Μιχάλης Χρυσοχοΐδης: «Στη ζωή μου έχω αποκτήσει μια ιδιαίτερη σχέση με τον κίνδυνο και τις απειλές...»

Ισως είναι ο πιο παρεξηγημένος και ταυτόχρονα ο μοναδικός πολιτικός που γεννήθηκε και μεγάλωσε παρέα με μόχθο, ατελείωτο και συστηματικό, αγκαλιά με τις πέτρες, το χώμα και τη λάσπη. Ο Λευτέρης Τσουκαλάς, αυτός ο θηριώδης της Πυρηνικής Μηχανικής και καθηγητής σε πρωτοκλασάτο πανεπιστήμιο των ΗΠΑ, μου έλεγε ότι «ο άνθρωπος που γνωρίζει καλύτερα από τον καθέναν το βαθύ κράτος του τόπου είναι ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης».

Και η Δήμητρα Ευαγγέλου, βραβευμένη από τον Μπαράκ Ομπάμα για την προσφορά της στα Μαθηματικά, στην Τεχνολογία και τις Επιστήμες, σύμβουλος του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη σε θέματα ενδοοικογενειακής βίας, μου έδειξε ελληνικό τεύχος της «Vogue» με αφιέρωμα στις ένστολες αστυνομικίνες, τεκμήριο εκσυγχρονισμού των Υπηρεσιών Ασφάλειας υπό την ηγεσία του.

Στις εκλογές της Κυριακής είναι υποψήφιος με τη Νέα Δημοκρατία στον Δυτικό Τομέα της Β’ Αθηνών. Το όνομά του ταυτισμένο με την εξάρθρωση των κατά συρροή δολοφόνων της «17 Νοέμβρη». Ο λόγος ένας και μοναδικός: η καταγωγή του.

Σκηνή 1: «Από τα 13 κάθε πρωί στο τρακτέρ»

Ενα λεπτό προτού αρχίσει η κουβέντα μας, στον ενικό, ο Πέτρος Λάμπρου, «προϊστορικό» στέλεχος του ΠΑΣΟΚ που εντελώς τυχαία καθόταν στην ίδια γωνιά, μου είπε: «Ο Μιχάλης είναι ένα από τα πιο εξαιρετικά παιδιά που έχω γνωρίσει».

Η συνέχεια όπως ακριβώς ξετυλίχθηκε η κουβέντα μας:

«Ξεκίνησα από ένα χωριό που λέγεται Νησί. Το Νησί ήταν μια νησίδα μέσα στη λίμνη των Γιαννιτσών, με κάτι καλύβες με ψαράδες. Εκεί ήταν το επίκεντρο των “Μυστικών του Βάλτου” της Πηνελόπης Δέλτα».

- Πόντιος;
«Πόντιος και Μικρασιάτης. Μεγάλωσα σε έναν προσφυγικό συνοικισμό όπου το μισό χωριό ήταν Πόντιοι και το μισό ντόπιοι».

- Ξυπόλητος;
«Μονίμως».

- Ο πατέρας σου;
«Αγρότης. Δουλεύω από 7 ετών, οδηγώ τρακτέρ. Από 13 ετών μετέφερα κάθε πρωί από το χωριό μου στο χωράφι 50 άτομα πάνω σε μια πλατφόρμα».

- Αριστεροί οι γονείς σου;
«Οι παππούδες μου ήταν αριστεροί, αντάρτες. Οι γονείς μου ήταν κεντρώοι».

- Και μετά;
«Στο γυμνάσιο, στην Αλεξάνδρεια της Ημαθίας, κάθε μέρα με το ποδήλατο. Το χωριό μου απέχει 7 χιλιόμετρα. Μετά στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στη Νομική. Ημουν και μουσικός».

- Πιάνο;
«Επαιζα πλήκτρα, αλλά βασικά ήμουν ακορντεονίστας. Μάλιστα έπαιζα σε πανηγύρια, εκδηλώσεις. Δύο πράγματα που μου άρεσαν πολύ: συνεργάστηκα με αυτούς τους φοβερούς στη Φλώρινα με τα χάλκινα, που ήταν θεοί, και με τον Χρήστο Νικολόπουλο εδώ. Με φώναζε για μεροκάματο και πηγαίναμε και παίζαμε στα στούντιο. Εγραφα δίσκους δηλαδή».

- Τι λες τώρα! Και οργανώθηκες και στο ΠΑΣΟΚ.
«Οργανώθηκα στο ΠΑΣΟΚ το ’74, μόλις μπήκα στο πανεπιστήμιο. Τότε ήμασταν οργανωμένοι στη Νομική. Ηταν κι άλλα παιδιά, ο Ανδρέας Λοβέρδος, ο Βαγγέλης Βενιζέλος, ο Χάρης Καστανίδης».

