Σκληρό πολιτικό ροκ για τις ΜΕΘ - Ανθρώπινοι πόροι και πίεση «φρακάρουν» το ΕΣΥ

Θεατές σε μια έντονη πολιτική αντιπαράθεση, αλλά χιλιόμετρα μακριά από τη «ρουτίνα» του προϋπολογισμού, βρέθηκαν το περασμένο Σάββατο οι πολίτες, καθώς για πρώτη φορά στα κοινοβουλευτικά χρονικά, οι υψηλοί τόνοι μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης δεν πυροδοτήθηκαν από τυχόν νέους φόρους και περικοπές κοινωνικών δαπανών στο οικονομικό πρόγραμμα που επόμενου έτους, αλλά εξαιτίας των χρόνιων παθογενειών του Εθνικού Συστήματος Υγείας, όπως αυτές αντικατοπτρίζονται πλήρως στη λειτουργία των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ).

Αφορμή για περιστραφεί όλος ο πολιτικός κόσμος γύρω από τις αίθουσες φροντίδας βαρέως νοσούντων αποτέλεσε επί της αρχής η πανδημία του κορονοϊού και ακολούθως η επιστημονική μελέτη των Καθηγητών, Σωτήρη Τσιόδρα και Θεόδωρου Λύτρα με αντικείμενο τη συσχέτιση του αριθμού των νοσούντων με Covid-19 εκτός κλινών ΜΕΘ με το ποσοστό θνητότητάς τους, η οποία μετετράπη σε «βατήρα» εκτόξευσης της πολιτικής πόλωσης, τα τελευταία εικοσιτετράωρα.

«Εγκληματικές ευθύνες»

Από πλευράς της αξιωματικής αντιπολίτευσης, οι ευθύνες της κυβέρνησης ως προς την υγειονομική διαχείριση της πανδημίας περιγράφονται ως «εγκληματικές», ενώ ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Αλέξης Τσίπρας κάλεσε τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη να παραιτηθεί και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, καθώς υποστήριξε ότι το περιεχόμενο της μελέτης των δύο Καθηγητών ήταν σε πλήρη γνώση του κ. Μητσοτάκη.

«Εσείς δεν δηλώνατε ότι σας ενημερώνει ο κ. Τσιόδρας τρεις φορές την εβδομάδα για όλα τα δεδομένα; Τι λέτε τώρα; Ότι δεν σας ενημέρωσε για τα στοιχεία θνητότητας εκτός ΜΕΘ; Δεν σας είπε ότι το 38,5% των θανάτων θα είχαν αποφευχθεί αν είχατε ενισχύσει το ΕΣΥ; Ότι το 87% όσων διασωληνώνονται εκτός ΜΕΘ πεθαίνουν; Ότι υπάρχουν νοσοκομεία στην Αττική με 35% θνητότητα και στην περιφέρεια με 80%. Ότι η θνητότητα στην Ευρώπη είναι μεταξύ 25-35% και στην Ελλάδα 63,5%; Αν δεν τα ξέρατε θα έπρεπε να παραιτηθείτε για εγκληματική και επικίνδυνη αμεριμνησία στην πανδημία. Αν τα ξέρατε και λέτε συνειδητά ψέματα, έπρεπε να παραιτηθείτε για επικίνδυνο κυνισμό» παρατήρησε ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.

«Μαγική εικόνα»

Στο ίδιο μήκος κύματος, «είναι βέβαιο ότι τα ξέρατε, αλλά δεν θέλατε να χαλάσει το αφήγημα της επιτυχίας. Των δήθεν 1.300 κλινών που είναι μαγική εικόνα, αφού με 700 ασθενείς σε ΜΕΘ έχουμε πληρότητα 100%. Των δήθεν προσλήψεων στο ΕΣΥ. Ούτε θέλατε να παραδεχθείτε αυτό που είπε ο κ. Βασιλακόπουλος, ότι φτιάξατε ΜΕΘ χωρίς προδιαγραφές για αυτό έχουμε αυξημένη θνητότητα» ανέφερε, κατά την τοποθέτησή του, ο κ. Τσίπρας, καταλήγοντας πως «αν τα παραδεχόσασταν όλα αυτά, θα παραδεχόσασταν ότι χάσαμε χιλιάδες ανθρώπους που μπορούσαν να είχαν σωθεί».

