Συμφωνία Ελλάδος-Ιταλίας για την ΑΟΖ: Τα μυστικά της - Τι σηματοδοτεί
Πότε θα γίνει η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Ιόνιο στα 12 νμ - Γιατί ο Νίκος Δένδιας δεν ήθελε να διαρρεύσει το παραμικρό προτού η συμφωνία επικυρωθεί και από τον Ιταλό ΥΠΕΞ - Η παρέμβαση Μητσοτάκη για τη λύση - Τι πραγματικά συμβαίνει στις διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο
Επτασφράγιστο μυστικό ήταν η επιτάχυνση των ελληνο-ιταλικών συνομιλιών για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών αφού στην κυβέρνηση και κυρίως στο υπουργείο Εξωτερικών θεωρούσαν ότι ακόμη και την τελευταία στιγμή γειτονικές χώρες της ευρύτερης περιοχής θα μπορούσαν να ασκήσουν πιέσεις για να μην υπογραφεί η επίσημη συμφωνία.
Τις τελευταίες τρεις εβδομάδες, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και οι στενοί του συνεργάτες εργάζονταν εντατικά και με αφοσίωση προς την κατεύθυνση της επίτευξης συμφωνίας Αθήνας - Ρώμης για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. «Την τελευταία εβδομάδα ήταν φρενήρεις οι διαπραγματεύσεις, επί περίπου 15-16 ώρες την ημέρα. Και καταλήξαμε χτες το βράδυ (σσ εννοεί το βράδυ της Δευτέρας 8 Ιουνίου), για να σας είμαι ειλικρινής, γύρω στις 22:45, που είχα την χαρά να πάρω τον πρωθυπουργό και να του πω ότι επιτέλους τελειώσαμε» είπε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας στον Ant1.
Η μεγάλη σημασία της συμφωνίας με την Ιταλία για τις θαλάσσιες ζώνες
Τα νησιά διαθέτουν πλήρη επήρεια σε υφαλοκρηπίδα και θαλάσσιες ζώνες, είναι το πρώτο και βασικό μήνυμα της συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, ένα μήνυμα που φτάνει σε όλες τις χώρες της περιοχής και πρωτ' απ' όλα στην Τουρκία.
Ένα ακόμη πολύ βασικό συμπέρασμα είναι ότι η Ελλάδα διατηρεί ακέραιο το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών της υδάτων στο Ιόνιο στα 12 ναυτικά μίλια όπως προβλέπει η UNCLOS (σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας) το οποίο μπορεί και να ασκήσει αμέσως μετά την επικύρωση της συμφωνίας από τα κοινοβούλια στην Αθήνα και τη Ρώμη.
Κλείσιμο
«Αθήνα και Ρώμη καθόρισαν τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες στα νερά που ενώνουν τις δύο γειτονικές μας χώρες, αίροντας, έτσι, με γόνιμο τρόπο μία εκκρεμότητα 40 ετών» δήλωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος στις 20 Μαΐου είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ιταλό ομόλογό του Τζιουζέπε Κόντε στην οποία συζητήθηκε και το θέμα της ΑΟΖ.
«Η συμφωνία ανταποκρίνεται πλήρως στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου αλλά και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Περιγράφει την έκταση των θαλασσίων περιοχών που αξιοποιούνται. Και βεβαίως, αναγνωρίζει κυριαρχικά δικαιώματα σε όλα τα εδάφη - χερσαία και νησιωτικά. Πρόκειται για υπόδειγμα συνεργασίας και σχέσεων καλής γειτονίας. Και για μία καθοριστική συμβολή στην ειρήνη και στη σταθερότητα στην περιοχή μας» επισήμανε ο πρωθυπουργός.
Αθήνα και Ρώμη καθόρισαν τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες στα νερά που ενώνουν τις 2 χώρες, αίροντας με γόνιμο τρόπο μία εκκρεμότητα 40 ετών. Ελλάδα και Ιταλία απέδειξαν πώς δύο γείτονες μπορούν να μετατρέπουν τη θάλασσα που τις περιβάλλει σε ήρεμα νερά προόδου και ανάπτυξης. pic.twitter.com/BxxUcrNqH8
— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) June 9, 2020
Οι βασικές προβλέψεις της συμφωνίας
Η Συμφωνία Ελλάδας-Ιταλίας για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο κρατών, είναι η πρώτη συμφωνία που υπογράφει η χώρα μας για Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και έχει συναφθεί στη βάση της UNCLOS (οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών βάσει διμερών συμφωνιών).
Η Συμφωνία με την Ιταλία αυτή επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, καθώς και τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας-Ιταλίας ως οριογραμμή της ΑΟΖ Ελλάδας- Ιταλίας. Με την ελληνο-ιταλική Συμφωνία, η μέση αυτή γραμμή θα ισχύει και για τα υπερκείμενα της υφαλοκρηπίδας ύδατα.
