Με «κόκκινες γραμμές» η Ελλάδα στις διερευνητικές - Παγίδες από τους Τούρκους

Tην απάντηση στο ερώτημα «quo vadis?» θα σχηματοποιήσει τα επόμενα 24ωρα η ελληνική κυβέρνηση για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αφού τη Δευτέρα, μετά τον 61ο γύρο των διερευνητικών επαφών στην Κωνσταντινούπολη, η τουρκική πλευρά θα έχει αποκαλύψει το σχέδιό της στην ολότητά του. Αποκωδικοποιώντας την τακτική του καθεστώτος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη θα είναι σε θέση να προσαρμόσει τις άμυνές της στο διπλωματικό, πολιτικό και στρατιωτικό πεδίο.

Την ίδια ώρα, στην Αθήνα, η υπουργός Αμυνας της Γαλλίας, Φλοράνς Παρλί, θα υπογράφει τις συμβάσεις πώλησης, στην Πολεμική Αεροπορία, 18 μαχητικών αεροσκαφών τύπου Rafale.

Από το Παρίσι έχει προαναγγελθεί ατύπως ότι η κυρία Παρλί θα παρουσιάσει επίσημα νέα, ανταγωνιστική πρόταση για την αγορά τεσσάρων φρεγατών τύπου Belh@rra. Τι θα περιλαμβάνει η νέα γαλλική πρόταση; Σύμφωνα με πληροφορίες, το Παρίσι θα εισηγηθεί να γίνει σε ελληνικά ναυπηγεία σημαντικό μέρος του χτισίματος των δύο -ίσως τριών- εκ των τεσσάρων φρεγατών.

Ενα μεγάλο ερώτημα είναι αν οι διερευνητικές επαφές της Δευτέρας ανάμεσα στην ελληνική διπλωματική αποστολή των πρέσβεων Παύλου Αποστολίδη και Αλέξανδρου Κουγιού και την τουρκική διαπραγματευτική αποστολή των Σεντάτ Ονάλ και Τσαγατάι Ερτσίγες θα παραμείνουν μυστικές και θα τηρηθεί η εμπιστευτικότητα που είχε συμφωνηθεί μέχρι το 2016. Και αυτό διότι θεωρείται πιθανό η Αγκυρα να επιχειρήσει να εγκλωβίσει την ελληνική πλευρά αποκαλύπτοντας επιλεκτικά θέματα που τέθησαν ατύπως με σκοπό να ελαχιστοποιηθεί το περιθώριο ελιγμών της Αθήνας ή ακόμη και να οδηγηθεί το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών στην απόφαση διακοπής των συνομιλιών. «Οι Τούρκοι ενεργούν μακροπρόθεσμα. Τώρα αισθάνονται ότι χάνουν την ευκαιρία να αποκομίσουν κέρδη στο πεδίο», παρατηρεί κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος με το οποίο συνομίλησε το «ΘΕΜΑ» λίγες ώρες πριν από τις διερευνητικές.

Ο πρώτος γύρος των διερευνητικών επαφών Ελλάδας - Τουρκίας έπειτα από πέντε χρόνια θα έχει έναν ξεκάθαρο χαρακτήρα βολιδοσκόπησης προθέσεων. Η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο οδήγησε τις δύο κυβερνήσεις στην επανάληψη των ήδη γνωστών θέσεών τους: η Αθήνα υπογράμμισε ότι είναι έτοιμη να ασκήσει το δικαίωμα που της δίνει το Διεθνές Δίκαιο για επέκταση των χωρικών της υδάτων σε οποιοδήποτε σημείο της επικράτειάς της «σε χρόνο, με τρόπο και υπό συνθήκες που η ίδια θα επιλέξει» και η Αγκυρα, διά στόματος του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, επανέλαβε ότι «στο θέμα των χωρικών υδάτων του Αιγαίου δεν έχει αλλάξει η θέση της Τουρκίας», άρα πιθανή αύξηση του πλάτους της ελληνικής χωρικής θάλασσας στο Αιγαίο θεωρείται casus belli -δηλαδή αιτία πολέμου- από την τουρκική πλευρά.

Η άφιξη στην Κωνσταντινούπολη της ελληνικής αντιπροσωπείας


Τα χωρικά ύδατα
 
Η συζήτηση στις διερευνητικές επαφές είναι άτυπη, κατά συνέπεια δεν δεσμεύει κανένα από τα δύο μέρη. Με δεδομένο ότι στη συνάντηση της Δευτέρας η κάθε πλευρά θα θέσει τα ζητήματα που επιδιώκει να συμπεριληφθούν στην ατζέντα των συνομιλιών, εύκολα μπορεί κάποιος να προεξοφλήσει ότι θα ακολουθήσει και επόμενος γύρος διερευνητικών, ο 62ος, χωρίς όμως να προβλεφθεί αν θα υπάρξει συνέχεια ή θα επισημοποιηθεί το ναυάγιο, εφόσον οι δύο πλευρές οχυρωθούν: η μεν ελληνική στην πλήρη επήρεια των νησιών και την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των τουρκικών ακτών και των νησιών του Αιγαίου, η δε τουρκική να υποστηρίζει ότι τα νησιά έχουν μηδενική επήρεια τορπιλίζοντας τις συζητήσεις με την αξίωση ότι η οριοθετική γραμμή πρέπει να χαραχθεί στο μέσον του Αιγαίου.

