Τζιτζικώστας: Κρίσιμος ο ρόλος της αυτοδιοίκησης στην ανάκαμψη της Ευρώπης από την πανδημία

Το πρώτο ετήσιο Βαρόμετρο των Περιφερειών και Δήμων της ΕΕ και την Κατάσταση των Περιφερειών και των Δήμων της Ευρώπης παρουσίασε σήμερα ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας στη σύνοδο της Ολομέλειας της Επιτροπής, παρουσία της Προέδρου της Κομισιόν Ursula von der Leyen.

Παρουσιάζοντας το πρώτο ετήσιο Βαρόμετρο των Περιφερειών και Δήμων της ΕΕ, ο κ. Τζιτζικώστας τόνισε: «Αν θέλουμε να δώσουμε πραγματικές και αποτελεσματικές λύσεις στα ζητήματα που έχουν δημιουργηθεί στην κοινωνία από την πανδημία του κορωνοϊού και τις επιπτώσεις της, πρέπει να κατανοήσουμε τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών σε όλη την Ευρώπη. Ως Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών αυτός ακριβώς είναι ο στόχος μας με το Βαρόμετρο των Περιφερειών και των Δήμων που παρουσιάζουμε. Μόνο λαμβάνοντας υπόψη τον παλμό των πολιτών στις Περιφέρειες και τους Δήμους και σχεδιάζοντας από κάτω προς τα πάνω, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορέσει να λάβει αποφάσεις και να είναι πιο αποτελεσματική, βοηθώντας ουσιαστικά τους πολίτες. Όλοι μαζί, ΕΕ, κυβερνήσεις, περιφέρειες και δήμοι, οφείλουμε να αναλάβουμε αυτή την ευθύνη, της ανάκαμψης της Ευρώπης».

Ο κ. Τζιτζικώστας ανέφερε μια σειρά από καλές πρακτικές που ακολούθησαν στη διάρκεια της πανδημίας οι Περιφέρειες και οι Δήμοι της ΕΕ, προκειμένου να στηρίξουν τους πολίτες.

«Είναι η απόδειξη ότι το ένα εκατομμύριο εκλεγμένων Περιφερειαρχών, Δημάρχων, Περιφερειακών και Δημοτικών συμβούλων αποτελούν τα δημοκρατικά θεμέλια της ΕΕ. Δίνουν υπόσταση στην ΕΕ και καταρρίπτουν στην πράξη το μύθο της απόμακρης και αναποτελεσματικής Ευρώπης. Το Βαρόμετρο των Περιφερειών και Δήμων της ΕΕ επιβεβαιώνει ότι η πανδημία μάς έχει πλήξει όλους. Δείχνει επίσης ότι συγκεκριμένες περιοχές είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Η μείωση των εσόδων και η αύξηση των δαπανών –το λεγόμενο scissors effect- θέτει σε κίνδυνο τα οικονομικά των Δήμων και των Περιφερειών της ΕΕ. Η αυτοδιοίκηση στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία θα χάσει 30 δισεκατομμύρια ευρώ μόνο το 2020. Πάνω από το 90% των Περιφερειών και των Δήμων της ΕΕ αναμένουν μείωση των εσόδων τους. Εάν όμως αφήσουμε να καταρρεύσουν οι δημόσιες υπηρεσίες, η ανάκαμψη της Ευρώπης θα είναι πιο αργή και πιο οδυνηρή για τους πολίτες και τις τοπικές κοινωνίες», επισήμανε ο κ. Τζιτζικώστας.

