ΣΥΡΙΖΑ: Γιατί άλλαξε γραμμή ο Τσίπρας στο θέμα της εκλογής αρχηγού

Επί δυόμισι χρόνια ο Αλέξης Τσίπρας βλέπει το κόμμα του να βολοδέρνει σε δημοσκοπικά χαμηλά, να πνίγεται σε μία κουταλιά νερού γεμάτη εσωκομματικές έριδες, η περίφημη διεύρυνση και ο περιλάλητος μετασχηματισμός του ΣΥΡΙΖΑ σε παράταξη να έχουν καταντήσει σχεδόν ανέκδοτο, την ώρα που η κυβέρνηση επιδεικνύει πρωτοφανή αντοχή, παρά τις αστοχίες της και το ΠΑΣΟΚ κάνει μία πολύ φιλότιμη προσπάθεια να επανακάμψει.

Επί δυόμισι χρόνια ο Αλέξης Τσίπρας βλέπει το ηγετικό του προφίλ να τσαλακώνεται από εσωτερικές αμφισβητήσεις, την απήχησή του στον ευρύτερο χώρο της κεντροαριστεράς να μειώνεται και ουσιαστικά να οδηγείται σχεδόν με κατεβασμένα χέρια σε μία εκλογική αναμέτρηση, που μπορεί να αποτελέσει το πολιτικό τέλος και του «μεγάλου» ΣΥΡΙΖΑ της τελευταίας δεκαετίας, αλλά και το δικό του.

Παρά τα δεδομένα, τις διαπιστώσεις και τις εκτιμήσεις αυτές, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης φαινόταν δύσκολο να αναλάβει θεαματικές πρωτοβουλίες, που θα τάραζαν τα λιμνάζοντα ύδατα και την προδιαγεγραμμένη πορεία. Γι’ αυτό και η απόφασή να εισηγηθεί στο Πολιτικό συμβούλιο του ΣΥΡΙΖΑ (το οποίο υιοθέτησε κατά τη χθεσινή του συνεδρίαση τη σχετική πρόταση) την εκλογή του προέδρου και των ηγετικών οργάνων του κόμματος από την οργανωμένη βάση του, αιφνιδίασε τους πάντες.

Η εσωκομματική αντιπολίτευση βρέθηκε προ εκπλήξεως, οι πασοκογενείς αναθάρρησαν, όταν είχαν βουλιάξει ως τώρα στην απογοήτευση, οι δε προεδρικοί απλά ενθουσιάστηκαν. Και για πρώτη φορά φαίνεται ότι η εσωκομματική ατζέντα στον ΣΥΡΙΖΑ προκαλεί ένα ευρύτερο ενδιαφέρον.

Πρόκειται για σαρωτικές αλλαγές, που δεν αφορούν μόνο τον πρόεδρο ή την κεντρική επιτροπή: αλλάζει ο τρόπος εγγραφής μελών στον ΣΥΡΙΖΑ, προβλέπονται δημοψηφίσματα για όλα τα κρίσιμα θέματα, ακόμα και για κυβερνητικές συνεργασίες, θεσπίζονται όρια για τις θητείες στελεχών σε καίριες θέσεις, συγκροτείται «Πειθαρχικό» για διαγραφές και πολλά άλλα.

«Να μην φοβηθούμε να ανοιχτούμε στην κοινωνία» τόνισε ο κ. Τσίπρας, καταθέτοντας τις προτάσεις του «για ένα κόμμα μαζικό και συμμετοχικό. Ένα μοντέλο συμμετοχικής δημοκρατίας και ψηφιακής κινητοποίησης των μελών», όπως ειπώθηκε.

