Μητσοτάκης στο Bloomberg: Προτείνω μία βραχυπρόθεσμη παρέμβαση στην τιμολόγηση του φυσικού αερίου
09.03.2022
12:51
Ο Έλληνας πρωθυπουργός μίλησε στη δημοσιογράφο Francine Lacqua - Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι οι αγορές δεν αντανακλούν πλέον την προσφορά και τη ζήτηση, και γι΄ αυτό «πρέπει να παρέμβουμε δραστικά» - «Υποστηρίζω μια πανευρωπαϊκή λύση σε ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα» τόνισε
Συνέντευξη στην τηλεόραση του Bloomberg και στη δημοσιογράφο Francine Lacqua, παραχώρησε ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στο σχέδιο έξι σημείων το οποίο εισηγήθηκε στην ΕΕ, με επιστολή του στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, προκειμένου να μπει ένα «φρένο» στις τιμές του φυσικού αερίου στις αγορές.
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι οι αγορές φυσικού αερίου δεν αντανακλούν πλέον την προσφορά και τη ζήτηση, και γι΄ αυτό εξέφρασε την πεποίθησή του ότι «πρέπει να παρέμβουμε δραστικότερα για να αποφύγουμε ακραίες διακυμάνσεις» των τιμών.
«Είναι μία τολμηρή πρόταση» παραδέχτηκε ο κ. Μητσοτάκης και σημείωσε ότι θα εξεταστεί στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ που ξεκινά αύριο στις Βερσαλίες.
«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μία ακραία κατάσταση», η οποία αντανακλάται στους λογαριασμούς ρεύματος, που πληρώνουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις, δήλωσε ο πρωθυπουργός, σημειώνοντας ότι η ελληνική κυβέρνηση, όπως και άλλες ευρωπαϊκές, επιδοτεί τους λογαριασμούς. Οι ακραίες τιμές του αερίου σημειώνονται ενώ οι προμήθειες δεν έχουν αλλάξει ουσιαστικά και γι΄αυτό ο ίδιος, όπως είπε, προτείνει μία βραχυπρόθεσμη παρέμβαση στη δομή τιμολόγησης του φυσικού αερίου.
Παράλληλα ανέφερε ότι υπάρχουν και άλλες ιδέες στο τραπέζι όπως από την Ισπανία σε ότι αφορά τη λειτουργία της αγοράς ρεύματος. «Αυτό που εγώ υποστηρίζω είναι μια πανευρωπαϊκή λύση σε ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα», συμπλήρωσε.
Παράλληλα, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι η απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο «χρειάζεται περισσότερο χρόνο από όσο διαθέτουμε», καθώς και ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη για το ενδεχόμενο η Ρωσία να διακόψει τις εξαγωγές.
Francine Lacqua: Αν είσαι ανάμεσα στους παγκόσμιους ηγέτες, αν είσαι ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, φυσικά και θέλεις να προσπαθήσεις να μετριάσεις τον αντίκτυπο που έχουν οι τιμές ενέργειας στους πολίτες, γι' αυτό και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης -που είναι σε ζωντανή σύνδεση μαζί μας τώρα έθεσε αυτό το πολύ σαφές Σχέδιο Έξι Σχέδιο Σημείων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Κύριε Πρωθυπουργέ, αναφέρεστε, πρώτα απ' όλα, σε ένα πλαφόν στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, στο εύρος των διακυμάνσεων, ώστε για παράδειγμα να μην υπάρχουν μεγάλες αυξομειώσεις, καθορισμός τιμών με βάση την πίεση στην αγορά. Αλλά το κύριο ερώτημα, κ. Πρωθυπουργέ -έχουμε τα έξι σημεία που είναι σαφή- το κύριο ερώτημα είναι ποιος θα πληρώσει γι’αυτό; Συνεπώς, η Ευρώπη θα πρέπει να συνεχίσει να βγαίνει στην αγορά, να ανταγωνίζεται στην παγκόσμια αγορά. Άρα ανταγωνίζεστε την Ασία αλλά και την Κίνα για το LNG. Ποιος θα πληρώσει αυτό τον λογαριασμό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, Francine, επιτρέψτε μου να σας αναλύσω γρήγορα το σκεπτικό αυτής της πρότασης. Είμαι ένας κεντροδεξιός πολιτικός που πιστεύει στις ελεύθερες αγορές που λειτουργούν εύρυθμα. Το πραγματικό ερώτημα είναι εάν η χονδρική αγορά φυσικού αερίου λειτουργεί αυτή τη στιγμή σωστά ή αν έχει πάψει να λειτουργεί με βάση τα θεμελιώδεις αρχές της προσφοράς και της ζήτησης. Αν απλώς προβάλετε το γράφημα σχετικά με τις διακυμάνσεις στο δείκτη TTF τις τελευταίες εβδομάδες, πιστεύω ότι είναι απολύτως προφανές ότι αυτή δεν είναι πλέον μια αγορά που λειτουργεί σωστά.
