Άλλον έναν κρίκο στην αλυσίδα των προκλήσεων με αποκορύφωμα την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί και το σόου με την προσευχήτης Παρασκευής έβαλε το Σάββατο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοινώνοντας ότι ο ναός, που πλέον λειτουργεί ως τζαμί μετά την απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου της Τουρκίας και την υπογραφή του σχετικού διατάγματος από τον Ερντογάν, θα είναι ανοιχτός 24 ώρες το 24ωρο.
«Ο πρόεδρός μας έδωσε εντολή να είναι ανοιχτή η Αγιά Σοφιά 24 ώρες το 24ωρο για προσευχή, αρχής γενομένης από σήμερα. Το τζαμί Αγία Σοφιά θα είναι πάντα ανοιχτό 24 ώρες το 24ωρο. Εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας στον πρόεδρό μας» έγραψε ο κυβερνήτης της Κωνσταντινούπολης γνωστοποιώντας την απόφαση Ερντογάν, ο οποιος φαίνεται να αδιαφορεί παρά τα μηνύματα καταδίκης από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και άλλες χώρες.
Την ίδια ώρα η γαλλική Le Figaroσημειώνει ότι με την προσευχή της Παρασκευής στην οποία ο Ερντογάν απήγγειλε στίχους από το Κοράνι, μπήκε ένα τέλος στην κοσμική Τουρκία όπως την οραματίστηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ προσθέτοντας ότι το μήνυμα Ερντογάν είναι πως η Οθωμανική Αυτοκρατορία θα είναι το νέο μοντέλο για τη σύγχρονη Τουρκία.
— Vincent Tremolet de Villers (@vtremolet) July 24, 2020
«Λάδι στη φωτιά» έριξε το πρωί του Σαββάτου και το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών μετά τις σφοδρές αντιδράσεις από την Ελλάδα για τη βεβήλωση της Μεγάλης Εκκλησίας όπως διατυπώθηκαν τόσο από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, όσο και από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. H κυρία Σακελλαροπούλου απευθυνόμενη εμμέσως πλην σαφώς στον Ερντογάνπως ματαιοπονούν όσοι νομίζουν ότι θα μειώσουν την παγκόσμια ακτινοβολία του μνημείου ενώ ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε «ταραχοποιό» την Τουρκίασημειώνοντας πως όσα συνέβησαν στην Κωνσταντινούπολη «δεν είναι εκδήλωση ισχύος αλλά απόδειξη αδυναμίας».
Συνεχίζοντας το προπαγανδιστικό σόου που έστησε στην Αγιά Σοφιά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το τουρκικό ΥΠΕΞ κάλεσε την Ελλάδα «να ξυπνήσει από το όνειρο του Βυζαντίου, από το οποίο δεν ξυπνά εδώ 567 χρόνια», χαρακτηρίζει την χώρα μας ως το «κακομαθημένο παιδί» της Ευρώπης ενώ με αφορμή το κάψιμο της τουρκικής σημαίας απο διαδηλωτές στη Θεσσαλονίκη φτάνει στο σημείο να αναφέρει ότι «αυτά τα ρατσιστικά κεφάλια δεν έχουν πάρει μάθημα από την ιστορία και ας θυμηθούν τι έπαθαν στο Αιγαίο όσοι δεν έδειξαν σεβασμό στην τουρκική σημαία».
Άμεση ήταν η απάντηση από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών: «Η διεθνής κοινότητα του 21ου αιώνα παρατηρεί έκπληκτη τα παραληρήματα θρησκευτικού και εθνικιστικού φανατισμού της σημερινής Τουρκίας. Έχουν καταδικαστεί και είναι ανάξια απάντησης, ενώ εκθέτουν διεθνώς όλο και περισσότερο αυτούς που τα εκστομίζουν και τα υποκινούν».
Κλείσιμο
Όλα αυτά μία μέρα μετά που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σφράγισε σαν άλλος πορθητής, με την παρουσία του την πρώτη μουσουλμανική τελετή στην Αγία Σοφίαέπειτα από 86 ολόκληρα χρόνια. Μονάχα 14 ημέρες, ύστερα από το πράσινο φως που έδωσε τουρκικό ανώτατο δικαστήριο για την κατάργηση του καθεστώτος που απόλμβανε ως μουσείο και τη μετατροπή της σε τζαμί.
Η όλη προσευχή διήρκησε δυόμιση ολόκληρες ώρες, έχοντας αδιαμφισβήτητο πρωταγωνιστή τον ίδιο, σε ένα σόου αντάξιο των νέο οθωμανικών του οραματισμών, το οποίο παρέπεμπε σε καλοστημένη παράσταση. Η κορύφωσή της ήταν η ανάγνωση του κορανίου από τον ίδιο τον Ερντογάν, φορώντας στο κεφάλι τον χαρακτηριστικό λευκό σκουφάκι (τακέ), ενώ δεν έλειψε και η επίσκεψη του «Νέο Σουλτάνου» στον τάφο του Μωάμεθ του Πορθητή. Ο Ερντογάν ολοκλήρωσε τον διαχωρισμό του από την κληρονομιά του Κεμάλ Ατατούρκ, ανακηρύσσοντας τον εαυτό του συνεχιστή του Μωάμεθ.
