Στον πύργο Μπρεγκανσόν, την επίσημη θερινή κατοικία του εκάστοτε προέδρου της Γαλλίας, που βρίσκεται λίγο έξω από την Τουλόν, υποδέχεται σήμερα ο Εμμανουέλ Μακρόν τη Άνγκελα Μέρκελ. Είναι η πρώτη φορά που η καγκελάριος προσκαλείται στην Μπρεγκανσόν. Ο τελευταίος καγκελάριος της Γερμανίας που επισκέφθηκε τη γαλλική θερινή προεδρική κατοικία ήταν ο Χέλμουτ Κολ, προσκεκλημένος του τότε προέδρου Φρανσουά Μιτεράν, το 1985. Ο Μακρόν έχει φιλοξενήσει εκεί τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν, πέρσι τον Αύγουστο και την πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας Τερέζα Μέι.
Μετά την επίσημη συνάντηση εργασίας, αναμένεται να παραχωρήσουν συνέντευξη Τύπου. Στην ατζέντα των συνομιλιών τους περιλαμβάνεται ο συντονισμός των ευρωπαϊκών χωρών για την αντιμετώπιση της πανδημίας της Covid-19, ο πολυετής προϋπολογισμός της ΕΕ μετά τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου, το Brexit, η κλιματική κρίση, το εμπόριο και η Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης.
Αυτά τουλάχιστον ανέφερε η ανακοίνωση που εξέδωσε το Ελιζέ. «Οι δύο ηγέτες θα εξετάσουν την κατάσταση στον Λίβανο, τη Λευκορωσία και την ανατολική Μεσόγειο», προσέθετε η ανακοίνωση, «όπως και οι σχέσεις της ΕΕ με τους “μεγάλους εταίρους” της, όπως είναι η Κίνα και η Αφρική».
Βίντεο: Ο πύργος Μπρεγκανσόν
Οι σχέσεις Γαλλίας-Γερμανίας βρίσκονται σε ευαίσθητη φάση. Από τη μία πλευρά έχουν ενισχυθεί οι παράγοντες ανταγωνισμού τους, λόγω διαφορετικής οπτικής και συμφερόντων, αλλά από την άλλη και οι δύο θεωρούν υποχρέωσή τους να συνεργαστούν για την επίλυση προβλημάτων που βρίσκονται στην ατζέντα της ΕΕ.
Αξίζει στο σημείο αυτό να πούμε ότι η σχέση των δύο ηγετών έχει και μία συγκρουσιακή διάσταση. Η καγκελάριος, σε μία συνέντευξή της λίγους μήνες νωρίτερα, είχε παραδεχτεί ότι «υπάρχουν διαφορές στη νοοτροπία». Η αλήθεια είναι ότι ο Μακρόν ξεκίνησε την προεδρική θητεία του με την προσδοκία ότι από κοινού με τη Μέρκελ θα πραγματοποιήσουν σημαντικές αλλαγές στην αρχιτεκτονική της ΕΕ, με σκοπό να της ανοίξουν νέους δρόμους ανάπτυξης.
Το Βερολίνο, όμως, φρόντισε να ενταφιάσει τις προτάσεις του Γάλλου προέδρου, παρ’ ότι η καγκελάριος, όπως συνηθίζει, απέφυγε να τα απορρίψει ρητά. Η έκδηλη απογοήτευση του Μακρόν καθόρισε και την προσωπική σχέση τους, αλλά σε μεγάλο βαθμό και τις γαλλογερμανικές σχέσεις. Το γεγονός αυτό επέτρεψε να βγουν στην επιφάνεια υπαρκτές διαφωνίες και για το μέλλον της ΕΕ, αλλά και για την ευρωπαϊκή στάση έναντι τρίτων κρατών.
Η Ανατολική Μεσόγειος είναι ένα από τα ζητήματα που χωρίζουν Παρίσι και Βερολίνο. Η Γερμανία είναι ουσιαστικά αντίθετη στην επιβολή κυρώσεων προς την Τουρκία και γι’ αυτό σπρώχνει πιεστικά την Ελλάδα σε διμερείς διαπραγματεύσεις ουσιαστικά επί των μονομερών επεκτατικών διεκδικήσεων της Άγκυρας. Γι’ αυτό και ενοχλήθηκε από την υπογραφή του ελληνοαιγυπτιακού συμφώνου για την μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ. Θεωρεί ότι η Αθήνα με αυτήν της την κίνηση έριξε λάδι στη φωτιά.
Κλείσιμο
Σ’ αυτή την ατμόσφαιρα, εξάλλου, η Γερμανία, αλλά και η ΕΕ, δύο μέρες μετά την υπογραφή του συμφώνου, έκαναν δεκτούς τους τουρκικούς ισχυρισμούς περί παρανόμων επαναπροωθήσεων μεταναστών από την Ελλάδα και έκτοτε επαναλαμβάνουν τυπικά και ουδέτερα ότι είναι «κατά της κλιμάκωσης στην περιοχή και υπέρ του διαλόγου των εμπλεκομένων μερών».
Είναι ορατό δια γυμνού οφθαλμού ότι η Μέρκελ δείχνει μεγάλη επιείκια απέναντι στις προκλήσεις Ερντογάν, αυτοπροβαλλόμενη σαν αξιόπιστος μεσολαβητής, ο οποίος πρέπει να έχει καλές σχέσεις και με τις δύο πλευρές. Στην πραγματικότητα, η γερμανική διπλωματία ακολουθεί τις παραδοσιακές της ορίζουσες που από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έδειχνε μία εκλεκτική συγγένεια με τον τουρκικό παράγοντα.
Αντιθέτως, ο Μακρόν θεωρεί την Τουρκία του Ερντογάν ανταγωνιστή όσον αφορά την ηγεμονία στην Ανατολική Μεσόγειο μετά τη μερική απόσυραη των Αμερικανών από την περιοχή. Έχοντας, μάλιστα, απέναντί του έναν ανατολίτη ηγέτη που δεν διστάζει να χρησιμοποιεί στρατιωτική βία, όπως στη Συρία και στη Λιβύη, έχει προσδώσει στη γαλλική εξωτερική πολιτική και έναν δυναμισμό που δεν διέθετε, ενώ όλα δείχνουν πως ο βομβαρδισμός στην τουρκική βάση Αλ Ουατίγια στη δυτική Λιβύη είχε και γαλλικό “άρωμα”.
Η Γαλλία του Μακρόν, λοιπόν, όχι μόνο δεν συντονίζεται με τις γερμανικές επιλογές στη Μεσόγειο, αλλά και ουσιαστικά αποκλίνει από αυτές, σε βαθμό που δεν αποκλείεται να φέρει τους δύο μεγάλους εταίρους σε τροχιά πολιτικής σύγκρουσης. Το Παρίσι φέρεται αποφασισμένο να εγείρει εμπόδια στα νεοοθωμανικά σχέδια του Ερντογάν, τα οποία το Βερολίνο αντιμετωπίζει μάλλον ευνοϊκά.
Η απόκλιση αυτή, σε συνδυασμό με άλλες, είναι πιθανό να διχάσει σε βαθμό ρήγματος, αν όχι ρήξης, τον άλλοτε γαλλογερμανικό άξονα. Κι αυτό, επειδή ο καθένας θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να ρυμουλκήσει την ΕΕ προς τη δική του κατεύθυνση.