Συνεπώς, με βάση αυτό, τίθεται το ερώτημα εάν πρέπει να κάνουμε μια πιο δραστική παρέμβαση, ουσιαστικά για την επανεκκίνηση της αγοράς, την εξισορρόπησή της, ώστε να φροντίσουμε να αποφύγουμε υπερβολικές διακυμάνσεις, που ουσιαστικά δεν έχουν καμία σχέση με τους θεμελιώδεις κανόνες προσφοράς και ζήτησης. Αυτή είναι η ουσία της πρότασής μου προς την Επιτροπή. Κατανοώ ότι πρόκειται για μια τολμηρή πρόταση, αλλά τουλάχιστον θέτει ξεκάθαρα την ουσία του διλήμματος στο Συμβούλιο, το οποίο θα συζητήσει αυτό το θέμα αύριο.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, θα έπρεπε σε αυτήν την περίπτωση η ΕΕ να χρησιμοποιήσει κεφάλαια από το έκτακτο πρόγραμμα έκδοσης ομολόγων ώστε να γεφυρώσει αυτό το χάσμα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα είχε τη δυνατότητα να το κάνει εφόσον το επιλέξει. Και πάλι, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως όταν συγκροτήσαμε το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το NextGenerationEU, στη διάρκεια της πανδημίας, υπήρχαν πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες που θεώρησαν ότι αυτό ήταν εντελώς αδιανόητο, ακόμη και λίγους μήνες πριν αυτό συσταθεί.
Αντιμετωπίζουμε λοιπόν μια πολύ ακραία κατάσταση. Αν κοιτάξετε τον αντίκτυπο που έχουν αυτές οι αυξήσεις τιμών στους λογαριασμούς ρεύματος, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, θα καταλάβετε την πίεση που υφίστανται οι πολίτες μας. Ασφαλώς επιδοτούμε τους λογαριασμούς ρεύματος -όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες το κάνουν- αλλά πιστεύω ότι χρειάζεται μια πιο συστηματική παρέμβαση. Υπάρχουν και άλλες ιδέες που έχουν κατατεθεί, για παράδειγμα από την Ισπανία, σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί στην πραγματικότητα η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Συνεπώς, αυτό που υποστηρίζω είναι μια πανευρωπαϊκή λύση σε ένα, ουσιαστικά, ευρωπαϊκό πρόβλημα.
Francine Lacqua: Και πάλι, πρόκειται για τολμηρές προτάσεις. Οι συγκεκριμένες προτάσεις, ωστόσο, μπορούν να βοηθήσουν, αλλά και πάλι, θα μπορούσαν να πλήξουν τη ρευστότητα. Επειδή το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει αρκετό φυσικό αέριο. Πώς μπορεί, λοιπόν, να το αντιμετωπίσει αυτό η Ευρώπη;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η παροχή αερίου ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει. Και αυτό εγείρει το ερώτημα: για ποιον λόγο βλέπουμε αυτές τις ιδιαίτερα δραματικές αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου ενώ η προσφορά αερίου παραμένει εν πολλοίς σταθερή; Γι’ αυτό το λόγο υποστηρίζω πως έχουμε ένα θεμελιώδες πρόβλημα μιας αγοράς που δεν λειτουργεί σωστά. Προφανώς, σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα οι Επίτροποι θα θέσουν σε εφαρμογή ένα τολμηρό πλάνο ώστε η Ευρώπη να απεξαρτηθεί ταχύτερα από το φυσικό αέριο. Αλλά, και πάλι, αυτή είναι μια διαδικασία που δεν μπορεί να υλοποιηθεί από τη μια μέρα στην άλλη.
Επομένως, εγώ τάσσομαι υπέρ μιας βραχυπρόθεσμης παρέμβασης στη δομή διαμόρφωσης των τιμών στη χονδρική αγορά αερίου. Και, βεβαίως θα συζητήσουμε το πόσο γρήγορα θα μπορέσουμε να κινηθούμε σε ό,τι αφορά την απεξάρτηση από τον άνθρακα, σχετικά με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, και αναφορικά με την ατζέντα «Fit for 55». Έχουμε ήδη λάβει τις αποφάσεις μας. Αλλά η απομάκρυνση από το αέριο με γρήγορο ρυθμό, φυσικά, απαιτεί περισσότερο χρόνο από αυτόν που έχουμε αυτή τη στιγμή στη διάθεσή μας.
Anna Edwards: Καλημέρα κ. Πρωθυπουργέ. Σχετικά με αυτό, θα ήθελα να σας θέσω το εξής ερώτημα: έχει η Ευρώπη το περιθώριο να εφαρμόσει αυτό το «Σχέδιο Έξι Σημείων» που αφορά μία βραχυπρόθεσμη λύση, υποθέτω, σε ένα πολύ πιο μακροπρόθεσμο πρόβλημα, το οποίο είναι η έκθεση στην παροχή αερίου από τη Ρωσία; Έχει η Ευρώπη το περιθώριο να κάνει αυτό και ταυτόχρονα να κάνει πράξη το δύσκολο έργο της προσπάθειας διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών της; Δεν θα μπορούσε αυτό να αποτελέσει περισπασμό από το μακροπρόθεσμο πρότζεκτ;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι, δεν πιστεύω πως θα αποτελέσει περισπασμό. Γιατί πιστεύω ότι θα πρέπει να κάνουμε και τα δύο ταυτόχρονα. Επαναλαμβάνω: τάσσομαι υπέρ μιας βραχυπρόθεσμης λύσης σε ένα πρόβλημα που προέκυψε με πολύ έντονο τρόπο τους τελευταίους μήνες, χωρίς όμως να αντανακλά τις θεμελιώδεις αρχές της προσφοράς και της ζήτησης.
Ταυτόχρονα, είναι ξεκάθαρο στην Ευρώπη ότι θα πρέπει να απεξαρτηθούμε από το ρωσικό αέριο όσο πιο γρήγορα γίνεται. Όπως προείπα, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη. Θα έλεγα πως ήδη έχουμε ένα δυναμικό σχέδιο στο πλαίσιο της ατζέντας «Fit for 55» για το πώς θα μειώσουμε σταδιακά την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα.
