Διερευνητικές επαφές: Ποιο θέμα συζητά η Αθήνα εκτός από υφαλοκρηπίδα - Το «blame game» της Άγκυρας
Η Τουρκία θα επιδιώξει να θέσει προς συζήτηση έξι θέματα, στα οποία περιλαμβάνονται η κυριαρχία νησίδων, η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών μας και ζητήματα εναερίου χώρου
Ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών Ελλάδας - Τουρκίας ανακοινώθηκε ότι θα πραγματοποιηθεί στις 25 Ιανουαρίου στην Κωνσταντινούπολη. Σχεδόν δεδομένο πρέπει να θεωρείται ότι τον Φεβρουάριο θα γίνει και ο 62ος γύρος των άτυπων συζητήσεων μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών.
Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα συμβεί στη συνέχεια: Αθήνα και Αγκυραθα συμφωνήσουν στον προγραμματισμό και θα προχωρήσουν στην πραγματοποίηση του 63ου γύρου των άτυπων συνομιλιών ή μήπως η προσπάθεια συνεννόησης μεταξύ των δύο κυβερνήσεων θα οδηγηθεί σε ναυάγιο που θα μπορούσε να προκαλέσει εκ νέου έναν νέο γύρο έντασης και στρατιωτικής αντιπαράθεσης;
Στη συνάντηση της 25ης Ιανουαρίου, την πρώτη επαφή Ελλήνων και Τούρκων διπλωματών για την ιχνηλάτηση της δυνατότητας επίλυσης των εκκρεμοτήτων έπειτα από πέντε χρόνια σιωπής, η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα με επικεφαλής τον πρέσβη Παύλο Αποστολίδη θα ακούσει ποια είναι η τουρκική ατζέντα για τις συζητήσεις. Από την άλλη, η τουρκική αντιπροσωπεία υπό τον Τούρκο υφυπουργό Εξωτερικών, πρέσβη Σεντάτ Ονάλ, θα καταγράψει τις ελληνικές απόψεις σχετικά με την οριοθέτηση των διερευνητικών συνομιλιών.
Αφού προσδιοριστεί τι ζητά η Αγκυρα και τι επιδιώκει η Αθήνα, στον επόμενο 62ο γύρο των διερευνητικών επαφών η κάθε αντιπροσωπεία θα παρουσιάσει τις απαντήσεις της, σύμφωνα με τις οδηγίες που θα έχει λάβει από την κυβέρνησή της. Αν κάποια από τις δύο πλευρές απορρίψει την προοπτική των περαιτέρω συνομιλιών με βάση την ατζέντα των θεμάτων που θα έχουν εγερθεί από το άλλο μέρος και δεν υπάρξει συμβιβασμός, τότε είναι αναπόφευκτη η διακοπή των συζητήσεων.
Η πιθανότητα του αδιεξόδου μπορεί να αρθεί, αν συμφωνηθεί από κοινού κάποιου είδους προσφυγή σε διεθνές διαιτητικό όργανο, ακόμη και χωρίς τη σύνταξη συνυποσχετικού. Αν και το σενάριο του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης ξεφτίσει, ελλοχεύει ο κίνδυνος ενός νέου γύρου απροσδιόριστης κλιμάκωσης της έντασης. Σε περίπτωση όμως που ο Παύλος Αποστολίδης και ο Σεντάτ Ονάλ λάβουν το πράσινο φως από την Αθήνα και την Αγκυρα για τη συνέχιση των συζητήσεων, τότε -σύμφωνα με τη φράση έμπειρου διπλωμάτη- «δεν πας στον 63ο γύρο των διερευνητικών επαφών, πας σε διαπραγμάτευση».
ο Τούρκος υφυπουργός εξωτερικών
Σεντάτ Ονάλ, ο οποίος θα ηγηθεί της διαπραγματευτικής ομάδας της Αγκυρας
Οι Τούρκοι διαπραγματευτές
Οπως πληροφορείται το «ΘΕΜΑ», επικεφαλής της τουρκικής διαπραγματευτικής ομάδας τίθεται ο υφυπουργός Εξωτερικών, πρέσβης Σεντάτ Ονάλ, ένα πρόσωπο γνωστό στα υπηρεσιακά στελέχη του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών. Τον Ιανουάριο του 2020 ο Τούρκος υφυπουργός είχε συναντηθεί στην Αγκυρα με τον υπηρεσιακό γενικό γραμματέα του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, Θεμιστοκλή Δεμίρη, με τον οποίο είχαν συζητήσει θέματα διμερούς ενδιαφέροντος, ιχνηλατώντας την πιθανότητα επανέναρξης του διαλόγου. Ο κ. Ονάλ θεωρείται ένας «πολιτισμένος» διπλωμάτης, για τον οποίο επισημαίνεται ότι έχει αποφύγει να εμπλακεί ευθέως σε εριστικές δηλώσεις εναντίον της Ελλάδας. Δεν μπορεί όμως να ειπωθεί το ίδιο για το δεύτερο μέλος της τουρκικής αντιπροσωπείας στις διερευνητικές επαφές, τον πρέσβη Τσαγατάι Ερτσίγες, γενικό διευθυντή του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, ο οποίος διαφημίζει την υποτιθέμενη ορθότητα της λεγόμενης «γαλάζιας πατρίδας» και είναι ιδιαίτερα ενεργός στα social media προωθώντας τις πιο ακραίες τουρκικές απόψεις για το Καστελόριζο, το Μεταναστευτικό, το Τουρκολιβυκό Σύμφωνο και το Κυπριακό.
