Την επαναβεβαίωση ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις έχουν περάσει σε άλλο επίπεδο στρατηγικής συνεργασίας και στρέφονται στο μέλλον έδωσε η χθεσινή ολιγόωρη επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν στα Χανιά και η συνάντηση του με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, στην αφετηρία μιας περιοδείας στην ευρύτερη περιοχή με στόχο την αποφυγή διάχυσης της επικίνδυνης κρίσης στην Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με πληροφορίες οι ελληνοαμερικανικές συνομιλίες στο οικογενειακό σπίτι του πρωθυπουργού στα Χανιά ήταν από τις λίγες φορές που δεν επικεντρώθηκαν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά κάλυψαν σφαιρικά τα ευρύτερα περιφερειακά θέματα και τις κρίσεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή και επικεντρώθηκαν στην συνεργασία των δυο χωρών για την αντιμετώπιση τους. Στο πλαίσιο αυτό ο Αμερικανός ΥΠΕΞ ευχαρίστησε την Ελλάδα τόσο για την στάση της στην Γάζα και στην προσφορά της για διευκόλυνση της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και για την ετοιμότητα της να συμμετάσχει στην αποστολή Prosperity Guardian για την διασφάλιση της ασφαλούς και ελεύθερης ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα.
Για το θέμα αυτό εκανε ειδική αναφορά ο Άντονι Μπλίνκεν και στις δηλώσεις του στο αεροδρόμιο πριν αναχωρήσει από την Κρήτη καθώς θεωρείται σημαντικό να συμμετέχει η Ελλάδα στην αποστολή ως χώρα με έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς στόλους και ενώ μάλιστα άλλες χώρες μέλη της Ε.Ε. έχουν εκφράσει απροθυμία για να συμμετάσχουν.
Greek Prime Minister Mitsotakis @PrimeMinisterGR and I discussed our strong relationship and cooperation as @NATO Allies. We appreciate Greece’s leadership on regional issues, including assistance to Ukraine and efforts to enhance freedom of navigation in the Red Sea. pic.twitter.com/kwL4cyEjsH
Στις συνομιλιες συμμετείχαν ο υπουργός εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης η υφυπουργός εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου ,η σύμβουλος του πρωθυπουργού Αριστοτελία Πελώνη και η διπλωματική σύμβουλος του πρωθυπουργού Άννα-Μαρία Μπουρα.
Όμως για την Ελλάδα είναι σημαντικό ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, δόθηκαν διαβεβαιώσεις ότι πολύ σύντομα θα προχωρήσει η προωθηση στο Κογκρέσο της συμφωνίας πώλησης των F-35 στην Ελλάδα ανεξαρτήτως άλλων εξελίξεων κάτι που αξιολογείται θετικά από την Αθήνα καθώς έστω και εμμέσως η συμφωνία αυτή έχει συνδεθεί με την αντίστοιχη συμφωνία για πώληση και αναβάθμιση F-16 στην Τουρκία. Κάτι που ουσιαστικά έθετε σε ομηρία την αγορά από την χώρα μας αμερικανικών εξοπλισμών από τις διαθέσεις της Τουρκίας.
Αυτό θα αποτελεί ένα ακόμη δείγμα της νέας προσέγγισης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων ώστε να απομακρυνθούν από ένα πλαίσιο τριγωνικών εξαρτημένων σχέσεων Ουάσιγκτον-Αθήνας-Άγκυρας και να προχωρήσουν με αυτόνομο προσανατολισμό.
Στην διάρκεια των συνομιλιών εγινε αναφορά και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπου η αμερικανική πλευρά έχει εκφράσει την ικανοποίηση της για τις προσπάθειες προσέγγισης των δυο χωρών και για την Διακήρυξη των Αθηνών θεωρώντας ότι υπάρχει «παράθυρο ευκαιρίας», καθώς πάγιος στόχος της αμερικανικής πολιτικής είναι η αποφυγή εντάσεων μεταξύ δυο σημαντικών συμμάχων στην κρίσιμη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, αναφερόμενος στην Ανατολική Μεσόγειο στην διάρκεια της συζήτησης επανέλαβε την «σταθερή και διαχρονική θέση της Ελλάδας υπέρ της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών και των σχέσεων καλής γειτονίας με βάση το Διεθνές Δίκαιο, αρχές που διασφαλίζουν την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια».