Οι κύριοι Δένδιας και Ντι Μάιο υπέγραψαν επίσης Κοινή Δήλωση Ελλάδας-Ιταλίας για τους Πόρους της Μεσογείου. Με τη δήλωση αυτή, τα δυο κράτη εκφράζουν την προσήλωσή τους στην ισόρροπη και βιώσιμη διαχείριση των πόρων αυτών και συμφωνούν να διεξαγάγουν διαβουλεύσεις για την εκτίμηση τυχόν επιπτώσεων διαφόρων παραγόντων στις υφιστάμενες πρακτικές των αλιέων των δύο κρατών.
Με επίσημη Κοινή Γνωστοποίηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την οποία υπέγραψαν οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Ιταλίας, τα δύο κράτη ζητούν την μελλοντική τροποποίηση του κανονισμού περί κοινής αλιευτικής πολιτικής ώστε, όταν η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 ν.μ., να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των Ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6-12 ν.μ., η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα. Επισημαίνεται ιδιαίτερα η αυτονόητη σημασία της αναφοράς στην Κοινή Γνωστοποίηση του δικαιώματος επέκτασης παντού της αιγιαλίτιδας ζώνης μας.
Τα υπάρχοντα δικαιώματα των Ιταλών αλιέων περιγράφονται με σαφήνεια αλλά πλέον περιοριστικά, τόσο ως προς τον αριθμό των σκαφών όσο και ως προς τα είδη που δύνανται να αλιεύσουν και εξαιρούνται τα είδη που αλιεύουν οι Έλληνες αλιείς.
«Οι Ιταλοί θα ψαρεύουν με συγκεκριμένο αριθμό σκαφών - ανώτατο όριο 68 σκάφη- και θα ψαρεύουν τέσσερις κατηγορίες ειδών. Η κατηγορία ειδών μικροπελαγικά -τα έμαθα κι εγώ, δεν τα ήξερα πριν- τα οποία αφορούν τους Έλληνες ψαράδες, δεν θα αλιεύονται από τους Ιταλούς. Αυτή είναι η συμφωνία» υπογράμμισε ο Νίκος Δένδιας.
Από τις 31 Μαϊου, το ΘΕΜΑ είχε αποκαλύψει ότι Ελλάδα και Ιταλία είχαν ανταλλάξει σχέδια συμφωνίας για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, όπου η κάθε πλευρά ενημερωνόταν για τις ακριβείς θέσεις της άλλης και εξέφραζε τις αντιρρήσεις της ή διατύπωνε τη σύμφωνη γνώμη της.
Αίσθηση είχε προκαλέσει η αποκάλυψη από το protothema ότι οι διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών ανάμεσα στην Αθήνα και τη Ρώμη καθυστερούσαν επί χρόνια επειδή η γειτονική χώρα επεδίωκε σαφή δέσμευση ότι ακόμη και μετά την οριοθέτηση της ΑOZ ανάμεσα στην Ιταλία και την Ελλάδα οι ψαράδες από τη γειτονική χώρα θα διατηρήσουν το δικαίωμα αλίευσης -ιδίως της περιζήτητης κόκκινης γαρίδας- στη ζώνη μεταξύ των 6 και 12 ναυτικών μιλίων από τις ακτές των νησιών του Ιονίου.
Τα οστρακόδερμα, όπως οι καραβίδες, τα καβούρια και οι αστακοί, κυρίως όμως οι μεγάλες κόκκινες γαρίδες που ζουν στο Ιόνιο και τα αποθέματά τους, είναι πολύ μεγαλύτερα απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Μεσόγειο. Οι Ιταλοί ψαράδες λοιπόν υποστηρίζουν ότι έχουν ιστορικά δικαιώματα αλιείας και επεδίωκαν με κάθε τρόπο να διατηρήσουν το δικαίωμα που έχουν κατοχυρώσει ακόμη και στην περίπτωση που τα ελληνικά χωρικά ύδατα επεκταθούν από τα 6 ναυτικά μίλια, που είναι σήμερα, στα 12, όπως δικαιούται η Ελλάδα επί τη βάσει των προβλέψεων της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Οι διαπραγματεύσεις για ΑΟΖ με την Αίγυπτο
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας ανακοίνωσε ότι στις 18 Ιουνίου θα μεταβεί στο Κάιρο με σκοπό να επιταχυνθούν και οι ελληνο-αιγυπτιακές διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση ΑΟΖ. «Θα πάω στο Κάιρο με όλη την ελληνική τεχνική ομάδα» είπε ο κ. Δένδιας εξηγώντας ότι υπάρχουν δυσκολίες παρ' ότι οι σχέσεις μας είναι πολύ καλές.
«Οι Αιγύπτιοι δεν έχουν ζήτημα αυτοτελώς με το Καστελόριζο, απλώς δεν θέλουν να φτάσουν μέχρι αυτό το σημείο τη διαπραγμάτευση. Είναι μια πολύπλοκη κατάσταση, έχει πολλές παραμέτρους, και πολιτικές και νομικές, όμως αυτό το οποίο θέλω να πω εγώ είναι ότι, εμείς θα προσπαθήσουμε» ανέφερε ο υπουργός των Εξωτερικών.
