Το νέο υπουργείο Οικονομικών: Τα πρόσωπα, οι προκλήσεις, οι μεταρρυθμίσεις και τα «βαριά» βιογραφικά
«Τσάρος» της Οικονομίας ο Χατζηδάκης - Οι «one stop» επενδύσεις στην ευθύνη Παπαθανάση - «Ψηφιακός» υπουργός ο Θεοχάρης - Ο «αλγόριθμος» Θάνος Πετραλιάς
«Τσάρος» της Οικονομίας, με την ανασύσταση (μετά από μια δεκαπενταετία) του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, καθίσταται στη νέα κυβέρνηση Μητσοτάκη, ο Κωστής Χατζηδάκης.
Όπως και επί Παπαντωνίου και Αλογοσκούφη στις δεκαετίες του 1990 και του 2000, η Ανάπτυξη «πάει πακέτο» με το κρατικό ταμείο, τις επενδύσεις και τη φορολογική πολιτική, στο νέο υπερυπουργείο που, όπως όλα δείχνουν, αναλαμβάνει και τις αρμοδιότητες για το ΕΣΠΑ. Σε αυτή την περίπτωση, στο υπουργείο Ανάπτυξης θα απομένουν οι αρμοδιότητες του Εμπορίου, της Βιομηχανίας, της Έρευνας και Τεχνολογίας.
Τα προβλήματα που άφησε πίσω η κρίση χρέους, αλλά και η περίοδος πανδημίας, κατέστησαν σαφές ότι η διαχείριση των κρατικών πόρων σε ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο αποκτά καθοριστικό ρόλο για την κάλυψη του επενδυτικού κενού και παραγωγικότητας που έχει άμεση ανάγκη να αντιμετωπίσει η χώρα.
Οι προκλήσεις για τον νέο υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, είναι μεγάλες: μετά από την παρατεταμένη προεκλογική περίοδο με τις διπλές κάλπες, η αγορά και η οικονομία αναζητούν να βρουν και πάλι τον βηματισμό τους. Εν μέσω κρίσης ακρίβειας η χώρα προσπαθεί να διατηρήσει το θετικό «momentum», την ώρα μάλιστα που στην Ευρώπη έχει ανάψει η κόντρα Γερμανίας-Γαλλίας (και όχι μόνον) για την επαναφορά των δημοσιονομικών κανόνων και λιτότητος.
Κωστής Χατζηδάκης, υπουργός των «λύσεων»
Στο πρόσωπο του Κωστή Χατζηδάκη ο πρωθυπουργός έχει βρει έναν δραστήριο και φιλοπρόοδο πολιτικό «ειδικών αποστολών», μεταρρυθμιστή και πιστό υπέρμαχο της φιλελεύθερης οικονομίας και των αγορών, αλλά και με προσωπικό εκτόπισμα στο εξωτερικό λόγω της μακρόχρονης πορείας του στο Ευρωκοινοβούλιο.
Γνωρίζει άριστα τα θέματα της αγοράς καθώς έφερε σε πέρας δύσκολες μεταρρυθμίσεις κατά την περίοδο που διετέλεσε υπουργός Ανάπτυξης επί κυβερνήσεων Σαμαρά, αλλά και Ενέργειας στα πρώτα χρόνια της κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη. Επιτυχίες του στα χρόνια της μεγάλης κρίσης θεωρούνται η διάσωση της Ολυμπιακής Αεροπλοΐας αλλά και της ΔΕΗ. Σημαντικό μεταρρυθμιστικό έργο επέδειξε τα τελευταία δύο χρόνια και στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, λύνοντας τον «γόρδιο δεσμό» της ταχείας απονομής συντάξεων. Και όλα αυτά, με γνώμονα την εξυγίανση και επιβίωση -αντί επιβάρυνσης- των δημόσιων οικονομικών της χώρας.
