Ελληνοτουρκικά: 4 χρονια από το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, ο «ελέφαντας» παραμένει στο τραπέζι

Ηταν πριν 4 χρόνια στις 27 Νοεμβρίου 2019 όταν μια «βόμβα» έσκασε στα ελληνοτουρκικά, καθώς η Αθήνα αιφνιδιασμένη μάθαινε από τα ειδησεογραφικά πρακτορεία ότι οι υπουργοί Eξωτερικών της Τουρκίας και της Λιβύης Μ.Τσαβουσογλου και Μ.Σιγιάλα, υπέγραφαν στην Τρίπολη το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο για οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών στην Μεσόγειο.

Το Μνημόνιο αυτό έκτοτε ρίχνει βαριά την σκιά του στις ελληνοτουρκικές σχέσεις καθώς αποτέλεσε την πιο ακραία προσπάθεια έμπρακτης αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και επιβολής του «Νόμου της Τουρκίας» στις θαλάσσιες οριοθετήσεις στην Μεσόγειο.

Το Μνημόνιο αυτό, με το casus belli του 1995, τις «γκρίζες ζώνες» του 1996 και μαζί με την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας των νησιών με πρόσχημα την αποστρατικοποίηση (όπως διατυπώθηκε και με επιστολές τον Ιούλιο του 2021 στον ΟΗΕ) διαμορφώνει το «θεσμικό» πλέγμα των διεκδικήσεων της Τουρκίας εις βάρος της χώρας μας.

Η νέα τότε κυβέρνηση της ΝΔ αλλα και οι Διπλωματικές Υπηρεσίες αιφνιδιάστηκαν από την κίνηση της Τουρκίας παρά το γεγονός ότι οι διεργασίες είχαν ξεκινήσει ένα χρόνο νωρίτερα με την επίσκεψη του τοτε τούρκου υπουργού Άμυνας Χ. Ακάρ στην Τρίπολη. Μετά την επιστροφή του στην Άγκυρα σε τηλεοπτική εκπομπή του πρακτορείου Ανατολού, ο κ. Ακαρ είχε επιδείξει χάρτες που αποτύπωναν την ακραία τουρκική διεκδίκηση στην υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά τότε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ηταν απασχολημένη με τις εσωτερική κρίση και την παραίτηση του Ν. Κοτζιά. Και όταν στις αρχές του 2019 ηταν εμφανές ότι η Τουρκία βάζει πόδι στην Λιβύη και με δικη της στρατιωτική συμβολή έσωζε την κυβέρνηση Σαρατζ από τον επίθεση του στρατηγού Χαφτάρ, κανείς δεν εδωσε την σημασία που έπρεπε στα οσα διαδραματίζονταν στο παρασκήνιο.

Ετσι η Τουρκία βρήκε την ευκαιρία για μια κίνηση ματ καθώς θεωρητικά πρόκειται για διακρατική Συμφωνία για να επιβάλλει τετελεσμένα στην Ανατολική Μεσόγειο εις βάρος της χώρας μας. Ακολούθησε ένας μεγάλος διπλωματικός αγώνας από την ελληνική κυβέρνηση ο οποίος οδήγησε βεβαίως στην αποδοκιμασία του Τουρκολυβικού Μνημονίου από τις ΗΠΑ, την Ε.Ε., την Αίγυπτο, την Κύπρο και το Ισραήλ, αλλά στην πράξη το Τουρκολιβυκό Μνημονιο παραμένει στο τραπέζι.

Η Αθήνα δεν έμεινε αδρανής και με πρωτοβουλία του τότε ΥΠΕΞ Ν. Δένδια προχώρησε σε μια συμφωνία μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο (2020), που παρά τις παραχωρήσεις προς το Κάϊρο σε σχέση με την επήρεια όχι μόνο νησιών του μεγέθους της Ρόδου και της Καρπάθου αλλά και της ίδιας της Κρήτης, πέτυχε να μπει σφήνα στο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο με μια συμφωνία η οποία σεβόταν πλήρως τους όρους και τις προβλεψεις του Δικαίου της Θάλασσας.

Η Τουρκία, θέλοντας να κατοχυρώσει την αυθαιρεσία της, κατέθεσε μονομερώς στον ΟΗΕ χάρτη και συγκεκριμένες συντεταγμένες των εξωτερικών ορίων της υφαλοκρηπιδας της η οποια επικαλύπτει παράνομα την ελληνική και μερος της κυπριακής υφαλοκρηπίδας και αφου χάραξε Οικόπεδα τα προσέφερε για έρευνες στην τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ.

