Μαρτυρίες Βενιζέλου: 6+1 ιστορίες από τις σκοτεινές μέρες των μνημονίων
Βιβλίο-ντοκουμέντο από τον πρώην υπουργό, ο οποίος περιγράφει όσα βίωσε ως κορυφαίο στέλεχος των κυβερνήσεων Παπανδρέου, Παπαδήμου και Σαμαρά
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Με την επιβεβλημένη απόσταση από τα γεγονότα, αλλά και την άνεση να εκφράζεται πλέον ως… απελεύθερος από κομματικούς καταναγκασμούς και τα δεσμά μιας τρέχουσας πολιτικής συνθήκης, ο Ευάγγελος Βενιζέλος καταθέτει με το νέο του βιβλίο «Εκδοχές Πολέμου 2009-22», τη δική του οπτική για την περίοδο από τις απαρχές της οικονομικής κρίσης έως τις σημερινές προκλήσεις.
Παρότι έχει μια στέρεα και συγκροτημένη προσέγγιση και ερμηνεία των τρομακτικών καταστάσεων αυτής της περιόδου, σε κρίσιμες καμπές της οποίας ήταν και ο ίδιος πρωταγωνιστής, δεν είναι το ζητούμενό του να ξαναγράψει την Ιστορία, αλλά να συμβάλει σε μια συζήτηση που έρχεται και ξανάρχεται στο προσκήνιο, τόσο για το πώς αντιμετωπίζει η Ενωμένη Ευρώπη τις διαρκείς πια κρίσεις όσο και το πώς κινείται και εκδηλώνεται σε κάθε στροφή η ελληνική αντίφαση με την αέναη μάχη ανάμεσα στο μέτωπο του ορθολογισμού, όπως επισημαίνει, και τον λαϊκισμό.
Το βιβλίο δεν είναι ένα εύκολο, υπό την έννοια του «εύπεπτου», καλοκαιρινό ανάγνωσμα, αλλά τρέχει με την ταχύτητα των ραγδαίων, πυκνών και ακατάπαυστων εξελίξεων αυτής της κατακλυσμιαίας περιόδου, αναλύει, φωτίζοντας άγνωστες πτυχές και παρασκήνια με τον μοναδικό και χαρισματικό τρόπο που διαθέτει ο Ευάγγελος Βενιζέλος, προσφέροντας μια έξοχη αφηγηματικότητα, ακόμα κι αν έχει κανείς διαφορετική άποψη και εκδοχή για τα πράγματα. Η μορφή εναπόθεσης στο χαρτί των μαρτυριών του Ευ. Βενιζέλου δεν γίνεται με την κλασική μέθοδο της συγγραφής, αλλά με τη μορφή ενός διαλόγου ανάμεσα στον ίδιο και τον δημοσιογράφο Γιώργο Κουβαρά.
Το θρίλερ με το 180 και η αναδίπλωση Γιώργου
H πιο ενδιαφέρουσα αναφορά για το πρώτο μνημόνιο είναι το παρασκήνιο για το πώς και το γιατί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν ζήτησε την έγκρισή του με ευρεία κοινοβουλευτική πλειοψηφία:
«Η πρότασή μου για 180 ψήφους δεν ήταν μία νομική πρόταση, ότι εδώ έχουμε μια διεθνή σύμβαση η οποία προβλέπει ανάθεση, κατά το Σύνταγμα, αρμοδιοτήτων σε όργανα διεθνών οργανισμών και άρα απαιτούνται 180 ψήφοι, όπως λέει το άρθρο 28 παράγραφος 2 του Συντάγματος…
Η πρότασή μου ήταν πρωτίστως πολιτική. Σε αυτή την προσέγγιση είχα βρει ευήκοον ους από τον Χάρη Παμπούκη, υπουργό Επικρατείας, φίλο και συνεργάτη του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος ως καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου προφανώς αντιλαμβανόταν την ουσία της πρότασης. Ετσι, όταν στις 6.5.2010 πρότεινα στον Γιώργο Παπανδρέου το 180, ήταν μαζί μου και ο Χ. Παμπούκης.
