Λιζ Τρας: Αυτή είναι η νέα πρωθυπουργός της Βρετανίας - Τι σημαίνει η εκλογή της
05.09.202214:38
Η τέταρτη πρωθυπουργός από το 2016 και η τρίτη γυναίκα στη Ντάουνινγκ Στριτ στην ιστορία της Βρετανίας - Ποιες οι προκλήσεις της - «Με μισό μάτι» την βλέπει η Ρωσία - Η απιστία που συγχώρεσε ο σύζυγός της
Η 47χρονη μέχρι πρότινος υπουργός Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας, Λιζ Τρας που έκανε τον Σεργκέι Λαβρόφ να… βγάζει καπνούς αναλαμβάνει τα ηνία του κόμματος των Συντηρητικών και της Βρετανίας και κατ΄επέκταση πρωθυπουργός της χώρας.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Σερ Γκράχαμ Μπρέιντι, η Λιζ Τρας συγκέντρωσε 81,326 ψήφους έναντι 60,399 του Ρίσι Σουνάκ. Συνολικά ψήφισαν 172,437 μέλη, ενώ άκυρες ήταν 654 ψήφοι. «Λιζ Τρας it is», συμπλήρωσε ο πρέοδρος της Επιτροπής 1922 που ανακοίνωσε τα αποτελέσματα.
Όταν ανέβηκε στη σκηνή, η νέα πρωθυπουργός της Βρετανίας δήλωσε ότι είναι τιμή της που εξελέγη αρχηγός και ευχαρίστησε το προσωπικό του κόμματος «για τη διοργάνωση μιας από τις πιο μακροχρόνιες συνεντεύξεις εργασίας στην ιστορία».
Έπειτα, έδωσε συγχαρητήρια στους αντιπάλους της και τον Σουνάκ, ενώ ευχαρίστησε και τον απερχόμενο ηγέτη του κόμματος, «τον φίλο μου Μπόρις Τζόνσον». Και συμπλήρωσε: «Μπόρις, κατάφερες να κάνεις το Brexit. Συνέτριψες τον Τζέρεμι Κόρμπιν, έβγαλες το εμβόλιο. Και στάθηκες απέναντι στον Βλαντιμίρ Πούτιν. Σε θαύμαζαν από το Κίεβο μέχρι το Καρλάιλ», με το κοινό να χειροκροτεί για ώρα.
«Τολμηρό σχέδιο» για μείωση των φόρων
H νέα αρχηγός της Τόρις και πρωθυπουργός της Βρετανίας Λιζ Τρας δεσμεύτηκε να τηρήσει τις υποσχέσεις της στους ψηφοφόρους, λέγοντας ότι το Συντηρητικό Κόμμα έχει ένα «τολμηρό σχέδιο» να μειώσει τους φόρους και να αναπτύξει την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου.
Σχετικά με το κυρίαρχο ζήτημα των αυξανόμενων λογαριασμών ενέργειας, τόνισε ότι θα αντιμετωπίσει όχι μόνο τους λογαριασμούς αλλά και τα μακροπρόθεσμα ζητήματα εφοδιασμού. Από το βήμα ενός συνεδριακού κέντρου στο Ουέστμινστερ, ευχαρίστησε τον εσωκομματικό της αντίπαλο, Ρίσι Σουνάκ για την προεκλογική εκστρατεία.
H νέα πρωθυπουργός υποσχέθηκε «να προσφέρει στη Βρετανία αναμένοντας και τις επόμενες γενικές εκλογές το 2024. «Κατά τη διάρκεια αυτής της εσωκομματικής ψηφοφορίας για την ηγεσία του κόμματος, έκανα εκστρατεία ως μέλος των Συντηρητικών και θα κυβερνήσω ως στέλεχος των Συντηρητικών. Και φίλοι μου, πρέπει να δείξουμε τι θα προσφέρουμε τα επόμενα δύο χρόνια.
Θα προχωρήσω σ΄ένα τολμηρό σχέδιο μείωσης των φόρων και ανάπτυξης της οικονομίας μας. Θα ανταποκριθώ στην ενεργειακή κρίση, αντιμετωπίζοντας τους ενεργειακούς λογαριασμούς των πολιτών, αλλά και αντιμετωπίζοντας τα μακροπρόθεσμα ζητήματα που έχουμε στον ενεργειακό εφοδιασμό.