- Τώρα δεν αισθάνεσαι ότι προδίδεις την παράταξη και την ιστορία της;
«Αισθάνομαι πολύ καλά, πρώτον, διότι ένα μεγάλο μέρος του ακροατηρίου στο οποίο απευθύνομαι είναι πρώην ΠΑΣΟΚ και τώρα ψηφίζουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Και, δεύτερον, η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου της Νέας Δημοκρατίας είναι δημοκρατικοί άνθρωποι, πολύ προοδευτικοί, οι οποίοι με έχουν εκπλήξει και με έχουν αγκαλιάσει».

- Αισθάνεσαι ότι η σημερινή Νέα Δημοκρατία του Μητσοτάκη έχει σχέση με το ΠΑΣΟΚ;
«Μα, υπάρχει πιο κοινωνιστής πρωθυπουργός από τον Μητσοτάκη; Είναι ο πιο σοσιαλδημοκράτης, με την έννοια ότι δημιούργησε ένα ΑΕΠ μεγάλο που το μοίρασε αναλογικά σε όλους τους Ελληνες. Επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενους, μεσαία τάξη, ευάλωτους ανθρώπους».

- Αυτό είναι ο ορισμός της δημοκρατίας, να μοιράζουμε λεφτά στον κόσμο;
«Είναι, όταν υπάρχουν κρίσεις. Και δεύτερον, το ΕΣΥ εισέπραξε τόσα πολλά λεφτά. Δεν έχουμε καλό σύστημα υγείας αυτή τη στιγμή. Εχει καταρρεύσει, αλλά για άλλους λόγους. Κατέρρευσε γιατί είναι ανεπίκαιρο και λόγω του COVID. Oι άνθρωποι κουράστηκαν. Το σύστημα χρειάζεται αναμόρφωση».

Σκηνή 2: «Αυτοδυναμία, όχι συνεργασία»

- Αν το ΠΑΣΟΚ φέρει 12% και η Νέα Δημοκρατία 36%, δηλαδή οι δυο τους μαζί κάνουν 48%, σχηματίζουν κυβέρνηση. Τι θα γίνει;
«Εξαρτάται».

- Πώς εξαρτάται;
«Και τι πάει να πει αυτό; Το θέμα δεν είναι να γίνει απλώς μια κυβέρνηση. Το ζητούμενο είναι να υπάρχει μια ισχυρή λαϊκή εντολή για μεγάλες αλλαγές. Συμφωνούμε λοιπόν σε κάποιες μεγάλες αλλαγές που πρέπει να γίνουν; Αμα δεν συμφωνούμε, πώς θα κάνουμε κυβέρνηση;».

- Δηλαδή αυτοδυναμία, όχι συνεργασία.
«Αυτοδυναμία, με κοινωνικές συμμαχίες όμως. Δηλαδή να πάρεις μαζί σου τη μεσαία τάξη, τους φτωχούς ανθρώπους και να πάμε όλοι μαζί. Οχι συνεργασία. Δεν συμφωνώ με τη συνεργασία».

- Είναι ένα ευρωπαϊκό κεκτημένο αυτό. Οι περισσότερες χώρες έχουν συμμαχίες.
«Δεν είναι ευρωπαϊκό κεκτημένο, είναι ευρωπαϊκή ανάγκη. Οταν στην Ολλανδία το πρώτο κόμμα έχει 15% και το τρίτο 2% και όλοι μαζί, 5, 6, 7, 8 κόμματα, κάνουν κυβέρνηση, ξέρεις τι γίνεται, Δημητράκη; Η εξουσία πλέον έχει περάσει από την κυβέρνηση στη Βουλή. Η Βουλή για να συνεδριάσει φέξε μου και... Αρα, δεν κυβερνάται έτσι η χώρα μας. Από την άλλη, υπάρχει ένα θέμα στην Ελλάδα που δεν υπάρχει σε άλλες χώρες. Στην Ελλάδα το τοπίο το πολιτικό είναι πολύ τοξικό. Δεν έχει συναίνεση».

- Λέει ο Ανδρουλάκης «με παρακολουθούσατε. Πώς να συνεργαστώ μαζί σας;».
«Τώρα το πήγες αλλού».