Ξένοι διπλωμάτες στην Αθήνα, υπό το καθεστώς ανωνυμίας, σημειώνουν ότι στη σημερινή συνάντηση της Κωνσταντινούπολης θα γίνουν πράγματι για διερευνητικές επαφές.

Η τουρκική πλευρά θα προτείνει τα θέματα προς συζήτηση τα οποία έχουν ήδη προαναγγείλει από το περιβάλλον του Ερντογάν. Χωρικά ύδατα, υφαλοκρηπίδα, εύρος εναέριου χώρου, αποστρατιωτικοποίηση νησιών, «γκρίζες ζώνες», δηλαδή νησιά και νησίδες αμφισβητούμενης κυριαρχίας, δικαιοδοσία για επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης μαζί με όρια κέντρων εναέριας κυκλοφορίας (FIR) είναι τα ζητήματα για τα οποία επί δεκαετίες οι Τούρκοι καλλιεργούν το έδαφος για διαπραγμάτευση.

Γκρίζες ζώνες δεν συζητάμε, ούτε μπορούμε να συμφωνήσουμε να συζητηθεί θέμα αποστρατιωτικοποίησης, είναι η ελληνική γραμμή, όπως έχει διαμορφωθεί έπειτα από αλλεπάλληλες συσκέψεις στο πρωθυπουργικό γραφείο και το υπουργείο των Εξωτερικών. Μάλιστα, ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι αν οι Τούρκοι επιμένουν σε συζήτηση ενός μαξιμαλιστικού πλαισίου διεκδικήσεων η ελληνική πλευρά είναι έτοιμη να απαντήσει με τα προβλεπόμενα από τις διεθνείς συνθήκες: τα Δωδεκάνησα έχουν παραχωρηθεί στην Ελλάδα στο σύνολό τους, με βάση τη Συνθήκη της Λωζάνης, στην Τουρκία ανήκουν μόνο τα νησιά εντός της ζώνης των 3 ναυτικών μιλίων από τις μικρασιατικές ακτές. «Οι διερευνητικές επαφές δεν είναι διαπραγματεύσεις», τονίζουν συνεργάτες του πρωθυπουργού εξηγώντας ότι η Ελλάδα προσέρχεται στις συζητήσεις με καλή πίστη και παροτρύνει με όλους τους τρόπους την Τουρκία να πράξει το ίδιο. Αφού ανταλλαγούν απόψεις για το αντικείμενο των συνομιλιών, στον εικαζόμενο 62ο γύρο των διερευνητικών αναμένεται να αναπτυχθούν εκατέρωθεν απόψεις και να σχολιαστούν οι θέσεις που θα έχουν εκφραστεί. Προηγουμένως, αναλόγως και των κινήσεων του αντιπάλου, θα πρέπει να διαμορφωθεί η ελληνική θέση για τη συνέχιση των συνομιλιών. Προτού εκφραστεί η ελληνική τακτική, δεν θα έπρεπε να αποκλείεται εμπιστευτική συζήτηση ακόμη και μεταξύ των πολιτικών αρχηγών ή έστω ενημέρωση των εκπροσώπων όλων των κομμάτων, στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής.

Εάν ανακοινωθεί και 63ος γύρος, τότε θα πρέπει να θεωρείται περίπου δεδομένο ότι εκκινεί ελληνοτουρκική διαπραγμάτευση. «Στην περίπτωση αυτή, στο θέμα των χωρικών υδάτων, που είναι προκαταρκτικό της συζήτησης για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, εάν η Αθήνα πάει με τη λογική της διατήρησης της σημερινής αιγιαλίτιδας ζώνης των 6 ναυτικών μιλίων δεν έχει να κερδίσει τίποτα. Από την άλλη, εάν διεκδικήσει χωρικά ύδατα πλάτους 12 ναυτικών μιλίων παντού, θα συναντήσει την άρνηση της Αγκυρας, εκτός αν κάποιος θεωρεί ότι τόσες δεκαετίες Ελληνες και Τούρκοι κοροϊδεύουν εαυτούς και αλλήλους», εξηγεί διπλωματική πηγή.