Και θα προσφέρω στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (NSH). Αλλά όλοι θα προσφέρουμε στη χώρα μας. Και θα φροντίσω να χρησιμοποιήσουμε όλα τα εκπληκτικά ταλέντα του Συντηρητικού Κόμματος, τα λαμπρά μέλη του κοινοβουλίου και τους συναδέλφους μας, τους φοβερούς συμβούλους μας, όλους τους ακτιβιστές και μέλη μας σε όλη τη χώρα μας. Γιατί φίλοι μου, ξέρω ότι θα μπορούμε να προσφέρουμε. Και θα φέρουμε μια μεγάλη νίκη για το Συντηρητικό Κόμμα το 2024. Σας ευχαριστώ».
Τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας των Τόρις
Aξίζει να σημειωθεί ότι, η Λιζ Τρας εξελέγη με ποσοστό 57,4%. Πρόκειται για το χαμηλότερο ποσοστό από οποιονδήποτε άλλο ηγέτη των Τόρις που εξελέγη σε εσωκομματική ψηφοφορία. Ο Ρίσι Σουνάκ απέσπασε ποσοστό 42,6%.
Αυτό σημαίνει ότι, από τους τέσσερις ηγέτες των Συντηρητικών που εξελέγησαν ύστερα από ψηφοφορία επί του συνόλου των μελών του κόμματος, η Λιζ Τρας είναι η μόνη που εξασφάλισε ποσοστό μικρότερο του 60%.
Η συμμετοχή στην ψηφοφορία ανήλθε στο 82,6%, δηλαδή ήταν χαμηλότερη απ΄όταν εξελέγη ο Μπόρις Τζόνσον το 2019. Ωστόσο, ήταν υψηλότερη από το 2001 και το 2005 , όταν το κόμμα των Τόρις ήταν στην αντιπολίτευση και το αποτέλεσμα μετρούσε λιγότερο.
Το 2001, ο Ίαν Ντάνκαν Σμιθ κέρδισε τον Κεν Κλαρκ στην τελική ψηφοφορία με 60,7% (ο Κλαρκ συγκέντρωσε 39,3% των ψήφων). Τότε η συμμετοχή ήταν 78,3%.
Το 2005, ο Ντέιβιντ Κάμερον κέρδισε τον Ντέιβιντ Ντέιβις στην τελική ψηφοφορία με 67,6% των ψήφων έναντι 32,3 του Ντέιβις. Η συμμετοχή ήταν 78,4%. Και το 2019 ο Μπόρις Τζόνσον κέρδισε τον Τζέρεμι Χαντ με ποσοστό 66,4% . Η συμμετοχή τότε έφτασε στο 87,4%.
Οι προκλήσεις της Λιζ Τρας
Η Τρας παρέμεινε πιστή μέχρι το τέλος στον απερχόμενο πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος παραιτήθηκε στις 7 Ιουλίου στη σκιά των σκανδάλων για τα κορωνοπάρτι που διοργάνωνε στη Ντάουνινγκ Στριτ εν μέσω lockdown στη χώρα του.
Τώρα όμως τώρα αναλαμβάνει μια εντελώς άλλη χώρα: το καλοκαίρι έχει περάσει, ο χειμώνας έρχεται, ο πληθωρισμός ξεπερνά το 10% και αναμένεται να αυξηθεί, ενώ η κατακόρυφη άνοδος των τιμών της ενέργειας απειλεί τις οικογένειες, τα σχολεία, της επιχειρήσεις και τα νοσοκομεία. Το κλίμα γενικευμένης δυσφορίας ίσως να είναι πιο δύσκολη πρόκληση και από την αντιμετώπιση του ενεργειακού ή την τιθάσευση του πληθωρισμού.
Αν και η Λιζ Τρας κατάφερε να «κερδίσει» τη βάση του Συντηρητικού Κόμματος, το οποίο κυβερνά τη Βρετανία εδώ και 12 χρόνια, το 52% των Βρετανών εκτιμά ότι θα είναι μια μέτρια ή ακόμη και «μια φρικτή» πρωθυπουργός, σύμφωνα με δημοσκόπηση του YouGov.
