Ο Βαρθολομαίος στη Νέα Υόρκη: Πατριαρχική διπλωματία, Βυζαντινό παρασκήνιο
«Συγγνώμη που σας δυσκολεύει το “Ελπιδοφόρος”, εγώ του το έδωσα», είπε ο Βαρθολομαίος προσφέροντας απόλυτη στήριξη στον Αρχιεπίσκοπο - Τι είπε για τη διαδοχή του - Ποιοι δεν ήθελαν να γίνει τώρα το ταξίδι του στις ΗΠΑ - Το καταπίστευμα των $18 εκατ.
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Αποστολή στη Νέα Υόρκη: Ματίνα Ηρειώτου
Σε υποδειγματική παρτίδα βυζαντινής διπλωματίας με στόχο τη στήριξη του εκλεκτού του Φαναρίου στη μεγαλύτερη και πλουσιότερη Αρχιεπισκοπή εξελίχθηκε η επίσημη επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στις Ηνωμένες Πολιτείας, που ωστόσο σκιάστηκε από την εισαγωγή του στο φημισμένο νοσοκομείο Mount Sinai της Νέας Υόρκης, όπου υποβλήθηκε σε τοποθέτηση τριών στεντ. Το ταξίδι του κ.Βαρθολομαίου ξεκίνησε το Σάββατο 23 Οκτωβρίου από την Ουάσινγκτον, όπου έγινε δεκτός με τιμές αρχηγού κράτους, με το αεροσκάφος που τον μετέφερε να προσγειώνεται στη στρατιωτική βάση Αντριους.
Κορυφαία στιγμή του ταξιδιού ήταν τα θυρανοίξια του Ναού του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν. Το Φανάρι έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα για την πανδημία και την ανάγκη εμβολιασμού, απονέμοντας σε λαμπρή τελετή στη Νέα Υόρκη τα βραβεία «Αθηναγόρας» για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στον Αλμπερτ Μπουρλά της Pfizer, στο ζεύγος Ουγκούρ Σαχίν και Εζλέμ Τουρετσί της BioNTech, στον Τζορτζ Γιανκόπουλος και τον Χρήστο Κυρατσούς της Regeneron: ανθρώπους δηλαδή που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης για τα εμβόλια και τη φαρμακευτική αγωγή για τον COVID-19. Ακόμη, επιβεβαίωσε τις παραδοσιακά καλές του σχέσεις με τις ΗΠΑ, με τον Πατριάρχη να γίνεται δεκτός από τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, τον υπουργό Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν και την πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι στο πρώτο μέρος του ταξιδιού του στην Ουάσινγκτον.
Στιγμιότυπο από τη βράβευση του Αλμπερτ Μπουρλά της Pfizer, του ζεύγους Ουγκούρ Σαχίν και Εζλέμ Τουρετσί της BioNTech, και των Τζορτζ Γιανκόπουλου και Χρήστου Κυρατσούς της Regeneron για τη συμβολή τους στη μάχη κατά του κορωνοϊού
Το απρόοπτο ήταν η αδιαθεσία που ένιωσε ο 82χρονος προκαθήμενος της Ορθοδοξίας, με αποτέλεσμα να νοσηλευτεί προληπτικά για ένα εικοσιτετράωρο λόγω κόπωσης από το υπερατλαντικό ταξίδι και το βαρύ πρόγραμμα που ακολούθησε αμέσως μετά την άφιξή του στις ΗΠΑ. Στη συνέχεια ο κ. Βαρθολομαίος υποβλήθηκε σε τσεκ απ στη Νέα Υόρκη την περασμένη Τρίτη, όπου κρίθηκε αναγκαίο να κάνει περαιτέρω εξετάσεις: το αποτέλεσμά τους υπέδειξε την εισαγωγή του την επομένη (Τετάρτη) στο χειρουργείο στο Mount Sinai όπου υποβλήθηκε σε τοποθέτηση στεντ. Το