- Οχι, το ίδιο πράγμα είναι, για τις παρακολουθήσεις λέμε.
«Είναι άλλο πράγμα η συναίνεση στο να συνεννοηθούμε σε πέντε μεγάλα ζητήματα και να προχωρήσουμε. Αλλο πράγμα να φτιάχνουμε κοινωνικές συμμαχίες για θέματα που αφορούν κοινωνικές ομάδες. Και είναι άλλο πράγμα οι κυβερνήσεις, οι αυτοδύναμες ή μη αυτοδύναμες. Να σου πω κάτι; ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, ας πούμε. Τι ωραία συμμαχία!».

- Τρομερή, ανατριχιαστική, εφιαλτική. Μα δεν μιλάω για τέτοιες συμμαχίες.
«Για να επιστρέψουμε στο θέμα των υποκλοπών, θέλει να παρακολουθούμε συνεχώς την εξέλιξη της τεχνολογίας και κυρίως να συμφωνήσουμε στο θέμα των υπηρεσιών πληροφοριών, οι οποίες είναι πολύ κρίσιμες για την άμυνα και την ασφάλεια της πατρίδας μας. Να έχουμε κοινές προσεγγίσεις, έλεγχο κοινοβουλευτικό και θεσμικό έτσι ώστε να μην επαναληφθούν ποτέ τέτοιου είδους αστοχίες».

Σκηνή 3: «Αστυνομία με αξιοκρατία και ίση μεταχείριση»

- Η Ελλάδα έχει όλο παθογένειες και ιδιαιτερότητες. Πάρε το έγκλημα, λόγου χάρη. Και με τον τωρινό υπουργό Προστασίας του Πολίτη, αλλά και επί της δικής σου εποχής, επικρατεί χαμός τη νύχτα με τη μαφία. Σκοτώνει ο ένας τον άλλον και εσείς κυνηγάτε τους καταληψίες. Καλά κάνετε, αλλά δεν είναι οι καταληψίες το πρόβλημα. Εδώ μιλάμε για δολοφονίες.
«Εγώ δεν κυνήγησα τους καταληψίες».

- Και όλοι αυτοί οι τύποι που σκοτώνουν ο ένας τον άλλον; Δεν ξέρει τίποτα η Αστυνομία; Κάνει πως δεν καταλαβαίνει; Δεν υπάρχει διαφθορά; Τεράστια διαφθορά υπάρχει, όπως στην Αμερική, στη Γαλλία, παντού...
«Αυτό είναι μια γενική διαπίστωση, όμως δεν είναι έτσι τα πράγματα».

- Δεν πρέπει να γίνει κάθαρση;
«Απολύτως».

- Μα, δεν έγινε κάθαρση επί των ημερών σου.
«Πώς δεν έγινε... Εγώ ίδρυσα την Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων το 2000. Και τότε καθαρίσαμε την Αστυνομία. Και το 2010 σου θυμίζω ότι έχωσα μέσα 150 μπράβους, αυτούς που λες εσύ, της νύχτας».

- Για αστυνομικούς λέω. Εδώ σε κάποιες περιοχές δίνουν ναρκωτικά στα παιδιά και ο αστυνομικός κάθεται απέναντι και τους κοιτάει.
«Αυτό που λες, όμως, όπως το θέτεις, είναι λάθος. Υπάρχουν βρώμικοι, διεφθαρμένοι αστυνομικοί. Αυτό είναι δεδομένο».

- Δεν γραπώνονται, όμως.
«Μα, τόσοι και τόσοι έχουν συλληφθεί... Τον Μάιο του ’21 πήγα στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και κατέθεσα 500 ονόματα μπράβων, κακοποιών, λαθρεμπόρων, δολοφόνων. Υποθέτω ότι το ερευνούν».

- Αλλά υπάρχει ώσμωση της Αστυνομίας με το έγκλημα.
«Και θα υπάρχει πάντα. Το θέμα είναι πόσους συλλαμβάνουμε. Η Αστυνομία θέλει αξιοκρατία, ίση μεταχείριση, επιβράβευση των καλών αξιωματικών. Είναι μια διαδικασία διαχείρισης του προσωπικού και εκπαίδευσης».

- Και τους δολοφόνους στη Marfin γιατί δεν τους πιάσανε;
«Η Marfin είναι κηλίδα ντροπής για τη Δημοκρατία».

- Τι έκανε η Αστυνομία εκεί πέρα;
«Εχουν δρομολογηθεί κάποια πράγματα. Δεν μπορώ να πω περισσότερα».

