Σύνοδος Κορυφής: Ικανοποίηση και εγρήγορση στην Αθήνα

Με απόλυτη ικανοποίηση στις αποσκευές επιστρέφει η ελληνική αντιπροσωπεία από τις Βρυξέλλες, έχοντας αποσπάσει ρητά και γραπτά την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη απέναντι στην τουρκική παραβατικότητα στο τελικό κείμενο των συμπερασμάτων της διήμερης Ειδικής Συνόδου Κορυφής. «Η Ελλάδα είναι απολύτως ικανοποιημένη» γνωστοποίησε, άλλωστε, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης προσερχόμενος χθες στις εργασίες της δεύτερης ημέρας της Συνόδου και μετά από ένα ολονύχτιο θρίλερ ανταλλαγής προσχεδίων και διατυπώσεων, μέχρι να επέλθει η τελική συμφωνία όλων των εμπλεκόμενων μερών απέναντι στην κατηγορηματική καταδίκη της πρωτοφανούς κλιμάκωσης της τουρκικής προκλητικότητας.

Λεπτομερής ενημέρωση

Συγκεκριμένα, η ελληνική ευφορία έγκειται στο γεγονός ότι «η ΕΕ έστειλε ένα σαφέστατο μήνυμα ενότητας αλληλεγγύης και αποφασιστικότητας» απέναντι στις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας με βάση το περιεχόμενο του κειμένου των συμπερασμάτων της Συνόδου, ανάγοντας στην πραγματικότητα το ζήτημα από αμιγώς ελληνοτουρκικό σε ευρωτουρκικό. Αυτή η μεταβολή στο status quo της ευρωπαϊκής αντιμετώπισης της Τουρκίας, σε συνδυασμό με το ότι για πρώτη φορά το ήμισυ της συζήτησης μεταξύ των 27 ηγετών στη διάρκεια Συνόδου Κορυφής μονοπώλησαν η Ελλάδα και η Κύπρος συνιστά μια «παρακαταθήκη γνώσης» για τα τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο, γνώση που ως φαίνεται δεν κατείχαν σε βάθος μέχρι προχθές οι ευρωπαίοι εταίροι.

Η πλήρης ενημέρωση, ωστόσο, των επικεφαλής των κρατών -μελών για την παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας λειτούργησε καταλυτικά, όταν μάλιστα «το αρχικό κείμενο δεν κάλυπτε ούτε τις δικές μας θέσεις, ούτε της Κύπρου και το τελικό τις καλύπτει», όπως εξήγησε ο κ. Μητσοτάκης. Ως νίκη στα σημεία για την ελληνική αντιπροσωπεία προσμετράται και η διατύπωση ότι η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει «όλα τα εργαλεία» που έχει στη διάθεσή της για να προασπίσει τα συμφέροντά της, αλλά και τα συμφέροντα των κρατών -μελών της σε περίπτωση που η Τουρκία επιδοθεί σε προκλητικές, μονομερείς ενέργειες. Αυτή η υπόμνηση της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής – η οποία συμβαίνει σπάνια στα ευρωπαϊκά χρονικά- αποτελεί ένα περαιτέρω βήμα στην Κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας, σε παραπληρωματική σχέση και με τον νέο μηχανισμό απεμπλοκής του ΝΑΤΟ, οδηγώντας ουσιαστικά την ευρωπαϊκή ασφάλεια σε μια νέα, συλλογικότερη φάση.

Σαφής καταδίκη

Παράλληλα, το θερμό κλίμα στην ελληνική και κυπριακή αντιπροσωπεία οφείλεται και στην ενεργοποίηση των ευρωπαϊκών αντανακλαστικών απέναντι σε τυχόν νέες μονομερείς ενέργειες από πλευράς της Τουρκίας, οι οποίες θα προκαλέσουν τις «όποιες αποφάσεις» για την θεσμοθέτηση ευρωπαϊκών αντίμετρων μέχρι τα τέλη του Δεκεμβρίου 2020. Στα ζητήματα που αποσαφηνίστηκαν προς την ελληνική κατεύθυνση υπήρξε και αυτό που αφορά στην επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, αφού κατέστη πλήρως σαφές σε ευρωπαϊκό επίπεδο πως έχουμε «μία κρίσιμη διαφορά με την Τουρκία, την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών», όπως επανέλαβε ο Έλληνας Πρωθυπουργός. Μολονότι ήταν «μια δύσκολη διαπραγμάτευση αυτή. Έγινε πολύ εντατική δουλειά και από ελληνική και από κυπριακή πλευρά» εξήγησε ο κ. Μητσοτάκης, ενώ ανακούφιση επικράτησε και ως προς «τις σαφέστατες αναφορές» για την Κύπρο. Και αυτό γιατί η Σύνοδος Κορυφής πήρε ανοιχτά θέση απέναντι στην τουρκική παραβατικότητα, καθώς καταδίκασε απερίφραστα την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και έκανε ρητή αναφορά στις αποφάσεις και στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την επίλυση του Κυπριακού, προκρίνοντας τα συμφέροντα του ευρωπαϊκού κράτους -μέλους.