Το άγχος για επανασύνδεση με την εκλογική βάση

Στόχος του κ. Τσίπρα είναι να πετύχει μία επανεκκίνηση του κόμματος και να απευθυνθεί στην ευρύτερη εκλογική βάση και τον κόσμο της «προοδευτικής παράταξης», με τον οποίο οι σχέσεις ατόνησαν μετά τις εκλογές του 2019. Μοιάζει σαν να ξανάπιασε το νήμα το νήμα από τις εξαγγελίες το βράδυ της εκλογικής ήττας, όταν μιλούσε για τον μετασχηματισμό του κόμματος και αναγνώριζε ότι οι ψήφοι του 31,7% είναι δανεικές, άρα χρειάζεται προσπάθεια για να παραμείνουν στον ΣΥΡΙΖΑ. Κι αν εγκατέλειψε το σχέδιό του στο μεσοδιάστημα, η εκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη και η δυναμική δημοσκοπική ανάκαμψη του ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ ήταν το καμπανάκι για να επανεξετάσει την όλη πορεία. Όπως έλεγαν συνεργάτες του ήδη από τα μέσα Δεκεμβρίου, οι πασοκογενείς ψηφοφόροι, ποτέ δεν ένιωσαν τον ΣΥΡΙΖΑ σαν το σπίτι τους και εάν δουν ότι ο παλιός τους χώρος έχει δυναμικότητα και προοπτική ξανά, τότε θα κάνουν την αντίστροφη πορεία από εκείνη που τους οδήγησε να ψηφίζουν τον Αλέξη Τσίπρα.

Υπό αυτή την έννοια είναι ίσως και το τελευταίο χαρτί που μπορεί να παίξει ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης για να ανατρέψει την κατάσταση, ειδικά εάν οι εκλογές γίνουν μέσα στο 2022. Ενδεχομένως να ήταν και το άγχος της πρόωρης κάλπης, παρότι ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ τη ζητά, που οδήγησε τον πρόεδρό του στην υιοθέτηση τέτοιων τομών.

Η πολύωρη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου απέκτησε μεγάλη ένταση μόλις κατατέθηκαν οι προτάσεις του κ. Τσίπρα. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος πρώτος, αλλά και οι Νίκος Φίλης και Νίκος Βούτσης, απέρριψαν την εισήγηση υποστηρίζοντας ότι οι προτάσεις οδηγούν σε ένα αρχηγο-κεντρικό κόμμα, εντός του οποίου αυτονομείται ο αρχηγός και η ηγετική ομάδα, χωρίς να έχουν υποχρέωση λογοδοσίας. Υποστήριξαν ακόμα ότι οι αλλαγές αυτές είναι ξένες προς τις παραδόσεις της αριστεράς.

Σε απάντηση της κριτικής, από την προεδρική πλευρά επισημάνθηκε ότι δεν τίθεται θέμα αρχηγικού κόμματος, καθώς από τη βάση θα εκλέγονται και τα μέλη της κεντρικής επιτροπής, θα είναι δηλαδή κατ’ αναλογία ισχυρά, όπως και ο πρόεδρος.

Στην ψηφοφορία που έγινε η εισήγηση εγκρίθηκε με 28 ψήφους, έναντι 11 που τάχθηκαν εναντίον. Πληροφορίες αναφέρουν ότι εκτός από τους κυρίους Τσακαλώτο, Φίλη, Βούτση, καταψήφισαν επίσης οι Πάνος Σκουρλέτης, Δημήτρης Βίτσας, Τασία Χριστοδουλοπούλου, Θοδωρής Δρίτσας, Ράνια Σβίγγου, Πάνος Λάμπρου και Έφη Καλαμαρά.

Σημειωτέον ότι υπέρ τάχθηκαν εκτός των προεδρικών, ο Αριστείδης Μπαλτάς και Σία Αναγνωστοπούλου, που κινούνται περισσότερο στην ομάδα των «53».

Η απόφαση του πολιτικού συμβουλίου θα πάει ως εισήγηση στο συνέδριο, το οποίο και θα αποφασίσει.

Τι προβλέπει το σχέδιο Τσίπρα

Τις αλλαγές που παρουσίασε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ στη χθεσινή συνεδρίαση του πολιτικού συμβουλίου, τις επεξεργάστηκε επιτροπή, υπό τον Γιάννα Δραγασάκη, με ειδική συμβολή της Δανάης Κολτσίδα από το Ινστιτούτο Πουλαντζά, που μελέτησε μοντέλα λειτουργίας των κομμάτων της ευρωπαϊκής αριστεράς και σοσιαλδημοκρατίας.

Οι βασικές προτάσεις είναι οι εξής:

- Ο Πρόεδρος και η Κεντρική Επιτροπή θα εκλέγονται απευθείας από τα μέλη του Κόμματος με καθολική ψηφοφορία, με ενιαία λίστα.

