Πληρώσαμε τα νέα υποβρύχια 50% παραπάνω από τους Τούρκους

Η Τουρκία προσφάτως συμφώνησε με τους Γερμανούς της ThyssenKrupp τη ναυπήγηση έξι υποβρυχίων τύπου 214. Ενώ όμως τα υπό κατασκευή τουρκικά υποβρύχια είναι πανομοιότυπα με τα τέσσερα ελληνικά σκάφη τύπου 214 τα οποία έχουν ήδη χτιστεί με βάση την «αμαρτωλή» σύμβαση του 2000 και ακριβώς ίδια με τα άλλα δύο υποβρύχια «Παπανικολής» που η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ παρήγγειλε το 2010, υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά.

Η Τουρκία αγόρασε τα ίδια υποβρύχια από τους Γερμανούς σε τιμή 50% χαμηλότερη από το τίμημα που συναίνεσε να πληρώσει ανά υποβρύχιο η Ελλάδα… Προφανώς αντιλαμβανόμενος ότι η επιλογή της κυβέρνησης να προχωρήσει στην αγορά των υποβρυχίων με «καπέλο» 50% θα προκαλούσε χιονοστιβάδα αντιδράσεων, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας κ. Ευάγγελος Βενιζέλος έδωσε οδηγίες στη στρατιωτική ηγεσία για χειρισμό του θέματος με λεπτότητα και επικαλέστηκε το απόρρητο, προκειμένου να μη διαρρεύσει το παραμικρό στην κοινή γνώμη.

Για τη ναυπήγηση των έξι υποβρυχίων τύπου «Παπανικολής», η τουρκική κυβέρνηση συμφώνησε να καταβάλει στη γερμανική ThyssenKrupp Marine Systems συνολικά 2 δισ. ευρώ, δηλαδή η Αγκυρα αγοράζει το κάθε σκάφος σε τιμή λίγο μεγαλύτερη από 333 εκατ. ευρώ.

Τα ίδια ακριβώς υποβρύχια έχει αγοράσει και η ελληνική πλευρά. Το 2000 υπέγραψε τη σύμβαση «Αρχιμήδης» για τη ναυπήγηση τεσσάρων υποβρυχίων τύπου 214, με κόστος 2 δισ. ευρώ (με τις αναπροσαρμογές), δηλαδή περίπου 500 εκατ. ευρώ το κάθε σκάφος. Ή αλλιώς 167 εκατ. ευρώ «καπέλο» για κάθε υποβρύχιο σε σχέση με την τιμή που προσέφεραν οι Γερμανοί στους Τούρκους.

Το 2010 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αποδέχτηκε να ξεκινήσει σταδιακά η παράδοση των τεσσάρων υποβρυχίων τα οποία στο παρελθόν είχαν σοβαρές αποκλίσεις από τις συμφωνημένες προδιαγραφές προβλήματα πλοϊμότητας και ευστάθειας.

Παράλληλα, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας μετέτρεψε παλαιότερη σύμβαση εκσυγχρονισμού δύο εκ των υποβρυχίων τύπου 209 που έχει σήμερα στον στόλο του το Πολεμικό Ναυτικό σε νέο συμβόλαιο ναυπήγησης ακόμη δύο υποβρυχίων τύπου «Παπανικολής».

Η απόφαση αυτή συμβασιοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2010. Τότε το υπουργείο Εθνικής Αμυνας συμφώνησε να αγοράσει δύο νέα υποβρύχια τύπου 214, πανομοιότυπα με τα υπό ναυπήγηση τουρκικά σκάφη, στην τιμή του 1 δισ. ευρώ, δηλαδή συναίνεσε να εκταμιευτούν 500 εκατ. ευρώ για κάθε καινούριο σκάφος. Με απλά λόγια, η Ελλάδα αγοράζει τα ίδια γερμανικά υποβρύχια που χτίζουν και οι Τούρκοι με τίμημα 50% μεγαλύτερο.