Η αλήθεια είναι ότι ο Γιώργος Παπανδρέου έδειξε να το συζητά και του ζήτησα να συμφωνήσω να εισέλθω στην αίθουσα της Βουλής, να λάβω τον λόγο και να αφήσω ανοιχτό το ενδεχόμενο να θέσουμε ζήτημα 180 ψήφων πριν την ψηφοφορία, ώστε να ελέγξουμε τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης. Πράγματι, από το γραφείο του πρωθυπουργού στη Βουλή μετακινήθηκα λίγα μέτρα και μπήκα στην αίθουσα. Την κυβέρνηση την εκπροσωπούσε ως υπουργός Υγείας στη συζήτηση εκείνη τη στιγμή ο Ανδρέας Λοβέρδος και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος ήταν ο τότε βουλευτής μας, ο Ντίνος Ρόβλιας.
Κλείσιμο
Δεν τους ενημέρωσα για την εμπιστευτική συζήτησή μου με τον Γιώργο Παπανδρέου, έλαβα τον λόγο και είπα ότι το ζήτημα του τρόπου με τον οποίο θα διεξαχθεί η ψηφοφορία θα το αποσαφηνίσουμε αφού ακούσουμε τις τοποθετήσεις των αρχηγών των κομμάτων, διότι είναι ένα ζήτημα βαρύνουσας ιστορικής σημασίας. Ολοι κατάλαβαν τον υπαινιγμό μου και σίγουρα η Νέα Δημοκρατία, όπως είχα την ευκαιρία να συζητήσω τότε με τον αγαπημένο μου και πάντα εξοπλισμένο με χιούμορ και εύστοχο Κώστα Τασούλα, σημερινό πρόεδρο της Βουλής και τότε Γραμματέα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Ν.Δ. Εγινε απολύτως αντιληπτό αυτό το οποίο είπα και, όπως ο ίδιος παρατήρησε, εάν επιμέναμε θα μπορούσαμε να οδηγήσουμε σε βαθιά κρίση το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης…
Ούτως ή άλλως ψήφισε στη Βουλή υπέρ του πρώτου μνημονίου η Ντόρα Μπακογιάννη. Η οποία διεγράφη από τη Ν.Δ., ίδρυσε κόμμα, στο οποίο προσχώρησαν κάποιοι βουλευτές της Ν.Δ. και αναμφίβολα αυτή η ψήφος ήταν μία πολύ θαρραλέα πράξη, ιδίως υπό τις συνθήκες της εποχής εκείνης. Τότε ο Κυριάκος Μητσοτάκης ψήφισε σύμφωνα με την επίσημη γραμμή της Ν.Δ., δηλαδή κατά του πρώτου προγράμματος, κατά του πρώτου μνημονίου. Εχω την εντύπωση ακόμα και τώρα ότι εάν επιμέναμε στην πλειοψηφία των 180 ψήφων, ο Αντώνης Σαμαράς, ως αρχηγός της Ν.Δ., πιεζόμενος θα συνέπραττε, διότι το ιστορικό δίλημμα ήταν μεγάλο…».
Γιώργος Κουβαράς: Ο Γ. Παπανδρέου γιατί τελικά δεν το προχώρησε αυτό;
«Ο Γιώργος Παπανδρέου όταν επέστρεψε στο γραφείο του πρωθυπουργού, απεφάσισε να συγκαλέσει μία εκ των ενόντων σύσκεψη με όλα τα στελέχη της κυβέρνησης και της κοινοβουλευτικής ομάδας που διαδραμάτιζαν κάποιο ρόλο. Φυσικά με τον τότε υπουργό των Οικονομικών, τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου, αλλά και πολλούς άλλους. Οχι μόνο με ανθρώπους της δικής του, ας το πούμε, αντίληψης και αισθητικής. Η αλήθεια είναι ότι σε αυτή τη σύσκεψη έμειναν μόνο, κανείς δεν συμφώνησε με την πρόταση για 180, φυσικά ούτε ο Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος νομίζω ότι πολύ εύκολα πείστηκε ότι δεν πρέπει να επιμείνουμε, με δύο βασικά επιχειρήματα.
