Όλα για τις κάλπες: Οι ημερομηνίες, τα γκάλοπ και τα ψηφοδέλτια
27.06.202209:51
Σενάρια και ίντριγκες για πριν, ανάμεσα και μετά τις εκλογές - Σχέδιο αυτοδυναμίας στο Μαξίμου ακόμη και με 3ο γύρο - «Θα τολμήσει κανείς να κάνει κυβέρνηση χωρίς τον νικητή;», αναρωτιούνται στη ΝΔ, πιέζοντας έτσι τον Ανδρουλάκη - Και στρατηγική 2ης Κυριακής… από τον α' γύρο για να μην υπάρξει χαλαρή ψήφος - Εβδομαδιαία τα γκάλοπ στο κυβερνητικό επιτελείο, δείχνουν 36% ΝΔ, 26% ΣΥΡΙΖΑ και 13% ΠΑΣΟΚ
«Η σκανδάλη για τις φθινοπωρινές κάλπες πατήθηκε, η σφαίρα έχει φύγει από τη θαλάμη και το μόνο που μένει πλέον είναι να δούμε σε πιο σημείο του στόχου θα βρεθεί η βολίδα». Με αυτόν τον παραστατικό τρόπο, πηγή που απηχεί την ατμόσφαιρα η οποία επικρατεί στο Μέγαρο Μαξίμου δίνει την εικόνα του πολιτικού τοπίου, όπως διαμορφώνεται μετά τις επανειλημμένες πρόσφατες τοποθετήσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, με τις οποίες άνοιξε το παράθυρο για προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία με το τέλος του καλοκαιριού και πριν από την έλευση του χειμώνα.
«Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη Κυριακή που να έχει κυκλωθεί στο προσωπικό ημερολόγιο του πρωθυπουργού», επιμένουν άνθρωποι από το στενό επιτελείο των συνεργατών του κ. Μητσοτάκη που χαρακτηρίζουν «απλές εικασίες και εξυπνακίστικες πιθανολογήσεις» όλα όσα διακινούνται -ακόμη και από κυβερνητικούς βουλευτές!- για «κλειδωμένες ημερομηνίες». Χωρίς, όμως, να αρνούνται ότι «η δυναμική των πραγμάτων γέρνει πλέον την πλάστιγγα σαφώς υπέρ των εκλογών εντός του τρέχοντος χρόνου», δηλώνουν ότι το μόνο σήμα που έχει εκπεμφθεί από την κορυφή της κυβερνητικής ηγεσίας είναι η παρότρυνση «να ξεκινήσει η προετοιμασία για τη δεύτερη τετραετία».
«Οταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποστηρίζει ότι το κυβερνητικό έργο συνεχίζεται, το εννοεί απολύτως», υπογραμμίζουν. Αναγνωρίζουν, ωστόσο, ότι «το δίλημμα “εκλογές το προσεχές φθινόπωρο ή την ερχόμενη άνοιξη” έχει μπει στην πρωθυπουργική ζυγαριά», αλλά, όπως προσθέτουν, «είναι πολλά ακόμη εκείνα που πρέπει να σταθμιστούν προτού να ληφθεί η οριστική απόφαση». Επισημαίνουν χαρακτηριστικά ότι «ακόμη και ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν περίμενε να αποδειχθεί τόσο γρήγορα ότι θα λειτουργούσε ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία η προειδοποίησή του στο Συνέδριο του “ΘΕΜΑτος” για την Υγεία, σύμφωνα με την οποία το τοξικό κλίμα της πολιτικής αντιπαράθεσης μπορεί να αποτελέσει την αιτία για επίσπευση της προσφυγής στον λαό».
