς όταν μια υποχρέωση που αναλαμβάνουν δεν διεκπεραιώνεται, το σύστημα την εντοπίζει και το κυβερνητικό στέλεχος που την έχει χρεωθεί πρέπει να τρέξει για να την αποκαταστήσει.
Τόσο οι επιδόσεις όσο και οι ταχύτητες με τις οποίες προσαρμόστηκαν τα κυβερνητικά στελέχη στις τεκτονικές αλλαγές ως προς τη φιλοσοφία διακυβέρνησης Μητσοτάκη έφεραν μοιραία νέα πρόσωπα στην επιφάνεια, με μια σειρά υφυπουργών να παίρνουν πάνω τους για τα καλά το μέτωπο της πανδημίας.
Εχοντας πιάσει τον νέο κυβερνητικό βηματισμό και με τον κ. Σκέρτσο να αποτελεί την αιχμή του κυβερνητικού δόρατος, στην πρώτη γραμμή της μάχης με τον κορωνοϊό βρέθηκαν ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς, ο υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης, ο υφυπουργός Ανάπτυξης Νίκος Παπαθανάσης, ο υφυπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος και ο υφυπουργός Μεταφορών Γιάννης Κεφαλογιάννης, με τη δεύτερη σειρά των υπουργικών καθισμάτων να περνά… πρώτο τραπέζι-πίστα.
Η μετωπική με την κομματική επετηρίδα και η αναβάθμιση των υφυπουργών δεν είναι η πρώτη ρήξη του κ. Μητσοτάκη με τις μεθόδους διακυβέρνησης του παρελθόντος, ούτε η πρώτη με εμβληματικό πρόσωπο τον κ. Σκέρτσο.
Αυτό πάντως που προεξοφλούν αρκετοί από τους συνομιλητές της κυβέρνησης είναι ότι δεν πρόκειται για την τελευταία, καθώς η χημεία μεταξύ του πρωθυπουργού και του υφυπουργού δομήθηκε χρόνια πριν, με σταθερά βήματα και μακριά από τα στεγανά της Πειραιώς, καιρό πριν από την άνοδο στην εξουσία της Ν.Δ. Οι ρυθμοί Σκέρτσου -και όχι μόνο στο τζόκινγκ- ταίριαξαν αρμονικά με τους ρυθμούς του κ. Μητσοτάκη, ο οποίος κινείται με γνώμονα το αποτέλεσμα, πυκνώνοντας προσεχώς την εικόνα του κ. Σκέρτσου στις τηλεοπτικές οθόνες.