- Ακόμα δρομολογούνται μετά από τόσα χρόνια;
«Εγινε μια δίκη όπου αθωώθηκαν οι φερόμενοι ως δράστες και ξανάνοιξα εγώ τον φάκελο τον Μάιο του 2020. Λοιπόν, υπήρξε μια πρόοδος. Δεν θέλω να πω τίποτα παραπάνω, περιμένουμε να ολοκληρωθεί η έρευνα. Γιατί ήταν για πάρα πολλά χρόνια παρατημένη».

Σκηνή 4: «Σιγά-σιγά τελειώνουμε με την παραβατικότητα»

- Το άλλο με τα Τέμπη; Το κράτος διαλυμένο, σάπιο...
«Οχι, σάπιο δεν είναι. Είναι ένα κράτος το οποίο στα θέματα ασφάλειας -δεν εννοώ την αστυνομική ασφάλεια- δεν διαθέτει επαγγελματισμό, εκπαίδευση, αξιολόγηση, εποπτεία και έλεγχο. Αυτά λείπουν».

- Γιατί δεν έγιναν τόσο καιρό αυτά; Τέσσερα χρόνια δεν γίνανε αυτά. Και σκοτώθηκαν 57 άνθρωποι.
«Ούτε τα τέσσερα προηγούμενα γίνανε, ούτε τα 54 προηγούμενα».

- Αλλά με το επιχείρημα «τι κάνανε οι προηγούμενοι;» δεν πάμε πουθενά.
«Δεν θέλω να πω αυτό. Θέλω να πω ότι υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί από την κρίση, με τη μείωση προσωπικού, με την αποχώρηση καλού προσωπικού. Ολα αυτά θέλουν δουλειά».

- Για την Αστυνομία στα πανεπιστήμια τώρα. Υπάρχει μέρος σε ολόκληρο τον κόσμο με Αστυνομία μέσα στο πανεπιστήμιο; Δεν θα έπρεπε τα πανεπιστημιακά ιδρύματα να είναι κλειστά, να υπάρχουν πόρτες ηλεκτρονικές, κάρτες για να μπαίνουν μέσα και ιδιωτική Αστυνομία έξω;
«Είναι, δυστυχώς, οι ιδεοληψίες που κυριαρχούν από τη Μεταπολίτευση στη χώρα, οι οποίες έχουν φοβίσει τους ανθρώπους».

- Μα, ποιες ιδεοληψίες; Εδώ αυτοί εκεί μέσα πουλάνε ναρκωτικά, μπαίνουν μικροπωλητές...
«Είναι όλα αυτά τα οποία τελειώνουν σιγά-σιγά. Πήγαινε να δεις μια φωτογραφία της ΑΣΟΕΕ πώς ήταν το ’19 και πώς είναι σήμερα. Ολους αυτούς που είχαν την πραμάτεια τους εκεί μπροστά».

- Μα, πώς την είχαν την πραμάτεια τους, πώς τους άφηναν;
«Είχαν σχέση με τους καταληψίες. Υπήρχε απέναντι μια αποθήκη ναρκωτικών. Τελειώσανε αυτά όμως. Θέλω να δεις την πρόοδο. Στα Εξάρχεια δεν υπάρχει πρόοδος; Τελείωσαν και εκεί οι καταλήψεις, που ήταν τα ορμητήρια κάθε βράδυ, που χτυπούσαν τα ΜΑΤ στη Χαριλάου Τρικούπη. Τελειώνουμε λοιπόν σιγά-σιγά. Αρα όλα είναι εφικτά όταν η πολιτική θέλει, έχει δύναμη, έχει αποφασιστικότητα και έχει και μέθοδο να τα φτιάξει».

Σκηνή 5: «Τι να φοβηθώ; Εχω αντιμετωπίσει τρομοκράτες, δολοφόνους, μπράβους»

- Με τους παλιούς συντρόφους σου μιλάς;
«Μιλάω με όλους όταν μου δίνεται η ευκαιρία, δεν έχω κόψει σχέσεις με κανέναν. Είμαστε φίλοι πολλά χρόνια».

- Τι σου λένε; Σου κάνουν κριτική;
«Οχι, ποτέ, κανένας».

- Με ποιον διατηρείς καλύτερη σχέση τώρα; Ποιος είναι πολύ φίλος σου;
«Ο Λοβέρδος, ο Βαγγέλης Βενιζέλος, όλοι, άπαντες».

- Στη Δυτική Αττική οι ανταγωνιστές σου στο ίδιο ψηφοδέλτιο σου βάζουν τρικλοποδιές; Λένε «αυτός είναι ξένος, δεν είναι δικός μας, είναι Πασόκος»;
«Κοίταξε, Δημήτρη, εγώ έχω αντιμετωπίσει τρομοκράτες, δολοφόνους, μπράβους. Δεν έχω τέτοια θέματα».