Το πρώτο ήταν ότι είναι πιεστική η ανάγκη να εγκριθεί η συμφωνία και να λάβουμε την πρώτη δόση για να αποφύγουμε την πτώχευση, αλλά η απάντηση σε αυτό είναι πάρα πολύ εύκολη: εάν δεν συγκεντρώναμε 180 ψήφους, πάλι νομικά θα ψηφιζόταν ο νόμος, θα ίσχυε και στη συνέχεια θα είχαμε και το ηθικό και πολιτικό έρεισμα να ζητήσουμε τη γνώμη του ελληνικού λαού. Το δεύτερο επιχείρημα ήταν ότι το πρόγραμμα αυτό θα οδηγήσει τη χώρα εκτός κρίσης, θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα, θα αποδώσει καρπούς, θα υπάρξει όφελος και το όφελος αυτό δεν πρέπει να το μοιραστούμε με κανέναν άλλο, πρέπει να το έχουμε εμείς, να το εισπράξουμε εμείς. Επρόκειτο, κατά τη γνώμη μου, για δύο λανθασμένες αντιλήψεις. Αλλωστε όλα τα μαρτυρούν οι εξελίξεις». Το ραντεβού με τον Σόιμπλε στο υπόγειο
Σύμφωνα με τον Ευ. Βενιζέλο, το θέμα του Grexit τίθεται για πρώτη φορά ευθέως από τον Σόιμπλε στο περιθώριο της Συνόδου των υπουργών Οικονομικών στις 16 Σεπτεμβρίου στο Βρότσλαβ της Πολωνίας.
«Εχουμε το δείπνο στο ισόγειο του ξενοδοχείου “Μοnορol”, σε μια ωραία αίθουσα, όπου είναι και οι σύζυγοί μας και οι συνεργάτες μας. Εκεί υπάρχει προγραμματισμένη συνάντηση με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, πάλι στο γνωστό σχήμα, one plus one, δηλαδή Σόιμπλε - Ασμουσεν, Βενιζέλος - Ζανιάς…
Αναζητήσαμε έναν κατάλληλο χώρο. Μας είπαν οι υπεύθυνοι του ξενοδοχείου ότι μπορούμε να κατέβουμε στο δεύτερο υπόγειο, όπου υπήρχε ένα μπαρ, φαντάζομαι γνωστό στην πόλη του Βρότσλαβ, το οποίο ήταν κλειστό. Ηταν θεοσκότεινα, ανάψαμε ένα φως, άρα υπήρχε μια συνθήκη η οποία ήταν αρκετά θεατρική, ή έστω υποβλητική, γιατί υπήρχε ημίφως. Καθίσαμε σε μια γωνιά, υπήρχε ένα τραπέζι του μπαρ, ένας μικρός καναπές στον οποίο κάθισαν οι δύο Γερμανοί συνομιλητές μας. Και από την άλλη μεριά, σε δύο μικρές πολυθρόνες, καθίσαμε ο Γιώργος Ζανιάς κι εγώ.
Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ήταν ευθύς, χωρίς προλόγους - “Let’s discuss the exit of Greece from euro” ήταν η χαρακτηριστική φράση. Αρα έθεσε το ζήτημα αμέσως στο τραπέζι κι άρχισε ένα γκραν γκινιόλ, το οποίο κράτησε ενενήντα λεπτά - μιάμιση ώρα. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με τη βοήθεια του Γεργκ Ασμουσεν μας ανέπτυξε το επιχείρημα, πόσο ευνοϊκό θα ήταν για την Ελλάδα να αποχωρήσει, προσωρινά υποτίθεται, από το ευρώ και όταν ανακάμψει, όταν ξαναποκτήσει τις προϋποθέσεις συμμετοχής, ξαναμπαίνει στην Ευρωζώνη.