«Γνωστή στους επιστημονικούς κύκλους»

«Η μελέτη ήταν γνωστή στους επιστημονικούς κύκλους εδώ και αρκετούς μήνες» ισχυρίστηκε ο επικεφαλής της ΚΟ του Κινήματος Αλλαγής, Μιχάλης Κατρίνης, συμπληρώνοντας πως «είναι τραγικό αυτό που συμβαίνει. Αν η κυβέρνηση είχε στελεχώσει τις ΜΕΘ και εκπαιδεύσει το προσωπικό δεν θα θρηνούσαμε τόσα θύματα».

«Αλήθεια, μας λέτε ότι την ώρα που πεθαίνει κόσμος, προτεραιότητα είναι η ενεργειακή – πράσινη αναβάθμιση του κτιρίου και όχι οι προσλήψεις προσωπικού, εξοπλισμού, η δημιουργία υποδομών για κρεβάτια, ΜΕΘ και άλλα;» διερωτήθηκε, από πλευράς του, ο ΓΓ. της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, ενώ ο Γραμματέας του ΜέΡΑ25, Γιάνης Βαρουφάκης εγκάλεσε την κυβέρνηση ότι άφησε «ανοχύρωτο το ΕΣΥ». «Δεν ερυθριάζει να αραδιάζει αριθμούς που θίγουν τη νοημοσύνη των απλών ανθρώπων εκεί έξω – ανθρώπων που υποφέρουν από τα δικά σας καμώματα είτε στο ΕΣΥ (στο μέτωπο εναντίον ενός ύπουλου ιού) είτε στην οικονομία (όπου η Λιτότητα χτυπά ξανά και πιο ύπουλα από ποτέ μεταμφιεσμένη σε πληθωρισμό)», κατέληξε ο κ. Βαρουφάκης.

«Δεν είναι το πρόβλημα οι πολλοί ασθενείς αλλά οι μη στελεχωμένες ΜΕΘ», σχολίασε από πλευράς του ο Πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος.

Αιτίες και συμπεράσματα

Απαντώντας σε όλες τις πτέρυγες της Βουλής, ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης επικεντρώθηκε στο βασικό συμπέρασμά της μελέτης, δηλαδή πως «όσο πιέζεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας τόσο αυξάνονται οι απώλειες. Και ότι το εμβόλιο είναι η μοναδική λύση. Και ότι δυστυχώς το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι δύο ταχυτήτων και για αυτό χρειάζεται διαρκή ενίσχυση», όπως τόνισε. Ο ίδιος υπενθύμισε ότι τις αδυναμίες του δημόσιου συστήματος υγείας, τις είχε ήδη επισημάνει από το Φεβρουάριο του 2020. Για το λόγο αυτό, «δεν περίμενα καμία μελέτη, κανενός καθηγητή για να ενισχύσω το Σύστημα Υγείας και να αυξήσω τον αριθμό των ΜΕΘ», υποστήριξε ο κ. Μητσοτάκης και πρόσθεσε ότι «η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μάς παρέδωσε στον τομέα των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας μία κατάσταση τραγική». Προχωρώντας, ακόμη, σε έναν απολογισμό ως προς τις αντοχές των ΜΕΘ στην πορεία της πανδημίας, «στο δεύτερο κύμα, όπου δυστυχώς πολλά νοσοκομεία, όπως πρώτος εγώ ομολόγησα, δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις του αριθμού των διασωληνωμένων» ανέφερε ο Πρωθυπουργός, προσθέτοντας, ωστόσο, πως «το πρόβλημα το είχαμε εντοπίσει».