Επομένως, αυτό που υποστηρίζω είναι ότι θα πρέπει να δούμε τόσο τον μεσοπρόθεσμο, όσο και τον μακροπρόθεσμο ορίζοντα, όμως και η βραχυπρόθεσμη αναταραχή είναι τόσο μεγάλης κλίμακας. Kαι επιβάλλει ένα τόσο μεγάλο βάρος στους καταναλωτές, αλλά και στις επιχειρήσεις μας, το οποίο δεν θα είναι πλέον διαχειρίσιμο στο πλαίσιο των εθνικών προϋπολογισμών μας.
Anna Edwards: Προφανώς υπάρχουν πολλές απόψεις στην Ευρώπη, σχετικά με το εάν θα πρέπει να απαγορευτεί τώρα η εισαγωγή ενέργειας από την Ρωσία, σε συνέχεια των όσων συνέβησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, και σε κάποιο βαθμό και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Κύριε Πρωθυπουργέ, η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που επιθυμεί να δει απαγόρευση στις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία στην Ευρώπη και με τι χρονοδιάγραμμα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν θεωρώ πως μια άμεση απαγόρευση στις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία είναι μια ρεαλιστική πρόταση αυτή την στιγμή.
Francine Lacqua: Θεωρείτε πως η Μόσχα θα σταματήσει πρώτη τις αποστολές και δεν θα χρειαστεί καν να επεξεργαστούμε το ενδεχόμενο απαγόρευσης, κ. Πρωθυπουργέ; Γιατί θα κάνουν πρώτα αυτοί αυτό το βήμα και θα σταματήσουν να πουλάνε στην Ευρώπη;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν το γνωρίζω. Αν κάτι τέτοιο συμβεί, βεβαίως θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για αυτό το ενδεχόμενο. Για παράδειγμα, η Ελλάδα εισάγει κάτι παραπάνω από 2 BCMs ρωσικού αερίου. Έχουμε σχέδια έκτακτης ανάγκης. Έχουμε εγκαταστάσεις για Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG).
Κάνουμε σημαντικές επενδύσεις σε επίπεδο αναβάθμισης των δυνατοτήτων μας σε επίπεδο πλωτών μονάδων αποθήκευσης και επαναεριοποίησης (FSRU), για να μπορέσουμε να εισάγουμε και περισσότερο Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο μεσοπρόθεσμα. Επομένως, υπάρχουν σχέδια έκτακτης ανάγκης. Αυτό που περιγράφετε εσείς προφανώς είναι το χειρότερο πιθανό σενάριο. Εμείς πρέπει να είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο.
Αλλά με ρωτήσατε εάν πιστεύω ότι μονομερώς, ως Ευρώπη, μπορούμε να απομακρυνθούμε από το ρωσικό φυσικό αέριο από τη μια στιγμή στην άλλη. Και η απάντησή μου είναι ότι προφανώς αυτό δεν είναι μια ρεαλιστική πρόταση.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας.
Σημειώνεται ότι στην επιστολή του στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, την οποία παρουσίασε το protothema.gr, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε μεταξύ άλλων επί τάπητος ένα ανώτατο όριο στην τιμή του αερίου, με αναφορά στην υψηλότερη τιμή πριν την περίοδο της κρίσης, αλλά και ανώτατο όριο μεταβλητότητας στις τιμές με βάση τις ημερήσιες διακυμάνσεις.
Έβαλε, δε, στο τραπέζι και άλλες παραμέτρους, όπως την ενίσχυση της εφοδιαστικής επάρκειας με συνεργασία και με την Κίνα για προμήθειες LGN.
Αναλυτικά όλη η επιστολή
Αγαπητή κ. Φον Ντερ Λάιεν,
σας γράφω σχετικά με την ταχέως εξελισσόμενη οικονομική απειλή στη χονδρική αγορά φυσικού αερίου, η οποία πιστεύω ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί γρήγορα και αποφασιστικά για να αποτραπεί περαιτέρω ζημιά στη ζωή των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις οικονομίες των κρατών μελών και στην επιτυχία του Ευρωπαϊκού Πράσινου Συμφώνου.
Η εξέλιξη των τιμών αναφοράς χονδρικής του φυσικού αερίου τους τελευταίους μήνες, και ειδικά από τον Δεκέμβριο του 2021, δεν καθοδηγείται πλέον από τις συνήθεις δυνάμεις της αγοράς στον εφοδιασμό, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα τόσο του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) όσο και της Ομάδας Συντονισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το φυσικό αέριο. Στην πραγματικότητα, οι τιμές επηρεάζονται πλέον σε μεγάλο βαθμό από πολιτικές δηλώσεις και φόβους που προέρχονται από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που οδηγούν σε αβεβαιότητα, τεράστιες διακυμάνσεις τιμών και κερδοσκοπία.
Η συνεχιζόμενη κρίση στην Ουκρανία έχει ουσιαστικά παρακάμψει τους φυσικούς μηχανισμούς διαμόρφωσης των τιμών και δυστυχώς, κάθε προσπάθεια αντιμετώπισης αυτού του ζητήματος μέχρι τώρα από την Ένωσή μας απέτυχε να αντισταθμίσει το τεράστιο βάρος για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Το παράδοξο είναι ότι ούτε η παραγωγική ικανότητα ούτε οι αλυσίδες εφοδιασμού φυσικού αερίου έχουν επηρεαστεί από την τρέχουσα κρίση. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε πρόβλημα ποσότητας, αλλά έχουμε πρόβλημα τιμής.
Μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα, αυτό μπορεί να μετριαστεί με τη μείωση της εξάρτησης της Ένωσης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα πιστεύω ότι είναι απαραίτητη μια στοχευμένη και προσωρινή παρέμβαση στην αγορά για την ομαλοποίηση της κατάστασης. Όλα αυτά τα μέτρα θα πρέπει να επικεντρώνονται στις τιμές του φυσικού αερίου και όχι στις ποσότητες, να είναι χρονικά περιορισμένα και με σαφώς καθορισμένους παράγοντες ενεργοποίησης και ρήτρες εξόδου. Επεμβαίνοντας στην αγορά από αυτή την άποψη, η Ένωσή μας μπορεί να προστατεύσει τα μέλη της παύοντας την «εργαλειοποίηση» του φυσικού αερίου κατά των οικονομιών μας και αποσυνδέοντας τη γεωπολιτική κρίση από την ενεργειακή κρίση, χωρίς να επηρεαστεί την παραγωγή και την προσφορά φυσικού αερίου βραχυπρόθεσμα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι απίθανο αυτό το πρόβλημα να εξαφανιστεί μόλις υποχωρήσει η ζήτηση για αέριο θέρμανσης. Αν δεν ενεργήσουμε τώρα, το πρόβλημα θα επιμείνει στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος -που συνδέονται με τις τιμές του φυσικού αερίου στις αγορές χονδρικής- τους επόμενους μήνες της άνοιξης και του καλοκαιριού επιβαρύνοντας υπέρμετρα νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Μετά από προσεκτική αξιολόγηση των διαθέσιμων επιλογών, θα ήθελα να προτείνω ένα «Σχέδιο Έξι Σημείων» προς εξέταση. Κάθε στοιχείο του Σχεδίου στοχεύει στην εξουδετέρωση της τρέχουσας κλιμάκωσης στη χονδρική αγορά φυσικού αερίου:
Ανώτατο όριο τιμών: Ανώτατο όριο στις τιμές ττου αερίου (TTF), δηλαδή με σημείο αναφοράς στην υψηλότερη ιστορική τιμή φυσικού αερίου πριν από την κρίση
Ημερήσιο εύρος τιμής: Μια ζώνη διακύμανσης των τιμών (TTF) που περιορίζει τη μεταβλητότητα, για παράδειγμα, στο +/- 10%
Καθορισμός τιμής έκτακτης ανάγκης: Καθορισμός σταθερής τιμής εκτάκτου ανάγκης (TTF) πμόνο ως αντίδραση σε δηλώσεις σχετικά με τις ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία
Ανώτατο όριο κέρδους: Ανώτατα όρια μικτού περιθωρίου κέρδους στις αγορές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα, 5% με βάση τις ρυθμιστικές αρχές της αγοράς που παρακολουθούν το κόστος παραγωγής και το επίπεδο κόστους της ηλεκτρική ενέργειας (LCOE) στα περιουσιακά στοιχεία παραγωγής
Διαπραγμάτευση φυσικής παράδοσης: Εξέταση μιας χρονικά περιορισμένης επιλογής για να επιτρέπεται η συναλλαγή μόνο με φυσική παράδοση
Ενίσχυση Ρευστότητας: Αύξηση της ρευστότητας στην αγορά φυσικού αερίου με σύζευξη αγορών μεταξύ ΗΠΑ/ΕΕ/Ασίας. Για παράδειγμα, με την ενίσχυση της συνεργασίας με την Κίνα για φορτία LNG, ενδεχομένως με ανώτατα όρια στο κόστος μεταφοράς για την αποτροπή της κερδοσκοπίας.
Όλες αυτές οι επιλογές πολιτικής αντιπροσωπεύουν ξεκάθαρα σημαντικές παρεμβάσεις στην αγορά, οι οποίες, ωστόσο, έχουν χρησιμοποιηθεί σε έκτακτες περιπτώσεις στο παρελθόν σε άλλες αγορές για την εξισορρόπησή τους ή είναι ακόμη και τυπικά χαρακτηριστικά σε ορισμένες αγορές. Πιστεύω ακράδαντα ότι οι ασυνήθιστοι καιροί απαιτούν ασυνήθιστα μέτρα. Αυτές οι ενέργειες αποσκοπούν μόνο στην προστασία της εύρυθμης λειτουργίας της χονδρικής αγοράς φυσικού αερίου, η οποία βρίσκεται υπό σημαντική πίεση μετά την ολοένα και βαθύτερη σύγκρουση στην Ουκρανία με σοβαρές παρενέργειες και στην ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από το φυσικό αέριο.
Ενώ ο μεσοπρόθεσμος έως μακροπρόθεσμος στόχος πρέπει να είναι η επιστροφή σε μια κανονικά λειτουργούσα αγορά, είναι υποχρέωση των κυβερνήσεων και των ρυθμιστικών αρχών να παρεμβαίνουν όταν έκτακτες περιστάσεις ανατρέπουν τους κατά τα άλλα υγιείς μηχανισμούς της αγοράς.
Το Σχέδιο Έξι Σημείων έχει σχεδιαστεί για να προστατεύσει και να επαναρυθμίσει τις αγορές χονδρικής φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και να διασφαλίσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι πολίτες και οι οικονομίες των κρατών μελών της, αλλά και η παγκόσμια οικονομία, δεν θα υποφέρουν αδικαιολόγητα σε μια ήδη δύσκολη περίοδο.
Ελπίζω να βρείτε το σκεπτικό και την πρότασή μου έγκαιρα και παραμένω στη διάθεσή σας για μια πιο λεπτομερή ανταλλαγή επί του θέματος.