Τον Μάρτιο του 2010, προτού ακόμη υπογραφεί η συμφωνία-πλαίσιο με τους Γερμανούς και τους Αραβες, αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού προειδοποίησαν επισήμως τον υπουργό Αμυνας ότι η Τουρκία προχώρησε στην προμήθεια των ίδιων υποβρυχίων τύπου 214 σε τιμή 50% μικρότερη από τη δήθεν προνομιακή που προσέφερε η Thyssen στην Ελλάδα. Η «καταγγελία» έγινε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Συμβουλίου Αμυνας στις 11 Μαρτίου του 2010. Αυτή η επισήμανση λαμβάνει ιδιαίτερη σημασία. Διότι την περίοδο εκείνη ο υπουργός Αμυνας και η κυβέρνηση απέκρουαν τις επικρίσεις που δέχονταν με το επιχείρημα ότι η αρχική συμφωνία-πλαίσιο δεν είναι δεσμευτική και επιχειρούσαν να καθησυχάσουν την κοινή γνώμη ότι έως την υπογραφή της τελικής σύμβασης θα γίνονταν βελτιώσεις με τέτοιον τρόπο ώστε να διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον. Η υπογραφή της τελικής συμφωνίας μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης, των Γερμανών της ThyssenKrupp και των Αράβων -βασικών μετόχων πλέον- των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά έγινε τον Οκτώβριο του 2010. Η ελληνική κυβέρνηση με τις υπογραφές των υπουργών Αμυνας και Οικονομικών παρήγγειλε δύο νέα υποβρύχια τύπου 214 έναντι τιμήματος 1 δισ. ευρώ. Και όπως επισημαίνει με κάθε ευκαιρία ο κ. Βενιζέλος, «η αναθεωρημένη και ισχύουσα πλέον σύμβαση για τα υποβρύχια του Πολεμικού Ναυτικού συνήφθη με τον νόμο 3885/2010». Αρα η σύμβαση έχει επικυρωθεί από την πλειοψηφία της Βουλής και έχει ισχύ νόμου, με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό σε ενδεχόμενη διερεύνηση πολιτικών ευθυνών.
 Το «ΘΕΜΑ» αποκαλύπτει σήμερα ότι στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Αμυνας (ΣΑΜ) στις 11 Μαρτίου του 2010 ανώτερος αξιωματικός είχε προειδοποιήσει τα μέλη της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του Πενταγώνου ότι η Ελλάδα αγοράζει τα υποβρύχια σε πολύ υψηλότερη τιμή συγκριτικά με αυτή που πέτυχαν οι Τούρκοι.
Υπό την προεδρία του κ. Βενιζέλου, τα μέλη του ΣΑΜ (δηλαδή ο αναπληρωτής υπουργός Αμυνας κ. Πάνος Μπεγλίτης, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, οι αρχηγοί του Στρατού, του Ναυτικού, της Αεροπορίας και ο τότε γενικός διευθυντής Εξοπλισμών κ. Ευάγγελος Βασιλάκος) καλούνταν να εγκρίνουν τη συμφωνία-πλαίσιο (framework agreement) με τη γερμανική ThyssenKrupp για την παραλαβή τεσσάρων υποβρυχίων τύπου 214, τη μεταβίβαση των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά στην Abu Dhabi Mar και την κατασκευή δύο νέων υποβρυχίων τύπου «Παπανικολής», αντί του εκσυγχρονισμού ισάριθμων παλαιότερων σκαφών.

Με «σκληρές διαπραγματεύσεις» τελικά πληρώσαμε 1 δισ. ευρώ

Ενώ ο υπουργός Εθνικής Αμυνας προανήγγειλε «σκληρές διαπραγματεύσεις» προκειμένου να βελτιωθούν οι όροι της συμφωνίας, στην τελική σύμβαση με τους Γερμανούς και τους Αραβες η τιμή των δύο υποβρυχίων παρέμεινε στο 1 δισ. ευρώ.

Και μπορεί το υπουργείο Αμυνας να επιχειρηματολογεί ότι η τιμή των 500 εκατ. ευρώ ανά υποβρύχιο είναι σταθερή και μη αναπροσαρμοζόμενη, ακόμη όμως κι αν το τίμημα που θα καταβάλει η Τουρκία αναπροσαρμοστεί, η Αγκυρα και πάλι αγοράζει τα υποβρύχια σε ασύγκριτα καλύτερη τιμή απ’ ό,τι η Ελλάδα.