Είχαν προετοιμάσει ένα σχέδιο, μας είπαν ότι το έχουν μελετήσει εις βάθος, ότι δεν πρέπει να υπάρχει ανησυχία, ότι θα υπάρξει πρόβλεψη να μπορούν οι πολίτες να παίρνουν από τα ATM ένα μικρό ποσό, ας πούμε πενήντα ευρώ κάθε εβδομάδα για τις στοιχειώδεις δαπάνες, ότι πιθανότατα θα υπήρχε διακοπή των διεθνών εμπορικών συναλλαγών και βεβαίως θα υπήρχε πρόβλημα με τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, αλλά η Ευρωπαϊκή Ενωση θα φρόντιζε για την οργάνωση μιας “αερογέφυρας”, για τη μεταφορά τροφίμων, αγαθών που δεν τα βρίσκει κανείς στην ελληνική παραγωγή, για τη μεταφορά φαρμάκων. Αρα, μιλούσαν για μια συνθήκη πολεμική, για ένα σενάριο συγκλονιστικό. Είναι άλλο οι αόριστες και ανεύθυνες συζητήσεις για το ενδεχόμενο του Grexit και τελείως διαφορετικό μια τόσο συγκεκριμένη συζήτηση μεταξύ των πολιτικά βασικών συνομιλητών.
Εγώ του απαντώ αμέσως και του επισημαίνω ότι το Grexit, εμφανιζόμενο έστω ως δήθεν προσωρινό, είναι τραγικό για την Ελλάδα, για τον λαό της. Η απάντησή μου ήταν: “Δεν θα οδηγήσουμε τη δημοκρατία σε κρίση, δεν θα οδηγήσουμε τον λαό στη φτώχεια, δεν θα οδηγήσουμε την Ελλάδα πενήντα χρόνια πίσω, δεν μπορείς να καταλάβεις ποιο θα είναι το domino effect ή, εν πάση περιπτώσει, σου λέω ότι θα είναι τεράστιο”. Με ρωτά, λοιπόν, “άρα η απάντηση είναι αρνητική;”, του λέω “η απάντηση είναι αρνητική”, μου λέει “μήπως θέλεις να ρωτήσεις τον πρωθυπουργό;”, του λέω “δεν βλέπω κανέναν λόγο να κάνω ειδική επικοινωνία με τον πρωθυπουργό. Εχω εξουσιοδότηση και εντολή να υπερασπιστώ και να εκπροσωπήσω τα εθνικά συμφέροντα, επιπλέον και τα συμφέροντα της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως τα αντιλαμβάνομαι. Εκπροσωπώ την Ελλάδα και η απάντησή μου είναι “όχι, δεν συζητώ το σενάριο αυτό”.
Εξήγησα ότι το Grexit είναι δραματικό για την Ελλάδα, η οποία θα υποβαθμιστεί πάρα πολλά επίπεδα ανάπτυξης και ευημερίας, ότι αυτό είναι τραγικό για την κοινωνική συνοχή, είναι απειλητικό για το κράτος δικαίου, για την ίδια τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Ελλάδα. Επιπλέον δε ότι αυτό θα έχει επιπτώσεις στην Ευρωζώνη, τις οποίες δεν εκτιμούν σωστά…
Ενημέρωσα, φυσικά, αμέσως μετά τη συνάντηση τον Γιώργο Παπανδρέου. Του ζήτησα να μην πάει στην Αμερική προς την οποία ήταν καθ' οδόν -ήταν στο Λονδίνο-, αλλά να επιστρέψει στην Ελλάδα για να μπορέσουμε να συνεννοηθούμε, όπως και έγινε».