Στον απόηχο των εντατικών διαβουλεύσεων διάρκειας 9 ωρών, οι όποιες αλλαγές επήλθαν τελικά ήταν «επιβεβλημένες, ισορροπημένες και ενδεδειγμένες» περιέγραψε στην Συνέντευξη Τύπου μετά το πέρας της Συνόδου ο κ. Μητσοτάκης, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα ότι θα υπάρξουν συνέπειες «εάν η Τουρκία συνεχίσει τη μονομερή επιθετική συμπεριφορά της». Αντίθετα, για την ελληνική πλευρά, το τελικό κείμενο δεν μπορεί να ιδωθεί θετικά μόνο για την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ευρώπη, αλλά και για την ίδια την Τουρκία υποστήριξε ο Έλληνας Πρωθυπουργός, καθώς οριοθετεί τα ανοιχτά ζητήματα και τις αντοχές της ευρωπαϊκής κοινότητας απέναντι σε μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις της γειτονικής χώρας.

Ευρωτουρκική ατζέντα

Σε κάθε περίπτωση, «η Ευρώπη κατανοεί πλέον πολύ καλύτερα την κατάσταση που επικρατεί στην Ανατολική Μεσόγειο και αυτό βασίζεται εν μέρει στην αρχή που ορίζει ότι εάν τα κυριαρχικά δικαιώματα ενός κράτους-μέλους δεχτούν επίθεση αυτό συνιστά επίθεση σε ολόκληρη την Ένωση», ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης σε συνέντευξη που παραχώρησε στον διεθνολόγο και αναλυτή Ian Bremmer και παρέπεμψε στην ευρωπαϊκή ταυτότητα των ελληνικών θέσεων, εκτιμώντας πως οι διαφορές για τις θαλάσσιες ζώνες δεν αποτελούν διμερή ή τριμερή ζητήματα ανάμεσα στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Τουρκία, αλλά αφορούν ολόκληρη την Ευρώπη, δεδομένου ότι στην περιοχή μας «διακυβεύονται στρατηγικά συμφέροντα» της Ένωσης.

Ταυτόχρονα, παρά το αυστηρό μήνυμα προς την Άγκυρα ότι «εφόσον η Τουρκία συνεχίσει την μονομερή επιθετική συμπεριφορά, θα υπάρχουν συνέπειες», ο κ. Μητσοτάκης υπεραμύνθηκε της ανάγκης για «θετική ατζέντα» με την Τουρκία, αν και επισήμανε πως δεν υπάρχει ακόμη συγκεκριμένη ημερομηνία έναρξης για διερευνητικές επαφές. Οψέποτε και αν αυτές όμως αρχίσουν, «το αντικείμενο των διερευνητικών συνομιλιών αφορά μόνο την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, και αν δεν συμφωνήσουμε τότε είμαστε πρόθυμοι να πάμε στη Χάγη» ξεκαθάρισε ο κ. Μητσοτάκης, ενώ έκανε λόγο για «τυπική διαδικασία η οποία καθυστέρησε 9 μήνες» αναφορικά με την ανάρτηση του τουρκολιβυκού συμφώνου στον ΟΗΕ. «Ευελπιστώ ότι το Ελληνοαιγυπτιακό μνημόνιο επικυρωμένο από κυρίαρχα κοινοβούλια θα αναρτηθεί στον ΟΗΕ πριν το τέλος το χρόνου» σχολίασε ο Έλληνας Πρωθυπουργός και απέδωσε σε χρονική σύμπτωση την ανάρτησή του την ημέρα της Συνόδου Κορυφής.

Χωρίς να αποφύγει και την εγχώρια κριτική απέναντι στην τελική έκβαση της Συνόδου αναφορικά με τα εθνικά συμφέροντα, ο κ. Μητσοτάκης απάντησε πως «καλύτερη απάντηση είναι τα δημοσιεύματα του ξένου τύπου που λένε ποιο είναι το πλαίσιο που έχει μπει και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην Τουρκία αν συνεχίσει τις προκλήσεις. Η κύρωση κατά της Τουρκίας δεν είναι αυτοσκοπός. Η απειλή της κύρωσης είναι αυτή που μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή συμπεριφοράς. Και αυτή θέλουμε», κατέληξε.