Απευθυνόμενος στην Πρόεδρο της Κομισιόν, ο κ. Τζιτζικώστας τόνισε: «Για να είναι επιτυχής ο νέος προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρειάζεται έξυπνος σχεδιασμός στη βάση των αναγκών των τοπικών κοινωνιών. Ένα σχέδιο ανάκαμψης που θα καλύπτει μόνο τις ανάγκες σε εθνικό επίπεδο, είναι καταδικασμένο να αποτύχει. Δεδομένου ότι οι Περιφέρειες και οι Δήμοι πραγματοποιούν το 50% των δημοσίων επενδύσεων της ΕΕ και το ένα τρίτο των δημοσίων δαπανών, πρέπει να συμμετέχουν στη διαμόρφωση του σχεδίου ανάκαμψης. Η κρίση που αντιμετωπίζουμε δημιουργεί τον κίνδυνο να υπάρξει μια ‘χαμένη γενιά λόγω του κορωνοϊού’. Μόνο έξι κράτη μέλη της ΕΕ μπορούν σήμερα να προσφέρουν ψηφιακή εκπαίδευση για το 80% και άνω των μαθητών. Ενώ οι πολίτες και οι επιχειρήσεις έχουν αλλάξει την καθημερινότητά τους, με την επέκταση της τηλεργασίας. Πρέπει επειγόντως να επιταχύνουμε τις προσπάθειές μας, ώστε κάθε επιχείρηση, δημόσια υπηρεσία και νοικοκυριό να έχει πρόσβαση σε γρήγορο Internet, για να αποφευχθεί η διεύρυνση του χάσματος μεταξύ περιφερειών. Το Βαρόμετρο επιβεβαιώνει επίσης, ότι ο κορωνοϊός πλήττει ιδιαίτερα τις γυναίκες, οι οποίες αποτελούν σχεδόν το 80% του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Ο κορωνοϊός ανέδειξε επίσης, τις τεράστιες ανισότητες στη νοσοκομειακή περίθαλψη. Για παράδειγμα ο αριθμός των νοσοκομειακών κλινών εντατικής θεραπείας είναι έξι φορές υψηλότερος στη Γερμανία σε σχέση με την Πορτογαλία. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτή τη ‘νέα γεωγραφία’ των περιφερειακών ανισοτήτων. Η ΕΕ, οι κυβερνήσεις, οι Περιφέρειες και οι Δήμοι πρέπει άμεσα να λάβουν επιπλέον μέτρα και να επανεξετάσουν την ισορροπία των αρμοδιοτήτων στην υγεία μεταξύ του ευρωπαϊκού, εθνικού, περιφερειακού και τοπικού επιπέδου, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας».

H ανάγκη για πολιτική συνοχή

Το πρώτο ετήσιο Βαρόμετρο των Περιφερειών και Δήμων της ΕΕ δείχνει την αναγκαιότητα για περισσότερη πολιτική συνοχή. Αναφερόμενος στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, σημείωσε ότι σύμφωνα με τη δημοσκόπηση σε 26.000 Ευρωπαίους πολίτες, ζητείται περισσότερη συμμετοχή τους στις ευρωπαϊκές διαδικασίες, ειδικά των νέων. «Δεν πρέπει η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης να μετατραπεί σε ένα διαγωνισμό μεταξύ των Ευρωπαϊκών Οργάνων στις Βρυξέλλες. Θέλουμε μια βαθιά διαδικασία εκδημοκρατισμού, που θα φέρει την ΕΕ πιο κοντά στους πολίτες. Θέλουμε λιγότερη θεσμική πολυπλοκότητα και περισσότερη δημοκρατική εκπροσώπηση στη βάση της ψήφου των πολιτών. Ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να διεξάγουμε τοπικούς διαλόγους σε όλη την Ευρώπη», είπε ο κ. Τζιτζικώστας.