Κυριάκος Μητσοτάκης
Ειδήσεις σήμερα:
Νέες εξηγήσεις της μητέρας για τις εκδορές στη μύτη της Μαλένας από την Πάτρα
Ανησυχία για το Τσερνόμπιλ: Τα συστήματα ελέγχου εξ αποστάσεως των πυρηνικών υλικών έχουν πάψει να μεταδίδουν δεδομένα
Θρίλερ στη μαρίνα Αλίμου - Εντοπίστηκε σορός γυναίκας
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στο σχέδιο έξι σημείων το οποίο εισηγήθηκε στην ΕΕ, με επιστολή του στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, προκειμένου να μπει ένα «φρένο» στις τιμές του φυσικού αερίου στις αγορές.
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι οι αγορές φυσικού αερίου δεν αντανακλούν πλέον την προσφορά και τη ζήτηση, και γι΄ αυτό εξέφρασε την πεποίθησή του ότι «πρέπει να παρέμβουμε δραστικότερα για να αποφύγουμε ακραίες διακυμάνσεις» των τιμών.
«Είναι μία τολμηρή πρόταση» παραδέχτηκε ο κ. Μητσοτάκης και σημείωσε ότι θα εξεταστεί στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ που ξεκινά αύριο στις Βερσαλίες.
«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μία ακραία κατάσταση», η οποία αντανακλάται στους λογαριασμούς ρεύματος, που πληρώνουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις, δήλωσε ο πρωθυπουργός, σημειώνοντας ότι η ελληνική κυβέρνηση, όπως και άλλες ευρωπαϊκές, επιδοτεί τους λογαριασμούς. Οι ακραίες τιμές του αερίου σημειώνονται ενώ οι προμήθειες δεν έχουν αλλάξει ουσιαστικά και γι΄αυτό ο ίδιος, όπως είπε, προτείνει μία βραχυπρόθεσμη παρέμβαση στη δομή τιμολόγησης του φυσικού αερίου.
Παράλληλα ανέφερε ότι υπάρχουν και άλλες ιδέες στο τραπέζι όπως από την Ισπανία σε ότι αφορά τη λειτουργία της αγοράς ρεύματος. «Αυτό που εγώ υποστηρίζω είναι μια πανευρωπαϊκή λύση σε ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα», συμπλήρωσε.
Παράλληλα, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι η απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο «χρειάζεται περισσότερο χρόνο από όσο διαθέτουμε», καθώς και ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη για το ενδεχόμενο η Ρωσία να διακόψει τις εξαγωγές.
Francine Lacqua: Αν είσαι ανάμεσα στους παγκόσμιους ηγέτες, αν είσαι ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, φυσικά και θέλεις να προσπαθήσεις να μετριάσεις τον αντίκτυπο που έχουν οι τιμές ενέργειας στους πολίτες, γι' αυτό και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης -που είναι σε ζωντανή σύνδεση μαζί μας τώρα έθεσε αυτό το πολύ σαφές Σχέδιο Έξι Σχέδιο Σημείων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Κύριε Πρωθυπουργέ, αναφέρεστε, πρώτα απ' όλα, σε ένα πλαφόν στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, στο εύρος των διακυμάνσεων, ώστε για παράδειγμα να μην υπάρχουν μεγάλες αυξομειώσεις, καθορισμός τιμών με βάση την πίεση στην αγορά. Αλλά το κύριο ερώτημα, κ. Πρωθυπουργέ -έχουμε τα έξι σημεία που είναι σαφή- το κύριο ερώτημα είναι ποιος θα πληρώσει γι’αυτό; Συνεπώς, η Ευρώπη θα πρέπει να συνεχίσει να βγαίνει στην αγορά, να ανταγωνίζεται στην παγκόσμια αγορά. Άρα ανταγωνίζεστε την Ασία αλλά και την Κίνα για το LNG. Ποιος θα πληρώσει αυτό τον λογαριασμό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, Francine, επιτρέψτε μου να σας αναλύσω γρήγορα το σκεπτικό αυτής της πρότασης. Είμαι ένας κεντροδεξιός πολιτικός που πιστεύει στις ελεύθερες αγορές που λειτουργούν εύρυθμα. Το πραγματικό ερώτημα είναι εάν η χονδρική αγορά φυσικού αερίου λειτουργεί αυτή τη στιγμή σωστά ή αν έχει πάψει να λειτουργεί με βάση τα θεμελιώδεις αρχές της προσφοράς και της ζήτησης. Αν απλώς προβάλετε το γράφημα σχετικά με τις διακυμάνσεις στο δείκτη TTF τις τελευταίες εβδομάδες, πιστεύω ότι είναι απολύτως προφανές ότι αυτή δεν είναι πλέον μια αγορά που λειτουργεί σωστά.
Συνεπώς, με βάση αυτό, τίθεται το ερώτημα εάν πρέπει να κάνουμε μια πιο δραστική παρέμβαση, ουσιαστικά για την επανεκκίνηση της αγοράς, την εξισορρόπησή της, ώστε να φροντίσουμε να αποφύγουμε υπερβολικές διακυμάνσεις, που ουσιαστικά δεν έχουν καμία σχέση με τους θεμελιώδεις κανόνες προσφοράς και ζήτησης. Αυτή είναι η ουσία της πρότασής μου προς την Επιτροπή. Κατανοώ ότι πρόκειται για μια τολμηρή πρόταση, αλλά τουλάχιστον θέτει ξεκάθαρα την ουσία του διλήμματος στο Συμβούλιο, το οποίο θα συζητήσει αυτό το θέμα αύριο.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, θα έπρεπε σε αυτήν την περίπτωση η ΕΕ να χρησιμοποιήσει κεφάλαια από το έκτακτο πρόγραμμα έκδοσης ομολόγων ώστε να γεφυρώσει αυτό το χάσμα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα είχε τη δυνατότητα να το κάνει εφόσον το επιλέξει. Και πάλι, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως όταν συγκροτήσαμε το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το NextGenerationEU, στη διάρκεια της πανδημίας, υπήρχαν πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες που θεώρησαν ότι αυτό ήταν εντελώς αδιανόητο, ακόμη και λίγους μήνες πριν αυτό συσταθεί.