Γ.Κ.: Γιατί δεν δημοσιοποιήσατε την πίεση που ασκήθηκε τότε στην Πολωνία;
«Δεν δημοσιοποίησα την πίεση στο υπόγειο του ξενοδοχείου “Monopol” για το ενδεχόμενο Grexit, διότι εάν το έλεγα αυτό θα ήταν σαν να έχει συντελεστεί στην πραγματικότητα το μισό Grexit. Θα ήταν τέτοιες οι συμπεριφορές των πολιτών, οι αντιδράσεις των αγορών, οι επιπτώσεις στη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, που θα τροφοδοτούσαν μία νέα περίοδο οξείας και ανεξέλεγκτης κρίσης. Αρα έπρεπε να βιώνουμε μοναχικά και εν σιωπή την κατάσταση αυτή».
Το δημοψήφισμα και η φλεγμονή
Δραματική είναι η περιγραφή σχετικά με το περίφημο δημοψήφισμα που ήθελε να κάνει ο Γ. Παπανδρέου:
«Οταν επιστρέφω στο γραφείο μου και στη συνέχεια στο σπίτι μου, δέχομαι μία ηλεκτρονική επιστολή από τον Γιώργο Παπανδρέου, πολύ συμπαθητική και φιλική όπως πάντα και ευγενέστατη, από την οποία καταλαβαίνω ότι δεν έχεινημερώσει κανέναν για το δημοψήφισμα αυτό διεθνώς, δηλαδή ότι δεν έχουν γίνει διεθνείς συνεννοήσεις, ότι δεν υπάρχει κάποια προσυνεννόηση με την κα Μέρκελ, τον κ. Σαρκοζί και ούτω καθεξής».
Γ.Κ.: Το οποίο, φαντάζομαι, εσείς θεωρούσατε αυτονόητο.
«Ναι. Προσφάτως είπε ότι υπήρχε η συναίνεση της κας Μέρκελ, σε συνέντευξή του την περίοδο των τελευταίων εσωκομματικών εκλογών. Δεν είναι αυτή η εντύπωσή μου, θα σας πω τι ακριβώς είχε συμβεί. Με το e-mail μού θέτει μία σειρά από ερωτήματα, από τα οποία αντιλαμβάνομαι ότι δεν έχουν σχεδιάσει και ότι δεν έχουν προβλέψει τίποτα. Απαντώ με μία δική μου ηλεκτρονική επιστολή -αυτές οι επιστολές υπάρχουν βεβαίως- και λέω ότι μένω άναυδος, διότι δεν υπάρχει καμία προσυνεννόηση, μπορεί να δημιουργήσουμε κολοσσιαία παρεξήγηση στους εταίρους και στις αγορές, να δημιουργηθεί ένα πρόβλημα bank run, κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος εκ του μη όντος, και πρέπει να δώσουμε εξηγήσεις και να προετοιμαστούμε για όλα αυτά τα ενδεχόμενα. Ισως δεν μου έχει ξανασυμβεί άλλη φορά να έχω σωματικού χαρακτήρα επιπτώσεις από την πίεση, δηλαδή από την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στον τόπο».
Γ.Κ.: Και μπαίνετε στο νοσοκομείο.
«Μπαίνω με φλεγμονή στο έντερο στο νοσοκομείο. Ολη τη νύχτα, φυσικά, υφίσταμαι εξετάσεις. Από τις 6 η ώρα το πρωί αρχίζω να δέχομαι τα τηλέφωνα των αγαπητών φίλων και εταίρων».
Γ.Κ.: Δηλαδή;
«Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο Ολι Ρεν, ο Τσαρλς Νταλάρα, όλοι ρωτούν τι έχει συμβεί. Υπάρχει έντονη ανησυχία σε πολιτικό επίπεδο και αναστάτωση στις αγορές». Η ανησυχία και η «οδηγία» της Ελβίνας
«Η οικογένειά μου είχε την αγωνία της υγείας μου πρωτίστως. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι όταν επέστρεψα από τις Κάννες, όταν προσγειωθήκαμε στην Αθήνα και πριν κάνω τη δήλωση, έλαβα ένα e-mail από την κόρη μου Ελβίνα, η οποία τότε έκανε μεταπτυχιακές σπουδές, ήταν 22 ετών: “Πατέρα, ό,τι είναι να κάνεις, κάνε το τώρα”. Δηλαδή εννοούσε προφανώς ότι πρέπει να κάνουμε κάτι για να σωθεί η χώρα, όχι κάτι συγκεκριμένο».
