Plan B για καύσιμα και τρόφιμα

Η στροφή σε εναλλακτικές πηγές προμήθειας ενέργειας, πρώτων υλών αλλά και τελικών προϊόντων, καθώς και οι δραστικές αλλαγές που απαιτούνται στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας, το οποίο τα τελευταία χρόνια ήταν μονομερώς προσανατολισμένο στις υπηρεσίες, αποτελούν τις νέες προτεραιότητες της ελληνικής κυβέρνησης, όπως άλλωστε και ολόκληρης της ευρωπαϊκής ηπείρου, που επιβάλλονται από την όλο και μεγαλύτερη συνειδητοποίηση ότι ο πόλεμος του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία και οι βαρύτατες συνέπειές του στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι θα τραβήξουν σε μάκρος.

Σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή συνδρομή, που αποτελεί την εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για να αντέξει η ελληνική οικονομία τις τεράστιες επιπτώσεις από την παγκόσμια ενεργειακή κρίση και την επαπειλούμενη επισιτιστική κρίση, το κυβερνητικό επιτελείο αναζητεί σε όλο τον κόσμο κάθε είδους εναλλακτικές πηγές προμηθειών, με στόχο να αποτραπούν φαινόμενα ελλείψεων ή ανεπαρκούς κάλυψης της ζήτησης για βασικά αγαθά που με τη σειρά τους οδηγούν σε εκτίναξη των τιμών και σε ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις, ανατρέποντας τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και τα επιχειρηματικά πλάνα και προκαλώντας απόγνωση στα πιο ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας.

Έχοντας κλείσει τα εκλογικά σενάρια που συντηρούσε η αντιπολίτευση και κινούμενος, όπως λένε συνεργάτες του, «χωρίς ιδεολογικές παρωπίδες», ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στο περιθώριο των Συνόδων Κορυφής του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που συνήλθαν τις προηγούμενες ημέρες στις Βρυξέλλες, έλαβε σειρά πρωτοβουλιών με στόχο, αφενός, να εκφραστεί η διεθνής αλληλεγγύη στο αγωνιζόμενο ουκρανικό έθνος και, αφετέρου, να προασπιστούν τα συμφέροντα της χώρας μας αλλά και των άλλων Ευρωπαίων από ακραίους περιορισμούς κατά της Ρωσίας που θα μπορούσαν εντέλει να προκαλέσουν μεγαλύτερη ζημιά στην παγκόσμια οικονομία απ’ ό,τι στην ίδια τη Ρωσία.

Άλλωστε, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, ακολουθώντας ακόμη και σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία την πάγια τακτική τους να προτάσσουν τα συμφέροντα των επιμέρους χωρών έναντι του συνολικού συμφέροντος της Ενωσης, έκαναν κάποια βήματα προς την κατεύθυνση της ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία, πλην, όμως, οι διαφωνίες που ανέκυψαν μετέθεσαν για το προσεχές μέλλον την απόφαση να τεθεί πλαφόν στις τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς φυσικού αερίου που, όπως επανειλημμένα έχει τονίσει ο Ελληνας πρωθυπουργός, έχει μετατραπεί σε πεδίο ακραίας κερδοσκοπίας.

Χρειάστηκε να παραταθεί για αρκετές ώρες η Σύνοδος των Βρυξελλών για να συμφωνήσουν οι «27» να περιληφθεί ρητή αναφορά στα συμπεράσματα του Συμβουλίου με την οποία εξουσιοδοτείται η Κομισιόν να εξετάσει το θέμα του πλαφόν, κάτι, πάντως, που είχε γίνει και στην πρόσφατη Σύνοδο των Βερσαλλιών χωρίς στο μεταξύ να υπάρξει πρόοδος, καθώς οι χώρες του Ευρωπαϊκού Βορρά παραμένουν επιφυλακτικές. Ανοιχτό έμεινε και το ζήτημα που αφορά την επίδραση που έχει η τιμή του φυσικού αερίου στην αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας, για το οποίο οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν κατάφεραν να βρουν κοινό τόπο και μετέθεσαν τις οριστικές αποφάσεις για το προσεχές μέλλον.