Αντιμετωπίζουμε λοιπόν μια πολύ ακραία κατάσταση. Αν κοιτάξετε τον αντίκτυπο που έχουν αυτές οι αυξήσεις τιμών στους λογαριασμούς ρεύματος, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, θα καταλάβετε την πίεση που υφίστανται οι πολίτες μας. Ασφαλώς επιδοτούμε τους λογαριασμούς ρεύματος -όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες το κάνουν- αλλά πιστεύω ότι χρειάζεται μια πιο συστηματική παρέμβαση. Υπάρχουν και άλλες ιδέες που έχουν κατατεθεί, για παράδειγμα από την Ισπανία, σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί στην πραγματικότητα η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Συνεπώς, αυτό που υποστηρίζω είναι μια πανευρωπαϊκή λύση σε ένα, ουσιαστικά, ευρωπαϊκό πρόβλημα.
Francine Lacqua: Και πάλι, πρόκειται για τολμηρές προτάσεις. Οι συγκεκριμένες προτάσεις, ωστόσο, μπορούν να βοηθήσουν, αλλά και πάλι, θα μπορούσαν να πλήξουν τη ρευστότητα. Επειδή το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει αρκετό φυσικό αέριο. Πώς μπορεί, λοιπόν, να το αντιμετωπίσει αυτό η Ευρώπη;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η παροχή αερίου ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει. Και αυτό εγείρει το ερώτημα: για ποιον λόγο βλέπουμε αυτές τις ιδιαίτερα δραματικές αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου ενώ η προσφορά αερίου παραμένει εν πολλοίς σταθερή; Γι’ αυτό το λόγο υποστηρίζω πως έχουμε ένα θεμελιώδες πρόβλημα μιας αγοράς που δεν λειτουργεί σωστά. Προφανώς, σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα οι Επίτροποι θα θέσουν σε εφαρμογή ένα τολμηρό πλάνο ώστε η Ευρώπη να απεξαρτηθεί ταχύτερα από το φυσικό αέριο. Αλλά, και πάλι, αυτή είναι μια διαδικασία που δεν μπορεί να υλοποιηθεί από τη μια μέρα στην άλλη.
Επομένως, εγώ τάσσομαι υπέρ μιας βραχυπρόθεσμης παρέμβασης στη δομή διαμόρφωσης των τιμών στη χονδρική αγορά αερίου. Και, βεβαίως θα συζητήσουμε το πόσο γρήγορα θα μπορέσουμε να κινηθούμε σε ό,τι αφορά την απεξάρτηση από τον άνθρακα, σχετικά με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, και αναφορικά με την ατζέντα «Fit for 55». Έχουμε ήδη λάβει τις αποφάσεις μας. Αλλά η απομάκρυνση από το αέριο με γρήγορο ρυθμό, φυσικά, απαιτεί περισσότερο χρόνο από αυτόν που έχουμε αυτή τη στιγμή στη διάθεσή μας.
Anna Edwards: Καλημέρα κ. Πρωθυπουργέ. Σχετικά με αυτό, θα ήθελα να σας θέσω το εξής ερώτημα: έχει η Ευρώπη το περιθώριο να εφαρμόσει αυτό το «Σχέδιο Έξι Σημείων» που αφορά μία βραχυπρόθεσμη λύση, υποθέτω, σε ένα πολύ πιο μακροπρόθεσμο πρόβλημα, το οποίο είναι η έκθεση στην παροχή αερίου από τη Ρωσία; Έχει η Ευρώπη το περιθώριο να κάνει αυτό και ταυτόχρονα να κάνει πράξη το δύσκολο έργο της προσπάθειας διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών της; Δεν θα μπορούσε αυτό να αποτελέσει περισπασμό από το μακροπρόθεσμο πρότζεκτ;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι, δεν πιστεύω πως θα αποτελέσει περισπασμό. Γιατί πιστεύω ότι θα πρέπει να κάνουμε και τα δύο ταυτόχρονα. Επαναλαμβάνω: τάσσομαι υπέρ μιας βραχυπρόθεσμης λύσης σε ένα πρόβλημα που προέκυψε με πολύ έντονο τρόπο τους τελευταίους μήνες, χωρίς όμως να αντανακλά τις θεμελιώδεις αρχές της προσφοράς και της ζήτησης.
Ταυτόχρονα, είναι ξεκάθαρο στην Ευρώπη ότι θα πρέπει να απεξαρτηθούμε από το ρωσικό αέριο όσο πιο γρήγορα γίνεται. Όπως προείπα, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη. Θα έλεγα πως ήδη έχουμε ένα δυναμικό σχέδιο στο πλαίσιο της ατζέντας «Fit for 55» για το πώς θα μειώσουμε σταδιακά την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα.
Επομένως, αυτό που υποστηρίζω είναι ότι θα πρέπει να δούμε τόσο τον μεσοπρόθεσμο, όσο και τον μακροπρόθεσμο ορίζοντα, όμως και η βραχυπρόθεσμη αναταραχή είναι τόσο μεγάλης κλίμακας. Kαι επιβάλλει ένα τόσο μεγάλο βάρος στους καταναλωτές, αλλά και στις επιχειρήσεις μας, το οποίο δεν θα είναι πλέον διαχειρίσιμο στο πλαίσιο των εθνικών προϋπολογισμών μας.