Πώς επιβλήθηκε το ΕΕΤΗΔΕ
«Στις αρχές Σεπτεμβρίου 2011 συμφωνούμε να λάβουμε ένα μεγάλο δημοσιονομικό μέτρο που ξεκλειδώνει και οριστικοποιεί ένα μεγάλο δεύτερο πρόγραμμα και ένα μεγάλο κούρεμα του χρέους.
…Αυτό το μέτρο είναι το περιβόητο ΕΕΤΗΔΕ, το ειδικό τέλος των ηλεκτροδοτούμενων επιφανειών. Πολλοί διαπίστωναν ότι είναι εύκολο να εισπράττεις φόρους μέσω της ΔΕΗ. Εγώ δεν συμφωνώ γενικά, είχα πει ότι δεν είναι σωστό να συνδέεται ο λογαριασμός του ηλεκτρικού ρεύματος με εισπράξεις τέτοιου είδους, αλλά εν πάση περιπτώσει ήμασταν σε μια κατάσταση ανάγκης. Ο Χάρης Καστανίδης είχε προτείνει να αντικατασταθούν όλοι οι φόροι, πλην του φόρου εισοδήματος, με έναν φόρο που θα εισπράττεται μέσω του λογαριασμού - την εποχή εκείνη ήταν υπουργός Δικαιοσύνης. Πήγαμε στα εγκαίνια της Διεθνούς Εκθεσης, το Υπουργικό Συμβούλιο συνεδρίασε στη Θεσσαλονίκη, στο “Μακεδονία Παλλάς”, και κατέληξε ομοφώνως στην απόφαση επιβολής του τέλους αυτού.
Είχαμε επεξεργαστεί στο υπουργείο Οικονομικών διάφορα πιθανά σενάρια για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων που θα άνοιγαν τον δρόμο για το δεύτερο πρόγραμμα, την αναδιάρθρωση του χρέους και τη διάσωση της χώρας εντός της Ευρωζώνης. Αν κινούμασταν στο σκέλος των δαπανών έπρεπε να επιβληθεί πρόσθετη μεσοσταθμική περικοπή των συντάξεων κατά 10% περίπου. Με δεδομένο ότι δεν μπορούσαν να θιγούν περαιτέρω οι χαμηλές συντάξεις, οι συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ έπρεπε να υποστούν περικοπή που θα άγγιζε μεσοσταθμικά το 25%. Η πιο δίκαιη αναλογικά λύση ήταν η επιβάρυνση, με έκτακτο ειδικό τέλος, των ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων με βάση το εμβαδόν, την περιοχή και την αξία τους. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η επιβάρυνση αυτή, που υπάρχει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και διεθνώς διατηρείται μέχρι σήμερα από όλες τις κυβερνήσεις που ακολούθησαν, με αλλαγή ονόματος (ΕΝΦΙΑ) και τροποποιήσεις που δεν μεταβάλλουν τη βασική λογική της. Οταν παρουσιάστηκαν οι εναλλακτικές λύσεις στο Υπουργικό Συμβούλιο, όλοι αντιλήφθηκαν ότι αυτή ήταν η πιο απλή τεχνικά και η πιο δίκαιη κοινωνικά επιλογή, παρότι προφανώς κάθε νέα επιβάρυνση είναι δυσβάστακτη και αντιπαθής.
Την επιβολή του τέλους αυτού δεν την ανακοίνωσε όμως ο πρωθυπουργός στη συνέντευξή του, ζήτησε να την ανακοινώσει νωρίτερα ο υπουργός Οικονομικών, ο οποίος έπρεπε να αναλάβει και την ευθύνη έναντι της κοινής γνώμης… - ο Γιώργος Παπανδρέου δεν ήθελε να αναλάβει και την ευθύνη δυσάρεστων ανακοινώσεων. Ετσι επωμίστηκα εγώ τη δυσάρεστη αυτή ανακοίνωση». Ο... ψαράς Λαζαρίδης και η συνεργασία με Ν.Δ.