Ο Ελληνας πρωθυπουργός τάχθηκε αναφανδόν υπέρ της κρατικής παρέμβασης στις αγορές, επισημαίνοντας ότι «δεν μπορεί η Ε.Ε. να παρακολουθεί απαθής τις εξωφρενικές τιμές προμήθειας ενέργειας» που, εκτός των άλλων, «χρηματοδοτούν και τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας αφού η Ρωσία έχει τεράστια έσοδα».

Αν και αναγνώρισε ότι «η Ευρώπη δεν αποφασίζει σε μια νύχτα», ο κ. Μητσοτάκης επέμεινε ότι «θα είναι τραγωδία αν μετά την πανδημία του κορωνοϊού και την έκρηξη στις τιμές αγαθών, όπως η ενέργεια, η Ευρώπη και ολόκληρος ο πλανήτης να βρεθούν αντιμέτωποι και με μια επισιτιστική κρίση».

Ο ίδιος, πάντως, δήλωσε αισιόδοξος ότι οι αναφορές στα συμπεράσματα της Συνόδου θα ληφθούν υπ’ όψιν από τις αγορές, στις οποίες εμφανίζεται μια τάση αποκλιμάκωσης των τιμών. Πηγή πρόσθετης αισιοδοξίας αποτέλεσε και η σημαντική, όπως χαρακτηρίζεται, συμφωνία ανάμεσα στον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για απευθείας προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ. Υπολογίζεται ότι με τη συμφωνία αυτή το αμερικανικό LNG θα καλύψει το 30% των φετινών αναγκών της Ε.Ε. σε φυσικό αέριο και μπορεί να οδηγήσει στην πλήρη απεξάρτηση από τη Ρωσία μέχρι το 2030.

Το κεϊνσιανό στίγμα Μητσοτάκη

Προτού αναχωρήσει για τις Βρυξέλλες, ο κ. Μητσοτάκης έδωσε από το βήμα της Βουλής το στίγμα των προθέσεών του: «Είμαι ένας φιλελεύθερος πολιτικός ο οποίος είχε την ατυχία να διαχειριστεί μία σειρά από κρίσεις αλλά και να προΐσταται, μαζί με το οικονομικό επιτελείο, της μεγαλύτερης κεϊνσιανής δημοσιονομικής επέκτασης που έχει γίνει ποτέ στην ιστορία αυτού του τόπου», είπε, αποκρούοντας τις αιτιάσεις του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα ότι η κυβέρνηση εφαρμόζει «νεοφιλελεύθερες πολιτικές υπέρ των λίγων».

Στην ίδια συζήτηση, εξάλλου, που αφορούσε τη νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ, για τον οποίο σε σχέση με το 2018 οι φορολογούμενοι θα πληρώσουν 35% λιγότερα χρήματα, καθώς και το νέο πακέτο στήριξης ύψους 1,1 δισ. για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την επιβολή στις ενεργειακές εταιρείες έκτακτης εισφοράς που θα φτάσει στο 90% των υπερκερδών που εξασφάλισαν στη διάρκεια της κρίσης. Με τον τρόπο αυτό θα επιστραφεί στον κρατικό προϋπολογισμό το σημαντικότερο μέρος από τα υπερκέρδη που θα χρησιμοποιηθεί για τη στοχευμένη ανακούφιση των πολιτών που πλήττονται βαρύτερα από τις επιπτώσεις των κρίσεων.

Αιφνιδιάζοντας την αξιωματική αντιπολίτευση και τον αρχηγό της, ο οποίος είχε προετοιμαστεί για να καταγγείλει την κυβέρνηση ότι δεν παίρνει μέτρα  για να πατάξει την κερδοσκοπία στην αγορά καυσίμων, ο κ. Μητσοτάκης έκανε γνωστό ότι έχει δοθεί εντολή στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, που είναι ο μόνος αρμόδιος φορέας, να αρχίσει να αναλύει τα στοιχεία όλων των εταιρειών ενέργειας από τον περασμένο Οκτώβριο έως σήμερα και με βάση το πόρισμα που θα συνταχθεί θα επιβληθεί η επιστροφή στο Δημόσιο του 90% των επιπλέον κερδών που εξασφάλισαν την περίοδο της κρίσης.