Σε συνέντευξή της στο BBC και με άρθρα της στον Τύπο το Σαββατοκύριακο, η Λιζ Τρας υποσχέθηκε μία σημαντική οικονομική παρέμβαση προς στήριξη των νοικοκυριών που πασχίζουν με τους φουσκωμένους λογαριασμούς ενέργειας. Αν και μέχρι στιγμής έχει αρνηθεί να αποκαλύψει λεπτομέρειες του σχεδίου της, δημοσιεύματα αναφέρουν πως η Τρας ετοιμάζει ένα πακέτο στήριξης ύψους ακόμα και 100 δισ. λιρών, παρά το γεγονός ότι αρχικά είχε ταχθεί εναντίον των πρόσθετων βοηθημάτων.
Σύμφωνα με την εφημερίδα Τelegraph, μεταξύ των μέτρων που εξετάζει φέρεται να είναι το πάγωμα των λογαριασμών ενέργειας σε κάποιο ύψος που ακόμα δεν έχει αποφασιστεί και ενώ επίκειται αύξηση της τάξης του 80% στις χρεώσεις ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου για τα νοικοκυριά τον ερχόμενο μήνα. Eίναι υπέρμαχος του ελευθέρου εμπορίου που είχε ψηφίσει υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ, αλλά κατόπιν άλλαξε στρατόπεδο, επιτυγχάνοντας μια σειρά εμπορικών συμφωνιών μετά το Brexit.
Ποια είναι η Λιζ Τρας
Η Λιζ Τρας η οποία κέρδισε στην κούρσα τον υπουργό Οικονομικών, Ρίσι Σούνακ, θεωρείται ένας ευθύς άνθρωπος με μεγάλες φιλοδοξίες ενώ διαθέτει την «εξαιρετική ικανότητα να λέει στα μέλη των Συντηρητικών αυτό που θέλουν να ακούσουν».
Ο Μπόρις Τζόνσον αναμένεται να παραδώσει την εξουσία στη Λιζ Τρας, αύριο, 6 Σεπτεμβρίου όταν θα επισκεφτούν από κοινού τη Βασίλισσα Ελισάβετ.
Η Λιζ γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου 1975. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Πριν από την πολιτική, ήταν εμπορική διευθύντρια στη «Shell Oil and Gas Company» αφήνοντας τη θέση της επικεφαλής οικονομικών θεμάτων σε βρετανική εταιρεία τηλεπικοινωνιών.
Είναι η πρώτη γυναίκα των Τόρις που κατάφερε να γίνει υπουργός Εξωτερικών. Για την εφημερίδα «Corriere della Sera», η Λιζ Τρας είναι η «ξανθιά Θάτσερ της νέας χιλιετίας και του Instagram». Υπάρχουν άλλωστε αρκετοί παραλληλισμοί μεταξύ της «Σιδηράς Κυρίας» και της Τρας.
Σε αντίθεση με τους περισσότερους πολιτικούς, η Τρας όπως και η Θάτσερ, δεν φοίτησε σε ιδιωτικό σχολείο. Σε αντίθεση με τη Θάτσερ, ωστόσο, μεγάλωσε σε ένα αριστερό«αντιθατσερικό» σπίτι. Οι γονείς της την πήγαιναν συχνά σε διαδηλώσεις ενάντια στην εγκατάσταση πυρηνικών πυραύλων στην Ευρώπη, όπου κυριαρχούσε το σύνθημα: «Έξω η Μάγκι! Έξω η Μάγκι!».
Η Λιζ Τρας ακολούθησε πάντως μια πολύ πιο συμβατική σταδιοδρομία. Σπούδασε πολιτική, φιλοσοφία και οικονομικά στην Οξφόρδη και εργάστηκε για την πετρελαϊκή εταιρεία Shell. Είναι παντρεμένη και έχει δύο κόρες.
Επί πρωθυπουργίας Τερέζα Μέι, η Λιζ ανέλαβε το υπουργείο Δικαιοσύνης. Ο Μπόρις Τζόνσον την διόρισε πρώτα υπουργό Οικονομικών και εν συνεχεία επικεφαλής του Φόρειν Οφις. Υπέγραψε μάλιστα μια σειρά από εμπορικές συμφωνίες μετά το Brexit, αν και κάποτε έκανε εκστρατεία υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κάνοντας τα πρώτα της βήματα στην πολιτική, υποστήριξε τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες και στη συνέχεια εντάχθηκε στο στρατόπεδο των Τόρις. Είναι ιδιαίτερα ενεργή στα social media και κυρίως στο Instagram. Όπως φαίνεται και από προφίλ της, της αρέσουν τα φωτεινά χρώματα και είναι φιλόζωη.