«Οι ολοένα υψηλότεροι τόνοι που παρεισφρέουν στη ρητορική των στελεχών της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά και του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα, οι ανοίκειοι χαρακτηρισμοί περί... “Αγίας Οικογένειας” και η κλιμάκωση των προσωπικών υβριστικών επιθέσεων που είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσουν, όσο ο ΣΥΡΙΖΑ και ο αρχηγός του θα υστερούν δημοσκοπικά, καθιστούν όλο και πιο επιτακτική την ανάγκη να πάμε γρηγορότερα στις εκλογές για να προλάβουμε τη μεγαλύτερη δηλητηρίαση της κοινωνίας από τις δόσεις πολιτικής οξύτητας», είναι η επιχειρηματολογία την οποία προτάσσουν κυβερνητικά στελέχη.
Εξάλλου, οι πρόσφατοι υπαινιγμοί της ηγεσίας της Κουμουνδούρου που, σύμφωνα με κυβερνητικούς αξιωματούχους, «μαρτυρούν διάθεση αμφισβήτησης της εγκυρότητας του εκλογικού αποτελέσματος» ενίσχυσε έτι περαιτέρω την εκτίμηση ότι «δεν πρέπει να βραδύνουν οι κάλπες». Σημειώνουν ότι «δεν υπάρχει προηγούμενο στη Μεταπολίτευση που αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης να ζήτησε να οριστεί υπηρεσιακός υπουργός Εσωτερικών τρεις μήνες πριν τις εκλογές και την ίδια περίοδο να ασκείται η εξωτερική πολιτική από διακομματική επιτροπή». Εκτιμούν, όμως, ότι όλα αυτά «δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια απέλπιδα προσπάθεια του κ. Τσίπρα να οικοδομήσει εκ των προτέρων άλλοθι για τη νέα ήττα που τον περιμένει».
Η κυβέρνηση δεν άφησε αναπάντητη την πρόκληση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και, με οδηγία του πρωθυπουργού, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου αποδοκίμασε «την κλιμακούμενη προσπάθεια του κ. Τσίπρα να πλήξει τη Δημοκρατία, τους θεσμούς και τον πολιτικό βίο». Εκανε λόγο, μάλιστα, για «σχέδιο τραμπισμού αλά γκρέκα», παραλληλίζοντας τη ρητορική του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης με εκείνη του τέως προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος για να δικαιολογήσει την ήττα καλλιέργησε κλίμα συνωμοσιολογίας περί νοθείας της λαϊκής βούλησης.
Υπό αυτές τις συνθήκες, στελέχη του πρωθυπουργικού επιτελείου θεωρούν ότι «θα είναι μάλλον αδύνατο να γίνει προεκλογικός διάλογος σε προγραμματική βάση, όπως επιθυμεί η κυβέρνηση, προκειμένου να αναδειχθούν τα επιτεύγματα της τελευταίας τριετίας, έτσι ώστε να αποφασίσουν οι πολίτες αν θέλουν να συνεχιστεί αυτή η πορεία, η οποία διαγράφηκε μέσα σε μια αλυσίδα κρίσεων ή να διακοπεί για να επιστρέψουμε στα όσα συνέβαιναν στη χώρα την περίοδο 2015 -2019».
Κυβέρνηση χωρίς το πρώτο κόμμα;
Η πεποίθηση που επικρατεί στον κύκλο των συνεργατών του πρωθυπουργού είναι ότι η στρατηγική της κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας την οποία έχει χαράξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποτελεί τη «μόνη βιώσιμη λύση για τον σχηματισμό σταθερής κυβέρνησης ικανής να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα με τα οποία είναι αντιμέτωπη η ελληνική κοινωνία, αλλά και εκείνα που μπορεί να ανακύψουν στην πορεία εξαιτίας της πολιτικής αστάθειας που θα πυροδοτήσει ένα θνησιγενές κυβερνητικό σχήμα ή μια ετερόκλητη συμμαχία κομμάτων χωρίς συνοχή και έρμα».