Νίκος Παπαθανάσης, αν. υπουργός για "one stop" Επενδύσεις
Με το χαρτοφυλάκιο του γεμάτο με επενδύσεις αλλά και τις Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα ο αναπληρωτής υπουργός Νίκος Παπαθανάσης μεταφέρεται από το υπουργείο Ανάπτυξης στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, για να «παντρέψει» τις ιδιωτικές επενδύσεις με τα κονδύλια του Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά -σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο- και με τους πόρους του ΕΣΠΑ, που σήμερα βρίσκεται στην αρμοδιότητα του υπουργείου Ανάπτυξης.
Κλείσιμο
Η μεγάλη καινοτομία του νέου οικονομικού επιτελείου είναι ότι ενοποιούνται -απ’ ότι φαίνεται- κάτω από τη σκέπη ενός υπουργείου, όλα τα μεγάλα χρηματοδοτικά εργαλεία. Συγκεντρώνονται δηλαδή οι αρμοδιότητες, για όλα τα κονδύλια που προέρχονται από ευρωπαϊκά ταμεία και σήμερα επιμερίζονται στα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης. Πρακτικά δηλαδή, ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης, Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, Αναπτυξιακός νόμος και ΣΔΙΤ θα συντονίζονται από τον αναπληρωτή υπουργό Νίκο Παπαθανάση που ήδη «τρέχει» με τις επενδύσεις τα τελευταία χρονιά.
Από τον Ιούλιο του 2019 που ξεκίνησε ως υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, είχε αναλάβει την υποδοχή σχεδίων και αιτήσεων για ιδιωτικές επενδύσεις. Τώρα πλέον θα τις υποστηρίζει σε όλα τα στάδια, από την υποβολή των προτάσεων μέχρι την τελική χρηματοδότησης σχεδίων, με δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης ή πόρους ΕΣΠΑ ή με επιδοτήσεις του αναπτυξιακού νόμου, χωρίς να χρειάζεται να «τρέχουν» οι επιχειρηματίες από υπουργείο σε υπουργείο.
Ο Νικος Παπαθανάσης γεννήθηκε στην Καλλιθέα Αττικής και κατάγεται από το Αγρίνιο. Σπούδασε μηχανολόγος-μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στη διοίκηση επιχειρήσεων και την αεροναυπηγική. Διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) την περίοδο 1989 - 1991, αναπληρωτής γενικός διευθυντής στην Ολυμπιακή Αεροπλοΐα την περίοδο 1991 - 1993, διευθύνων σύμβουλος της ΗΣΑΠ Α.Ε την περίοδο 2005 - 2009, πρόεδρος του Κέντρου Ελληνικών Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών Δημοσίου Ενδιαφέροντος (ΚΕΔΕΟ) την περίοδο 2008-2010, καθώς και πρόεδρος στην ΣΤΑΣΥ Α.Ε., την περίοδο 2012-2014. Το 2016 τοποθετήθηκε γενικός διευθυντής της Νέας Δημοκρατίας.
«Ψηφιακός» υφυπουργός, Χάρης Θεοχάρης
Ρόλο «κλειδί» για την Ανάπτυξη αλλά και μια πιο αποτελεσματική και δίκαιη φορολογική πολιτική, θα διαδραματίσει ο νέος υφυπουργός Χάρης Θεοχάρης που έχει δώσει δείγματα γραφής από το πέρασμά του από την πάλαι ποτέ Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων.
Μέσα στην πιο σκοτεινή περίοδο της οικονομίας και σε συνθήκες κατάρρευσης του κρατικού μηχανισμού, την περίοδο 2011 – 2014 (αρχικά ως Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων και στη συνέχεια ως Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων) πέτυχε τον εκσυγχρονισμό και την αυτοματοποίηση της δομής και λειτουργίας της Εφορίας, καθιστώντας παρελθόν τις «ουρές» ταλαιπωρίας που στοίχειωναν από καταβολής του ελληνικού κράτους τους φορολογουμένους, αλλά εισάγοντας επίσης καινοτομίες και πρωτοποριακά συστήματα ηλεκτρονικών ελέγχων κατά της φοροδιαφυγής, που αποτέλεσαν τη βάση της Ανεξάρτητης –πλέον- Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Άριστος γνώστης της πληροφορικής, θα ηγηθεί της προσπάθειας διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS και άλλων πρωτοβουλιών, που βρίσκονται ακόμα στα σπάργανα.