Η όλη διαδικασία είχε έντονο προπαγανδιστικό χαρακτήρα, με σκοπό να προβληθεί ο Τούρκος πρόεδρος ως ο ηγέτης των απανταχού μουσουλμάνων, αυτός που επιστρέφει στους πιστούς ένα ιστορικό μνημείο, προϊόν κατάκτησης. Η έννοια της κατάκτησης ήταν διάχυτη και στο κήρυγμα που ακολούθησε και στα σύμβολα που επιλέχθηκαν, ενώ για εκείνους που διατηρούσαν αμφιβολίες, ο Ανώτατος Ιμάμης Αλί Ερμπάς απευθύνθηκε στους πιστούς από άμβωνος κρατώντας το οθωμανικό ξίφος και κηρύττοντας το μίσος. Σύμφωνα με την οθωμανική παράδοση, το σπαθί που κρατείται στο δεξί χέρι, όπως έγινε στην περίπτωση αυτή, συμβολίζει αυτό που προκαλεί φόβο στον εχθρό. Ο ιμάμης μίλησε για την εκπλήρωση του ονείρου της κατάκτησης της Αγιάς Σοφιάς. «Η λαχτάρα του έθνους μας που είχε γίνει βαθιά πληγή τελειώνει. Οι πόρτες του τζαμιού της Αγιάς Σοφιάς όπως και στα άλλα τζαμιά της χώρας θα είναι ανοιχτές για όλους τους υπηρέτες του Αλλάχ. Όσοι αγγίζουν τα θεμελιώδη αγαθά και τις αξίες είναι καταραμένοι». Σε άλλο σημείο είπε: «Έχουμε και πόλεμο και ειρήνη. Εσείς διαλέξτε ποιο από τα δυο θέλετε». Στο τέλος κράδαινε το ξίφος στον αέρα, ουρλιάζοντας: «όποιος τολμήσει να αγγίξει αυτό το κτίριο, θα καεί»! Περίοπτη θέση είχαν και τα πράσινα λάβαρα τοποθετημένα στο εσωτερικό του ναού, τα οποία και συμβολίζουν την κατάκτηση της Πόλης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ενώ οι τρεις λευκοί ημισέληνοι στο εσωτερικό τους αντιπροσωπεύουν την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική.
Η κατάκτηση ήταν συστατικό στοιχείο της ανθρώπινης ιστορίας. Οι Δυτικοί επιδόθηκαν σε κατακτήσεις, συχνά αιματηρές. Υποτίθεται, όμως, ότι η ανθρωπότητα έχει κάνει ένα βήμα μπροστά. Ακόμα και όσοι προβαίνουν σε ενέργειες που παραπέμπουν σε κατάκτηση, αποφεύγουν επιμελώς να αναφερθούν στον όρο αυτό, ο οποίος ισοδυναμεί με βαρβαρότητα. Μοναδική εξαίρεση στις ημέρες μας φαίνεται να είναι ο Ερντογάν και η νέο Οθωμανική Τουρκία του. Πράγματι «νέο Οθωμανική», αν αναλογιστεί κανείς ότι αντιγράφει την Οθωμανική ιδεολογία και πρακτική. Για τους Οθωμανούς, η παραγωγή πλούτου δεν πήγαζε από την Οικονομία, αλλά από την κατάκτηση. Για αυτό και όταν η αυτοκρατορία σταμάτησε να κατακτά άρχισε η παρακμή της. Ο Ερντογάν με όλη αυτή τη φιέστα ξανασηκώνει το σύμβολο της κατάκτησης, αναγορεύοντας αυτό τον όρο σε ιδεολόγημα κλειδί. Κατά μία έννοια, όλος αυτός ο συμβολισμός αντανακλά και τις πολιτικές προθέσεις του στο σημερινό πραγματικό κόσμο.
Για τον Ερντογάν και τους οπαδούς του, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί αποτελεί ένα ορόσημο που δεν περιορίζεται στην επιστροφή της μουσουλμανικής λατρείας στο μνημείο. Προβάλλει όχι μόνο την Τουρκία ως ισχυρό μουσουλμανικό έθνος και το κέντρο του μετα-οθωμανικού χώρου, αλλά και τον ίδιο ηγέτη του σουνιτικού Ισλάμ. Αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινής γνώμης και της Δύσης, με την οποία οι σχέσεις του δεν είναι στο καλύτερο σημείο τους, ο Τούρκος πρόεδρος χτίζει το αφήγημα του, ως απάντηση στη λαβωμένη δημοφιλία του. Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά τα ποσοστά αποδοχής του. Τελευταίες δημοσκοπήσεις εμφανίζουν το ποσοστό του κυβερνώντος κόμματος να έχει φτάσει στο 30%.
Αυτό δεν τον εμποδίσει να κηρύξει ένα σύγχρονο, συμβολικό θρησκευτικό πόλεμο. Και ποιο άραγε μπορεί να λειτουργήσει ως θρησκευτικό σημείο αναφοράς των απανταχού Μουσουλμάνων. Χρησιμοποιεί ως όχημα την Αγία Σοφία και την μετατροπή της σε τζαμί για να συμβολίσει την έννοια της κατάκτησης. Πώς το συμβολικό κέντρο του Χριστιανισμού μετατρέπεται σε «δικό μας ιερό». Αυτό ήταν και το μήνυμα που πρωταγωνίστησε στα προπαγανδιστικά ψηφιακά βίντεο που κυριαρχούν το Διαδίκτυο και προβάλλονται διαρκώς από τα φιλοκυβερνητικά κανάλια, υπενθυμίζοντας τη συντριβή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους Οθωμανούς. Μένει να δούμε αν ο αραβικός κόσμος θα ανταποκριθεί, πέραν των παραδοσιακών συμμάχων του. Προς το παρόν, αν κρίνει κανείς από την παρθενική εμφάνιση, απουσίαζαν οι ξένοι ηγέτες, παρά το κάλεσμά που τους απηύθυνε ο Ερντογάν. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Τούρκος πρόεδρος έχει μεγάλες βλέψεις για κάποιον που κουβαλά έναν μεγάλο ασθενή: μία Τουρκία στα πρόθυρα της πτώχευσης.