Σε αυτό το πλαίσιο, το κυβερνητικό επιτελείο άδραξε την ευκαιρία για να αναδείξει το ζήτημα μιας πιθανής μετεκλογικής συνεργασίας του ΣΥΡΙΖΑ με το ΜέΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη, που άνοιξε ο πρώην υπουργός Ευκλείδης Τσακαλώτος και στην οποία έδωσαν συνέχεια άλλα στελέχη της Κουμουνδούρου, προτείνοντας τρικομματική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ - ΜέΡΑ25 και, σύμφωνα με τον Δημήτρη Βίτσα, στήριξη από το ΚΚΕ στην περίπτωση που η τρικομματική συμμαχία δεν έχει πλειοψηφία 151 βουλευτών.
Στην κυβέρνηση μιλούν για «απεχθές ενδεχόμενο» το οποίο «ακόμη και αν μπορούσε να υλοποιηθεί αριθμητικά, θα προκαλούσε την αποδοκιμασία της ελληνικής κοινωνίας», για δύο κυρίως λόγους: Πρώτον, διότι δεν θα σεβόταν τη λαϊκή βούληση, αφού θα απέκλειε τον νικητή των εκλογών, δηλαδή το πρώτο κόμμα που όλοι προεξοφλούν ότι θα είναι η Ν.Δ. Και, δεύτερον, επειδή μια τέτοιου είδους σύμπραξη δεν θα μπορούσε να πάει μακριά και θα διαλυόταν πολύ γρήγορα εις τα εξ ων συνετέθη.
«Ακόμη και αν ο Νίκος Ανδρουλάκης αποφάσιζε να πάει κόντρα στο ίδιο του το ακροατήριο που πλειοψηφικά απαρτίζεται από πολίτες που δεν επιθυμούν σχέσεις με τον ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να φανταστεί κανείς στελέχη του ΠΑΣΟΚ, όπως, για παράδειγμα, τον Ανδρέα Λοβέρδο, να στεγάζονται στο ίδιο κυβερνητικό σχήμα με τον Παύλο Πολάκη και να ψηφίζουν από κοινού για να ξαναγίνει πρωθυπουργός ο εκ νέου ηττημένος Αλέξης Τσίπρας;» αναρωτιέται κυβερνητικός αξιωματούχος.
Υπό αυτό το πρίσμα, στο «γαλάζιο» στρατόπεδο θεωρούν αναπόφευκτη τη νέα προσφυγή στις κάλπες, από τη στιγμή που μετά την πρώτη εκλογική αναμέτρηση, όπου η κατανομή των βουλευτικών εδρών θα γίνει με το σύστημα της απλής αναλογικής, «δεν θα διαμορφωθούν συνθήκες διακυβέρνησης». Για να σχηματιστεί, άλλωστε, κυβερνητική πλειοψηφία 151 εδρών, θα πρέπει οι βουλευτές που θα τη στηρίζουν να προέρχονται από δυνάμεις που θα έχουν, κατ’ ελάχιστον, συγκεντρώσει στις κάλπες ποσοστά της τάξης του 45% με 46%.
Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
Με δεδομένους τους υφιστάμενους συσχετισμούς, οι οποίοι επιβεβαιώνονται από το σύνολο των δημοσκοπήσεων, πολιτικοί και εκλογικοί αναλυτές αποκλείουν να προκύψει μονοκομματική αυτοδυναμία. Σύμφωνα, άλλωστε, με την εικόνα που μεταδίδουν οι δημοσκόποι, τις τελευταίες τρεις εβδομάδες και καθώς η οσμή των εκλογών γίνεται ολοένα εντονότερη, παρατηρούνται κάποιες μικρές μετακινήσεις ψηφοφόρων που δεν ανατρέπουν μεν το γνωστό σκηνικό και τη σειρά κατάταξης των κομμάτων, πλην όμως παρουσιάζουν ενδιαφέρον.