Ο «αλγόριθμος» Θάνος Πετραλιάς
Αναγνώριση του έργου του, θεωρείται και η αναβάθμιση του Θάνου Πετραλιά, από γενικό Γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής σε υφυπουργό Οικονομικών. Από τα νεώτερα πρόσωπα και... τους σαραντάρηδες της νέας κυβέρνησης (γενν. το 1981) έχει ήδη πίσω του ένα πλούσιο έργο καθώς στα χρόνια της πανδημίας εισήγαγε μια νέα εποχή διαχείρισης των κρατικών κονδυλίων του προϋπολογισμού. Ειδικά στο σκέλος των δαπανών, στο υπουργείο Οικονομικών γνωρίζουν όλοι πλέον ότι όλα τα μέτρα στήριξης της Πανδημίας και της Ενεργειακής Κρίσης, βασίστηκαν σε δικούς του «λογάριθμους» με βάση τους οποίους έγινε η κατανομή των τεράστιων επιδοτήσεων (άνω των 50 δισ. ευρώ) που δόθηκαν σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Στόχος ήταν να μη σπαταληθούν «στα τυφλά» με οριζόντιες επιδοτήσεις άλλων εποχών, αλλά με κριτήρια όπως τις κοινωνικές και λειτουργικές ανάγκες, την δυναμική κάθε κλάδου αλλά και κάθε επιχείρησης ξεχωριστά, με βάσει τα στοιχεία που δήλωναν στην Εφορία.
Αρμοδιότητά του, όπως όλα δείχνουν, θα είναι και πάλι η διαχείριση του Ταμείου του Κράτους, σε μια εποχή που κάθε ευρώ από θεωρείται «υπερπολύτιμο» για την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να συνεχίζει το κράτος να παράγει αδιαλείπτως πρωτογενή πλεονάσματα –όπως ήδη στην πράξη πλέον κάνει. Έχει αναλάβει και προωθεί σωρεία αλλαγών και μεταρρυθμίσεων για τον έλεγχο και παρακολούθηση της αποδοτικότητας των δαπανών του κράτους, για μεγιστοποίηση του δημόσιου οφέλους.
Ο Θάνος Πετραλιάς από τον Ιούλιο του 2019 υπηρετεί ως Γενικός Γραμματέας Δημοσιονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών, αρμόδιος για το Γενικό Λογιστηρίου του Κράτους και τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Παράλληλα ασκεί τα καθήκοντα Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (Ο.ΔΔΗ.Χ.), Προέδρου της Επιτροπής για την παροχή Εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου και μέλους του Συμβουλίου Συστημικής Ευστάθειας. Μεταξύ άλλων, κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων ετών, ήταν υπεύθυνος διαπραγματεύσεων από πλευράς του Υπουργείου Οικονομικών στις τεχνικές αξιολογήσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και της ενισχυμένης εποπτείας, ενώ είχε κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των δημοσιονομικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών μέτρων για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης.
Κατέχει διδακτορικό τίτλο σπουδών στη στατιστική και πτυχίο και μεταπτυχιακό στα οικονομικά από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ). Έχει ολοκληρώσει δύο μεταδιδακτορικές έρευνες και έχει διδάξει επί σειρά ετών σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα του ΟΠΑ και της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Έχει εργαστεί ως επιστημονικός συνεργάτης σε ερευνητικά ινστιτούτα και δημόσιους οργανισμούς όπως το ΚΕΠΕ και το Υπουργείο Ανάπτυξης και ως επιστημονικό προσωπικό στην Τράπεζα της Ελλάδος. Κατά τη διάρκεια της περιόδου 2012-2014 ήταν μέλος της Ελληνικής ομάδας τεχνικών διαπραγματεύσεων με την Τρόικα. Έχει συγγράψει πολλά επιστημονικά άρθρα, βιβλία και μελέτες για θέματα Οικονομίας, Χρηματοοικονομικών, Στατιστικής, Οικονομετρίας, ή και άλλων όπως η Μετανάστευση και η Δημόσια Υγεία.