Σκηνή 6: «Με λένε εμμονικό με τον κίνδυνο»

- Απειλήθηκες ποτέ;
«Αφού είχα δολοφονία δίπλα μου...» (Σ.σ.: εννοεί τον υπασπιστή του, Γιώργο Βασιλάκη.)

- Πέρα από αυτό το περιστατικό το τραγικό, το ξέρω.
«Μου τίναξαν στον αέρα το γραφείο μου στο Περιστέρι. Λίγο πριν τη δολοφονία του Βασιλάκη. Το κάνανε οι τρομοκράτες και βγάλανε και προκήρυξη. Κάτι ασύλληπτοι τύποι, οι οποίοι πρέπει να συλληφθούν κι αυτοί. Αλλά δεν είμαι εγώ Δικαιοσύνη, ούτε Αστυνομία. Το ευτυχές είναι ότι από τη βόμβα γλίτωσαν δύο παιδιά. Δεν έσκασε η βόμβα, τη σκάσανε οι πυροτεχνουργοί και διέλυσαν όλη τη γειτονιά. Τόσο δυνατή ήταν. Κοίταξε, εγώ έχω μια ιδιαίτερη σχέση με τους κινδύνους, μια ιδιαίτερη σχέση με τις απειλές».

- Αυτό βλέπω. Οχι άγνοια κινδύνου.
«Κάθε άλλο, το αντίθετο. Πολλές φορές στα υπουργεία όπου πάω με λένε εμμονικό γιατί τους λέω να λαμβάνουν μέτρα ασφαλείας. Στην αρχή αντιδρούν, αλλά μετά αντιλαμβάνονται τι λέω και όλοι σέβονται τα μέτρα. Αλίμονο αν δεν παίρνεις μέτρα ασφαλείας! Οχι για μένα, για το προσωπικό, για τους ανθρώπους που έχω κοντά μου, για τους πάντες. Εχω λοιπόν μια πάρα πολύ κοντινή σχέση με τους κινδύνους και τις απειλές γιατί έχω αντιμετωπίσει πάρα πολλά. Ενας από τους λόγους που έφτασα στην εξιχνίαση της “17 Νοέμβρη” ξέρεις ποιος ήταν; Οτι πήγα και είδα από κοντά το αίμα. Πήγα και είδα από κοντά τα θύματα. Γιατί μέχρι τότε δεν τους έβλεπε κανένας. Εκεί είδα ότι υπήρχαν ανθρώπινος πόνος και αίμα. Και η κοινωνία μας ήταν αδιάφορη τότε, και μάλιστα ντρέπονταν οι άνθρωποι να πουν ότι είναι θύματα της “17 Νοέμβρη”».

- Δεν ήταν αδιάφορη η κοινωνία, ένα μέρος της.
«Ηταν μεγάλο μέρος της κοινωνίας αδιάφορο και ουδέτερο. Δυστυχώς...  Αυτό με κινητοποίησε και είπα “όχι, ρε παιδί μου, αυτό δεν θα συνεχιστεί”! Και όταν είδα τη χήρα του Βρετανού ταξίαρχου, του Σόντερς, που πέθαινε στον Ερυθρό Σταυρό, και ήμουν εγώ μέσα στο χειρουργείο μαζί με τον γιατρό και είδα πώς ξεψύχησε ο άνθρωπος, είπα “τέλος”. Εγώ πήγα και έπιασα το αίμα, το ακούμπησα».

Επίλογος: Ανάσταση
παραγωγής και περιβάλλοντος στη Δυτική Αθήνα

- Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης θα βγει βουλευτής βέβαια, δεν το συζητάω. «Με την ψήφο του λαού της Δυτικής Αθήνας. Την ξέρεις τη Δυτική Αθήνα;
Να τη μάθεις καλά, γιατί είναι και παραγκωνισμένη και σε σχέση με την υπόλοιπη Αθήνα λιγότερο ανεπτυγμένη. Και εγώ θέλω να είμαι εκπρόσωπός της για να της δώσουμε μια ταυτότητα αναπτυξιακή και να πάμε μπροστά την περιοχή. Εκεί ήταν η Βιαμάξ να καταλάβεις. Που έκαναν λεωφορεία, αυτοκίνητα... Αυτό το πράγμα είναι κλειστό 20 χρόνια τώρα με ποντίκια εκεί. Αρα, λοιπόν, να τι θα μπορούσε να κάνει η Δυτική Αθήνα: Να αναστήσει παραγωγή, επενδύσεις, να αλλάξει το περιβάλλον και την ταυτότητά της».