Σε αδρές γραμμές, τα δύο μεγαλύτερα κόμματα δείχνουν να ενισχύονται, καθώς περιορίζονται οι διαρροές ψηφοφόρων που είχαν στην αρχή του χρόνου προς το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ., το οποίο πριν ακόμη από την εκλογή του κ. Ανδρουλάκη στην ηγεσία του είχε δυναμική ανόδου. Προϊόντος του χρόνου, όμως, και κυρίως αφότου ο νέος ένοικος της Χαριλάου Τρικούπη υιοθέτησε τη γραμμή «ούτε Μητσοτάκης, ούτε Τσίπρας πρωθυπουργός», η τάση ανόδου της τρίτης πολιτικής δύναμης ανακόπηκε και τα ποσοστά της άρχισαν να συμπιέζονται, παραμένοντας, πάντως, σε διψήφια επίπεδα.
Ειδικότερα και με τις δέουσες αναγωγές, η Νέα Δημοκρατία κινείται περί το 36%, ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάζει τάση να ξεπεράσει το 26%, ενώ το ΠΑΣΟΚ υποχωρεί προς το 13%. Το ΚΚΕ και η Ελληνική Λύση ενισχύονται οριακά, το ΜέΡΑ25 βρίσκεται στο μεταίχμιο του 3%, ενώ, κατά τα λοιπά, ξεχωρίζει το «κόμμα Κασιδιάρη», το μόρφωμα του κρατούμενου στις φυλακές πρώην Χρυσαυγίτη βουλευτή, το οποίο απέχει λιγότερο από όλους τους άλλους εξωκοινοβουλευτικούς σχηματισμούς στη διεκδίκηση επίδοσης που θα του δώσει εισιτήριο για την επόμενη Βουλή.
Με ποσοστά αυτής της τάξης, το κυβερνών κόμμα θα εκλέξει σε συνθήκες απλής αναλογικής περί τους 121 βουλευτές. Η αξιωματική αντιπολίτευση θα εκλέξει γύρω στους 88 βουλευτές, το ΠΑΣΟΚ περί τους 45, το ΚΚΕ 20, η Ελληνική Λύση 14 και 12 το ΜέΡΑ25. Η μόνη πιθανή βιώσιμη κυβερνητική συνεργασία που μπορεί να προκύψει είναι κατόπιν συμφωνίας της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ που θα δίνει άνετη πλειοψηφία 166 εδρών. Στον αντίποδα, το άθροισμα του ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ και το ΜέΡΑ25 μπορεί να φτάνει μέχρι τους 145 βουλευτές και μόνο όποιος αιθεροβατεί μπορεί να πιθανολογήσει ότι μια τέτοια συμμαχία θα βρει στήριξη από τον Περισσό. «Πιο πιθανό είναι να τους στηρίξει ο... Βελόπουλος παρά ο Κουτσούμπας», σχολίαζε χαριτολογώντας κυβερνητικό στέλεχος που ήθελε κατ’ αυτόν τον τρόπο να υπογραμμίσει ότι είναι αδύνατος ο σχηματισμός χωρίς τη σύμπραξη της Ν.Δ.
Είναι αλήθεια ότι υπό αυτές συνθήκες εκείνος που θα πιεστεί περισσότερο είναι ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος θα πρέπει να αποφασίσει «με ποιον θα πάει και ποιον θα αφήσει». Η αριθμητική υποχρεώνει τον κ. Ανδρουλάκη να ξεκινήσει συζήτηση με το μεγαλύτερο κόμμα προτού πάρει ο ίδιος την ευθύνη να οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές, οι οποίες θα γίνουν έπειτα από περίπου έναν μήνα και στο διάστημα αυτό η διακυβέρνηση της χώρας θα γίνεται από υπηρεσιακή κυβέρνηση που είναι αμφίβολο αν ο επικεφαλής και τα στελέχη της θα διαθέτουν την πείρα να χειριστούν κρίσιμα ζητήματα που μπορεί να ανακύψουν σε ένα περιβάλλον διεθνών αναταραχών.