εντυπωσιακό για το σθένος του Πατριάρχη είναι το γεγονός ότι δεν ανέστειλε καμία από τις προγραμματισμένες συναντήσεις του το πρωί της Τετάρτης και μετά την ολοκλήρωσή τους μετέβη στο νοσοκομείο. Πάντως, το προηγούμενο βράδυ, στο επίσημο δείπνο της Ομογένειας για τα 30 χρόνια από την ενθρόνισή του, ο κ. Βαρθολομαίος είχε εμφανιστεί συγκινημένος, κάνοντας μάλιστα αναφορά ακόμη και στους γονείς του ότι ήταν παρόντες όταν αναδείχθηκε στον πατριαρχικό θρόνο.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ευλογεί τα αντικείμενα που ανασύρθηκαν μέσα από τα συντρίμμια
των Δίδυμων Πύργων, έχοντας δίπλα του τον Αρχιεπίσκοπο Ελπιδοφόρο και τον Μητροπολίτη Χαλκηδόνος Εμμανουήλ
Πίσω από την πατριαρχική επίσκεψη στις ΗΠΑ -και την πλουσιότερη και μεγαλύτερη Αρχιεπισκοπή του Φαναρίου- είχε στηθεί ένα άγριο παρασκηνιακό παιχνίδι, η αφετηρία του οποίου μας πάει ουσιαστικά πίσω στον χρόνο και την αντικατάσταση του πρώην Αρχιεπισκόπου Αμερικής Δημητρίου με τον Αρχιεπίσκοπο Ελπιδοφόρο. Κακοδιαχείριση στα οικονομικά, με επίκεντρο την ανέγερση του Αγίου Νικολάου, ήταν το βασικό αίτιο της αντικατάστασης, αφού το Φανάρι είχε ζητήσει και είχε λάβει την παραίτηση του κ. Δημητρίου. Το ταξίδι του κ. Βαρθολομαίου είχε αναβληθεί ήδη δύο φορές λόγω της πανδημίας και μετά τον σάλο που προκάλεσε πρόσφατα η παρουσία του κ. Ελπιδοφόρου στα εγκαίνια του «Σπιτιού της Τουρκίας», παρόντων των Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Ερσίν Τατάρ, η λεγόμενη «παλαιά φρουρά» της Αρχιεπισκοπής Αμερικής επεδίωξε με κάθε τρόπο να αναβληθεί και για τρίτη φορά: έβλεπαν ότι η παρουσία του κ. Βαρθολομαίου θα ενίσχυε το κύρος του κ. Ελπιδοφόρου τη δεδομένη στιγμή που ήταν αδύναμος. Ο Πατριάρχης επιβεβαίωσε τις ανησυχίες τους.
Οχι μόνο προσπέρασε όλες τις αιτιάσεις που υποστήριζαν την αναβολή του ταξιδιού, αλλά με κάθε τρόπο και δημόσια ευκαιρία στήριξε τον Αρχιεπίσκοπο Ελπιδοφόρο. Με το που πάτησε το πόδι του στη Νέα Υόρκη έσπευσε να μιλήσει με τρόπο που να μη χωράει παρερμηνείες. «Ο Ελπιδοφόρος είναι ο καλύτερος και ο καταλληλότερος», είπε, ενώ σε δεύτερη ευκαιρία κλιμάκωσε ζητώντας από τους ομογενείς να συσπειρωθούν γύρω από τον Αρχιεπίσκοπό τους. Αποφασισμένος να μην αφήσει τίποτα να πέσει κάτω, ο κ. Βαρθολομαίος άρπαξε την ευκαιρία να εκφράσει δημόσια στήριξη στον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, ακόμη και με αφορμή την εκ προφανούς παραδρομής αναφορά από δύο διαφορετικά πρόσωπα σε επίσημες εκδηλώσεις στον «Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Δημήτριο», τον προκάτοχο του κ. Ελπιδοφόρου. «Θέλω να ζητήσω συγγνώμη σε όσους από εσάς δυσκολεύεστε να προφέρετε το όνομα του κ. Ελπιδοφόρου, αφού εγώ του το έδωσα», είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης και πρόσθεσε με νόημα: «Είμαι υπεύθυνος».