Με μια μέση ετήσια αύξηση τιμών 2% στην πενταετία, η τιμή των τουρκικών υποβρυχίων θα αυξηθεί κατά 10%, δηλαδή η τιμή κάθε σκάφους θα διαμορφωθεί στα 366 εκατ. ευρώ. Ακόμη κι αν οι Γερμανοί παραδώσουν στο τουρκικό Ναυτικό τα έξι σκάφη μία δεκαετία μετά την ενεργοποίηση της σύμβασης (άρα ο αρχικός προϋπολογισμός θα επιβαρυνθεί με αύξηση 20%), το τίμημα για κάθε τουρκικό υποβρύχιο θα προσεγγίσει τα 400 εκατ. ευρώ, δηλαδή 100 εκατ. φθηνότερα από την τιμή που αγοράζει η Ελλάδα τα ίδια υποβρύχια. Δημιουργεί πολύ σοβαρά ερωτήματα η ευκολία με την οποία ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος προσπέρασε το γεγονός πως οι Τούρκοι αγοράζουν το ίδιο ακριβώς υποβρύχιο μισοτιμής.

Προκαλεί εντύπωση η παράλειψη της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του υπουργείου Εθνικής Αμυνας να επιβάλει μια ρήτρα που έχει μπει σε άλλες μεγάλες συμβάσεις προμήθειας οπλικών συστημάτων από τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις. Μια πρόβλεψη η οποία αναφέρει ότι, αν η κατασκευάστρια εταιρεία προσφέρει σε άλλη χώρα καλύτερους όρους, η ελληνική κυβέρνηση διατηρεί το δικαίωμα να απαιτήσει τους ίδιους όρους, δηλαδή να επιτύχει τη μείωση των τιμών με βάση την επωφελέστερη συμφωνία αγοράς του συγκεκριμένου όπλου.

Επισημαίνεται ότι η συγκεκριμένη ρήτρα στο παρελθόν έχει ενεργοποιηθεί τουλάχιστον μία φορά. Στην περίπτωση των δύο νέων γερμανικών υποβρυχίων που η κυβέρνηση παρήγγειλε τελικά τον Οκτώβριο του 2010, κανείς από τους υπουργούς που διαπραγματεύτηκαν με τους Γερμανούς και τους Αραβες δεν έπραξε το παραμικρό προκειμένου να κατεβάσει την τιμή παραγγελίας των δύο νέων σκαφών, τουλάχιστον στα επίπεδα του συμβολαίου που πέτυχαν οι Τούρκοι. Πραγματική έκπληξη θα αισθανθεί όποιος διαβάσει την παρέμβαση που έκανε στην ίδια σύσκεψη ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, αντιστράτηγος Φραγκούλης Φράγκος, ο οποίος εμφανίστηκε να απολογείται και να δικαιολογεί το «καπέλο» του 50% ή των 333 εκατ. ευρώ για τα δύο υποβρύχια. Αφήνοντας κατά μέρος τον σχολιασμό της ουσίας των απόψεων του αντιστράτηγου Φράγκου όσον αφορά στα… δεινά που προκαλούν οι απεργίες και οι στάσεις εργασίας και την ανταγωνιστικότητα των Τούρκων ναυτεργατών -στους μισθούς των οποίων επιχειρείται να συμπιεστούν οι αποδοχές και των Ελλήνων εργατών-, έχει  πραγματικά αξία η προσπάθεια και η προθυμία του αρχηγού ΓΕΣ να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Ισως έχει τη δική του σημασία το γεγονός ότι ο αντιστράτηγος Φράγκος χαρακτήρισε «αρίστη» την επιλογή του κ. Βενιζέλου, δεδομένου ότι δεν έχει κρύψει τη φιλοδοξία του να ανελιχθεί στη θέση του αρχηγού ΓΕΕΘΑ.

Μετά την αποκάλυψη του γερμανικού περιοδικού «Der Spiegel» ότι για την αρχική πώληση των τεσσάρων υποβρυχίων τύπου 214 στην Ελλάδα το έτος 2000 οι κατασκευάστριες εταιρείες έδωσαν 55 εκατ. ευρώ για μίζες, η ελληνική κυβέρνηση είναι εκτεθειμένη. Διότι προχώρησε στην υπογραφή τελικής σύμβασης για αγορά δύο ακόμη υποβρυχίων με όρους που μόνο προνομιακοί δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Και τώρα ο κ. Βενιζέλος επιχειρεί να δικαιολογήσει όλους τους χειρισμούς του από τον νόμο 3885/2010, με τον οποίο η Βουλή εκλήθη να επικυρώσει τη συμφωνία που ο ίδιος συνομολόγησε με τους Γερμανούς.