- Το Συνέδριο του Κόμματος θα εγκρίνει κάθε φορά πέραν από το κείμενο Πολιτικής Απόφασης και τις υποψηφιότητες για τη Κεντρική Επιτροπή καθώς και για τη Προεδρία του Κόμματος. Η καθολική ψηφοφορία θα διεξάγεται μετά το συνέδριο.

- Η διαδικασία δεν θα είναι όπως σε άλλα κόμματα, τα οποία επιτρέπουν ακόμα και την ίδια την ημέρα της εκλογής, να εγγραφούν και να ψηφίσουν οι ενδιαφερόμενοι. Αλλά θα δοθεί μία καταληκτική ημερομηνία για την εγγραφή στο κόμμα, ακριβώς πριν την εκλογική διαδικασία και θα υπάρχουν εκλογικοί κατάλογοι. Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται ότι και η διαδικασία θα προστατευτεί, αλλά και θα δοθεί κίνητρο στους φίλους της παράταξης να γίνουν μέλη. Επίσης «σπάνε» οι σκληροί κομματικοί μηχανισμοί, αφού για να εκλεγεί κάποιος στην κεντρική επιτροπή θα χρειάζεται να κερδίσει την ψήφο σημαντικού μέρους του κομματικού σώματος.

- Επιπλέον με αυτές τις κινήσεις ο κ. Τσίπρας ξεπερνά τον σκόπελο της σύγκρισης της εκλογικής διαδικασίας του ΣΥΡΙΖΑ από εκείνες του ΠΑΣΟΚ με τις 270.000 εκλογείς στην πρόσφατη μάχη και της ΝΔ με τις 400.000 ψηφοφόρους του 2016, κατά την ανάδειξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην αρχηγία. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θέλει να κινητοποιηθούν και να εντάξουν στο κόμμα μέλη, όλοι οι ενδιαφερόμενοι για μία θέση στην κεντρική επιτροπή, άρα να αυξηθεί δια αυτού του τρόπου η συμμετοχή.

- Απλοποιείται η διαδικασία ένταξης στο κόμμα και θα γίνεται με μια απλή αίτηση είτε στην ΟΜ, είτε κεντρικά στο κόμμα, είτε στην ηλεκτρονική πλατφόρμα iSyriza.gr. Η εγγραφή δεν θα περνά πλέον από την έγκριση της τοπικής οργάνωσης και μπορεί να μην γίνει δεκτή μόνο εάν κατατεθεί ένσταση από ήδη μέλη και αυτή η ένσταση γίνει δεκτή. Κάπως έτσι ελπίζεται ότι θα ξεπεραστεί η σημερινή στασιμότητα των 60.000 μελών.

- Μπαίνει όριο στις θητείες στελεχών σε Βουλή – ευρωβουλή – Κεντρική Επιτροπή. Το όριο είναι τρείς θητείες ή δώδεκα συνεχόμενα χρόνια, ώστε απρόσκοπτα να διασφαλίζεται η ανανέωση του στελεχιακού δυναμικού.

- Ισότητα φύλων στην συλλογική ηγεσία. Καθιερώνεται σε όλα τα επίπεδα, σώματα και όργανα του κόμματος, αλλά και στη συγκρότηση ψηφοδελτίων η ποσόστωση 50%-50% για άνδρες και γυναίκες. Μέχρι σήμερα υπήρχε ποσόστωση φύλου στο 30%.

- Ψηφιακή δομή και λειτουργία: Θεσπίζεται σε όλα τα επίπεδα του κόμματος η δυνατότητα ψηφιακής ή υβριδικής λειτουργίας των οργάνων, εκτός της δια ζώσης που παραμένει ο κανόνας.

- Θεσμοθετείται Επιτροπή Δεοντολογίας, απευθείας εκλεγμένη από το συνέδριο, προκειμένου να παρακολουθεί την τήρηση του καταστατικού και να επιβάλλει πειθαρχικές κυρώσεις όπου απαιτείται. Για σοβαρά πειθαρχικά παραπτώματα η Επιτροπή Δεοντολογίας με αυξημένη πλειοψηφία 2/3 μπορεί να αποφασίσει την αναστολή ιδιότητας του μέλους ή ακόμα και τη διαγραφή του.