Αν και δεν απέφυγε τις προκλήσεις με το επεισόδιο των ερευνων του Oruc Reis στο όριο των χωρικών υδάτων του Καστελόριζου, η Τουρκία απέφυγε μέχρι στιγμής να ενεργοποιήσει τις παραχωρήσεις στην ΤΡΑΟ που θα οδηγούσαν σε επικίνδυνη αντιπαράθεση με την Ελλάδα.

Τον Οκτώβριο του 2022 Τουρκία και Λιβύη υπέγραψαν ένα ακόμη Μνημόνιο που δίνει το δικαίωμα στην Τουρκία για έρευνες και εξόρυξη υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Λιβύης, όπως έχει «οριοθετηθεί» από το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, μια κίνηση που προκάλεσε νέες εντάσεις και κρίση στις σχέσεις της Ελλάδας με την Λιβύη, που οδήγησαν και στο επεισόδιο στο αεροδρόμιο της Τρίπολης όταν ο Ν.Δένδιας αποχώρησε χωρίς να αποβιβασθεί προκειμένου να μην συναντηθεί με την Λίβυα ομόλογο του.

Με το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο η Τουρκία θέλησε εκμεταλλευόμενη την αδυναμία της κυβέρνησης της Τρίπολης και με αντάλλαγμα την κρίσιμη για την επιβίωση της, στρατιωτική βοήθεια, να επιβάλει τα δικά της τετελεσμένα στην Ανατολική Μεσόγειο και να σπάσει αυτό που η ίδια θεωρούσε ως προσπάθεια απομόνωσης της από τον «άξονα»Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου-Ισραήλ.

Η Ελλάδα, η Αίγυπτος αλλά και οι Αρχές της Ανατολικής Λιβύης αμφισβήτησαν την νομιμότητα της κυβέρνηση Φαράτζ να υπογράψει το Μνημόνιο καθώς βάσει της εντολής της, δεν είχε δικαίωμα να συνάπτει συμφωνίες με τρίτες χώρες, ενώ η συμφωνία αυτή δεν επικυρώθηκε ποτέ από το Λιβυκό Κοινοβούλιο. Όμως ως επιχείρημα η κυβέρνηση της Τρίπολης πρόβαλε το επιχείρημα ότι από την Συμφωνία με την Τουρκία αποσπούσε σχεδόν 36000 τετραγωνικά χιλιόμετρα περισσότερα από την ΑΟΖ που θα είχε με μια συμφωνία βασισμένη στους κανόνες του Δικαίου της Θάλασσας με την Ελλάδα, μια και η Τουρκία χάριζε απλόχερα στην Λιβύη μια θαλάσσια περιοχή που δεν της ανήκε.

Με το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο η Τουρκία προωθούσε την θέση της ότι τα νησιά δεν δημιουργούν αυτόματα δικαιώματα σε Υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ, και εφάρμοζε μονομερώς και αυθαίρετα την αρχή της ευθυδικίας για δίκαιη οριοθέτηση, την αρχή της αναλογικότητας σε σχέση με το μήκος της έναντι ακτής, και τον ισχυρισμό ότι η προβολή ακτής -υφαλοκρηπίδας δεν μπορεί να διακοπεί.

Ετσι εξαφανίζοντας από τον χάρτη όλα τα ελληνικά νησιά ακόμη και την Κρήτη, θεωρώντας ότι δεν δικαιούνται παρά μόνο χωρικά ύδατα και μάλιστα 6 ν.μ. όρισε την μέση γραμμή μεταξύ των γραμμών βάσης στις ακτές της ηπειρωτικής νοτιοδυτικής Τουρκίας με εκείνες στις ακτές της Λιβύης. Με το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο επικαλύπτονται από την υποτιθέμενη λιβυκή ΑΟΖ και Οικόπεδα τα οποία η Ελλάδα είχε προσφέρει για έρευνες νότια της Κρήτης…

Το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο αποτέλεσε το βασικό εργαλείο για την προώθηση του Δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», που είναι το Δογμα επέκτασης της τουρκικής κυριαρχίας υποχρεωτικά προς την θάλασσα και πλέον αποτελεί και ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια σε κάθε προσπάθεια εξεύρεσης λύσης στο μεγάλο πρόβλημα των ελληνοτουρκικών, στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.




Ειδήσεις σήμερα:

Άγριο έγκλημα στη Γαλλία: «Σκότωσα τις τρεις κόρες μου» είπε και παραδόθηκε - Δείτε φωτογραφίες

Ναυάγιο στη Λέσβο: Είχαμε εισροή υδάτων από το βράδυ του Σαββάτου κατέθεσε ο Αιγύπτιος που διασώθηκε

Πόλεμος στο Ισραήλ: Αυτοί είναι οι Ισραηλινοί όμηροι της Χαμάς που απελευθερώθηκαν σήμερα - Οι ιστορίες τους