Διάσταση απόψεων
Μία βδομάδα προτού συμπληρωθούν 25 χρόνια από την κρίση των Ιμίων, οι Τούρκοι προαναγγέλλουν ότι στις διερευνητικές επαφές θα επιδιώξουν να συζητηθούν έξι βασικά θέματα: υφαλοκρηπίδα, χωρικά ύδατα, εναέριος χώρος, αποστρατιωτικοποίηση νησιών, καθεστώς νησίδων και βραχονησίδων, κέντρα εναέριας κυκλοφορίας (FIR) με τη δικαιοδοσία για επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης.
Κλείσιμο
Οι διερευνητικές επαφές γίνονται προκειμένου να καθοριστούν τα θέματα στα οποία μπορεί να γίνει διαπραγμάτευση, γι’ αυτό άλλωστε, εκτός από τη ρήτρα εμπιστευτικότητας, Αθήνα και Αγκυρα δεν τηρούν συμφωνημένα πρακτικά από τις συζητήσεις.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει τονίσει επανειλημμένα ότι αντικείμενο των διερευνητικών είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, δηλαδή της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Ακόμη κι αν η ελληνική κυβέρνηση εξουσιοδοτούσε τους πρέσβεις Παύλο Αποστολίδη και Αλέξανδρο Κουγιού να ανταλλάξουν απόψεις με τους Τούρκους συνομιλητές τους για τα χωρικά ύδατα -που από πολλούς θεωρούνται προκαταρκτικό για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας-, είναι σχεδόν δεδομένο ότι η Αθήνα δεν θα δεχτεί να συζητήσει το θέμα των λεγόμενων «γκρίζων ζωνών», ούτε και την τουρκική απαίτηση για αποστρατιωτικοποίηση νησιών του Αιγαίου, με το επιχείρημα ότι δεν μπορεί να παραιτηθεί από το φυσικό και νόμιμο δικαίωμά της για άμυνα, πολύ περισσότερο που η Αγκυρα διατηρεί το casus belli σε περίπτωση επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια.
«Στις διερευνητικές επαφές θα συζητήσουμε όσα συζητήσαμε στις 60 συναντήσεις. Αν εκείνοι μας πουν “εμείς δεν θέλουμε να συζητήσουμε αυτά τα θέματα”, τότε δεν έχουν κανένα νόημα οι διερευνητικές επαφές. Στο πλαίσιο αυτό δεν υπάρχει μόνο το θέμα των θαλάσσιων περιοχών ευθύνης», δήλωσε την Παρασκευή ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
«Αυτοί ζητούν διεύρυνση της ατζέντας και εμείς συγκεκριμενοποίηση των συζητήσεων», είπε στο «ΘΕΜΑ» κυβερνητικός παράγοντας προβλέποντας ότι για να υποχωρεί η Τουρκία αποσύροντας θέματα από την ατζέντα των συζητήσεων θα απαιτεί ανταλλάγματα από την Ε.Ε. στο Μεταναστευτικό ή σε άλλα θέματα που ενδιαφέρουν τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Αν ξεκινήσουμε λέγοντας “δεν συζητάμε” θα βρεθούμε σε μειονεκτική θέση και θα υποστούμε την κριτική των τρίτων χωρών που πιέζουν να καθίσουμε στο τραπέζι με τους Τούρκους και να τα βρούμε», αναφέρει παράγοντας που συνομιλεί με ξένους διπλωμάτες και γνωρίζει τη στρατηγική της ελληνικής κυβέρνησης. «Η Τουρκία έχει ήδη ξεκινήσει ένα blame game με κεντρικό άξονα “εμείς είμαστε διατεθειμένοι να μιλήσουμε, αλλά η Ελλάδα δεν θέλει”», εξηγεί ο ίδιος αξιωματούχος προειδοποιώντας για την τουρκική «μπαμπεσιά» να επιμείνει στη συζήτηση θεμάτων που είχαν τεθεί στους προηγούμενους 60 γύρους των διερευνητικών επαφών από το 2002 μέχρι το 2016, εμπλουτίζοντας την ατζέντα με ακόμη περισσότερα κεφάλαια.