Για τον βρετανικό Τύπο, η Τρας έχει εντυπωσιακές ομοιότητες με τον Μπόρις Τζόνσον: ξανθιά, κάπως εκκεντρική και υπέρμαχος της πολιτικής. Αύριο, αναμένεται να συναντηθεί με τη Βασίλισσα Ελισάβετ στη Σκωτία λαμβάνοντας τις ευλογίες της μοναρχίας για το κυβερνητικό της έργο.
Έχοντας θητεύσει ως επικεφαλής μιας σειράς υπουργείων, μεταξύ των οποίων του Εμπορίου και της Δικαιοσύνης, έχει δεσμευτεί προεκλογικά ότι θα μειώσει τους φόρους και θα διατηρήσει μια σκληρή γραμμή απέναντι στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
«Υπό την ηγεσία μου, θα αρχίσω να μειώνω φόρους από την πρώτη ημέρα για να λάβω άμεσα δράση προκειμένου να βοηθήσω τους πολίτες με το κόστος διαβίωσης», ανέφερε σε παλαιότερο άρθρο της στην εφημερίδα «Daily Telegraph». Έχει αποκηρύξει ουκ ολίγες φορές τις πρώην αριστερές της απόψεις και χαρακτήρισε «λάθος» μια ομιλία της υπέρ της κατάργησης της βρετανικής Μοναρχίας μετά από ένα βίντεο που εμφανίστηκε ξανά στο συνέδριο της Φιλελεύθερων το 1994.
Τον περασμένο Ιούλιο είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους ότι μετάνιωσε για τα σχόλιά της που στόχευαν τη βασιλική οικογένεια επικαλούμενη το νεαρό της ηλικίας της. Τις είχε κάνει σε ηλικία 19 ετών.
Δύση και Ρωσία βλέπουν με μισό μάτι την Τρας
Η Ρωσία περιμένει στη γωνία τη νέα πρωθυπουργό ως «διαχρονική εχθρός» των Βρετανών, με αιχμή το ουκρανικό.
Δεν ξεχνιέται η επεισοδιακή συνάντηση που είχε η Τρας ως υπουργός Εξωτερικών με τον Ρώσο ομόλογό της, Σεργκέι Λαβρόφ στη Μόσχα τον περασμένο Φεβρουάριο, πριν από τη ρωσική εισβολή, όταν η ρωσική πλευρά είχε κατηγορήσει τότε τη Βρετανίδα ΥΠΕΞ πως δεν γνώρίζε καν εάν κάποιες περιοχές βρίσκονται στη Ρωσία ή στην Ουκρανία.
Ωστόσο και η Δύση από την άλλη πλευρά, δεν φαίνεται να βλέπει με καλό μάτι την πρωθυπουργοποίηση της Τρας. Αμερικανικές πηγές στέλνουν ήδη προειδοποιητικά μηνύματα, μέσω διαρροών και δημοσιευμάτων (Financial Times, New York Times), καλώντας την 47χρονη να αλλάξει ύφος και τακτική. Η Τρας παρουσιάζεται, σε αυτό το πλαίσιο, να «έχει προηγούμενα» και με τον Άντονι Μπλίνκεν.
Η συνάντησή της με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ τον Σεπτέμβριο του 2021 στη Νέα Υόρκη φαίνεται πως προκάλεσε αλγεινές εντυπώσεις στους Αμερικανούς που τώρα διερωτώνται εάν η Βρετανίδα «θα φέρει μαζί της το σνομπ ύφος στη Ντάουνινγκ Στριτ». Αλλά και πίσω στην Ευρώπη, παρά τα όσα προηγήθηκαν τα τελευταία χρόνια (πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία), τα σύννεφα του Brexit παραμένουν.
«Εάν οι Γάλλοι και οι Βρετανοί δεν είναι σε θέση να πουν αν είναι φίλοι ή εχθροί, τότε θα έχουμε πρόβλημα», σχολίασε από την πλευρά του ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν με το βλέμμα στραμμένο στις αμφιβολίες που είχε εκφράσει η Τρας όχι κάποια στιγμή στο μακρινό παρελθόν αλλά πριν από μόλις λίγες εβδομάδες αναφορικά με τον εάν η Γαλλία είναι τελικά «φίλος» του Ηνωμένου Βασιλείου ή «εχθρός».