Στελέχη του κυβερνητικού επιτελείου απορρίπτουν τους αντιπολιτευτικούς ισχυρισμούς ότι άλλες ευρωπαϊκές χώρες κινήθηκαν νωρίτερα: «Καμία κυβέρνηση στην Ευρώπη μέχρι σήμερα δεν έχει εισπράξει ούτε ένα ευρώ από οποιαδήποτε φορολόγηση υπερκερδών, διότι απλούστατα δεν έχει τα απαιτούμενα στοιχεία», υποστηρίζουν. Ενώ συγκρίνοντας το πακέτο στήριξης των ευάλωτων ομάδων, των αυτοκινητιστών και των αγροτών, υποστηρίζουν ότι είναι περισσότερο «γενναιόδωρο» από εκείνο που εφάρμοσαν ισχυρότερες χώρες, όπως για παράδειγμα η Γερμανία.

Ενδεικτικά, με βάση συγκριτικά στοιχεία που παραθέτουν κυβερνητικοί ιθύνοντες, η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόσθετο κοινωνικό επίδομα 100 ευρώ σε ευάλωτους πολίτες, ενώ η ελληνική διπλασίασε το Ελάχιστο Εισόδημα και δίνει 200 ευρώ σε 677.000 χαμηλοσυνταξιούχους, σε 35.000 ανασφάλιστους υπερήλικες και σε 167.000 ΑμεΑ. Στη Γερμανία δίνουν επίδομα 100 ευρώ ανά παιδί, ενώ στην Ελλάδα χορηγείται 1,5 επίδομα και αναλογικά με εισόδημα σε 625.000 δικαιούχους.

Για την ενεργειακή κρίση, εξάλλου, οι Γερμανοί δίνουν εφάπαξ ποσό 300 ευρώ (φορολογητέο) στους μισθωτούς (που το πληρώνουν οι εργοδότες) και στους ελεύθερους επαγγελματίες που θα αφαιρεθεί από την προκαταβολή φόρου, χωρίς να δίνουν τίποτα στους συνταξιούχους.

Ενώ στη χώρα μας ισχύουν μεγαλύτερες εκπτώσεις στους λογαριασμούς ρεύματος που ξεκίνησαν από τον Σεπτέμβριο και συνεχίζονται κάθε μήνα.

Εναλλακτικές αγορές

Στο Μέγαρο Μαξίμου και στα συναρμόδια υπουργεία Ανάπτυξης, στο οποίο ανήκει η αρμοδιότητα για τη λειτουργία της αγοράς, Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επικρατεί τις τελευταίες ημέρες πυρετός συσκέψεων που στόχο έχουν την παρακολούθηση των αποθεμάτων και του ομαλού εφοδιασμού της αγοράς σε σειρά προϊόντων και την αποτροπή φαινομένων αισχροκέρδειας.

Ήδη με διάταξη του υπουργείου Ανάπτυξης έχει θεσπιστεί κόφτης στο περιθώριο μεικτού κέρδους για σειρά αγαθών και υπηρεσιών που δεν πρέπει να υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο προ της 1ης Σεπτεμβρίου 2021. Επίσης, ξεκίνησαν και συνεχίζονται εντατικοί έλεγχοι στην αγορά για φαινόμενα αισχροκέρδειας.

Τον τελευταίο μήνα έγιναν σχεδόν 3.500 έλεγχοι στην αγορά, διαπιστώθηκαν 841 παραβάσεις και έχουν βεβαιωθεί πρόστιμα σχεδόν 500.000 ευρώ. Με απόφαση, εξάλλου, του υπουργού Αδωνη Γεωργιάδη επιβλήθηκε σε μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ που πωλούσε με μεγαλύτερο μεικτό περιθώριο κέρδους πρόστιμο 647.000 ευρώ, που είναι το υψηλότερο στην ιστορία της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή.

Για σήμερα Δευτέρα είναι προγραμματισμένη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για να γίνει επισκόπηση της κατάστασης στον τομέα των αποθεμάτων προϊόντων και εφοδίων και την αποτροπή τυχόν κινδύνων από ελλείψεις.

Παρών στη σύσκεψη θα είναι και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργος Γεωργαντάς, ο οποίος θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις σε βραχυπρόθεσμο και μεσομακροπρόθεσμο πεδίο για τον ομαλό εφοδιασμό σε πρώτες ύλες, τρόφιμα, ζωοτροφές κ.ά. Σύμφωνα με πεποίθηση που επικρατεί στο κυβερνητικό επιτελείο, «δεν θα υπάρξουν θέματα ανεπαρκειών, εφόσον δεν επικρατήσει πανικός».

Αρμόδιες πηγές μετέφεραν στο «ΘΕΜΑ» την πληροφορία ότι για αρκετά αγαθά έχουν ήδη βρεθεί εναλλακτικές αγορές, ενώ για άλλα αναζητούνται ακόμη. Για παράδειγμα, οι αλευροβιομηχανίες που είχαν εξάρτηση από το ρωσικό και το ουκρανικό σιτάρι έχουν κάνει ήδη παραγγελίες από τον Καναδά και, μέσω Ιταλίας, τροφοδοτείται η ελληνική αγορά. Δεν αποκλείονται επίσης εισαγωγές από το δυτικό μέρος της Ουκρανίας, ούτε προμήθειες κάποιων ποσοτήτων ρωσικού σιταριού μέσω Τουρκίας.

Κίνητρα στους αγρότες

Την ίδια ώρα, για τις ζωοτροφές, που αποτελούν κρίσιμο παράγοντα για την επιβίωση της ελληνικής κτηνοτροφίας, έχουν ξεκινήσει συζητήσεις για εισαγωγές από χώρες όπως η Ινδία και η Μαλαισία.

Ενώ για κάποια προϊόντα που, λόγω της ουκρανικής κρίσης, έχουν μειωμένη παραγωγή και αυξημένες τιμές αναζητείται η προμήθεια εναλλακτικών προϊόντων που να λειτουργούν ως υποκατάστατα. Για παράδειγμα, αντί του πανάκριβου, πλέον, ηλιέλαιου θα δοθεί έμφαση στην αντικατάσταση της χρήσης του με άλλα σπορέλαια. Βολιδοσκοπήσεις γίνονται ακόμη για προϊόντα, όπως ο αραβόσιτος και άλλα, με εναλλακτική προέλευση χώρες της Νότιας Αμερικής και της Αφρικής.

Μεγάλη έμφαση στη σύσκεψη της Δευτέρας αναμένεται να δοθεί στην ανάγκη για τροποποίηση του παραγωγικού μοντέλου της χώρας μας με ενίσχυση του παραμελημένου εδώ και χρόνια πρωτογενούς τομέα. «Πρέπει να πείσουμε τους Ελληνες αγρότες να επιστρέψουν στην καλλιέργεια της ελληνικής γης που μένει χέρσα», σημειώνει κυβερνητικό στέλεχος με γνώση της δραματικής κατάστασης που έχει επικρατήσει τα τελευταία χρόνια στον εγχώριο αγροτικό τομέα. «Για να γίνει αυτό, όμως, χρειάζεται να δώσουμε γενναία κίνητρα και να πάψουμε να επιδοτούμε την αγρανάπαυση, όπως κάναμε μέχρι τώρα με ευρωπαϊκές νόρμες που είχαν ως αποτέλεσμα τη μεγάλη επισιτιστική επάρκεια των χωρών της Ε.Ε. από τις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων και εφοδίων από χώρες όπως η Ρωσία, η Ουκρανία και άλλες». Κατά πληροφορίες, μετά τη σύσκεψη στο πρωθυπουργικό γραφείο, θα γίνουν ανακοινώσεις με τις οποίες θα κληθούν οι Ελληνες αγρότες να αυξήσουν κατά το δυνατόν τις καλλιέργειες σε προϊόντα όπως το σιτάρι και το καλαμπόκι όπου η χώρα μας είναι ελλειμματική.

Αν και η εκτίμηση που κάνουν στο κυβερνητικό επιτελείο είναι ότι με τους ελέγχους που γίνονται για τις πιθανές αποθεματοποιήσεις δεν πρόκειται να υπάρξουν μεγάλες ελλείψεις για τον επόμενο ένα χρόνο, η στρατηγική της ενίσχυσης του πρωτογενούς τομέα θεωρείται ότι πρέπει να έχει μακροπρόθεσμο ορίζοντα που να υπερβαίνει τη διάρκεια της πολεμικής σύρραξης στο ουκρανικό έδαφος.


Ειδήσεις σήμερα:

Όσκαρ 2022: Οι νικητές και η επίθεση του Γουίλ Σμιθ στον Κρις Ροκ επί σκηνής

Ξεκινά τριήμερο διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία - Ο Ζελένσκι συζητά την ουδετερότητα, αλλά όχι τη διχοτόμηση

Σήμερα «κλειδώνει» η ημερομηνία της ομιλίας Ζελένσκι στη Βουλή - Ποια κόμματα είναι υπέρ και ποια κατά