Στο «φως» απόρρητα έγγραφα των ΗΠΑ για την κυπριακή ΑΟΖ

Στοιχεία για τη στάση των ΗΠΑ σε σχέση με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου, αλλά και απέναντι στις απειλές της Τουρκίας για το θέμα, φέρνουν στο φως επτά διαβαθμισμένα έγγραφα από τις πρεσβείες των ΗΠΑ σε Λευκωσία και Αγκυρα, που έχει στη διάθεσή της η ιστοσελίδα Wikileaks, σύμφωνα με την εφημερίδα «Φιλελεύθερος».

Τα έξι από τα επτά έγγραφα αφορούν την περίοδο από τον Αύγουστο του 2008 με την προκήρυξη διαγωνισμού αδειοδότησης για τα κυπριακά «Οικόπεδα» και φτάνουν μέχρι και τον Ιούλιο του 2009, με πληροφόρηση σε σχέση με τις τελευταίες ενέργειες της Νoble Εnergy.

Τα έγγραφα αναδεικνύουν τις διαφορές στην αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών, μεταξύ του προηγούμενου πρέσβη των ΗΠΑ στη Λευκωσία Ρόναλντ Σλίκερ, σε σχέση με το διάδοχό του και μέχρι πρόσφατα πρέσβη στην Κύπρο, Φρανκ Ούρμπανσικ.

Συγκεκριμένα, ο Ρόναλντ Σλίκερ εκφράζεται με μεγάλη δυσπιστία ως προς την προώθηση διαδικασιών έρευνας και εξόρυξης κοιτασμάτων από την Κύπρο και στα χρονοδιαγράμματα, σε αντίθεση με τον δεύτερο. Κοινό σημείο, το ενδιαφέρον και των δύο να μην επηρεαστούν οι συνομιλίες από τις διαδικασίες για το φυσικό αέριο.

Ενδεικτική είναι ακόμη η επικέντρωση της προσοχής της πρεσβείας των ΗΠΑ κατά το 2008, στο ενδεχόμενο για αντίδραση της Βρετανίας λόγω των στρατιωτικών βάσεων στο νησί.

Σε απόρρητο έγγραφο ημερομηνίας 2 Αυγούστου 2008, λίγο πριν τη διαδικασία αδειοδότησης "Οικοπέδων", αποκαλύπτεται μεταξύ άλλων ότι «η κυβέρνηση της Κύπρου σχεδιάζει να διαθέσει σε πλειστηριασμό 11 "Οικόπεδα" στη θάλασσα που βρίσκεται στα νότια και νοτιοδυτικά της Κύπρου στα όρια της Αποκλειστικής της Οικονομικής Ζώνης, όπως αυτή οριοθετείται στις συμφωνίες με την Αίγυπτο (2003), τον Λίβανο (2007) και το Ισραήλ (υπό διαπραγμάτευση). Κανένα από τα "Οικόπεδα" δεν εμπίπτει στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας ή στα ανοικτά της θάλασσας που "διαχειρίζονται" οι Τουρκοκύπριοι μεταξύ της Κύπρου και της Τουρκίας ή στα ανοικτά της Ακτής του χώρου που διαχειρίζεται».

Η αμερικανική πρεσβεία ενημερώνει επίσης ότι «μη τεκμηριωμένες πληροφορίες δείχνουν ότι ενδέχεται να υπάρχουν έξι με οκτώ δισεκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο (ή αντιστοιχία σε φυσικό αέριο) με μια συνολική αξία των USD 400 δισεκατομμυρίων, αν και οι επικριτές θεωρούν ότι πρόκειται για ευσεβείς πόθους».

Ο πρέσβης θεωρεί ότι το χρονοδιάγραμμα για τον διαγωνισμό αδειοδότησης, αξιολόγησης των προτάσεων και υπογραφής συμφωνίας, δεν είναι άσχετο με την προεκλογική εκστρατεία. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό ήταν μεταξύ άλλων και επικοινωνιακό σχέδιο του Τάσσου Παπαδόπουλου για να στρέψει την κοινή γνώμη αλλού από την αποτυχία στο Κυπριακό και υποδεικνύει πως «οι συμφωνίες είναι πιθανό να υπογραφούν σύντομα πριν από τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου 2008».

Εκπρόσωποι του Ηνωμένου Βασιλείου μας είπαν ότι κανένα από τα Οικόπεδα, δεν καταπατά τα χωρικά ύδατα της περιοχής των κυρίαρχων βρετανικών Βάσεων ή την ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα, προσθέτει ο πρέσβης Ρόναλντ Σλίκερ.

Παράλληλα σύμφωνα με τον πρέσβη οι Βρετανοί έκριναν ότι το να ανοίξουν θέμα ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας θα «ήταν πολιτικά επιζήμιο και θα υπονόμευε ακόμα περισσότερο τις Βάσεις στην ελληνοκυπριακή κοινή γνώμη».

Απόρρητες αναφορές της Πρεσβείας των ΗΠΑ στη Λευκωσία, αποκαλύπτουν εν τω μεταξύ ότι το 2008 η Τουρκία είχε ασκήσει πιέσεις στο Λίβανο και την Αίγυπτο να μην επικυρώσουν τις συμφωνίες για καθορισμό Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών με την Κύπρο και πως θα απέστελλε σε (προγραμματισμένη) άσκηση σκάφη του πολεμικού ναυτικού να περιπολούν στη θάλασσα νοτίως της Κύπρου. Καλούσε ακόμη τις εταιρείες να σεβαστούν τις τουρκικές ευαισθησίες και να αποφεύγουν να συμμετέχουν στις έρευνες της Κύπρου.

Ο πρέσβης των ΗΠΑ, ενημερώνει το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας του πως θα συνεχίσει να υποστηρίζει τη γραμμή ότι η Κύπρος έχει προφανώς το δικαίωμα να υπογράφει διεθνείς συμφωνίες, αλλά, σημειώνει, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η σημασία τους στις διαδικασίες επανένωσης του νησιού.

Στον Τουρκοκύπριο (πρώην) ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, που έθετε έντονα το θέμα στην πρεσβεία των ΗΠΑ για αποτροπή των διαδικασιών, ο πρέσβης απαντούσε πως πρόκειται για καθαρά επιχειρηματικό θέμα της Νoble και όχι πολιτική των ΗΠΑ.