Στο βιβλίο του ο Ευ. Βενιζέλος αναφέρεται στην πρώτη επαφή με αντιπροσωπεία στη Ν.Δ. για την κυβέρνηση Παπαδήμου.
«Στην αντιπροσωπεία μετείχαν ο Δημήτρης Σταμάτης, ο Χρύσανθος Λαζαρίδης και ο Χρηστός Σταϊκούρας. Μάλιστα ο Χρύσανθος Λαζαρίδης με τα ρούχα που φορούσε στο ψάρεμα, γιατί κλήθηκε να βγει από τη θάλασσα για να πάρει μέρος στην αντιπροσωπεία αυτή. Αυτοί ήρθαν στο γραφείο μου του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, στη Ζαλοκώστα, και τους εκθέσαμε τα δεδομένα. Τότε μας μετέφεραν τη βασική επιλογή του Αντώνη Σαμαρά για μία κυβέρνηση συνεργασίας βραχύτατης διάρκειας, ενώ εγώ τους εξήγησα ότι η διάρκεια έπρεπε να είναι τουλάχιστον τόση όση απαιτείται για την ολοκλήρωση του κουρέματος και την αναδιάρθρωση του χρέους».
Γ.Κ.: Δηλαδή περίπου ένα εξάμηνο.
Το κλείσιμο της ΕΡΤ και ο Κουβέλης
Στην κρισιμότητα της επιλογής για το κλείσιμο της ΕΡΤ, που οδήγησε στην αποχώρηση της ΔΗΜ.ΑΡ. απο την κυβέρνηση, αφιερώνει ένα κεφάλαιο του βιβλίου του ο Ευ. Βενιζέλος.
«Ηταν μια έκπληξη. Δεν αποφασίστηκε σε κανένα συλλογικό κυβερνητικό όργανο, δεν συζητήθηκε μεταξύ των αρχηγών των κομμάτων, και η αλήθεια είναι ότι έπρεπε να έχει συζητηθεί - εδώ ετίθεντο υπό συζήτηση πολύ μικρότερης σημασίας ζητήματα. Αυτό, λοιπόν, οδήγησε στην αμφισβήτηση της υπόστασης της κυβέρνησης. Ο Αντώνης Σαμαράς το αντελήφθη αυτό, γι' αυτό και κάναμε μια μακρά σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί. Πρότεινα τότε μια σειρά από μέτρα, μια πλατφόρμα για τη διαχείριση του ζητήματος της ΕΡΤ που ήταν απολύτως ικανοποιητική σε σχέση με τις απόψεις μας, δηλαδή ο Αντώνης Σαμαράς συμφώνησε με όλα όσα πρότεινα, τα οποία υπερκάλυπταν τις απαιτήσεις και της ΔΗΜΑΡ, με την οποία λίγο πολύ συνέπιπταν οι απόψεις μας.
Επρόκειτο για μία συμφωνία η οποία θα επέτρεπε στην κυβέρνηση να επιβιώσει και να συνεχίσει. Αποχωρήσαμε από το Μέγαρο Μαξίμου, αφού, μετά το τέλος της ουσιαστικής συζήτησης, είπαμε προσωπικές ιστορίες, ανέκδοτα, χαλαρά, φιλικά, όπως συνηθίζαμε πάντα, με πολύ μεγάλη ευγένεια και πολύ καλά αισθήματα μεταξύ μας. Την επομένη το πρωί, πριν φύγω από το σπίτι, μου τηλεφωνεί ο Φώτης Κουβέλης και μου λέει “έχω δυσκολίες να περάσω αυτό που αποφασίσαμε από τα όργανα της ΔΗΜΑΡ”. Του απαντώ “μου κάνει εντύπωση γιατί είναι νωρίς, πότε πρόλαβες να κάνεις τις επαφές αυτές και να σχηματίσεις την εντύπωση αυτή;”».
