Η εκλογική στρατηγική του ΚΙ.ΝΑΛ.: Οι «κόκκινες γραμμές» Ανδρουλάκη στα σενάρια συνεργασίας
Εχοντας διακηρύξει την πολιτική αυτονομία του κόμματός του, ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛ. θέτει όρια μιλώντας για «σοσιαλδημοκρατικό κορμό», αποκλείει τα πολιτικά βαρίδια, ξεκαθαρίζει ότι δεν θα γίνει Καμμένος, ενώ επιδιώκει να επιβάλει τους όρους του από τον πρώτο γύρο των εκλογών
Με τους δικούς του όρους -και μόνο- συζητά ο κ. Νίκος Ανδρουλάκης για τα σενάρια κυβερνήσεων συνεργασίας που έβαλε στο τραπέζι ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την απόφασή του να μην αλλάξει τον εκλογικό νόμο. Διεκδικεί ένα μεγάλο ποσοστό στις κάλπες προκειμένου να έχει διαπραγματευτική δύναμη ακόμα και για το πρόσωπο του πρωθυπουργού -ανεξάρτητα από το ποιο θα είναι το πρώτο κόμμα- και διαμηνύει ότι σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να γίνει Καμμένος.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛ., παρότι βλέπει το κόμμα του να σταθεροποιείται σε επίπεδα χαμηλότερα από εκείνα που είχε καταγράψει το πρώτο διάστημα μετά την εκλογή του, παραμένει εντός των στόχων, αφού οι περισσότερες μετρήσεις δείχνουν ότι διπλασιάζει το ποσοστό του 2019, έχοντας εισροές τόσο από τη Νέα Δημοκρατία όσο και από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο νέος πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής έχει διακηρύξει την πολιτική αυτονομία του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛ., που είναι άλλωστε η βασική συγκολλητική ουσία του κόμματος, το οποίο παραμένει ένας πολυκομματικός φορέας με σημαντικές διαφορές απόψεων μεταξύ των στελεχών του, αλλά και μεταξύ των ψηφοφόρων του.
Οι εκλογολόγοι διαπιστώνουν ότι η νέα εκλογική του βάση που δεν είναι σταθεροποιημένη διχάζεται και στο ερώτημα περί συνεργασιών, αλλά και στο με ποιον πρέπει να συνεργαστεί, κάνοντας δύσκολη κάθε δημόσια κίνηση πριν από τις εθνικές εκλογές. Για να υπερβεί το πρόβλημα αυτό, ο κ. Ανδρουλάκης έχει λανσάρει τη θεωρία «του πρώτου γύρου», υποστηρίζοντας ότι τα κόμματα που μιλούν για κυβερνήσεις συνεργασίας, δηλαδή πλέον και η Ν.Δ. και ο ΣΥΡΙΖΑ, θα δείξουν ότι το εννοούν από το βράδυ των επόμενων εκλογών, που θα γίνουν με απλή αναλογική.
Τα στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη εξηγούν ότι, με βάση τα όσα ισχύουν δημοσκοπικά σήμερα, η Ν.Δ. προβλέπεται να έχει εκείνο το βράδυ γύρω στους 110 βουλευτές, ο ΣΥΡΙΖΑ περί τους 75 και το Κίνημα Αλλαγής 50 βουλευτές. Kάτι τέτοιο σημαίνει ότι Ν.Δ. και Κίνημα Αλλαγής μπορούν να συμφωνήσουν στον σχηματισμό κυβέρνησης από την πρώτη Κυριακή, με το ΚΙΝ.ΑΛ. να έχει υπερδιπλασιάσει τις έδρες του και τη Νέα Δημοκρατία να έχει χάσει έως και 47 βουλευτές. Σε ένα τέτοιο σκηνικό, η ηγεσία της Χαριλάου Τρικούπη θεωρεί ότι θα μπορούσε να περάσει άνετα τους όρους της, που έχουν να κάνουν τόσο με την πολιτική της κυβέρνησης συνεργασίας όσο και με τα πρόσωπα που θα την απαρτίσουν.