Το διαφορετικό κλίμα και το χάσμα απόψεων στην Τουρκία
Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Άντονι Μπλίνκεν στα Χανιά βρήκε πολύ πιο φιλόξενη ατμόσφαιρα και περιβάλλον συνεννόησης από αυτό που αντιμετώπισε λίγες ώρες νωρίτερα το μεσημέρι του Σαββάτου στην Κωνσταντινούπολη. Όπως ειπε ο ίδιος γνωρίζει από Ελληνοαμερικανούς φίλους του πόσο σημαντικό είναι να σε καλεί στην Ελλάδα κάποιος στο ίδιο του το σπίτι όπου παρεμπιπτόντως δοκίμασε και δυο κρητικές ρακές με θέα τον Κόλπο της Σουδας πριν αναχωρήσει για την Ιορδανία.
Είναι και η σημειολογία: τα σκυθρωπά και σφιγμένα πρόσωπα στην διάρκεια των συναντήσεων με τον Χακάν Φιντάν και στην φωτογραφία με τα ανέκφραστα πρόσωπα με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η απουσία κάθε είδους φυσικού ήχου κατά την διάρκεια των δυο συναντήσεων.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο κ .Μπλίνκεν πίεσε την τουρκική πλευρά για να προχωρήσει άμεσα η έγκριση από την Ολομέλεια της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης του Πρωτόκολλου ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, εισπράττοντας αόριστες υποσχέσεις ότι «αυτό είναι θέμα της Εθνοσυνέλευσης». Η Τουρκία επέμεινε ότι θα πρέπει πρώτα να πάρει στα χέρια της την συμφωνία για τα F16 και κατόπιν θα προχωρήσει η έγκριση του πρωτοκόλλου της Σουηδίας. Για το Κογκρέσο αυτό όμως αποτελεί «κόκκινη γραμμή» καθώς ζητά την ακριβώς αντίστροφη σειρά… Η ελπίδα των Αμερικανών είναι ότι εντος των επόμενων ημερών ή εβδομάδων θα λυθεί η εκκρεμότητα της Σουηδίας ώστε να προχωρήσει στο Κογκρέσο η Συμφωνία για τα F16 παράλληλα με αυτή των F35.
Αλλα και στο θεμα της Γάζας το χάσμα που χωρίζει τις δυο χώρες είναι μεγάλο. Ο Άντονι Μπλίνκεν στο ταξίδι του αυτό επιδιώκει να κινητοποιήσει όλες τις χώρες ώστε να επηρεάσουν όσους κρίσιμους παράγοντες της κρίσης μπορούν και να αποφευχθεί ετσι η διάχυση της κρίσης. Η Τουρκία δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι μπορεί και θέλει να επηρεάσει σε αυτή την κατεύθυνση την Χαμάς, τους ηγέτες της οποίας φιλοξενεί κατά περιόδους ο Ερντογάν και ενώ μόλις πριν δυο ημέρες προκηρύχθηκαν με δέκα εκατομμύρια δολάρια πρόσωπα που εξασφαλίζουν την χρηματοδότηση της οργάνωσης και έχουν έδρα την Τουρκία.
Αυτό που δεν πέρασε βεβαίως απαρατήρητο είναι ότι η αμερικανικη πλευρά έθιξε και ένα εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα για την Τουρκία, αυτό του ελέγχου των εξαγωγών καθώς υπάρχουν στοιχεία ότι μέσω Τουρκίας εξάγεται απαγορευμένο λόγω εμπάργκο υλικού προς την Ρωσία. Και αυτή η αναφορά είναι ευθεία προειδοποίηση προς την Άγκυρα για τις συνέπειες που μπορεί να έχει η παραβίαση του εμπάργκο με την επιβολή πρόσθετων κυρώσεων.