Ο παράγοντας Ουάσινγκτον

Η ανάληψη της αμερικανικής προεδρίας από τον Τζο Μπάιντεν είναι ένας παράγοντας που αναμένεται να επηρεάσει και τις διερευνητικές επαφές. Στο ερώτημα αν ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα μπορούσε να προλάβει να ασχοληθεί και με τη διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, σε μια περίοδο όπου βασικός του διακηρυγμένος σκοπός είναι η ανοικοδόμηση και η άμβλυνση των διαχωριστικών γραμμών στο εσωτερικό της Αμερικής, παράλληλα με την αντιμετώπιση της πανδημίας από τη νόσο COVID-19, η απάντηση είναι ότι η γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι προσηλωμένη στην παρακολούθηση του δικού της χαρτοφυλακίου.

Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να αξιοποιήσει το ελληνοαμερικανικό λόμπι ώστε να διεκδικήσει μια συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τζο Μπάιντεν. «Περιμένουμε ότι ο πρωθυπουργός θα κληθεί στην Αμερική και ελπίζουμε να πάει προτού οριστεί ο 63ος γύρος των διερευνητικών επαφών», αποκαλύπτει στο «ΘΕΜΑ» κυβερνητικός παράγοντας. Οπως η Αθήνα, ομοίως και το περιβάλλον του Ερντογάν προσπαθεί να αποκαταστήσει τις σχέσεις Αγκυρας - Ουάσινγκτον, εξαντλώντας όλα τα περιθώρια για συνομιλία ή συνάντηση του προέδρου της Τουρκίας με τον νέο Αμερικανό πρόεδρο. Οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις έχουν εξελιχθεί σε μια πολυπαραγοντική εξίσωση, με πολλές άγνωστες παραμέτρους, όπως το παζάρι για την ενεργοποίηση των κυρώσεων που έχουν αποφασίσει οι ΗΠΑ ως αντίποινα στην αγορά των ρωσικών S-400.

Η ψυχρή ισορροπία

«Οι διερευνητικές επαφές μπορούν να βοηθήσουν στην αποκλιμάκωση της έντασης, στη χειρότερη περίπτωση θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια νέα ψυχρή ισορροπία Ελλάδας - Τουρκίας», εκτιμά κυβερνητικό στέλεχος. «Νικήσαμε την ευθυνοφοβία, η Ελλάδα αρχίζει σιγά-σιγά να φροντίζει τα εξοπλιστικά της έπειτα από μια 15ετή περίοδο που θύμιζε οικειοθελή αφοπλισμό», εξηγεί παράγοντας που στη θερμή ελληνοτουρκική αντιπαράθεση των τελευταίων μηνών είχε σχολιάσει ότι η Αθήνα αντιμετωπίζει την τουρκική επιθετικότητα με διπλωματικά μέσα σε ποσοστό 95%, γεγονός που μπορεί να αποθρασύνει την Αγκυρα. Σε αυτή τη χρονική περίοδο, και με δεδομένη τη φιλοτουρκική στάση παραγόντων όπως ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ, είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να υπάρξει προετοιμασία από τις Βρυξέλλες για επιβολή κυρώσεων στην Αγκυρα. Ο Ερντογάν διανύει μια περίοδο στην οποία προσπαθεί να κλείσει μέτωπα και επιχειρεί να δελεάσει μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες με νέα οικονομικά deals, ενώ προειδοποιεί ότι σε περίπτωση νέων κλυδωνισμών και κατάρρευσης της τουρκικής οικονομίας το τσουνάμι θα πλήξει όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες και επιχειρήσεις που είναι εκτεθειμένες στην Τουρκία.

Την ίδια στιγμή, από την Τουρκία καλλιεργείται το έδαφος για κάποιου είδους συνάντηση του Ταγίπ Ερντογάν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, που θα μπορούσε να είναι ένα crash test για τις διερευνητικές επαφές. Είναι κοινό μυστικό ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας λειτουργεί πολύ με τις διαπροσωπικές επαφές και πιστεύει σε αυτές, και στο πλαίσιο αυτό έχει μεταφέρει σε Ευρωπαίους συνομιλητές του ότι όχι απλώς δεν έχει αντίρρηση, αλλά και θα ήθελε να συνομιλήσει με τον Ελληνα πρωθυπουργό. Είναι άραγε θέμα χρόνου μια συνομιλία των κυρίων Μητσοτάκη και Ερντογάν, έστω και τηλεφωνικά; Είναι κάτι που θα αποδειχθεί σύντομα.

Ειδήσεις σήμερα: 

Στη θεραπευτική... φαρέτρα των γιατρών η κολχικίνη - Σε ποιους θα χορηγείται

Σε καραντίνα ο Αλέξης Τσίπρας - Τεστ κορωνοϊού σε όλη την Κουμουνδούρου

Η μοιραία βουτιά του Σήφη Βαλυράκη στο «Νησί των Ονείρων»