Γνώρισε τον σύζυγό της σε συνέδριο των Τόρις
Η Λις Τρας πανηγυρίζει σήμερα στο πλευρό του συζύγου τους, τη αγάπη της ζωής της, όπως τον έχει αποκαλέσει στο παρελθόν. «Η νέα Θάτσερ», όπως την αποκαλούν πολλά βρετανικά ΜΜΕ αλλά και οι επικριτές της, βρίσκεται στο πλευρό του 48χρονου ορκωτού λογιστή Χιου Ο΄Λίρι από το 1997.
Ο σύζυγός της μεγάλωσε στο Άλερτον του Λίβερπουλ, όπως σχολιάζει η η βρετανική εφημερίδα «Daily Mail». Η γνωριμία τους έγινε στο Συνέδριο του Κόμματος των Τόρις το 1997 και και τρία χρόνια αργότερα, το ζευγάρι έβαλε βέρα στο δεξί… Έχουν αποκτήσει δύο κόρες, τη Φράνσις και τη Λίμπερτι.
Με την Τρας να αναρριχάται επαγγελματικά, ο σύζυγός της κατάλαβε ότι, με δύο παιδιά, έπρεπε να βάλει στο περιθώριο την καριέρα του και αποφάσισε να εργάζεται από το σπίτι αναλαμβάνοντας και την ανατροφή των δύο τέκνων τους.
Ο 48χρονος Ο' Λίρι, έγινε ορκωτός λογιστής αφού σπούδασε Οικονομετρία και μαθηματικά στο London School of Economics (LSE).
Η Λιζ Τρας ήταν αυτή που έκανε το πρώτο βήμα στη σχέση τους: «Τον προσκάλεσα να κάνουμε πατινάζ και στραμπούληξε τον αστράγαλό του». Τα πρώτα χρόνια του έγγαμου βίου τους Λιζ και Ο' Λίρι έμειναν στο Γκρίνουιτς που βρίσκεται στο νοτιοανατολικό Λονδίνο.
Μία στενή τους οικογενειακή φίλη, που έχει εκδώσει βιβλία μαγειρικής, η Μαλίκα Μπασού υποστήριξε ότι οι δύο τους είναι μια εξαιρετική ομάδα, ακόμη και στην κουζίνα.
«Και οι δύο είναι καλοί μάγειρες . Εκείνη κάνει υπέροχα ψητά, εκείνος κάνει φοβερά καυτερά».
Η απιστία της Τρας
Μόνο μια φορά κλονίστηκε ο έγγαμος βίος τους. Το 2006, αποκαλύφθηκε ότι ο Λιζ Τρας είχε παράνομη σχέση με τον παντρεμένο βουλευτή των Τόρις, Μαρκ Φιλντ. Ο γάμος της άντεξε, όχι όμως κι ο δικός του. Δεκατρία χρόνια αργότερα, την «Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου», η Λιζ Τρας περιέγραφε τον «ξεροκέφαλο» σύζυγό της ως «την αγάπη της ζωής της».
Η μόνη καταστροφική στιγμή για την Τρας ήρθε όταν μέλη των Τόρις στην εκλογική της περιφέρεια στο Νόρφολκ παραπονέθηκαν ότι δεν είχαν ενημερωθεί για την ανάρμοστη σχέση της και προσπάθησαν να την απομακρύνουν. Όμως απέτυχαν- με την Τρας να θριαμβεύει .
Το ζευγάρι απολαμβάνει την οικογενειακή θαλπωρή μακριά από το φως της δημοσιότητας ωστόσο, η επαγγελματική αναρρίχηση της Λιζ Τρας στους κόλπους του Συντηρητικού Κόμματος έδωσε τροφή για σχόλια στους επικριτές καθώς προέρχεται από αριστερή οικογένεια.
Ο αριστερός ακαδημαϊκός πατέρας της Τρας είναι «τόσο στεναχωρημένος» για τη μεταμόρφωσή της από αντιμοναρχική και Φιλελεύθερη σε υψηλόβαθμο στέλεχος των Τόρις που δυσκολεύεται να μιλήσει γι' αυτό», σύμφωνα με βρετανικά δημοσιεύματα.
Αντιθέτως, η μητέρα της Πρισίλα, νοσοκόμα στο επάγγελμα , στήριξε την κόρη της για την πολιτική της «ανταρσία» από την πρώτη στιγμή: προτού επιλεγεί ως υποψήφια των Τόρις το 2005.