«Διαχρονικό πρόβλημα»

Αναζητώντας, την ίδια ώρα, τις ρίζες του προβλήματος, ο κ. Μητσοτάκης εξήγησε πως «η γενεσιουργός αιτία του προβλήματος της πίεσης στα νοσοκομεία ήταν το γεγονός ότι δεν πετύχαμε στη χώρα μας εμβολιαστική κάλυψη αντίστοιχη με αυτή των ευρωπαϊκών χωρών που τα κατάφεραν πολύ καλύτερα σε αυτό τον τομέα» και ξεκαθάρισε ταυτόχρονα πως «το πρόβλημα της αναμονής για μία κλίνη ΜΕΘ προϋπήρχε της πανδημίας και είναι διαχρονικό», επικαλούμενος σχετικό άρθρο της Καθηγήτριας Εντατικής Θεραπείας στο ΕΚΠΑ, Αναστασίας Κοτανίδου. Προς επίρρωση αυτού, ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε παλιότερη ανακοίνωση της ΠΟΕΔΗΝ, όταν επί ημερών της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, η δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία κατήγγειλε «τραγικές ελλείψεις στις εντατικές μονάδες του Εθνικού Συστήματος Υγείας».

Με αυτά τα δεδομένα, «θα έπρεπε να σκύψουμε πάνω στην ουσία του προβλήματος. Η ουσία του προβλήματος είναι ότι η στελέχωση των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας αποδεικνύεται στην πράξη, όπως σας έχουμε πει πολλές φορές και μαζί με τον κύριο Υπουργό Υγείας, μία άσκηση πολύ πιο σύνθετη και πολύ πιο δύσκολη από το να φτιάξουμε απλά κρεβάτια Μονάδων Εντατικής Θεραπείας τα οποία τα φτιάξαμε με τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα» αντέτεινε ο κ. Μητσοτάκης, ενώ επισήμανε ότι «η διασωλήνωση εκτός Μονάδας Εντατικής Θεραπείας είναι πράγματι μια λύση ανάγκης», ανάγκη η οποία προκύπτει «όταν η πίεση στο Σύστημα Υγείας είναι πολύ μεγάλη», σημείωσε. Υπό αυτό το πρίσμα, αναγνώρισε ως το διαθέσιμο αντίβαρο στην πίεση προς το ΕΣΥ τον εμβολιασμό, τον οποίο η αξιωματική αντιπολίτευση, όπως τόνισε, δεν στήριξε επαρκώς και έμπρακτα, καταψηφίζοντας σειρά από κυβερνητικές πρωτοβουλίες με στόχο την ενίσχυσή του.

«ΜΕΘ και Κοινή Λογική»

Πέρα από την μάχη των πολιτικών εντυπώσεων, το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Εθνικό Σύστημα Υγείας ως προς τη λειτουργία των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) στα νοσοκομεία όλης της χώρας είναι υπαρκτό, χρόνιο και σε μεγάλο βαθμό ανθρωπογενές, όπως επισημαίνει η Καθηγήτρια Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Εντατικής Θεραπείας, Αναστασία Κοτανίδου.

Σε άρθρο της στην εφημερίδα «Καθημερινή» με τίτλο «ΜΕΘ και Κοινή Λογική», η κ. Κοτανίδου εξηγεί πως η πανδημία ανέσυρε στην επιφάνεια ένα υπαρκτό ζήτημα, το οποίο μάλιστα «η επιστημονική κοινότητα των εντατικολόγων συστηματικά επεσήμαινε εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες», παρότι από την εμφάνιση του κορονοϊού στη χώρα και εξής «ο αριθμός των κλινών ΜΕΘ αυξήθηκε και έφτασε τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο των 12 κλινών ΜΕΘ ανά 100.000 κατοίκους», όπως τονίζει, με αποτέλεσμα να λειτουργούν αυτή τη στιγμή στη χώρα περί τις 1.200 κλίνες.