Κλείσιμο
Ο Ναός του Αγίου Νικολάου εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει τη Μεγάλη Εβδομάδα του επόμενου έτους, ενώ θα εγκαινιαστεί την 4η Ιουλίου
Καταπίστευμα 18 εκατ. ευρώ
Μάλιστα, εντύπωση προκάλεσε και το γεγονός ότι στην ανακοίνωση του καταπιστεύματος που φέρει το όνομά του και έχουν ήδη συγκεντρωθεί από τους ομογενείς 18 εκατ. δολάρια ο κ. Βαρθολομαίος εξέφρασε δημόσια «παράπονο» στο πρόσωπο του πατέρα Αλεξ Καρλούτσου, εξέχουσας μορφής και με μεγάλη επιρροή στην Ομογένεια, ότι δεν είχε προχωρήσει νωρίτερα στη δημιουργία αυτού του ιδρύματος που στόχο έχει να διασφαλίσει οικονομικά τη λειτουργία του Πατριαρχείου. Απένειμε λοιπόν εύσημα στον κ. Ελπιδοφόρο ότι και ο στόχος της αποπεράτωσης του Αγίου Νικολάου, και εκείνος της δημιουργίας του καταπιστεύματος επετεύχθησαν πολύ γρήγορα από την ανάληψη των αρχιεπισκοπικών του καθηκόντων. Ενα βασικό επιχείρημα όσων επεδίωκαν την αναβολή του ταξιδιού του 82χρονου Πατριάρχη ήταν ότι ο Αγιος Νικόλαος, το εθνικό ιερό της Ελλάδας στις ΗΠΑ, δεν είναι ακόμη έτοιμος να λειτουργήσει κανονικά για τους πιστούς. Αυτό είναι αλήθεια. Στον ναό, που έχει την υπογραφή του Σαντιάγο Καλατράβα, δεν έχει ολοκληρωθεί εξωτερικά η ορθομαρμάρωση, ενώ στο εσωτερικό δεν έχει ολοκληρωθεί η αγιογράφηση. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, θα λειτουργήσει τη Μεγάλη Εβδομάδα του επόμενου χρόνου και θα εγκαινιαστεί την 4η Ιουλίου. Ωστόσο, η 2α Νοεμβρίου που επελέγη για τα θυρανοίξια είχε τον συμβολισμό της επετείου των 30 ετών από την ενθρόνιση του κ. Βαρθολομαίου, αλλά παράλληλα είναι και τα ονομαστήρια του κ. Ελπιδοφόρου.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, πάντως, πέρα από τη στήριξη που πρόσφερε απλόχερα στον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, έχοντας στο πλευρό του τον Μητροπολίτη Χαλκηδόνος Εμμανουήλ, αναφέρθηκε δημόσια για πρώτη, ίσως, φορά και στο ζήτημα της διαδοχής του λέγοντας ότι σε εκδήλωση στην Πόλη για τα τριαντάχρονα της πατριαρχίας του σκέφτηκε και το μέλλον του Πατριαρχείου, αλλά και τη διαδοχή του. Παράλληλα, σε αμερικανικό έδαφος στήριξε για μία ακόμη φορά την επιλογή του Φαναρίου να αναγνωρίσει ως αυτοκέφαλη την Εκκλησία της Ουκρανίας παρά τις έντονες αντιδράσεις της Μόσχας. Χρησιμοποιώντας δε λαϊκή έκφραση είπε«σκασίλα μου που δεν με μνημονεύουν», αφού ένα από τα μέτρα της Ρωσικής Εκκλησίας είναι ότι έπαυσαν να μνημονεύουν τον Οικουμενικό Πατριάρχη στις λειτουργίες. Αντιθέτως, με παρότρυνση του πατριάρχη η Ουκρανική Εκκλησία μνημονεύει τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο, όπως φυσικά και το Φανάρι.
Το μοναδικό γλυπτό που σώθηκε από την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους
Στο ζήτημα της Ουκρανικής Εκκλησίας αναφέρθηκε, παρουσία του κ. Βαρθολομαίου, και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, ο οποίος διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις με την Ομογένεια και με επιφανή στελέχη της, έχοντας επιπλέον δεσμό το γεγονός ότι η σύζυγός του Σούζαν είναι ορθόδοξη. «Η εισήγηση ήταν να μείνουμε μακριά από το ζήτημα», είπε ο κ. Πομπέο, για να δείξει στη συνέχεια εμμέσως την ικανοποίησή του για τους χειρισμούς του Φαναρίου στο ζήτημα. Ο κ. Πομπέο έδωσε δύο φορές το «παρών» σε εκδηλώσεις του προγράμματος του κ. Βαρθολομαίου στις ΗΠΑ - ενδεικτικό των δεσμών της Ομογένειας με τους Ρεπουμπλικανούς.
Διάλογος Θρησκειών
Ο «πράσινος Πατριάρχης», όπως είναι γνωστός ο κ. Βαρθολομαίος λόγω της ιδιαίτερης ευαισθησίας του και των παρεμβάσεών του διαχρονικά σε θέματα οικολογίας και περιβάλλοντος, ανέδειξε και τη θέση του περί ανεκτικότητας και διαρκούς διάθεσης για διάλογο με τις άλλες θρησκείες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις επίσημες εκδηλώσεις έδωσαν το «παρών» εκπρόσωποι άλλων εκκλησιών και δογμάτων με τους οποίους είχε και ιδιαίτερες συναντήσεις, ενώ για τη συνεισφορά του στον διαθρησκευτικό διάλογο βραβεύτηκε από το American Jewish Committee.