Η Πρόεδρος της Κομισιόν Ursula von der Leyen αναφέρθηκε στο σημαντικό ρόλο της περιφερειακής και τοπικής διακυβέρνησης ως το επίπεδο διακυβέρνησης που είναι πιο κοντά στον πολίτη. «Η πανδημία ανέδειξε την ισχύ της ΕΕ, τη δύναμη της αλληλεγγύης στην Ευρώπη, την αξία των περιφερειακών και τοπικών αρχών, που ήταν η πρώτη γραμμή άμυνας στην υγειονομική κρίση. Το Βαρόμετρο αναδεικνύει ότι οι πολίτες εμπιστεύονται περισσότερο τις περιφερειακές και τοπικές αρχές. Οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν πολύ καλά τι έχουν κάνει γι’ αυτούς στη διάρκεια της πανδημίας οι Περιφερειάρχες, οι Δήμαρχοι, οι Περιφερειακοί και Δημοτικοί Σύμβουλοι. Από το καλοκαίρι, αναλάβαμε δράση υιοθετώντας τον νέο προϋπολογισμό της ΕΕ και ένα σχέδιο ανάκαμψης, το Next Generation EU, που κινητοποιεί κονδύλια 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ, που αντιστοιχούν στο 13% του συνολικού εθνικού εισοδήματος των κρατών μελών της ΕΕ, δίνοντας μια δίκαιη ευκαιρία σε όλα τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας και ταυτόχρονα να εκσυγχρονιστούν. Οι Περιφέρειες και οι Δήμοι θα βρίσκονται στον πυρήνα του Next Generation EU, που έχει στόχο να σωθούν χιλιάδες επιχειρήσεις και εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Επίσης, με τους πόρους του Next Generation EU θα ενισχύσουμε τα συστήματα υγείας. Και η Περιφερειακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να είναι οδηγός σε αυτή την προσπάθεια», τόνισε η κ. von der Leyen.

Η Πρόεδρος της Κομισιόν αναφέρθηκε στους τομείς όπου δίνεται προτεραιότητα για τις χρηματοδοτήσεις του Next Generation EU: υγεία, επιχειρηματικότητα και θέσεις εργασίας, πράσινη και ψηφιακή ανάπτυξη. «Η Κομισιόν έστειλε ένα πολύ σαφές μήνυμα στις κυβερνήσεις των κρατών μελών: Θεωρούμε ότι οι Περιφέρειες και οι Δήμοι πρέπει να συμπεριληφθούν στην κατάρτιση των εθνικών αναπτυξιακών σχεδίων από την αρχή. Η συνεισφορά τους θα είναι πολύτιμη. Οι κυβερνήσεις οφείλουν να συντονιστούν μαζί σας. Έχετε μεγάλη ευθύνη», είπε χαρακτηριστικά.

«Οι πόροι θα προέρχονται από την Ευρώπη, όμως οι ιδέες για τα πράσινα σχέδια θα πρέπει να προέλθουν από εσάς, τους Περιφερειάρχες και τους Δημάρχους. Όπως για παράδειγμα οι πόροι για ένα εκατομμύριο νέα σημεία φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων σε όλη την Ευρώπη. Σε δυο ημέρες από σήμερα αρχίζουμε το ‘κύμα ενεργειακής αναβάθμισης’. Ένα μεγάλο εγχείρημα για να κάνουμε τα δημόσια κτίρια και τις ιδιωτικές κατοικίες πιο αποδοτικές ενεργειακά. Σχολεία, νοσοκομεία και κοινωνικές δομές είναι οι πρώτοι στόχοι του ‘κύματος ενεργειακής αναβάθμισης’ και γι’ αυτά την ευθύνη έχουν οι περιφερειακές και τοπικές αρχές. Σήμερα το 40% των κατοίκων αγροτικών περιοχών ακόμη δεν έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Πρέπει να το ανατρέψουμε και είναι ένα στοίχημα που οφείλουμε στο πλαίσιο της Ψηφιακής Μετάβασης με το Next Generation EU να το πετύχουμε», σημείωσε η ίδια.

Απευθυνόμενη στους Περιφερειάρχες και Δημάρχους της ΕΕ η κ. von der Leyen τόνισε: «Αυτό που σας ζητώ σήμερα είναι κάτι περισσότερο από μια λίστα έργων και πρωτοβουλιών. Είναι ένα όραμα. Ένα όραμα για το μέλλον προσαρμοσμένο στις περιοχές σας. Ένα όραμα για τους Δήμους και τις Περιφέρειες που θέλετε να αφήσετε στα παιδιά σας. Το Next Generation EU είναι εδώ γι’ αυτούς. Αυτή είναι η δική σας στιγμή, η δική σας ευκαιρία και η κοινή μας ευθύνη».