«Θέμα ανθρώπινων πόρων»

Η γενικευμένη προσπάθεια, ωστόσο, για την ενίσχυση της Εντατικής Θεραπείας στα νοσοκομεία της χώρας λόγω της πανδημίας, προσκρούει -κατά την Καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ- στο «κύριο τρέχον πρόβλημα», το οποίο «είναι πρωτίστως θέμα ανθρωπίνων πόρων». Ενδεικτικό αυτού αποτελεί το γεγονός ότι «κατά τη διάρκεια της πανδημίας έγιναν προσλήψεις και μετακινήσεις ιατρονοσηλευτικού προσωπικού προκειμένου να στελεχωθούν άμεσα οι δημόσιες δομές και να καλυφθούν επείγουσες ανάγκες, επρόκειτο όμως κατά κανόνα για προσωπικό χωρίς την απαραίτητη εξειδίκευση που χρειάζονται οι ΜΕΘ για την επαρκή στελέχωσή τους», όπως παρατηρεί η κ. Κοτανίδου, ενώ παράλληλα υπενθυμίζει ότι οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας λειτουργούν 24ώρες το 24ωρο, άρα στην πράξη «δεν επαρκούν, η εισαγωγή των ασθενών σε ΜΕΘ γίνεται βάσει κριτηρίων προτεραιότητας που έχει θεσπίσει το ΚΕΣΥ».

Μεγάλη πίεση, λίγοι γιατροί

Περιγράφοντας την όλη διαδικασία, η Καθηγήτρια Εντατικής Θεραπείας αναφέρει πως «οι ασθενείς που βρίσκονται σε λίστα αναμονής λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα στον θάλαμο με συνεργασία του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού της εκάστοτε κλινικής και της ΜΕΘ του νοσοκομείου», υπογραμμίζοντας, όμως, πως «η ιδανική αντιμετώπιση των απειλητικών για τη ζωή προβλημάτων υγείας των ασθενών αυτών γίνεται στο ελεγχόμενο περιβάλλον ΜΕΘ». Ακόμη κρίσιμη παράμετρος για την παροχή των βέλτιστων υπηρεσιών προς τον ασθενή είναι, κατά την κ. Κοτανίδου, η πίεση που υφίσταται το σύστημα υγείας, αφού «όσο μεγαλύτερη είναι η πίεση που υφίσταται το σύστημα υγείας και όσο αυξάνεται ο αριθμός των ασθενών που χρήζουν εντατικής νοσηλείας, τόσο δυσμενέστερη είναι η αναλογία θεραπόντων – ασθενών», ξεκαθαρίζει.

Ως προς την ανισότητα που καταγράφεται στις υπηρεσίες υγείας μεταξύ αστικών κέντρων και περιφέρειας, η ίδια τονίζει ότι οι ΜΕΘ στα μεγάλα αστικά κέντρα «δέχονται το μεγαλύτερο φορτίο και έχουν την αντίστοιχη εμπειρία ώστε να αντεπεξέλθουν καλύτερα», ενώ υπογραμμίζει τη συμμετοχή των πολιτών στην τήρηση των μέτρων προστασίας, ώστε να μειωθεί η πίεση προς το ΕΣΥ. Εκτός από τους πολίτες, στο μήνυμά της με αποδέκτη πολιτική τάξη της χώρας, η κ. Κοτανίδου παρατηρεί πως «η πανδημία και η δημόσια υγεία δεν προσφέρονται για πολιτικές ή ιδεολογικές αντιπαραθέσεις» και καλεί τη Πολιτεία να δώσει κίνητρα στους νέους ιατρούς και νοσηλευτές για να ασχοληθούν με μία από τις απαιτητικότερες ιατρικές ειδικότητες.

Με την παραλλαγή «Όμικρον» να απειλεί τον πλανήτη, «αυτή τη στιγμή τα εμβόλια αποτελούν ισχυρό όπλο – ας εμπιστευθούν ακόμη και οι διστακτικοί συμπολίτες μας την επιστήμη και ας αντισταθούν σε ανυπόστατες συνωμοσιολογίες και κινδυνολογίες» προτρέπει η Καθηγήτρια Εντατικής Θεραπείας του ΕΚΠΑ, καταλήγοντας πως «τα εμβόλια είναι ασφαλή, αποτελεσματικά και απαραίτητα».