Τα μετεκλογικά σενάρια
Ο κ. Ανδρουλάκης έχει προς το παρόν μιλήσει δημοσίως για «σοσιαλδημοκρατικό κορμό», υπονοώντας ότι θα ορίσει κόκκινες γραμμές για τις πολιτικές, αλλά και τα νέα πρόσωπα στις θέσεις ευθύνης, τα οποία δεν θα κουβαλούν πολιτικά βαρίδια - μια έμμεση, αλλά σαφής αναφορά και στον ίδιο τον κ. Μητσοτάκη, όπως και στον κ. Αλέξη Τσίπρα, αν αλλάξει η εκλογική αριθμητική. Ενδέχεται μάλιστα η πλευρά του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛ. να επικεντρωθεί και σε μια τριμερή κυβέρνηση, με τη συμμετοχή και του ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον είναι δεύτερο κόμμα, ανάλογα και με τις εξελίξεις στον κοινωνικοοικονομικό τομέα, αν δηλαδή η χώρα έχει μπει σε νέο κύκλο οικονομικής δυσχέρειας, με ό,τι συνεπάγεται κάτι τέτοιο για τις αντοχές της ελληνικής κοινωνίας.
Ωστόσο, όλα τα παραπάνω έχουν να κάνουν με τις δημοσκοπήσεις σήμερα, αφού η πρώτη ημερομηνία για να στηθούν κάλπες, αν δεν ισχύσει η δέσμευση Μητσοτάκη για το τέλος της άνοιξης του 2023, είναι σε ένα πεντάμηνο, οπότε ουδείς γνωρίζει πώς θα έχει διαμορφωθεί έως τότε η εκλογική ψυχολογία. Αυτό που ισχύει προς το παρόν είναι ότι η Νέα Δημοκρατία έχει απώλειες λόγω της ακρίβειας που προκαλεί η παγκόσμια ενεργειακή κρίση, αλλά και λόγω των χειρισμών της στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αφού το φιλορωσικό πνεύμα διαπερνά όλα τα κόμματα.
Ωστόσο, οι απώλειες του ίδιου του κ. Μητσοτάκη είναι πολύ μικρότερες, κάτι που εκφράζεται με τις απαντήσεις στο ερώτημα για τον καταλληλότερο πρωθυπουργό. Την ίδια στιγμή, ο ΣΥΡΙΖΑ και ο κ. Τσίπρας προσωπικά δείχνουν κολλημένοι δημοσκοπικά, με τον δεύτερο να υπολείπεται σε πολλές περιπτώσεις του κόμματός του, ενώ παλαιότερα ήταν το κύριο όπλο του στις μετρήσεις. Φυσικά, όλα τα παραπάνω μπορούν να μεταβληθούν, ειδικά αν συνεχιστεί και το φθινόπωρο η ενεργειακή ακρίβεια.
Κλείσιμο
Παράλληλα, στη Χαριλάου Τρικούπη δεν παραγνωρίζουν ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν έχει παραιτηθεί από την επιδίωξη της αυτοδυναμίας: μάλιστα, αρκετοί διαβλέπουν πίσω από τις πρόσφατες δηλώσεις του περί κυβερνήσεων συνεργασίας μια προσπάθεια να ταυτίσει το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛ. με τον ΣΥΡΙΖΑ προεξοφλώντας άρνησή του για συνεργασία, με στόχο την επανάκαμψη στη Νέα Δημοκρατία όσων κεντρώων ψηφοφόρων την είχαν επιλέξει στις κάλπες του 2019 ως το αντίπαλο δέος της κυβέρνησης του κ. Τσίπρα.
Ολα θα εξαρτηθούν από τα ποσοστά
Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις δείχνουν διαρροή ψηφοφόρων από τη Ν.Δ. προς το Κίνημα Αλλαγής της τάξεως του 12% - αν επέστρεφαν σύσσωμοι στο κυβερνών κόμμα, θα του εξασφάλιζαν μια δεύτερη αυτοδυναμία. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος φόβος της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛ., κυρίως για τον δεύτερο γύρο των εκλογών. Υπενθυμίζουν μάλιστα τι είχε συμβεί στις διπλές εκλογές του 2012, όταν η Νέα Δημοκρατία του κ. Αντώνη Σαμαρά βρέθηκε από το 18% στο 29% μέσα σε λιγότερο από έναν μήνα, χωρίς να έχει αλλάξει κάτι στην καθημερινότητα των ψηφοφόρων.
Σε κάθε περίπτωση, στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη εκτιμούν ότι όλα θα εξαρτηθούν από τα ποσοστά των τριών κομμάτων στον γύρο της απλής αναλογικής: αν τα ποσοστά της Ν.Δ. είναι τέτοια που θα αποκλείουν την αυτοδυναμία και με τον εκλογικό νόμο του δεύτερου γύρου -για παράδειγμα, αν το κυβερνών κόμμα βρεθεί κάτω από το 30% στην κάλπη-, τότε ενδεχομένως η συζήτηση για συνεργασία θα ξεκινήσει από τον πρώτο γύρο. Σε διαφορετική περίπτωση, αν η Ν.Δ. εμφανίσει απλώς τη φυσιολογική φθορά ενός κόμματος που έχει κυβερνήσει τέσσερα χρόνια, στη Χαριλάου Τρικούπη θεωρούν ότι ο κ. Μητσοτάκης θα πάει αμέσως σε δεύτερες εκλογές με το σύστημα της (ελαφρώς) ενισχυμένης αναλογικής, είτε για να πάρει την αυτοδυναμία, είτε για να την προσεγγίσει, εκλέγοντας πάνω από 140 βουλευτές, όπως δείχνουν σήμερα οι εκτιμήσεις της ψήφου.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, σαφώς η Χαριλάου Τρικούπη θα προτιμούσε μια ισχνή αυτοδυναμία Μητσοτάκη, που θα την έβγαζε από το πρόβλημα της επιλογής κυβερνητικού εταίρου, ενώ παράλληλα θα σηματοδοτούσε μια νέα ήττα του κ. Τσίπρα, ο οποίος θα άρχιζε να έχει εσωκομματικό πρόβλημα. Σε κάθε περίπτωση, η στρατηγική του κ. Ανδρουλάκη τόσο με την κριτική προς την κυβέρνηση όσο και με τις προτάσεις που έχει παρουσιάσει είναι να απευθυνθεί κυρίως σε εκείνους που ήταν ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ και μετακινήθηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ το 2012 και το 2015, παραμένοντας στον ίδιο χώρο και το 2019, όχι με επιχείρημα «να παραμείνει η κυβέρνηση Τσίπρα», αλλά για «να μην έρθει στα πράγματα ο Μητσοτάκης».
Στο πλαίσιο αυτό, στο Κίνημα Αλλαγής παρακολουθούν την εξελισσόμενη αντιπαράθεση μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ, την οποία εκλαμβάνουν ως μια προσπάθεια αναβίωσης του «νέου δικομματισμού», που θα μπορούσε να πιέσει αμφίπλευρα το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛ. όσο πλησιάζει ο χρόνος των εκλογών, ειδικά αν η διαφορά μεταξύ των δύο κομμάτων μειωθεί αισθητά και κυριαρχήσει η αίσθηση ότι οι εκλογές μεταβάλλονται σε ένα ντέρμπι για δύο.
Κάτι τέτοιο θα ήταν σενάριο τρόμου για το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛ., αφού οι εισροές από τον ΣΥΡΙΖΑ γίνονται κυρίως στη βάση της αναζήτησης ενός νέου πυλώνα της Κεντροαριστεράς, που θα αντιπαρατεθεί με τη Νέα Δημοκρατία. Ωστόσο, αν ο ΣΥΡΙΖΑ αποκτήσει και πάλι τη σφραγίδα του αντίπαλου πόλου της συντηρητικής παράταξης και οι επόμενες εκλογές κριθούν στο ποιος είναι καταλληλότερος να κυβερνήσει μεταξύ των κυρίων Μητσοτάκη - Τσίπρα, τότε τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛ. θα πιεστούν πολύ. Και όπως έχει πει ο κ. Ανδρουλάκης σε ανύποπτο χρόνο, δεν πρόκειται να παίξει τον ρόλο των ΑΝ.ΕΛ., δηλαδή ενός μικρού κόμματος που δεν μπορεί να επηρεάσει τις πολιτικές, αλλά απλώς μετέχει στη διακυβέρνηση.
Στις κάλπες για το όνομα
Ο κ. Ανδρουλάκης αιφνιδίασε ακόμη και τους πλέον στενούς του συνεργάτες, όταν από την Πάτρα ανακοίνωσε προ ημερών ότι μαζί με τη διαδικασία εκλογής των επικεφαλής στις Νομαρχιακές και Τοπικές Οργανώσεις στις 8 Μαΐου θα στηθεί κάλπη και για την επιλογή του ονόματος του κόμματος από τα μέλη -ίσως και τους φίλους- του ΚΙΝ.ΑΛ. Με την κίνηση αυτή, ο κ. Ανδρουλάκης έχει δύο στόχους. Ο πρώτος παραπέμπει στην ικανοποίηση των ψηφοφόρων που θέλουν στην πρώτη γραμμή το όνομα και το σύμβολο του ΠΑΣΟΚ, τα πιο δημοφιλή και διαχρονικά.
Δεν είναι τυχαίο ότι από την επομένη της εκλογής του στην ηγεσία καθιέρωσε στις ανακοινώσεις του κόμματος το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛ. Ο δεύτερος στόχος έχει να κάνει με την κινητοποίηση των 270.000 πολιτών που έλαβαν μέρος στην εσωκομματική αναμέτρηση του Δεκεμβρίου, λίγες ημέρες πριν από την ανοιχτή εκλογή Τσίπρα από τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ Ποια είναι τα πιθανά συνθετικά ονόματα και οι σχετικές επιλογές στο νέο ψηφοδέλτιο; Οπως ακούγεται, μπορεί να είναι το επικρατέστερο το τελευταίο διάστημα ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛ., το ΠΑΣΟΚ/Δημοκρατική Συμπαράταξη, το σκέτο ΚΙΝ.ΑΛ. ή κάποιο άλλο. Τίποτε ακόμη δεν έχει αποφασιστεί, είναι όμως θέμα ημερών. Τα προγνωστικά, πάντως, λένε ότι το όνομα ΠΑΣΟΚ προτιμά η συντριπτική πλειοψηφία των μελών του κόμματος που φτάνουν σήμερα τις 189.000.
Για ενέργεια και ακρίβεια
Διάδρομο για να πυκνώσει τα προγραμματικά του μηνύματα επιχειρεί να ανοίξει ο κ. Ανδρουλάκης, καθώς, όπως σημειώνουν στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη, «ήδη αναδεικνύεται ως συγκριτικό του πλεονέκτημα η επάρκεια σε συνεπείς και καθαρές θέσεις του στα ενεργειακά και σε θέματα κοινωνικής πολιτικής -όπως η κοινωνική στέγη-, που εν πολλοίς επιβεβαιώθηκαν ως ορθές, ρεαλιστικές και απολύτως υλοποιήσιμες παρά τις αρχικές λοιδορίες της κυβέρνησης». Σε αυτή την κατεύθυνση είναι και οι επισημάνσεις από το ΠΑΣΟΚ/Κίνημα Αλλαγής για τις κινήσεις του προέδρου του.
Οπως σημειώνουν, ο κ. Ανδρουλάκης μετρά σχεδόν τρεις μήνες που:
■ Εβαλε το θέμα της μείωσης του ΦΠΑ στα βασικά αγαθά - το άφησε ανοιχτό ο πρωθυπουργός την προηγούμενη Πέμπτη.
■ Επέμεινε στη φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών ενέργειας - το έθεσε ο πρωθυπουργός προ 15 ημερών.
■ Εκανε λόγο για ομαλή απολιγνιτοποίηση και κριτική στην κυβερνητική απόφαση να προσδεθεί σε τέτοιον βαθμό η χώρα στο φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εν μέσω ενεργειακής κρίσης - ήδη ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε αύξηση της εξόρυξης λιγνίτη. Εθεσε στο τραπέζι το πρόγραμμα της κοινωνικής κατοικίας, το οποίο συζήτησε διεξοδικά με τον Πορτογάλο πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα, σημειώνοντας βέλτιστες πρακτικές γι’ αυτή την παρέμβαση που θα δώσει ανάσα σε χιλιάδες νέα ζευγάρια και σπουδαστές.
Συγκεκριμένα, στην Πορτογαλία τρέχουν τρία προγράμματα χρηματοδοτούμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης που αφορούν: 26.000 κοινωνικές κατοικίες για ενοικίαση σε οικονομικά ευάλωτους, 7.000 κατοικίες προς ενοικίαση σε προσιτή τιμή για τη μεσαία τάξη, 2.000 κατοικίες για θύματα βίας, πρόσφυγες, θύματα καταστροφών.