Η ανεκτικότητα μεταξύ των διαφορετικών θρησκειών, αλλά και η μάχη ενάντια στη μισαλλοδοξία και τον θρησκευτικό φανατισμό αποκτά ισχυρό περιεχόμενο σε επίπεδο συμβολισμού και ουσίας στον αναγεννημένο Ναό του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν: απέναντι από το μνημείο των Δίδυμων Πύργων, εκεί όπου πριν από 20 χρόνια η τρομοκρατική επίθεση της Αλ Κάιντα άλλαξε βίαια τον κόσμο, ο ορθόδοξος ναός που διαδέχεται το εκκλησάκι το οποίο επί δεκαετίες έστεκε στη σκιά του νότιου πύργου του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, στην πλήρη λειτουργία του θα έχει ιδιαίτερο χώρο προσευχής για όλες τις θρησκείες.
Τμήμα της πλακέτας στη μνήμη των θυμάτων, όπου αναγράφεται το όνομα ομογενούς που έχασε τη ζωή της την 11η Σεπτεμβρίου
Η ανακατασκευή του ναού πέρασε από σαράντα κύματα. Ο αρχικός προϋπολογισμός των 20 εκατ. δολαρίων εκτοξεύτηκε στα 95 εκατ. -από προσφορές των ομογενών- ενώ το 2017 οι εργασίες είχαν σταματήσει λόγω έλλειψης κονδυλίων. Η ανακατασκευή ξαναπήρε μπροστά τα τελευταία δύο χρόνια με τον κ. Ελπιδοφόρο στο τιμόνι της Αρχιεπισκοπής και την ενεργοποίηση του Συλλόγου Φίλων του Αγίου Νικολάου, που συνέβαλε καθοριστικά στη συγκέντρωση των αναγκαίων χρημάτων προκειμένου να γίνει ο ναός πάνω από το μνημείο των θυμάτων της 11ης Σεπτεμβρίου. Το εκκλησάκι που αποτελούσε σημείο αναφοράς για τους Ελληνες που έφταναν στην Αμερική, αμέσως μόλις περνούσαν από τη Νήσο Ελις, πριν από το 1920 βρισκόταν στην οδό Cedar. Ηταν το μόνο θρησκευτικό μνημείο που κατέρρευσε μαζί με τους Δίδυμους Πύργους, ενώ περισώθηκαν μόλις έξι αντικείμενα. Μάλιστα ήταν ιδιαίτερα συγκινητική η στιγμή στην τελετή των θυρανοιξίων όταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης ευλόγησε και παρέδωσε στα χέρια συγγενών θυμάτων αυτά τα αντικείμενα (μία εικόνα, μία μικρή αφιερωματική καμπάνα, δύο εκκλησιαστικά βιβλία, ένα τμήμα από καντηλέρι και ένα από κηροπήγιο μαζί με κεριά) για να τοποθετηθούν στον νέο ναό.
Ο νέος ναός είναι τριπλάσιος σε σχέση με τον αρχικό και βρίσκεται στον λόφο της οδού Liberty. Μπαίνοντας στον χώρο που καταλήγει στον ναό και σε δεσπόζουσα θέση προς το μνημείο των θυμάτων, ο επισκέπτης αντικρίζει το μοναδικό γλυπτό που σώθηκε από τους Δίδυμους Πύργους «πληγωμένο», ωστόσο, από την επίθεση. Ο ναός συνομιλεί με το μνημείο, που έχει δημιουργηθεί στον χώρο των Πύργων, όπου τα ονόματα των θυμάτων έχουν γραφτεί γύρω από μια επιβλητική τάφρο, με το νερό να είναι το κυρίαρχο στοιχείο. Η τάφρος περιβάλλεται από συστάδα δέντρων.
Οι ομογενείς, που την περασμένη Τρίτη εκτός από τα θυρανοίξια είδαν να τοποθετείται και ο σταυρός στην εκκλησία που λάμπει από το λευκό πεντελικό μάρμαρο με το οποίο επενδύεται, φιλοδοξούν να κάνουν Ανάσταση στον Αγιο Νικόλαο. Ολα δείχνουν ότι είκοσι χρόνια μετά τη θηριωδία θα είναι εφικτό.