Η σύγχυση του κόσμου και η χαλαρή ψήφος
Από την άλλη, βεβαίως, το μπαλάκι θα βρεθεί στο γήπεδο της Ν.Δ., εφόσον δεν τη διευκολύνει με την άρνησή του ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος θα πιέζεται και από έναν αριθμό εκλεγμένων βουλευτών του που με την προκήρυξη των νέων εκλογών θα τεθούν εκτός νυμφώνος ακόμη και αν το ποσοστό του δεν υποχωρήσει στις δεύτερες εκλογές. «Με δεδομένο ότι με την απλή αναλογική η αυτοδυναμία είναι πάρα πολύ δύσκολη έως αδύνατη, υπάρχει η δεύτερη εκλογική αναμέτρηση στην οποία η Νέα Δημοκρατία θα διεκδικήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών για να συγκροτήσει μια κυβέρνηση, όπως αυτή που έφτιαξε το 2019», δήλωσε τις προηγούμενες ημέρες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Τι θα γίνει, ωστόσο, εάν η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ δείξει ευελιξία και ακολουθήσει την πλειονότητα των ψηφοφόρων του που, κατά γενική παραδοχή των παροικούντων την πολιτική Ιερουσαλήμ, διακατέχονται από αντι-ΣΥΡΙΖΑ αισθήματα, τα οποία υπερτερούν των παραδοσιακών αντιδεξιών; Η απάντηση δεν είναι διόλου εύκολη για τους κατοικοεδρεύοντες στο Μέγαρο Μαξίμου. Το εκατέρωθεν «blame game» αναμένεται να είναι σκληρό, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον πετύχει στην πρώτη κάλπη να κλείσει την ψαλίδα των οκτώ μονάδων του 2019, θα καραδοκεί για μια ρεβάνς.
Από τις μετρήσεις που γίνονται τελευταία, πάντως, μια μερίδα των ψηφοφόρων δείχνει να μην αντιλαμβάνεται τους λόγους για τους οποίους μπορεί η χώρα να οδηγηθεί σε διπλές εκλογές. «Θα είναι δηλαδή όπως στον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών και θα ξαναψηφίσουμε για να βγει ή ο Μητσοτάκης ή ο Τσίπρας;» είναι η απορία που συχνά εκφράζουν πολίτες που συμμετέχουν σε έρευνες, ακόμη και «focusgroup», όπως εντυπωσιασμένοι περιγράφουν στο «ΘΕΜΑ» αναλυτές.
Οι ίδιοι αποδίδουν αυτή τη σύγχυση στις πρωτόγνωρες συνθήκες που συνιστά το γεγονός ότι πρώτη φορά θα πάνε να ψηφίσουν μόνο και μόνο «για να καεί η απλή αναλογική». Ταυτόχρονα εκφράζουν φόβους ότι κάτι τέτοιο μπορεί να πυροδοτήσει κύματα χαλαρής ψήφου, καθώς «οι πολίτες θα έχουν την αίσθηση ότι θα τους δοθεί δεύτερη ευκαιρία να διορθώσουν την αρχική ψήφο». Αντιστάθμισμα σε αυτή την τάση βλέπουν ορισμένοι να βρίσκεται στο κυνήγι του σταυρού στο οποίο θα επιδοθούν οι υποψήφιοι βουλευτές, αλλά ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει την ισορροπία που θα προκύψει.
Το βέβαιο, πάντως, είναι ότι σε τυχόν δεύτερες κάλπες ο πήχης της αυτοδυναμίας -δηλαδή η εκλογή 151 βουλευτών από το πρώτο κόμμα- μπαίνει σε ποσοστό πάνω από 38%, κάτι που για να επιτευχθεί και να μη χρειαστεί να πάμε και σε τρίτες εκλογές, που η κυβέρνηση προς το παρόν θεωρεί ότι δεν θα χρειαστούν, εκείνο που περισσότερο θα μετρήσει θα είναι οι επιδόσεις όλων στην πρώτη κάλπη. Εκεί θα κριθούν οι νικητές και οι ηττημένοι και θα δοθεί η κατεύθυνση για άμεσο σχηματισμό κυβέρνησης ή για επαναληπτικές εκλογές.