Anna Edwards: Προφανώς υπάρχουν πολλές απόψεις στην Ευρώπη, σχετικά με το εάν θα πρέπει να απαγορευτεί τώρα η εισαγωγή ενέργειας από την Ρωσία, σε συνέχεια των όσων συνέβησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, και σε κάποιο βαθμό και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Κύριε Πρωθυπουργέ, η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που επιθυμεί να δει απαγόρευση στις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία στην Ευρώπη και με τι χρονοδιάγραμμα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν θεωρώ πως μια άμεση απαγόρευση στις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία είναι μια ρεαλιστική πρόταση αυτή την στιγμή.
Francine Lacqua: Θεωρείτε πως η Μόσχα θα σταματήσει πρώτη τις αποστολές και δεν θα χρειαστεί καν να επεξεργαστούμε το ενδεχόμενο απαγόρευσης, κ. Πρωθυπουργέ; Γιατί θα κάνουν πρώτα αυτοί αυτό το βήμα και θα σταματήσουν να πουλάνε στην Ευρώπη;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν το γνωρίζω. Αν κάτι τέτοιο συμβεί, βεβαίως θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για αυτό το ενδεχόμενο. Για παράδειγμα, η Ελλάδα εισάγει κάτι παραπάνω από 2 BCMs ρωσικού αερίου. Έχουμε σχέδια έκτακτης ανάγκης. Έχουμε εγκαταστάσεις για Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG).
Κάνουμε σημαντικές επενδύσεις σε επίπεδο αναβάθμισης των δυνατοτήτων μας σε επίπεδο πλωτών μονάδων αποθήκευσης και επαναεριοποίησης (FSRU), για να μπορέσουμε να εισάγουμε και περισσότερο Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο μεσοπρόθεσμα. Επομένως, υπάρχουν σχέδια έκτακτης ανάγκης. Αυτό που περιγράφετε εσείς προφανώς είναι το χειρότερο πιθανό σενάριο. Εμείς πρέπει να είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο.
Αλλά με ρωτήσατε εάν πιστεύω ότι μονομερώς, ως Ευρώπη, μπορούμε να απομακρυνθούμε από το ρωσικό φυσικό αέριο από τη μια στιγμή στην άλλη. Και η απάντησή μου είναι ότι προφανώς αυτό δεν είναι μια ρεαλιστική πρόταση.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας.
Σημειώνεται ότι στην επιστολή του στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, την οποία παρουσίασε το protothema.gr, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε μεταξύ άλλων επί τάπητος ένα ανώτατο όριο στην τιμή του αερίου, με αναφορά στην υψηλότερη τιμή πριν την περίοδο της κρίσης, αλλά και ανώτατο όριο μεταβλητότητας στις τιμές με βάση τις ημερήσιες διακυμάνσεις.
Έβαλε, δε, στο τραπέζι και άλλες παραμέτρους, όπως την ενίσχυση της εφοδιαστικής επάρκειας με συνεργασία και με την Κίνα για προμήθειες LGN.
Αναλυτικά όλη η επιστολή
Αγαπητή κ. Φον Ντερ Λάιεν,
σας γράφω σχετικά με την ταχέως εξελισσόμενη οικονομική απειλή στη χονδρική αγορά φυσικού αερίου, η οποία πιστεύω ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί γρήγορα και αποφασιστικά για να αποτραπεί περαιτέρω ζημιά στη ζωή των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις οικονομίες των κρατών μελών και στην επιτυχία του Ευρωπαϊκού Πράσινου Συμφώνου.
Η εξέλιξη των τιμών αναφοράς χονδρικής του φυσικού αερίου τους τελευταίους μήνες, και ειδικά από τον Δεκέμβριο του 2021, δεν καθοδηγείται πλέον από τις συνήθεις δυνάμεις της αγοράς στον εφοδιασμό, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα τόσο του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) όσο και της Ομάδας Συντονισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το φυσικό αέριο. Στην πραγματικότητα, οι τιμές επηρεάζονται πλέον σε μεγάλο βαθμό από πολιτικές δηλώσεις και φόβους που προέρχονται από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που οδηγούν σε αβεβαιότητα, τεράστιες διακυμάνσεις τιμών και κερδοσκοπία.
Η συνεχιζόμενη κρίση στην Ουκρανία έχει ουσιαστικά παρακάμψει τους φυσικούς μηχανισμούς διαμόρφωσης των τιμών και δυστυχώς, κάθε προσπάθεια αντιμετώπισης αυτού του ζητήματος μέχρι τώρα από την Ένωσή μας απέτυχε να αντισταθμίσει το τεράστιο βάρος για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Το παράδοξο είναι ότι ούτε η παραγωγική ικανότητα ούτε οι αλυσίδες εφοδιασμού φυσικού αερίου έχουν επηρεαστεί από την τρέχουσα κρίση. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε πρόβλημα ποσότητας, αλλά έχουμε πρόβλημα τιμής.
Μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα, αυτό μπορεί να μετριαστεί με τη μείωση της εξάρτησης της Ένωσης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα πιστεύω ότι είναι απαραίτητη μια στοχευμένη και προσωρινή παρέμβαση στην αγορά για την ομαλοποίηση της κατάστασης. Όλα αυτά τα μέτρα θα πρέπει να επικεντρώνονται στις τιμές του φυσικού αερίου και όχι στις ποσότητες, να είναι χρονικά περιορισμένα και με σαφώς καθορισμένους παράγοντες ενεργοποίησης και ρήτρες εξόδου. Επεμβαίνοντας στην αγορά από αυτή την άποψη, η Ένωσή μας μπορεί να προστατεύσει τα μέλη της παύοντας την «εργαλειοποίηση» του φυσικού αερίου κατά των οικονομιών μας και αποσυνδέοντας τη γεωπολιτική κρίση από την ενεργειακή κρίση, χωρίς να επηρεαστεί την παραγωγή και την προσφορά φυσικού αερίου βραχυπρόθεσμα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι απίθανο αυτό το πρόβλημα να εξαφανιστεί μόλις υποχωρήσει η ζήτηση για αέριο θέρμανσης. Αν δεν ενεργήσουμε τώρα, το πρόβλημα θα επιμείνει στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος -που συνδέονται με τις τιμές του φυσικού αερίου στις αγορές χονδρικής- τους επόμενους μήνες της άνοιξης και του καλοκαιριού επιβαρύνοντας υπέρμετρα νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Μετά από προσεκτική αξιολόγηση των διαθέσιμων επιλογών, θα ήθελα να προτείνω ένα «Σχέδιο Έξι Σημείων» προς εξέταση. Κάθε στοιχείο του Σχεδίου στοχεύει στην εξουδετέρωση της τρέχουσας κλιμάκωσης στη χονδρική αγορά φυσικού αερίου:
Ανώτατο όριο τιμών: Ανώτατο όριο στις τιμές ττου αερίου (TTF), δηλαδή με σημείο αναφοράς στην υψηλότερη ιστορική τιμή φυσικού αερίου πριν από την κρίση
Ημερήσιο εύρος τιμής: Μια ζώνη διακύμανσης των τιμών (TTF) που περιορίζει τη μεταβλητότητα, για παράδειγμα, στο +/- 10%
Καθορισμός τιμής έκτακτης ανάγκης: Καθορισμός σταθερής τιμής εκτάκτου ανάγκης (TTF) πμόνο ως αντίδραση σε δηλώσεις σχετικά με τις ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία
Ανώτατο όριο κέρδους: Ανώτατα όρια μικτού περιθωρίου κέρδους στις αγορές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα, 5% με βάση τις ρυθμιστικές αρχές της αγοράς που παρακολουθούν το κόστος παραγωγής και το επίπεδο κόστους της ηλεκτρική ενέργειας (LCOE) στα περιουσιακά στοιχεία παραγωγής
Διαπραγμάτευση φυσικής παράδοσης: Εξέταση μιας χρονικά περιορισμένης επιλογής για να επιτρέπεται η συναλλαγή μόνο με φυσική παράδοση
Ενίσχυση Ρευστότητας: Αύξηση της ρευστότητας στην αγορά φυσικού αερίου με σύζευξη αγορών μεταξύ ΗΠΑ/ΕΕ/Ασίας. Για παράδειγμα, με την ενίσχυση της συνεργασίας με την Κίνα για φορτία LNG, ενδεχομένως με ανώτατα όρια στο κόστος μεταφοράς για την αποτροπή της κερδοσκοπίας.
Όλες αυτές οι επιλογές πολιτικής αντιπροσωπεύουν ξεκάθαρα σημαντικές παρεμβάσεις στην αγορά, οι οποίες, ωστόσο, έχουν χρησιμοποιηθεί σε έκτακτες περιπτώσεις στο παρελθόν σε άλλες αγορές για την εξισορρόπησή τους ή είναι ακόμη και τυπικά χαρακτηριστικά σε ορισμένες αγορές. Πιστεύω ακράδαντα ότι οι ασυνήθιστοι καιροί απαιτούν ασυνήθιστα μέτρα. Αυτές οι ενέργειες αποσκοπούν μόνο στην προστασία της εύρυθμης λειτουργίας της χονδρικής αγοράς φυσικού αερίου, η οποία βρίσκεται υπό σημαντική πίεση μετά την ολοένα και βαθύτερη σύγκρουση στην Ουκρανία με σοβαρές παρενέργειες και στην ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από το φυσικό αέριο.
Ενώ ο μεσοπρόθεσμος έως μακροπρόθεσμος στόχος πρέπει να είναι η επιστροφή σε μια κανονικά λειτουργούσα αγορά, είναι υποχρέωση των κυβερνήσεων και των ρυθμιστικών αρχών να παρεμβαίνουν όταν έκτακτες περιστάσεις ανατρέπουν τους κατά τα άλλα υγιείς μηχανισμούς της αγοράς.
Το Σχέδιο Έξι Σημείων έχει σχεδιαστεί για να προστατεύσει και να επαναρυθμίσει τις αγορές χονδρικής φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και να διασφαλίσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι πολίτες και οι οικονομίες των κρατών μελών της, αλλά και η παγκόσμια οικονομία, δεν θα υποφέρουν αδικαιολόγητα σε μια ήδη δύσκολη περίοδο.
Ελπίζω να βρείτε το σκεπτικό και την πρότασή μου έγκαιρα και παραμένω στη διάθεσή σας για μια πιο λεπτομερή ανταλλαγή επί του θέματος.
Κυριάκος Μητσοτάκης
Ειδήσεις σήμερα:
Νέες εξηγήσεις της μητέρας για τις εκδορές στη μύτη της Μαλένας από την Πάτρα
Ανησυχία για το Τσερνόμπιλ: Τα συστήματα ελέγχου εξ αποστάσεως των πυρηνικών υλικών έχουν πάψει να μεταδίδουν δεδομένα
Θρίλερ στη μαρίνα Αλίμου - Εντοπίστηκε σορός γυναίκας
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr